10

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 19 • 15.03.2007 r.

RACHUNKOWOŒÆ DLA KA¯DEGO

Porady eksperta

Kierownik spó³ki kapita³owej (akcyjnej, spó³ki z ograniczon¹ odpowiedzialnoœci¹, w tym

tak¿e jednoosobowej), spó³ki komandytowo-akcyjnej, towarzystwa ubezpieczeñ wzajem-

nych, spó³dzielni i przedsiêbiorstwa pañstwowego sporz¹dza wraz z rocznym sprawozda-

niem finansowym pisemne sprawozdanie z dzia³alnoœci zwane tak¿e sprawozdaniem zarz¹-

du z dzia³alnoœci. Obowi¹zek sporz¹dzenia sprawozdania z dzia³alnoœci okreœla art. 49 ust. 1

ustawy o rachunkowoœci (Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.).

Nale¿y dodaæ, ¿e sprawozdanie z dzia³alnoœci obowi¹zane s¹ tak¿e sporz¹dziæ grupy ka-

pita³owe – tê kwestiê reguluje art. 55 ust. 2 ww. ustawy.

Sprawozdanie z dzia³alnoœci nie jest czêœci¹ sk³adow¹ rocznego sprawozdania finansowe-

go, lecz jego uzupe³nieniem. Podstawowym celem sporz¹dzenia sprawozdania z dzia³alnoœci

jest przedstawienie informacji o zdarzeniach, które mia³y miejsce w roku sprawozdawczym,

dokonanie oceny osi¹gniêtych efektów oraz przedstawienie zamierzeñ i kierunków rozwoju

w nastêpnych okresach (latach). Z treœci sprawozdania powinno jednoznacznie wynikaæ jak

kierownik (zarz¹d) ocenia dzia³alnoœæ jednostki w roku sprawozdawczym i sytuacjê jednostki.

Podobnie jak roczne sprawozdanie finansowe, sprawozdanie z dzia³alnoœci powinno rze-

telnie i jasno przedstawiaæ sytuacjê maj¹tkow¹ i finansow¹ oraz wynik finansowy jednostki.

Je¿eli sprawozdanie finansowe podlega obowi¹zkowi badania, sprawozdanie z dzia³al-

noœci równie¿ objête jest badaniem przez bieg³ego rewidenta – ma on obowi¹zek stwierdziæ

jego zgodnoœæ z ustaw¹ o rachunkowoœci oraz z danymi sprawozdania finansowego.

Termin sporz¹dzenia sprawozdania z dzia³alnoœci

Sprawozdanie z dzia³alnoœci powinno byæ sporz¹dzone w tym samym terminie co roczne

sprawozdanie finansowe, a wiêc nie póŸniej ni¿ w ci¹gu 3 miesiêcy od dnia bilansowego.

Wraz z rocznym sprawozdaniem finansowym powinno byæ przedstawione w³aœciwym or-

ganom zgodnie z obowi¹zuj¹cymi jednostkê przepisami prawa, postanowieniami statutu lub

umowy (najczêœciej bêd¹ to organy nadzoru, np. w spó³kach kapita³owych: rada nadzorcza

lub komisja rewizyjna).

Sprawozdanie z dzia³alnoœci sporz¹dza kierownik jednostki (cz³onek zarz¹du) lub inna

wyznaczona osoba, np. g³ówny ksiêgowy.

Treœæ i forma sprawozdania z dzia³alnoœci

W myœl art. 49 ust. 2 ustawy o rachunkowoœci sprawozdanie z dzia³alnoœci powinno za-

wieraæ istotne informacje o stanie maj¹tkowym i sytuacji finansowej, w tym ocenê uzyski-

wanych efektów. Obowi¹zkowo nale¿y ujawniæ informacje o czynnikach ryzyka i mo-

g¹cych wyst¹piæ zagro¿eniach dla kontynuacji dzia³alnoœci.

Sprawozdanie powinno zawieraæ tak¿e informacje, które nie wynikaj¹ bezpoœrednio

ze sprawozdania finansowego, przy czym forma prezentacji tych informacji mo¿e byæ do-

wolna, tj. w formie opisowej, tabelarycznej b¹dŸ te¿ tabelaryczno-opisowej. Warto niejed-

nokrotnie przedstawiæ niektóre dane czy wskaŸniki w postaci graficznej.

Sprawozdanie z dzia³alnoœci mo¿e zawieraæ przyk³adowo informacje o:

1) zdarzeniach istotnie wp³ywaj¹cych na dzia³alnoœæ jednostki, jakie nast¹pi³y w roku obro-

towym, a tak¿e po jego zakoñczeniu, do dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego,

2) przewidywanym rozwoju jednostki,

3) wa¿niejszych osi¹gniêciach w dziedzinie badañ i rozwoju,

4) aktualnej i przewidywanej sytuacji finansowej,

Sprawozdanie z dzia³alnoœci za 2006 r.

ci¹g dalszy na str. 11

5) nabyciu udzia³ów (akcji) w³asnych, a w szczególnoœci celu ich nabycia, liczbie i warto-

œci nominalnej, ze wskazaniem, jak¹ czêœæ kapita³u zak³adowego reprezentuj¹, cenie na-

bycia oraz cenie sprzeda¿y tych udzia³ów (akcji) w przypadku ich zbycia,

6) posiadanych przez jednostkê oddzia³ach (zak³adach),

7) instrumentach finansowych w zakresie:

a) ryzyka zmiany cen, kredytowego, istotnych zak³óceñ przep³ywów œrodków pieniê¿-

nych oraz utraty p³ynnoœci finansowej, na jakie nara¿ona jest jednostka,

b) przyjêtych przez jednostkê celach i metodach zarz¹dzania ryzykiem finansowym,

³¹cznie z metodami zabezpieczenia istotnych rodzajów planowanych transakcji, dla

których stosowana jest rachunkowoœæ zabezpieczeñ.

Sprawozdanie z dzia³alnoœci jednostki powinno równie¿ obejmowaæ – o ile jest to istotne

dla oceny sytuacji jednostki – wskaŸniki finansowe i niefinansowe, ³¹cznie z informacjami

dotycz¹cymi zagadnieñ œrodowiska naturalnego i zatrudnienia, a tak¿e dodatkowe wyjaœnie-

nia do kwot wykazanych w sprawozdaniu finansowym. W przypadku istotnych wskaŸników

wskazane jest przedstawiæ ich poziom za kilka kolejnych okresów (co najmniej za 3-5 lat).

U³atwi to ocenê sytuacji jednostki, okreœli wystêpuj¹ce w jednostce tendencje.

Nale¿y tak¿e pamiêtaæ o tym, ¿e sprawozdanie z dzia³alnoœci powinno zawieraæ infor-

macje ogólne, identyfikuj¹ce jednostkê, takie przyk³adowo jak: siedziba, adres firmy, formê

prawn¹, opis i po³o¿enie zak³adów/oddzia³ów, charakterystykê i rodzaj prowadzonej dzia-

³alnoœci. Nie nale¿y natomiast ujawniaæ informacji stanowi¹cych tajemnicê handlow¹.

Kto podpisuje sprawozdanie z dzia³alnoœci?

Sprawozdanie z dzia³alnoœci podpisuje – podaj¹c datê podpisu – wy³¹cznie kierownik jed-

nostki. W przypadku gdy jednostk¹ kieruje organ wieloosobowy sprawozdanie z dzia³alnoœci

podpisuj¹ wszyscy cz³onkowie tego organu. Nie sk³ada podpisu na tym sprawozdaniu osoba,

której powierzono prowadzenie ksi¹g rachunkowych (art. 52 ust. 3 pkt 2 ustawy o rachunko-

woœci), mimo ¿e czêsto ta osoba sporz¹dza sprawozdanie z dzia³alnoœci. Nale¿y pamiêtaæ, ¿e

w sytuacji gdy osoba, której powierzono prowadzenie ksi¹g rachunkowych, jest jednoczeœnie

cz³onkiem zarz¹du, to ma ona obowi¹zek podpisaæ sprawozdanie z dzia³alnoœci.

Odmowa z³o¿enia podpisu na sprawozdaniu z dzia³alnoœci wymaga pisemnego uzasad-

nienia, które do³¹cza siê do tego sprawozdania.

Zatwierdzenie sprawozdania z dzia³alnoœci

Sprawozdanie z dzia³alnoœci podlega zatwierdzeniu w trybie i wed³ug zasad przewidzia-

nych dla zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego jednostki, a wiêc nie póŸniej

ni¿ w ci¹gu 6 miesiêcy od dnia bilansowego. W jednostkach, w których rok obrotowy po-

krywa siê z rokiem kalendarzowym, termin ten up³ywa z dniem 30 czerwca 2007 r.

Po zatwierdzeniu jest ono sk³adane wraz z rocznym sprawozdaniem finansowym w s¹-

dzie rejestrowym w³aœciwym dla jednostki, w ci¹gu 15 dni od dnia zatwierdzenia rocznego

sprawozdania finansowego.

Sprawozdanie z dzia³alnoœci nie podlega obowi¹zkowi publikacji w „Monitorze Pol-

skim B” lub „Monitorze Spó³dzielczym”. Nie jest równie¿ przekazywane do urzêdu skar-

bowego.

Ewa Gruchot

Do czego uprawnia certyfikat ksiêgowy?

1) Zamierzam otworzyæ dzia³alnoœæ gospodarcz¹ œwiadcz¹c us³ugi ra-

chunkowo-ksiêgowe. Posiadam certyfikat ksiêgowy. Czy uprawnia mnie to

do prowadzenia ewidencji ksiêgowych dla ma³ych i œrednich firm (karta po-

datkowa, rycza³t, ksiêga podatkowa, ksiêgi handlowe, ewidencje dla celów

VAT, sporz¹dzanie deklaracji podatkowych)? Czy mogê te¿ w ramach dzia-

³alnoœci prowadziæ obs³ugê kadrowo-p³acow¹ w firmach klientów (sporz¹-

dzanie list p³ac, deklaracji ZUS, dokumentacji kadrowej)?

Tak, Czytelniczka mo¿e œwiadczyæ us³ugi w przedstawionym w pytaniu zakresie

na podstawie posiadanych uprawnieñ – certyfikatu ksiêgowego.

Certyfikat ksiêgowy daje bowiem uprawnienia nie tylko do us³ugowego prowadzenia

ksi¹g rachunkowych, ale równie¿ do wykonywania niektórych czynnoœci doradztwa po-

datkowego, tj.:

- prowadzenia, w imieniu i na rzecz podatników, p³atników i inkasentów, ksi¹g podat-

kowych i innych ewidencji do celów podatkowych oraz udzielania im pomocy w tym

zakresie,

- sporz¹dzania, w imieniu i na rzecz podatników, p³atników i inkasentów, zeznañ i de-

klaracji podatkowych lub udzielania im pomocy w tym zakresie.

Wynika to z art. 3a ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 2002 r. nr 9, poz. 86 ze zm.).

Oznacza to, ¿e posiadaj¹c certyfikat ksiêgowy mo¿na wykonywaæ dzia³alnoœæ w zakre-

sie prowadzenia ksi¹g rachunkowych i ewidencji zwi¹zanych z prowadzeniem tych ksi¹g.

Poza tym mo¿na tak¿e w ramach dzia³alnoœci prowadziæ ewidencje podatkowe, np. dla ce-

lów podatków dochodowych czy VAT, i sporz¹dzaæ deklaracje i zeznania podatkowe.

Biuro rachunkowe mo¿e tak¿e prowadziæ obs³ugê kadrowo-p³acow¹ firm oraz sporz¹-

dzaæ i przekazywaæ deklaracje i inne dokumenty do ZUS.

2)

Czy w mojej sytuacji ubezpieczenie OC biura rachunkowego powin-

no opiewaæ na sumê 15.000 euro, czy na wy¿sz¹ kwotê?

Podmioty uprawnione do us³ugowego prowadzenia ksi¹g rachunkowych, s¹ obowi¹-

zane do zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialnoœci cywilnej, za szkody wyrz¹-

dzone w zwi¹zku z prowadzon¹ dzia³alnoœci¹ obejmuj¹c¹ swym zakresem:

- prowadzenie ksi¹g rachunkowych,

- wykonywanie czynnoœci doradztwa podatkowego, do wykonywania których s¹ upraw-

nione.

Stanowi o tym art. 80a ust. 1 ustawy o rachunkowoœci.

Minimalna suma gwarancyjna ubezpieczenia OC, w odniesieniu do jednego zdarze-

nia, którego skutki s¹ objête umow¹ ubezpieczenia OC, zale¿na jest od przedmiotu dzia-

³alnoœci uprawnionego podmiotu. W przypadku gdy przedmiotem dzia³alnoœci jest

wykonywanie dzia³alnoœci us³ugowej w zakresie prowadzenia ksi¹g rachunkowych

i czynnoœci doradztwa podatkowego, minimalna suma gwarancyjna ubezpieczenia

Po¿yczka z ZFŒS w ksiêgach rachunkowych

Udzieliliœmy pracownikowi po¿yczkê mieszkaniow¹ ze œrodków ZFŒS?

Jak uj¹æ w ksiêgach rachunkowych tak¹ po¿yczkê?

Jednostka mo¿e prowadziæ dzia³alnoœæ socjaln¹ miêdzy innymi poprzez udzielanie pra-

cownikom zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe ze œrodków ZFŒS.

Udzielenie pracownikowi po¿yczki ze œrodków ZFŒS wymaga sporz¹dzenia przez pra-

codawcê odpowiedniej umowy. Umowa ta powinna zawieraæ miêdzy innymi okres sp³aty

oraz wysokoœæ oprocentowania po¿yczki.

Ewidencjê rozrachunków z pracownikami z tytu³u udzielenia po¿yczki jednostka mo¿e

prowadziæ na koncie 23-4 „Pozosta³e rozrachunki z pracownikami”. Wp³ywy z oprocen-

towania po¿yczek udzielonych na cele mieszkaniowe, zwiêkszaj¹ œrodki ZFŒS (art. 7 ust. 1

pkt 5 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zak³adowym funduszu œwiadczeñ socjalnych – Dz. U.

z 1996 r. nr 70, poz. 335 ze zm.).

Jednostka powinna pamiêtaæ o tym, ¿e œrodki zak³adowego funduszu œwiadczeñ so-

cjalnych powinny byæ wyodrêbnione na oddzielnym rachunku. Jest to konieczne, aby od-

pisy na fundusz mog³y byæ uznane za koszt uzyskania przychodu. Dla pracownika sam

fakt wyp³acenia po¿yczki nie bêdzie stanowi³ przychodu podlegaj¹cego opodatkowaniu

i osk³adkowaniu.

Ujêcie w ksiêgach rachunkowych udzielonej pracownikowi ze œrodków ZFŒS po¿ycz-

ki i jej sp³ata mo¿e przebiegaæ zapisami:

1. WB – wyp³ata udzielonej po¿yczki z wyodrêbnionego rachunku bankowego œrodków

funduszu:

- Wn konto 23-4 „Pozosta³e rozrachunki z pracownikami” (w analityce: Konto imien-

ne pracownika – po¿yczka mieszkaniowa),

- Ma konto 13-5 „Inne rachunki bankowe” (w analityce: Wyodrêbniony rachunek

bankowy œrodków ZFŒS).

2. Odsetki od po¿yczki mieszkaniowej:

- Wn konto 23-4 „Pozosta³e rozrachunki z pracownikami”(w analityce: Konto imienne

pracownika – po¿yczka mieszkaniowa),

OC wynosi równowartoœæ w z³otych 15.000 euro. Wynika to z § 4 ust. 1 rozporz¹dzenia

Ministra Finansów w sprawie obowi¹zkowego ubezpieczenia odpowiedzialnoœci cywil-

nej podmiotów uprawnionych do wykonywania dzia³alnoœci us³ugowej w zakresie pro-

wadzenia ksi¹g rachunkowych (Dz. U. z 2005 r. nr 61, poz. 537).

Kwotê tê przelicza siê wed³ug kursu œredniego euro og³oszonego przez NBP po raz

pierwszy w roku, w którym umowa ubezpieczenia OC zosta³a zawarta. Dla umów ubez-

pieczenia OC zawartych w 2007 r. kwota minimalnej sumy gwarancyjnej wynosi

57.418,50 z³ (wed³ug kursu 3,8279 z³/euro z dnia 2 stycznia 2007 r.). Nie ma przeszkód,

by biuro rachunkowe wykupi³o ubezpieczenie na kwotê wy¿sz¹.

Dorota Przybyszewska