42

Genialne schematy

E l e k t r o n i k a d l a W s z y s t k i c h

Pragnę pochwalić się układem, który udało mi się zbudować w
celu regulowania świecenia zegara cyfrowego (prod. ZSSR)
odpowiednio do oświetlenia zewnętrznego, przy pomocy
fotooporu i potencjometru. Należało regulować prąd zmienny
zasilający wyświetlacz. Podobnego rozwiązania nie spotkałem
w żadnej literaturze, a układ działa bezbłędnie ponad 5 lat.
Oto schemat.

Okazuje się, że przewód grzejny znajdujący się na tylnej szy−
bie samochodowej niemal każdego auta może służyć jako ...
antena samochodowa − jak to zrobić pokazuje rys. 1.

Dławiki pełnią rolę przeciwzakłóceniową. Należy nawinąć

je na pręcie ferrytowym (o średnicy 6−7 mm, długość 25−30
mm). Każdy dławik należy nawinąć emaliowanym przewo−
dem (o średnicy 0,1−0,15 mm) wliczbie 30 zwojów. Jeśli radio
samochodowe jest dość czułe, może się okazać, że normalna −
teleskopowa antena będzie zbędna i można ją będzie zdemon−

tować (wyjątek stanowią np. samochody typu „Lanos“,
„Nexia“, w których anteny są zamontowane na stałe przez pro−
ducenta − wysuwane i chowane są elektrycznie). Jeśli radio jest
mało czułe − antenę wykonaną wg rys. 1 należy traktować jako
pomocniczą, dodatkowo poprawiającą odbiór. Pomysł nie jest
mój, ale sprawdziłem działanie tego prostego układu.

...ułatwiają znalezienie ich w ciemnościach. Nie wiedzieć
czemu są one droższe aż o ok. 30...50% od takich samych
wyłączników nie wyposażonych w tak proste, a bardzo prak−
tyczne udogodnienie. Proponuję wziąć sprawę w swoje ręce i
zamontować w wyłączniku bardzo prosty układ wg rys. 2.

Dioda LED może być dołączona w dowolnym kierunku

(zasilanie prądem zmiennym). Rezystor może być jak najm−
niejszej mocy (ja zastosowałem 0,125W) − w ogóle nie nagrze−
wa się i ogranicza prąd LED do bezpiecznej dla niej wartości.
Zamiast żarówki można podłączyć transformator, który obniża

W tej rubryce prezentujemy schematy nadesłane
przez Czytelników. Są to zarówno własne (genial−
ne) rozwiązania układowe, jak i ciekawsze schema−
ty z literatury, godne Waszym zdaniem publicznej
prezentacji bądź przypomnienia. Są to tylko sche−
maty ideowe, niekoniecznie sprawdzone w prakty−
ce, stąd podtytuł “co by było, gdyby...” Redakcja
EdW nie gwarantuje, że schematy są bezbłędne
i należy je traktować przede wszystkim jako źródło
inspiracji przy tworzeniu własnych układów.

Przysyłajcie do tej rubryki przede wszystkim sche−
maty, które powstały jedynie na papierze, nato−
miast układy, które zrealizowaliście w praktyce
nadsyłajcie wraz z modelami do Forum Czytelni−
ków i do działu E−2000. Nadsyłając godne zainte−
resowania schematy z

literatury, podawajcie

źródło.
Osoby, które nadeślą najciekawsze schematy
oprócz satysfakcji z ujrzenia swego nazwiska na
łamach EdW, otrzymają drobne upominki.

Regulator

Nietypowa antena
samochodowa

Podświetlane
wyłączniki

Rys. 1.

napięcie dla dalszej części urządzenia. Układ pobiera tak
znikomy prąd, że jest on niemierzalny przez liczniki energii −
działa u mnie już od 4 lat. Diodę z rezystorem wystarczy
podłączyć wewnątrz wyłącznika, a LED umieścić w wywier−
conym w wyłączniku otworze.

Zegarki kwarcowe (a zwłaszcza naręczne elektroniczne)
zazwyczaj nie są bardzo dokładne − mogą się śpieszyć lub
spóźniać od kilku sekund na miesiąc do kilkunastu sekund na
dobę (o zgrozo!). Samodzielne zestrojenie wcale nie wymaga
zegarmistrzowskiej wiedzy. Najczęściej wewnątrz obudowy
zegarka znajduje się rezonator kwarcowy i kondensator, który
zwiększa dokładność pracy zegarka. Często takiego konden−
satora nie ma lub jego wartość jest niewłaściwie dobrana (zbyt
duża lub zbyt mała pojemność), co powoduje odchyłki cza−
sowe. Jego pojemność wynosi zwykle kilka ... kilkadziesiąt
pF (zazwyczaj kilkanaście pF). Wystarczy więc wlutować taki
kandensator wg poniższego rysunku:

Metodą prób i błędów należy znaleźć tę

końcówkę kwarcu, przy której wpływ konden−
satora będzie zauważalny. Wartość kondensato−
ra

dobrać

doświadczalnie,

obserwując

dokładność wskazań zegarka co kilka ... kilka−
naście dni (wzorcem może być sygnał czasu
pojawiający się o pełnej godzinie w Polskim
Radiu). W razie potrzeby kondensator można
spiłować pilnikiem (uważać, aby nie zewrzeć
okładek kondensatora) celem dokładniejszego
dobrania pojemności. Kondensator powinien
być na tyle mały, aby zmieścił się wewnątrz obu−

dowy zegarka. W ten sposób skalibrowałem miesiąc temu
swój zegarek, który wcześniej spóźniał się 6 sekund na
miesiąc.

Dariusz Knull

Pewnego niezbyt ładnego dnia nie miałem co robić, więc

poszedłem i kupiłem ten układzik, jak się potem okazało mój
późniejszy ulubiony przyrząd dręczenia siostry /biedaczek ma−
ło nie wylądował za oknem/. Więc nie jest to mój układ a je−
dynie kopia czyjegoś pomysłu, ale pomyślałem sobie, że się
komuś spodoba.

R1,R3: 220

Ω

R2,R4: 3,3k
R5,R8: 3,9k
R6,R7: 100−470k
R9: 10−15

Ω

P1,P2: 100−220k
C1,C2: 4,7−22uF
C3,C4: 10−22nF
D1,D2: LED czerw.
US: UL1111
GŁ. powyżej 8

Ω

Piotr Dąbrowski

43

Genialne schematy

E l e k t r o n i k a d l a W s z y s t k i c h

Kalibracja zegarka
kwarcowego

Piszczyk

Rys. 2.

UL1111