Wykład 2

Zdarzenie  losowe  –obiektywne,  realne  stany  świata  zewnętrznego  powodujące  straty  bądź
zwiększone potrzeby finansowe u osoby w stosunku do której dane zdarzenie się realizuje. cechy:
-masowość,
-statystyczna prawidłowość,
-możliwe lecz niekonieczne
-nadzwyczajność
-subiektywnie losowe
-niezależne od woli osób poszkodowanych
Def. Prof. Łazowski (żył w okresie międzywojennym) – ubezpieczenie jest to narzedzie gospodarcze
zapewniające pokrycie przyszłych potrzeb majątkowych wywołanych u poszczególnych jednostek w
skutek  urzeczywistnienia  się  zdarzeń  losowych  w  drodze  rozłożenia  ciężaru  tego  pokrycia  na  wiele
jednostek, którym zagrażają te same zdarzenia.
->Podstawową zasadą- tworzenie puli wspólnego ryzyka i rozkładanie go na dużą liczbę członków tej
zbiorowości.
->Cena ubezpieczenia w głównej mierze zależy od częstotliwości zdarzeń a nie od marży.
Def.  Prof.  Banasiński  –  produktem  ubezpieczycieli  jest  ochrona  ubezpieczeniowa,  która  dostarcza
środków finansowych i umożliwia wyrównywanie zakłóceń powstałych w procesach gospodarczych
poprzez  restytucję  zniszczonych  składników  majątku  oraz  udzielanie  pomocy  materialnej  osobom
poszkodowanym w skutek zdarzeń losowych.
->W  ujęciu  makroekonomicznym  ubezpieczenia  stanowią  pewną  formę  gromadzenia  funduszy    ze
źródeł rozproszonych i przeznaczanie ich na finansowanie celów rozwojowych gospodarki narodowej.
->Świadczenie ubezpieczeniowe może przyjąć 2 formy:
a)świadczenie –uszczerbek na dobrach osobistych,
b)odszkodowanie –uszczerbku na majątku ubezpieczonego, w tym OC .
-względnie  inna  osoba  trzecia,  np.  nabywca  ubezpieczonej  nieruchomości,  poszkodowany  na  tle
ubezpieczenia  odpowiedzialności  cywilnej,  wierzyciel  hipoteczny  z  tytułu  ubezpieczenia  obciążonej
nieruchomości.
niepieniężne  świadczenia  ubezpieczeniowe  (np.assistance,  bezgotówkowa  naprawa  pojazdów,
ubezpieczenia  zdrowotne,  ubezpieczenia  ochrony  prawnej,  czyli  porada  prawnika  z  wyznaczonej
kancelarii).
Umowa ubezpieczeniowa zawarta jest poprzez zgodne oświadczenia woli dwóch stron.
.
wypadek ubezpieczeniowy – to takie zdarzenie losowe, którego nastąpienie rodzi po stronie zakładu
obowiązek wypłacenia świadczenia ubezpieczeniowego (zgodne z OWU).

Definicje ryzyka:
1.niebezpieczeństwo:
-potencjalne;
-będące w fazie realizacji;
-skutek niebezpieczeństwa, które się zrealizowało;
2.niepewność:
-mierzalna;
-niemierzalna sensu stricte;
3.prawdopodobieństwo;
4.możliwość;
5.dyspersja  rezultatów  rzeczywistych  i  oczekiwanych.  Prawdopodobieństwo  wyniku  innego  niż
oczekiwany.
Ryzyko towarzyszy decyzjom i pewnym stanom.
Ryzyko jest potocznie utożsamiane z niebezpieczeństwem, tradycyjnie z niepewnością.
.
Wyróżnia się 3 rodzaje hazardu(3 kategorie):
fizyczny moralny duchowy Ryzyko to realizacja niebezpieczeństwa przynoszącego szkodę.
W teorii ubezpieczeniowej ważny jest podział ryzyk na:

1.ryzyko czyste – wiąże się z tzw. Wariancją podwójną co oznacza, że w przypadku zrealizowania się
ryzyka powstaje strata. Natomiast niezrealizowanie się ryzyka nie powoduje zysku(przysporzenia) Jest
ubezpieczalne.
2. ryzyko spekulatywne(sztuczne) – zakłada tzw. Wariancję potrójną.
Ryzyko tego rodzaju nie nadaje się do ubezpieczenia.
Źródła ryzyka czystego: środowisko naturalne(np. huragany) społeczne polityczne prawne
Ryzyko czyste:
1.osobiste(osobowe)  –  jest  to  niebezpieczeństwo  utraty  lub  ograniczenie  dochodów(występuje  w
wieku poprodukcyjnym) ryzyko przedwczesnej śmierci(tylko przedwczesna śmierć głowy rodziny)
2.ryzyko tzw. zdrowotne – konieczność finansowania skutków choroby(leczenie, rehabilitacja)ryzyko
bezrobocia koniunkturalnego
3.ryzyko  extra  wydatków(np.  urodzenie  się  dziecka,  wejście  młodego  człowieka  w  dorosłe  życie  –
mieszkanie, wykształcenie)
Ryzyko własności(majątkowe):
1.ryzyko  utraty  bądź  uszkodzenia  majątku  –wynikać  z  tzw.  Straty  bezpośredniej  lub
pośredniej2.ryzyko odpowiedzialności cywilnej – kodeks cywilny mówi, że jeżeli wyrządziłeś komuś
szkodę umyślnie lub nie, to jesteś zobowiązany tę szkodę zrekompensować
W  praktyce  ubezpieczeniowej  ryzyko  jest  traktowane  jako  jednostka  statystyczna.  Ryzyko  to
przedmiot  ubezpieczenia(np.  portfel  ryzyk  =  zbiór  takich  jednostek  statystycznych,  portfel
ubezpieczeniowy budynków, osób)
Cechami ilościowymi ryzyka są:
-suma ubezpieczeniowa składka -liczba wypadków i wielkość szkód
Zarządzanie  ryzykiem  Szeroki  proces  zarządzania  ryzykiem,  który  sprowadza  się  do  procedur
towarzyszących podejmowania optymalnych decyzji gospodarczych w warunkach ryzyka.
1.faza diagnozowania ryzyka:
a)identyfikacja  ryzyka  b)ocena  ryzyka  potencjalnych  strat(kwantyfikacja-oznacza  poznanie  natury
ryzyka oraz ocenę częstotliwości potencjalnych strat, ich wielkość i dotkliwość) c)selekcja ryzyk
2.faza kontroli ryzyka
a)wybór kontroli ryzyka
b)wycena(taryfikacja)
c)wdrożenie wybranej metody
d)faza monitorowania
e)ocena efektywności metody
f)wnioski co do przyszłej metody
Metody manipulowania ryzykiem:
1)unikanie ryzyka –
2)Zatrzymanie = samodzielnie finansować:
- aktywne – świadome
-pasywne – nieświadome
1.kontrola – kontrola ryzykiem polega na próbach prewencji(np. poprawianie jakości dróg, poprawa
warunków pracy) lub redukcji strat już powstałych(jest to działalność inaczej tłumiąca, np. gaszenie
pożaru)
2.transfer Klasycznym przykładem jest umowa ubezpieczeniowa
3.dzielenie ryzyka pomiędzy obiekty, którym ryzyko zagraża – metoda port folio – postulat aby nigdy
nie inwestować kapitału w jeden podmiot
1.pooling of risk – prowadzenie działalności w formie spółki(dzielimy się zyskami i ryzykiem)
2.repartycja strat –rozłożony na większą liczbę podmiotów
3.ubezpieczenie  –  jest  powszechnie  uznawane  za  optymalną  metodę  manipulacji  ryzyk.  Zawiera  w
sobie elementy wszystkich pozostałych metod(1-7)
Czy da się ubezpieczyć każdy rodzaj ryzyka czystego?- nie
Wymagania dotyczące ubezpieczalności ryzyka.
W  teorii  ubezpieczeniowej  wykształcił  się  pewien  model  ubezpieczalności  ryzyka.  Oznacza  to,  że
ubezpieczyciele przyjmują ryzyka, które
1)duża grupa narażenia – oznacza to, że ubezpieczenia podlegają prawu wielkich liczb, tylko wtedy
kiedy  jest  odpowiednio  duża  grupa  narażenia,  ubezpieczyciel  jest  w  stanie  dobrze  przewidzieć
prawdopodobną stratę.

Z  punktu  widzenia  praktyki  ubezpieczeniowej  istotny  jest  podział  na  ryzyko  obiektywne  i
subiektywne.
Ryzyko  obiektywne  jest  to  odchylenie  rzeczywistej  straty  od  straty  oczekiwanej.  Dla  zakładu
ubezpieczeń  ryzykiem  nie  jest  sam  fakt  zaistnienia  szkody  lecz  możliwy  do  rozpoznania  i
zaakceptowania  margines  błędu  rezultatów  rzeczywistych  i  oczekiwanych.  Tylko  w  dużej  masie
przypadków takie ryzyko jest dobrze rozpoznawalne.
1)Wymóg aby strata była losowa i niezamierzona
2)Aby strata była mierzalna definitywnie i wymierna w znaczeniu finansowym
3)Aby strata możliwa do zrealizowania się nie dotykała zbyt wielu jednostek w tym samym czasie
4)Aby składka ubezpieczeniowa skalkulowana w oparciu o ekonomiczne podstawy
Plusy:
-Nieograniczona podaż usług
-Względna taniość -Powszechność -Łatwość dostępu
-Szybkość kompensacji
-Pewność kompensacji -Bezkonfliktowość –-Kontrola sądów
Minusy:
-Nieubezpieczalność niektórych ryzyk
-Sporadycznie „drogie” ryzyka -Ograniczona pojemność zakładów ubezpieczeń
-Potencjalna groźba upadłości zakładów
-Dyktat warunków ubezpieczeniowych (OWU)
-Mała transparentność (OWU) – niezrozumiałość
-Sporadyczna przewlekłość likwidacyjna
-Długotrwałe i kosztowne procesy sądowe
Ubezpieczeniu  nie  podlegają  zdarzenia  pomyślne,  a  także  negatywne  wynikające  z  normalnego
zużywania  się  rzeczy(np.  amortyzacja),  które  powstają  z  winy,  zaniedbania  ubezpieczonego,  i
zdarzenia pewne.
Def. Amerykańskiej Komisji ds. Ubezpieczeń
Ubezpieczenie  polega  na  ograniczeniu  strat  losowych  poprzez  przeniesienie  ryzyka  na
wyspecjalizowany  podmiot,  czyli  zakład  ubezpieczeń,  który  zgadza  się  wypłacić  określone
świadczenia finansowe w przypadku zajścia określonych zdarzeń losowych.
Z def. wynikają 4 główne cechy ubezpieczeń:
-Dzielenie lub dystrybucja strat
-Finansowanie strat losowych
-Transfer ryzyka
-Wyrównywanie zakłóceń powodowanych zdarzeniami losowymi
1) – dzielenie strat jest sednem ubezpieczenia. Jest to rozkładanie strat poniesionych przez niewielu na
całą  grupę.  W  ramach  ubezpieczenia  strata  rzeczywista  jest  zastępowana  stratą  przeciętną,  dzięki
działaniom prawa wielkich liczb. Stąd wniosek, że ubezpieczenie umożliwia nie tylko dzielenie strat
na grupę ale i przewidywanie przyszłych strat. Typy ubezpieczeń:

Typy historyczne:

-Przedkapitalistyczny(prototypyubezpieczeń)
-Kapitalistyczny
-Socjalistyczny(ubezpieczenie  oparte  na  własności państwowej,  ubezpieczenie  obowiązkowe  z  mocy
ustawy)
Typy ekonomiczne
-Pomocy wzajemnej(Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych)
-Publicznoprawny
-Handlowy(komercyjny), zakłady ubezpieczeń są zorganizowane w formie S.A.
Ubezpieczenia  w  formie  publicznoprawnej  działa  na  zasadzie  albo  ubezpieczenia  handlowego,  albo
wzajemnego.  Cechą  charakteryzującą  ten  typ  jest  to,  że  ubezpieczenie  jest  dokonywane  przez
przedsiębiorstwa  państwowe  albo  samorządowe  bądź  związki  korporacyjno  –  zawodowe
uwzględniające w swojej działalności interes ogólnospołeczny
Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych
KUKE to też agenda rządowa powołana do promowania eksportu. Eksport jest narażony na większe
ryzyka niż inna działalność(np. ryzyko polityczne,

Funkcje i klasyfikacja ubezpieczeń
Ubezpieczenia pełnią dwojaką funkcję:
a)społeczną  –  polega  na  zapewnieniu  bezpieczeństwa  finansowego  oraz  stabilizowanie  warunków
działania przedsiębiorstw i gospodarstw domowych
b)ekonomiczną – w ramach tej funkcji wyróżniamy:
-funkcja ochronna(kompensacyjna) – wyrównywanie zakłóceń powstających w procesie społeczno-
gospodarczym w skutek zdarzeń losowych
-funkcja  finansowa  –  gromadzenie  środków  w  ramach  funduszy  ubezpieczeniowych  i  rezerw,  które
dzięki inwestycjom mogą być wykorzystywane dla rozwoju przedsiębiorstw i całej gospodarki
- funkcja stymulacyjna – strumienie środków pieniężnych pochodzących ze składek przekształca się
w strumienie wydatków inwestycyjnych
-funkcja  redystrybucyjna  –  firmy  ubezpieczeniowe  dostarczają  i  użyczają  kapitału  innym
podmiotom, stąd wzrost funduszy ubezpieczeniowych przekłada się na większe środki w obiegu, np.
w systemie bankowym, a przez to łatwiej osiągają kredyty
-funkcja prewencyjna – zakłady ubezpieczeniowe oddziaływują na zmniejszanie liczby i rozmiarów
szkód losowych
-funkcja  wychowawcza  –  ubezpieczenia  wyrabiają  przewidywanie  przyszłości  i  systematycznego
oszczędzania
-ubezpieczenia  życiowe  pełnia  jeszcze  funkcję  oszczędnościową  –  celem  ubezpieczenia  jest
nazbieranie pieniędzy na określony cel na przyszłość w życiu człowieka, np. emerytura
-funkcja fiskalna – ubezpieczenia poprzez system podatkowy dostarczają dochodu państwu
Podział ze względu na różne kryteria:
-Dywersyfikacja ryzyka:
1)Bezpośrednie (ubezpieczenie)
2)Pośrednie(reasekuracja)
Typ interesu:
1)Wartości majątkowe:
a)istniejące
b)przyszłe  –  np.  ubezpieczenie  kredytu(dotyczy  kredytu,  który  nie  zostanie  spłacony  w  przyszłości)
lub przyszły ewentualny zysk ale w określonych warunkach(awarii, kradzieży)
  ujemne – majątek zostanie pomniejszony z powodu OC
2)Niemajątkowe – dobra osobiste
-Stopień oznaczoności ubezpieczonego:
1)Imienne
2)Bezimienne
3)Na rzecz tego, kogo dotyczy
-Liczba ryzyk:
1)Ubezpieczenie pojedynczego ryzyka
2)Ubezpieczenie scalone
3)Ubezpieczenie blokowe
4)Ubezpieczenie all risk
-Liczba zakładów:
1.Ubezpieczenia  koasekuracji  –  dotyczą  ubezpieczeń  majątku  na  dużą  skalę,  klient  sam  dzieli  sobie
majątek do ubezpieczenia, np.
2.Ubezpieczenia kolektywne – 3 firmy przystępują razem
3 kategorie ryzyk:
1.ubezpieczeniowe – to co klient celuje na firmę
2.ubezpieczyciela – ryzyko firmy
3.ubezpieczającego się - iż ubezpieczyciel może zbankrutować
1.długoterminowe, np. renty i emerytury
2.krótkoterminowe, np. zasiłki chorobowe, macierzyńskie
3.świadczenia  jednorazowe-  odszkodowania  powypadkowe,  zasiłek  pogrzebowy,  zasiłki  z  tytułu
urodzenia czy adopcji dziecka
ubezpieczenia  od  bezrobocia.  W  Polsce  nie  ma  go,.  Na  pograniczu  są  jeszcze  ubezpieczenia
zdrowotne.

Charakterystyka ubezpieczeń osobowych:
- zdarzeń negatywnych jak i pozytywnych
-ryzyko  do  osoby  -celem  umowy  zapewnienie  wypłaty  świadczeń  ubezpieczonemu  lub  osobom
uprawnionym
- zwykle charakter nieodszkodowawczy
-  suma  ubezpieczeniowa  jest  równoznaczna  z  kwotą  planowaną  do  wypłaty  i  w  zasadzie  nie  jest
limitowana. abstrakcyjnie, Uzależniona głównie od możliwości opłacania składek.
ubezpieczenia zdrowotne i chorobowe obejmują
Według  firmy  ubezpieczeniowej  NW  to  takie  zdarzenie,  którego  bezpośrednią  przyczyną  jest  nagłe
zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną niezależną od woli ubezpieczonego w następstwie którego
ubezpieczony doznał trwałego uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub utraty życia. Najczęściej NW
traktują jako nagłą śmierć, udar.
W  przypadku  trwałego  inwalidztwa  orzeczenie  o  wysokości  świadczenia  dokonywane  jest  przez
lekarza  zatrudnionego  przez  firmę  ubezpieczeniową  na  podstawie  tabeli  norm  trwałego  uszczerbku
oraz przedłożonych dokumentów
Ubezpieczenia NNW mogą być sprzedawane:
-indywidualnie (dział 2)-jako opcje rozszerzające do produktów działu 1-w pakietach ubezpieczeń, np.
komunikacyjnych-grupowo
Ubezpieczenia na życie
Typy i rodzaje ubezpieczeń na życie:
1. czas trwania a.terminowe b.bezterminowe
2. rodzaj zdarzenia: a.na wypadek śmierci
b.na wypadek dożycia określonego wiekuc.mieszane
3.  charakter  :a.ochronne  b.oszczędnościowe  c.mieszane  4  liczbę  ubezpieczonych  osób:
a.indywidualne  b.grupowe  5.podział  na  ubezpieczenia:  a.klasyczne  –  nie  m  możliwości  zmian  w
umowie b.uniwersalne – z możliwością zmian
Cechą  która  odróżnia  ubezpieczenia  na  życie  od  pozostałych  jest  tworzenie  rezerwy
matematycznej.– składka ponad uśrednione ryzyko(w tym przypadku ryzyko śmierci).
W początkowym okresie trwania umowy klient nadpłaca. Będzie to rezerwa matematyczna, tworzona
ona  jest  do  punktu  przecięcia  -  ryzyko  jest  większe  od  składki.  Rezerwa  ta  jest  inwestowana  przez
zakład ubezpieczeń i na rachunek zakładu ubezpieczeń. Zyski z rezerwy matematycznej mają pokryć
późniejsze niedobory. Rezerwa matematyczna jest własnością klienta, tzn. że klient gdy rezygnuje, to
jemu ta rezerwa się należy.
Wcześniej  jak  zerwie  się  umowę  to  nic  się  nie  należy  klientowi.  Nazywa  się  to  wartość
wykupowa(wartość odstąpiona).powstaje ona po tych 2,3 latach, gdy wycofa się po tym okresie, tzn.
gdy  firma  ma  już  wartość  wykupową,  to  klientowi  należy  się  część  rezerwy  matematycznej
pomniejszoną o koszty akwizycji i administracyjne.
Wartość polisy – kwota stanowiąca sumę zebranych składek wraz z premią nadzwyczajną..
Mogą być jeszcze opcje na okoliczność utraty pracy z powodów koniunkturalnych,
a)przy  produktach  z  wyakcentowaną  opcją  ochronną,  albo  sumę  ubezpieczeniową  albo  wartość
zgromadzonego  kapitału,  b)Przy  produktach  z  wyakcentowaną  opcją  inwestycyjną  sumę
ubezpieczeniową + wartość zgromadzonego funduszu. .
Produkty egzotyczne powiązane z indeksami azjatyckimi. na okres 2,5 roku. Zakres ochrony: śmierć,
NNW,  całkowita  niezdolność  do  pracy  w  skutek  wypadku.  Część  kapitałowa  powiązana  jest  z
rynkami  wschodnio  – azjatyckimi.  Produkt  ten  posiada  wartość  wykupową.  Produkt  ten  nie  podlega
podatkowi od zysku kapitałowymi.
Stosunkowo  nowym  produktem  ubezpieczeniowym  o  charakterze  inwestycyjnym  są  grupowe
ubezpieczenia  na  życie  pracowników  powołane  ustawą  o  PPE  jako  dobrowolna  forma
oszczędnościowa  na  emeryturę.  Produkty  te  zawierane  i  finansowane  są  przez  pracodawców.  Ich
główny  cel  to  oszczędność.  W  przypadku  przedwczesnej  śmierci  pracownika  uposażeni  dostają
jedynie  równowartość  wniesionych  składek.  Fundusze  tworzone  w  ramach  PPE  podlegają
zaostrzonym rygorom bezpieczeństwa. Możliwe kierunki lokat zostały zawężone do tych najbardziej
bezpiecznych. Za zaletę tej formy uważa się niższe opłaty administracyjnie niż w OFI.
Renta – w sensie ekonomicznym to seria regularnych wypłat należnych z tytułu przekazania środków
finansowych  lub  majątku  rzeczowego.  Renty  oferują  instytucje  finansowe,  w  tym  także  zakłady
ubezpieczeniowe.

grupa 2 – ubezpieczenia posagowe i zaopatrzenia dzieci
wyróżniamy 2 rodzaje:
1.ubezpieczenia  w  których  ubezpieczonym  jest  rodzic  albo  inny  tzw.  Zaopatrujący  zaś  uposażonym
jest dziecko. Celem jest nazbieranie pieniędzy na określony moment w życiu młodego człowieka, np.
ukończenie 18 lat, rozpoczęcie studiów.
Gdy rodzic umrze Uposażony nic nie traci.
2.ubezpieczonym i uposażonym jest dziecko. Cel jest ten sam. Gdyby rodzic zmarł, wówczas produkt
przestaje  istnieć.  Jeżeli  dziecko  zanim  wejdzie  w  okres  pełnoletności  i  ulegnie  wypadkowi,  jest
ubezpieczone i może liczyć na wypłatę renty.
Produkty ubezpieczeń majątkowych.
Przedmiotem  są  zarówno wartości  istniejące jak  i  wartości  przyszłe,  których  spodziewa się  uzyskać
ubezpieczony, a także zobowiązania, które na skutek określonych zdarzeń losowych mogą powstać



ubezpieczenie OC.
Klasyfikacja ubezpieczeń majątkowych
- przedmiotu ubezpieczanego: a) majątku rzeczowego b) sensu stricte, czyli finansowe c) OC
cechy ubezpieczeń majątkowych:
1) tylko zdarzeń negatywnych
2)  w  stosunku  do  majątku  3  charakter  świadczenia  odszkodowawczego  4)suma  ubezpieczeniowa  w
oparciu o wartość mienia
charakterystyka ubezpieczeń majątku rzeczowego
Główne  ryzyka  objęte  ubezpieczeniem  to:  kradzież  z  włamaniem,  rabunek,  wandalizm,  awaria
maszyn, itp.
Wartość  ubezpieczenia  –  wyrażona    w  jednostkach  pieniężnych  rzeczywista(rynkowa)  wartość
ubezpieczenia.
zasady odszkodowania wedle której kompensacja finansowa uszczerbku na mieniu ma być pełna, ale
nie powinna prowadzić do wzbogacania się ubezpieczonego,
w przypadkach spornych wartość ubezpieczenia może określić rzeczoznawca.
W  określonych  przypadkach  ubezpieczyciele  ograniczają  swoją  odpowiedzialność  do  tzw.  limitów
odszkodowawczych. Limity te stosowane są w co najmniej 3 przypadkach:
1)kiedy ubezpieczone mienie znajduje się na terenach szczególnie zagrożonych 2) ubezpieczenie all
risk. Trudno obiektywnie oszacować wysokość potencjalnych szkód.
3)Zakład oferuje ubezpieczenie kosztów lub utraty zysków i nie może precyzyjnie określić wartości
przyszłych szkód.
Wyróżniamy franszyzy:
a)integralną(warunkową)  –  kwotowo  określona  wartość  szkód  bagatelnych,  które  nie  są
kompensowane.
b)potrącalna(bezwarunkowa)  - określona kwotowo bądź procentowo część szkody, którą się zawsze
potrąca  z  odszkodowania;  zwana  też  redukcyjną.  Np.  1%



w przypadku każdego należnego

odszkodowania, firma wypłaci nam o 1% mniej. Franszyzę redukcyjną spotyka się w ramach towarów
narażonych  na  ubytek.  Celem  tej  franszyzy  jest  wyeliminowanie  odszkodowań  na  ubytki  naturalne,
które nie mają charakteru zdarzenia losowego.
Wyróżniamy karencję:
a)umowną – wynikającą z umowy
b)ustawową - od końca następnego dnia od zawarcia umowy
Materialny – okres odpowiedzialności

OC – odpowiedzialność odszkodowawcza prawny obowiązek naprawienia szkody lub krzywdy.
Szkoda uszczerbek na majątku. krzywda – uszczerbek na dobrach osobistych
OC za szkody zasadach:1 winy 2 ryzyka
W świetle k cywilnego wyróżnia się 3 typy OC:
1)odpowiedzialność deliktowa – opiera się za zasadzie winy
2)odpowiedzialność  kontraktowa  –  jest  to  następstwo  szkód  wynikających  z  niewykonania  lub
nienależnego wykonania zobowiązania. Może się opierać na zasadzie winy lub/i ryzyka
3)odpowiedzialność mieszana
ubezpieczenie  OC  ma  chronić  ubezpieczonego  przed  finansowymi  konsekwencjami  wyrządzenia
komuś szkody.

cechy odróżniające ubezpieczenia OC od ubezpieczeń majątku rzeczowego:

Rodzaje ubezpieczeń OC:
1 nawiązywania stosunku prawnego a. obowiązkowe b.dobrowolne
2 rodzaj reżimu odpowiedzialności a.ubezpieczenie zobowiązań wynikających z tytułu czynów
niedozwolonych
b.ubezpieczenie zobowiązań z tytułu niewykorzystania lub nienależytego wykonania kontraktu
3.ze względu na kryterium mieszane:
a.ubezpieczenie OC grup zawodowych
b.ubezpieczenie OC za produkt

(regulowane ustawą o ubezpieczeniach

obowiązkowych)
W ubezpieczeniach obowiązkowych przepisy prawne ustalają minimalne sumy gwarancyjne. Np. za
szkody  osobowe  –  1500  000  euro  na  1  zdarzenie  bez  względu  na  liczbę  ofiar,  szkody  rzeczowe  –
minimalny limit 300 000 euro na zdarzenie
Charakterystyka ubezpieczeń finansowych
Dotyczą ochrony strat wywołanych u różnych wierzycieli z powodu niedotrzymania  określonych w
umowie należności, czyli wierzytelności.
Cechy -opierają się na analizie indywidualnych przypadków - charakter jednostkowy i często podlega
negocjacji-Nie  są  taryfikowane  składki  ubezpieczeniowe,  to  znaczy  że  są  ustalone  indywidualnie  -
Źródła ryzyka tkwi bardziej w procesach ekonom lub politycznych niż w losowych
-Silny  związek  z  sektorem  bankowym,  np.  co  do  metod  oceny  ryzyka;  przyjmowanie  prawnych
zabezpieczeń-  weksel,  hipoteka;  windykacja  wypłaconych  należności  -Każda  umowa  poprzedzona
szczegółową analizą kondycji ekonomiczno- finansowych dłużnika -Zawieranie takich umów wymaga
wysokich kompetencji kadr
-Monitorowanie ryzyka w czasie trwania umowy
-Łączenie funkcji ubezpieczeniowej z funkcją doradczą -Nie ma SU ani SG. Jego odpowiednikiem są
limity kredytowe
Funkcje ubezpieczeń finansowych:
-funkcja prewencyjna – polega na selekcji dłużników -funkcja kompensacyjna  -funkcja stymulacyjna
–bodziec  do  rozwoju  niektórych  dziedzin  gospodarki,  np.  ubezpieczenia  transakcji  eksportowych  -
funkcja usługowa –dostarczają pewnych informacji .

Formy organizacyjno – prawne zakładów ubezpieczeń
Czynności  ubezpieczeniowe  są  to  wszelkie  czynności  wykonywane  przez  zakłady  ubezpieczeń  w
związku ze swoją działalnością statutową. W sensie prawnym, ustawa o ubezpieczeniach wyodrębnia
dwie grupy czynności  :
II.czynności, które zakład może zlecać innym
-likwidacja  szkód  -wypłacanie  odszkodowań  lub  innych  świadczeń;  -ocena  ryzyka    -prowadzenie
postępowań regresowych i windykacyjnych w stosunku do wierzytelności wynikających z zawartych
umów; -lokowanie środków zakł ubezp;
-czynności prewencyjne.
Za  czynności  pokrewne  do  czynności  ubezpieczeniowych:  zarządzanie  funduszami  inwestycyjnymi,
emerytalnymi, aktywami, prowadzenie doradztwa finansow i inwestycyjnego.
W dziale II mamy tylko jeden zakład ubezpieczeń reasekuracji 0 Polskie Towarzystwo Reasekuracji
S.A.
Charakterystyka ubezpieczeniowej spółki akcyjnej
Przepisy  prawa  nakładają  na  ubezpieczeniowe  spółki  akcyjne  szereg  szczególnych  obwarowań,  co
powoduje, że jej działanie jest trudniejsze niż spółki niefinansowej. Te szczegółowe obwarowania są
zawarte w ustawie o działalności ubezpieczeniowej. Są to rygory:
a)zwiększone wymagania kapitałowe (dział I –  kapitał założycielski 800 tys. euro; -dział II –od 200
tys.  od  400  tys.  euro;  b)akcje  imiennec)założycielami  osoby  niekaralne  dające  rękojmię  należytego
wykonywania  d)środki  na  kapitału  założycielskiego  nie  mogą  pochodzić  z  kredytu  lub  pożyczek;
e)kapitał  zakładowy  w  całości  wkładem  pieniężnym  przez  wpisem  do  KRS  f)  przekroczenie
odpowiednio  20%,  33%  lub  50%  ogólnej  liczby  głosów  lub  udziałów  w  kapitale  zakładowym
powiadomić o tym organ nadzoru;

g  podlegają  szerszemu  nadzorowi,  obok  Komisji  Rewizyjnej,  Komisji  Nadzorczej  podlegają
nadzorowi organów państwowych,
Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych (TUW)
Cechy  TUW:  -  -są  to  zrzeszenia  osób,  które  maja  wspólny  cel  –  zaspokajanie  potrzeb  w  zakresie
ochron  ubezpieczeń;  -zasada  wzajemności  –  każdy  członek  TUW  staje  się  automatycznie
ubezpieczony i każdy ubezpieczony staje się członkiem TUW;
-cel  non  –  profit  (celem  nie  jest  maksymalizacja  zysku);  -członkowie  finansują  działalność  i
odpowiadają za losy tego towarzystwa;- współdecydują o polityce i strategii
stanowią jednolitej grupy, są różnorodne.
Klasyfikacja TUW:

II.Mechanizm pobierania składek:
1)TUW –y o stałej składce,
2)TUW –y o zmiennej składce;
Różnice między nimi: pierwsze pobierają składkę jak spółki: z góry, za cały okres ubezpieczenia, w
niezmiennej wysokości; w przypadku drugich zaś składka płacona jest jak gdyby zaliczkowo.
III.Zakres działalności:
a)przedmiotowy:
- TUW –y rolnicze,
b)geograficzny:
- TUW –y miejskie,

TUW –y duże:
1.Podstawą  ich  działalności  są  takie  same  przepisy,  jak  spółek  (ustawa  o  działalności
ubezpieczeniowej, kodeks spółek handlowych);
2.Statut zawierany w formie aktu notarialnego i zatwierdzany przez organ nadzoru;
3.Osobowość prawną nabywają z chwil wpisu do KRS;
4.Jeśli statut nie stanowi inaczej, każdy ubezpieczony jest jednocześnie członkiem TUW –u;
5.Statut  może  przewidzieć  ubezpieczanie  osób  niebędących  członkami  w  wysokości  maks.  10%
składki brutto;
1.Mają zmniejszone o ¼ wymagania kapitałowe, w dziale I – kapitał 600 tys. euro, w dziale II – od 15
tys. do 300 tys. euro;
2.Przestrzega  wszystkich  wymogów  bezpieczeństwa  i  norm  ostrożnościowych  przewidzianych  dla
spółek akcyjnych;
3.Założycielami  TUW  mogą  być  różnego  rodzaju  organizacje,  fundacje,  instytucje,  podmioty
gospodarcze, które nie muszą później ubezpieczać swojego majtku.
Małe TUW –y:
1.Status  nadaje  organ nadzoru  po  spełnieniu  następujących  warunków:  prowadzi  ograniczony  zakres
swojej  działalności  (mała  liczba  członków,  niskie  sumy  zawieranych  ubezpieczeń  lub  niewielki
terytorialny zasięg działania), jeli roczny przypis składki nie przekracza 5 mln euro;
2.Może ubezpieczać tylko swoich członków;
3.Musi to być określony, zdefiniowany krąg członków (np. zawód, teren);
4.Ma uproszczone niektóre zasady działania;
5.Brak obowiązku tworzenia kapitału zapasowego;
6.Wadą  jest  to,  że  nie  mogą  prowadzić  reasekuracji  czynnej,  nie  mogą  oferować  ubezpieczeń  OC,
ubezpieczeń finansowych i gwarancji ubezpieczeniowych;
7.Jeśli przekroczą składkę  ubezpieczeniową 5 mln euro, to automatyczne z  mocy prawa kontynuują
działalność jako duże TUW –y.
W dziale I mamy dwa TUW –y:



TUW Rejent – life – ubezpiecza notariuszy (rejent – notariusz);



Macjf – życie TUW.

Captive – jest to zależne towarzystwo ubezpieczeniowe
Klasyfikacja Captive:
na wielkość:1)Papierowy Capitve – rodzaj funduszu samoubezpieczenia;2)Mały Captive – pokrywa
niewielkie ryzyka i jest zarządzany przez specjalistyczne firmy;3)Pełnowymiarowy Capitve – ma

własną  strukturę  władzy  i  jest  niezależny  od  rynku  ubezpieczeniowego  i  reasekuracyjnego,  nie
podlega nadzorowi
1)Captive czysty 2)Captive otwartego rynku Ze względu na pełnione funkcje:
1)Captive ubezpieczeniowy 2)Captive reasekuracyjny
Ze względu na lokalizację:1) (onshore),2) (offshore)
Aktuariusz Zadania:
-Ustalanie wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych,
-Kontrolowanie aktywów stanowiących pokrycie tych rezerw,
-Wyliczanie tzw. Marginesu wypłacalności,
-Sporządzanie rocznego raportu o stanie portfela ubezpieczeń danego zakładu,
-Ustalanie składników majątkowych zaliczanych do środków własnych,
-Informowanie urzędu nadzoru o wykrytych ewentualnych prawidłowościach.
Od  1999r.  działalność  zagranicznych  firm  za  pośrednictwem  tzw.  Głównego  oddziału.  musi  być
zgoda urzędu nadzoru. Działa na podstawie przepisów prawa polskiego i statutu. podlega wpisowi do
KRS. Żeby uzyskać zezwolenie musi ten oddział spełniać wszelkie wymagania stawiane podmiotom
polskim.
Czym różni się oddział zagraniczny od firmy z podmiotem zagranicznym? Firma typu Alians – spółka
, która ma wydzielony kapitał i nim dysponuje, za oddział bierze odpowiedzialność kraj macierzysty.
Zakłady spoza unii muszą wnosić tzw. Kaucję jako zabezpieczenie przyszłych zobowiązań. Kaucja ta
jest zaliczana na poczet środków własnych. Środki własne głównych oddziałów mają być lokowane w
Polsce.
UFG  –1995r.  jest  to  instytucja  quazi-ubezpieczeniowa,  nie  będąc  zakładem  ub  wypłaca  niektóre
świadczenia.  Jego  rola  wiąże  się  z  zabezpieczeniem  interesów  ubezpieczeniowych  i
poszkodowawczych. Zadaniem wypłacanie odszkodowań i świadczeń osobom uprawnionym z tytułu
ubezpieczeń  obowiązkowych  pełne→  za  szkody  na  mieniu  i  osobie  wypłaca  wtedy,  gdy  sprawca
szkody  nie  dopełnił  obowiązku  ubezpieczenia.  ograniczone→  za  szkody  tylko  na  osobie.  Wypłaca
tylko wtedy, gdy sprawca nie został zidentyfikowany, np. zbiegł z miejsca wypadku.
zaspokojenie roszczeń osób uprawnionych do odszkodowań bądź świadczeń w przypadku upadłości
zakładu ubezpieczeń lub ogłoszenia likwidacji przymusowej:
udzielanie  zwrotnej  pomocy  finansowej  zakładom  przejmujący  portfel  ubezpieczeń  obowiązkowych
od  zakładów  zagrożonych  upadłością  a  środki  własne  tego  zakładu  nie  zapewniają  pełnej
wypłacalności.
prowadzenie  rejestru  umów  ubezpieczeń  OC  kierowców  oraz  udzielanie  informacji  dotyczących
uczestników i okoliczności zdarzeń.
pobiera opłaty za niedopełnienie obowiązku zawierania umów obowiązkowych.

Pojęcie i istota pośrednictwa:
Specyfika  działalności  ubezpieczeniowej  powoduje,  że  większość  produktów  ubezpieczeniowych
sprzedaje  się  przez  pośredników.  Według  dyrektyw  UE  pośrednictwo  oznacza  pewne  czynności
związane z prezentacją, informacją, składaniem ofert lub wykonywaniem prac przygotowawczych do
zawierania umów ubezpieczeniowych lub udział w administrowaniu i wykonywaniu takich umów. W
świetle przepisów unijnych wyróżnia się:
1)pośredników zależnych  od firmy ubezpieczeniowej  – podmiot prowadzi działalność dla 1 zakładu
lub kilku zakładów ale gdy oferowane produkty nie są wzajemnie konkurencyjne. Odpowiedzialność
za  usługi  takich  pośredników  ponoszą  zakłady,  których  reprezentują.  Zależność  pośredników  od
zakładów jest zróżnicowana:
a.pośredników negocjujących – zadaniem jest skontaktowanie stron
b.pośredników pełnomocników – zawieranie umów w imieniu zakładów
2)niezależni  od  zakładów  –  sami  ponoszą  ryzyko  handlowe.  Klient  może  znaleźć  tu  prawie  każdy
produkt finansowy(oprócz polis, kredytów, funduszy inwestycyjnych, rachunków i kart bankowych).
Klienci mogą liczyć na kompleksową obsługę.
W krajach anglosaskich wiodącą rolę pełnią doradcy prawno-finansowi, którzy dystrybuują produkty
finansowe, co do których mają przekonanie.
W  polskich  realiach  nie  do  końca  mamy  spójność  z  przepisami  unijnymi.  W  Polsce  pośrednictwo
uregulowane jest ustawą z dnia 22 maja 2003 o pośrednictwie ubezpieczeniowym. Wyróżnia się:
a) agentów ubezpieczeniowych – odpowiada pośrednikowi zależnemu

b) multiagentów – odpowiada pośrednikowi niezależnemu
c) brokerów ubezpieczeniowych lub reasekuracyjnych – pośrednicy w pełni niezależni
Agent i jego kompetencje:
W polskim ustawodawstwie wyodrębniono czynności agencyjne oraz działalność agencyjną.
Czynności agencyjne prowadzone są w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń. Mogą je wykonywać
wyłącznie osoby fizyczne, które spełniają określone wymogi:
-niekaralność,
-min średnie wykształcenie,
-wyszkolenie przez zakład ubezpieczeń, min 150 godzin,
-zdany egzamin na agenta przed przedstawicielami zakładu ubezpieczeń.
Działalność  agencyjna  –  organizowanie  i  nadzorowanie  czynności  agencyjnych  wykonywanych
przez  innych  agentów.  Jest  to  działalność  usługowa,  ale  nie  jest  to  działalność  ubezpieczeniowa.
Definicja ustawowa agenta opiera
się na 3 kryteriach:
1)agentem ubezpieczeniowym jest przedsiębiorca wykonującym swoją działalność w oparciu o prawo
o działalności gospodarczej. Może nim być osoba fizyczna lub prawna, np. SA, ZOO, a także osoba
nie mająca osobowości prawnej(tylko w formie spółki cywilnej nie wolno)
2)przedsiębiorca ten musi mieć zawartą umowę agencyjną z wybranym zakładem ubezpieczeń
3)przedsiębiorca  ten  musi  być  wpisany  do  rejestrów  pośredników  ubezpieczeniowych.  Rejestr  ten
prowadzi organ nadzoru w wersji elektronicznej.
Dopuszcza się, że czynności agencyjne mogą być wykonywane jako działalność uboczna – pośrednicy
turystyczni, dealerzy samochodowi, pracownicy banków.
Zgodnie z naszą ustawą wyróżnia się:
-agentów pomocników – tylko negocjują,
-agentów  pośredników  –  posiadają  pełnomocnictwo  do  zawierania  umów  na  rzecz  i  w  imieniu
zakładów.
Za  ewentualne  szkody  wyrządzone  przez  agenta  w  związku  z  jego  działalnością  odpowiada  zakład
ubezpieczeń na rzecz którego agent pracuje.
Nadzór nad działalnością agentów sprawują zakłady ubezpieczeń.
Na  jednolitym  rynku  ubezpieczeniowym  agent,  który  ma  uprawnienia  w  którymkolwiek  państwie
członkowskim może wykonywać swoją działalność na terenie całej wspólnoty.
Multiagent – ma zawarte umowy agencyjne jednocześnie, kilka umów w zakresie tego samego działu
ubezpieczeń.  Podlega  wówczas  obowiązkowemu  ubezpieczeniu  OC  za  szkody  związane  z  jego
działalnością.  Ma  obowiązek  samodzielnego  zawierania  takiego  ubezpieczenia.  W  przypadku
niedopełnienia takiego obowiązku – kara 1000 euro na rzecz budżetu państwa.
Broker  –  pośrednik  niezależny,  który  trudni  się  zawodowo  pośredniczeniu  w  zawieraniu  umów
ubezpieczeniowych na zlecanie klientów, głównie instytucjonalnych ale też i indywidualnych. Może
nim być osoba fizyczna lub prawna posiadająca zezwolenie na wykonywanie działalności brokerskiej i
wpisana  do  rejestru  brokerów  ubezpieczeniowych,  który  to  rejestr  prowadzi  organ  nadzoru.  Nadzór
nad  działalnością  brokerów  prowadzi  organ  nadzoru.  Z  tytułu  swej  działalności  podlegają
obowiązkowemu  ubezpieczeniu  OC.  Działają  w  imieniu  swojego  klienta.  Nie  mogą  pozostawać  w
żadnych  stosunkach  umownych  z  zakładami  ubezpieczeń,  tzn.,  że  nie  mogą  być  członkami  organu
zakładu,  akcjonariuszami  imiennymi.  Broker  może  wykonywać  swoje  czynności  tylko  za
pośrednictwem osoby fizycznej, które spełniają określone warunki:
-niekaralność,
-zdały egzamin przed komisją egzaminacyjną dla brokerów
Działalność brokerska może dotyczyć pośrednictwa w wąskim lub szerokim znaczeniu.
Wąski zakres:
-broker  może  zbierać  oferty  od  różnych  zakładów,  porównywać  je  i  doradzać  klientowi  w  kwestii
doboru produktu jak i wyboru ubezpieczyciela. Taka porada ma być na piśmie,
-brokerzy mogą pośredniczyć przy zawieraniu umowy,
-powinni  pozostawać  w  stałym  kontakcie  ze  swoim  klientem,  informując  go  na bieżąco o  terminach
regulowania składek, terminach kończących umowę, itd.,
-mogą reprezentować klienta przy likwidacji szkód,
-mogą przekazywać zakładowi ubezpieczeń składki o ile taka czynność została im zlecona
w szerokim znaczeniu:

-brokerzy mogą zarządzać ryzykiem swojego klienta, a więc analizować i oceniać ryzyko,
-analizować dotychczasowy stan ubezpieczeń,
-oceniać możliwości w zakresie zatrzymania ryzyka przez klienta,
-budować i planować programy ubezpieczeniowe dla klienta,
-konstruować zapytania ofertowe do towarzystw ubezpieczeniowych.
Za  te  wszystkie  usługi  realizowane  przez  brokera,  klient  nie  musi  go  wynagradzać.  Brokerzy  są
wynagradzani  przez  firmę,  z  którą  skontaktują  klienta.  Wynagrodzenie  brokera  nazywa  się  kurtaż,
agenta – prowizją.
W  Polsce  aktualnie  rozwija  się  tzn.  pośrednictwo  niezależne,  czyli  tworzą  się  duże  firmy
brokerskie(np. firma expander – pośrednik finansowy; helion)
Dzięki  nowelizacji  kodeksu  cywilnego(weszła  w  życie  5  lutego  2005)  agenci  i  brokerzy  mogą
reprezentować  swoich  klientów  w  sądach  w  sprawach  dotyczących  zawartych  umów
ubezpieczeniowych.
Innowacyjne sposoby sprzedaży ubezpieczeń:
Jednym  ze  sposobów  dotarcia  do  klienta  jest  porozumienie  dystrybucyjne  z  bankami  –  przybierają
zwykle  formę  umowy  2-stronnej  na  podstawie  której  strony  wzajemnie  udostępniają  sobie  kanały
dystrybucji.
Bancassurance – gdy bank udostępnia swoje kanały
Assurbanking – firmy ubezpieczeniowe dystrybuują produkty banku
W  Polsce  częściej  banki  dołączają  produkty  ubezpieczeniowe  do  swojej  oferty  i  sprzedają  je  przez
własną sieć. W ten sposób klienci banków stają się klientami firm i wszystkie strony osiągają korzyści
dzięki efektowi synergii popytowej.
Allfinanz – w 1 instytucji firma może kupić wiele produktów.
Banki podpisują porozumienia dystrybucyjne z OFE.
OFI – TFI – banki
Do innowacyjnych sposobów należy:
- sprzedaż przez  Internet  – dotyczy produktów standardowych, czyli prostych, nieskomplikowanych.
U nas dopiero się rozwija, klienci się dopiero przyzwyczajają
- sprzedaż przez telefon(furora link4- specjalizuje się ubezpieczaniem komunikacyjnych)
- współpraca firm ubezpieczeniowych z siecią placówek poczty polskiej. W 2000r. powołana została
spółka  dystrybucyjna  pod  nazwą  „pocztowa  agencja  usług  finansowych  SA”.  W  katalogu  usług  tej
spółki  znajdują  się:  sprzedaż  ubezpieczeń  na  życie,  akwizycja  na  rzecz  funduszy  emerytalnych,
sprzedaż ubezpieczeń majątkowych, sprzedaż niektórych produktów bankowych.
Nadzór ubezpieczeniowy
Nadzór  jest  pojęciem  szerszym  niż  kontrola.  Należy  również  odróżnić  nadzór  ubezpieczeniowy  od
nadzoru właścicielskiego, który sprawuje rada nadzorcza lub komisja rewizyjna.
Jest formą ingerencji państwa w sferę działalności prywatnych właścicieli. Nadzorca jest wyposażony
w dodatkowe instrumenty takie jak nakazy, zakazy czy polecenia. Nadzór sprawowany jest nad całym
rynkiem finansowym.
Nadzór ubezpieczeniowy sprawowany jest we wszystkich krajach gospodarki narodowej. Nadzór nad
rynkiem finansowym może przybierać 3 rozwiązania modelowe:
1.model  tradycyjny  oparty  na  fragmentaryzacji,  tzn.  oddzielny  dla  każdego  rodzaju  instytucji
finansowych,
2.model  nadzoru  zintegrowanego  lub  nadzór  skonsolidowany  nad  rynkiem  finansowym,  czyli  tak
zwany  super  nadzór.  Argumenty  za  super  nadzorem:  dzisiejsze  instytucje  finansowe  w  większości
krajów  działają  jako  grupy  kapitałowe,  czyli  konglomeraty,  stąd  poswatała  potrzeba  ujednolicenia
nadzoru państwowego. Nadzór oparty na 1 instytucji występuje w wielu krajach UE, a także poza nią.
Najwcześniej super nadzór wprowadzono pod koniec lat 80-tych w Norwegii, Kanadzie i Danii, pod
koniec  lat  90-tych  w  Japonii  i  Islandii.  Na  początku  lat  2000  w  wielu  krajach:  w  Wielkiej  Brytanii,
Austrii, Niemczech, Irlandii, Belgii, Finlandii, a także w krajach transformujących, m.in. w Słowacji,
Estonii,  Malcie.  W  Polsce  planowane  jest  wprowadzenie  takiego  super  nadzoru  na  1  stycznia  2007
roku.
3.model  nadzoru  skoordynowanego.  Oparty  jest  on  na  fragmentaryzacji,  ale  uzupełniony  systemem
współpracy  i  koordynacji  pomiędzy  nadzorcami  rynków  cząstkowych.  Nadzór  nad  instytucjami
finansowymi chroni dobra publiczne(bezpieczeństwo funkcjonowania całego rynku) i prywatne(środki
powierzone przez klientów).

Przesłanki:
-zakłady ubezpieczeń to instytucje zaufania publicznego
-ubezpieczający, czyli klient ma słabszą pozycję przetargową
-ubezpieczający reprezentują niższy potencjał majątkowy niż ubezpieczyciel
-w dużej mierze klienci mają przymus ubezpieczeniowy
-zakład ubezpieczeń nie do końca obracają swoimi środkami finansowymi
Nadzór ubezpieczeniowy polega na:
1)wydawaniu zezwoleń i koncesji na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej
2)na kontroli gospodarki finansowej zakładów ubezpieczeń
3)podejmowaniu działań mających zapewnić prawidłowe funkcjonowanie rynku ubezpieczeniowego,
rzetelną ochronę ubezpieczonych a także ochronę rynku przed wstrząsami i nieuczciwą konkurencją
można  powiedzieć,  że  nadzór  jest  kluczem  stabilności  i  bezpieczeństwa  rynku  finansowego  oraz
wiarygodności funkcjonujących na nim podmiotów.
Wyróżniamy 3 systemy nadzoru:
1.system nadzoru publikacyjnego- najbardziej liberalny, bo polega na tym, że zakłady mają obowiązek
publikowania  szczegółowych  danych  finansowych,  zaś  ocena  tych  danych  spoczywa  na  samych
zainteresowanych, czyli klientach
2.system koncesyjno-normatywny lub finansowy lub model anglosaski. Tutaj organ nadzoru sprawdza
stan gospodarki finansowej, wydaje koncesje i może je cofnąć
3.system  nadzoru  materialnego,  zwany  też  kontynentalnym-  najbardziej  rygorystyczny,  surowy,  bo
mieści  w  sobie  2  wcześniejsze  i  dodatkowo  pozwala  nadzorcy  w  ingerencję  w  działalność
poszczególnych firm w takie sprawy jak: OWU, weryfikować zasady budowania składek, ingerować
w politykę lokacyjną firmy, w politykę reasekuracyjną, w politykę fuzji, itp.
System nadzoru w Polsce
Nadzór  w  Polsce  nad  rynkiem  finansowym  został  oparty  na  modelu  tradycyjnym  ze  znamionami
skoordynowanymi. Występują powiązania personalne pomiędzy urzędami.
KNUiFE działa od roku 2002, powstała z połączenia PUNU+PNFE
Koszty nadzoru pokrywają podmioty nadzorowane
Zadania stojące przed KNUiFE:
-podejmowanie działań mających na celu zapewnienie zgodności działalności zakładów ubezpieczeń i
innych podmiotów
-kontrola działalności i stanu majątkowego podmiotów nadzorowanych
-podejmowanie innych zadań określonych prawem
kompetencje komisji dotyczą:
-wydawanie i cofanie zezwoleń na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej
-wydawanie zgody na powoływanie członków zarządów
-wydawanie zgody na połączenia i dzielenie zakładów ubezpieczeniowych
-wydawanie  zgody  na  przeniesienie  portfela  ubezpieczeń-  tzn.  cofając  zezwolenie  1  podmiotowi
trzeba zabezpieczyć klientów, ich umowy. Są one przenoszone do innej firmy.
-Wydawanie zezwolenia na objęcie większych pakietów akcji
-Wydawanie decyzji o likwidacji przymusowej zakładów ubezpieczeń lub PTE
-Ustanowienie zarządów komisarycznych
-Występowanie z wnioskiem o ogłoszenie upadłości zakładów ubezpieczeń czy PTE
Komisja  składa  się  z  8  członków,  w  tym  z  przewodniczącego,  którego  powołuje  premier  i  2
wiceprzewodniczących,  1  asygnuje  minister  finansów,  zaś  2  minister  do  spraw  zabezpieczenia
społecznego.  Ponadto  członkami  komisji  są:  przewodniczący  KPWiG,  a  także  przedstawicie  urzędu
ochrony  konkurencji.  Natomiast  z  głosem  doradczym  na  posiedzeniu  KNUiFE  występuje  rzecznik
ubezpieczonych a także główny inspektor nadzoru prezydenta.
Nadzór  ubezpieczeniowy  w  Polsce  ma  znamiona  nadzoru  materialnego  i  jest  oceniany  jako  bardzo
restrykcyjny  niż  w  większości  krajów  UE,  gdzie  jest  nadzór  finansowy.  W  UE  nie  ma  jednolitego
nadzoru. Tendencja jest taka, aby odchodzić od modelu materialnego na rzecz finansowego. Nadzór
ubezpieczeniowy w Polsce faktycznie składa się z wielu warstw:
1.jest to nadzór zinstytucjonalizowany
2.występują  tzw.  Instytucje  wspomagające  nadzór  główny  i  tymi  instytucjami  są:  rzecznik
ubezpieczonych, UFG

3.kontrolę nad tymi instytucjami sprawują: biegli rewidenci, aktuariusze, organizacje konsumenckie,
media, audytorzy, pracownicy naukowi
4.nadzór wewnętrzny, czyli korporacyjny
Tendencje na polskim i światowym rynku ubezpieczeniowym
Na koniec 2005r. na rynku polskim funkcjonowało 69 krajowych zakładów ubezpieczeniowych w tym
1 oddział główny zakładu zagranicznego.
W dziale 1-szym – 32 zakłady, w dziale 2-gim – 37 zakładów.
Zainteresowanie rynkiem polskim wyraziło 300 zakładów z UE, z tego 84% w dziale 2-gim.
7krajowych  zakładów  ubezpieczeń  zainteresowanych  jest  działalnością  poza  Polską,  głównie  w
Europie Środkowo-Wschodniej. Większość tych krajowych zakładów ubezpieczeń wyposażona jest w
kapitał zagraniczny.
90% zakładów to S.A., 10% to TUW-y.
Na koniec 2005r. na rynku polskim zebrano 31 mld składek, z tego 16 mld zł zostało wypłacone jako
odszkodowania i świadczenia.
Aktywa  zakładów  ubezpieczeniowych  wynoszą  90  mld  zł.  To  około  10%  aktywów  sektora
finansowego. Największy udział w sektorze finansowym bo aż 74% ma sektor bankowy.
Wynik finansowy netto wyniósł na koniec 2005r. 5,2 mld zł. Sektor ubezpieczeniowy jest liczącym
pracodawcą. Obecnie zatrudnia ok. 100 tys. Pracowników, z tego ponad 80 tys. To pośrednicy, agenci.
31 mld składek, z czego 15,3- dział 1-szy,
        15,7- dział 2-gi.
Na świecie jest: w Polsce: a było
Dział 1: 60%        50%   40%   - zbliżają nas te tendencje do światowej tendencji
Dział 2: 40%        50%   60%
Dynamika przyrostu składek w Polsce jest dość wysoka. Jest większa niż średnio w świecie. W dziale
1 o 20% się zwiększyła, w 2-gim o 5%. Taka duża dynamika w dziale 1 spowodowana jest reformą
systemu  ubezpieczeń  prywatnych.  Skłania  ludzi  do  poszukiwania  indywidualnych  kont(  polisy
lokacyjne zwane antypodatkowe).
Dział 1:
W Polsce dominują ubezpieczenia na życie o charakterze ochronnym(na wypadek śmierci)stanowiły
one  45%-  z  tendencją  malejącą.  Na  2-gim  miejscu  są  ubezpieczenia  na  życie  z  funduszem
kapitałowym.  Ich  udział  to  37%  z  tendencją  rosnącą,  3-cie  miejsce-  ubezpieczenia  wypadkowe  i
chorobowe  16,5%(opcja  dodatkowa  do  ubezpieczeń  życiowych),  posagowe-  1%  i  nie  cieszą  się
ubezpieczenia rentierskie- 0,2%.
Dział 2:
Niezmiennie  dominują  ubezpieczenia  komunikacyjne(autokasko  i  OC)  -63%,  inaczej  niż  w  UE,  bo
tam  ok.  30%,  Włochy-  50%.  Dlatego  taki  duży  udział,  bo  częściowo  obowiązkowe  jest  to
ubezpieczenie.
Majątkowe ubezpieczenia – ok.18%, z lekką tendencją malejącą
Wypadkowe i chorobowe, które są nabywane samodzielnie – ok. 6%z lekką tendencją rosnącą
OC różnych zawodów – ok.5% z lekką tendencją rosnącą
Ubezpieczenia finansowe – ok. 4,5%
4% to pozostałe.
Koncentracja rynku
Ma  ona  oligopolistyczną  strukturę,  czyli  jest  duża  koncentracja  na  tym  rynku.  Z  jednej  strony
wygląda, że jest dużo firm, ale tak naprawdę na rynku liczy się parę firm. Na 5 firm przypada 75%
rynku.
W dziale 1-szym największy udział ma PZU na Zycie S.A.- 38%, tendencja malejąca(mierzymy rynek
składką pozyskaną),
2 miejsce comercial union – 15%
3 miejsce apliko life – ok. 10%
4 miejsce aegon
5 mijsce nacionale Niderlandy
6 miejsce alians
7 miejsce generalli
8 miejsce warta
Również koncentracja dotyczy działu 2-go:

1 miejsce PZU S.A.-48-49%
2 miejsce warta – ok. 12%
3 miejsce Hestia – 6-7%
4 miejsce alians – ok.6%
5 miejsce samopomoc – ok.4%
Cechy polskiego rynku:
-relatywnie niski popyt na ubezpieczenia, bo dochody realne Polaków nie są zbyt wysokie, bezrobocie
jest dość duże, niezbyt duże tempo wzrostu PKB)
-świadomość ubezpieczeniowa określona jest jako niska
świadomość → uświadomienie sobie potrzeby ubezpieczeniowej
wiedza ubezpieczeniowa → znajomość przepisów prawnych
-odbiegające od standardów  wskaźniki. Rozwój rynku mierzymy za pomocą współczynnika gęstości
ubezpieczeń – to wartość składki brutto przypisanej na 1 mieszkańca. W Polsce ok. 200$ łącznie, w
Japonii ok. 3000$, USA 1600$, Australia 1000$, Kanada 700$
Wielka Brytania: 2600$ na życiowe, 1200$ na majątkowe
Francja: 1400$ życiowe, 700$ majątkowe
Niemcy: 700$ życiowe, 900$ majątkowe
Z krajów Europy Środkowowschodniej:
Słowenia: 125$ życiowe, 440$ majątkowe
Czechy: 100$ życiowe, 170$ majątkowe
Węgry: 90$ życiowe, 100$ majątkowe
Współczynnik  penetracji  ubezpieczeń  –  udział  składki  przypisanej  brutto  w  PKB.  W  Polsce  max
3,25.
1,55% dział 1
1,69% dział 2
W Japonii to 9%, USA- 4,5%, w Kanadzie 2,8%
Europa:
Wielka Brytania: 10,5%

Szwajcaria: 5%

Szwajcaria: 8,5% na życie Wielka Brytania: 5%

Francja:6% Niemcy: prawie 4% majątkowe

majątkowe
Niemcy: 3%

Francja: 3%

Tendencje w świecie
-Największym rynkiem ubezpieczeniowym jest rynek amerykański. Generuje się ponad 40% składek
światowych. Drugie miejsce ma Europa zachodnia – 30% składek światowych, trzecie miejsce Japonia
– ok.20%.
Rynek  ubezpieczeń  życiowych  rozwija  się  dynamicznie  niemal  na  całym  świecie.  Jest  to
konsekwencja  reform  systemów  emerytalnych.  Systemy:  podatkowe,  fiskalne  sprzyjają
ubezpieczeniom życiowym.
-Rozwój nowych kanałów dystrybucji( bankasurance) sprzyja tendencji światowej
-Ciągłe doskonalenie produktów
-Obserwuje się w świecie stagnację ubezpieczeń majątkowych
-Nierównomierny  rozwój;  rozwój  ubezpieczeń  skorelowany  jest  z  rozwojem  gospodarczym.  Kraje
wysokorozwinięte mają wysoki poziom rynku ubezpieczeniowego.
-Nasycenie rynku wysokorozwiniętych i ekspansja firm z tych krajów na rynki rozwijające się
-Koncentracja  –  firmy  ubezpieczeniowe  powiększają  swoje  kapitały.  Dzieje  się  tak  dzięki
wzmożonym procesom fuzji i przejęć
-Konsolidacja  –  forma  współpracy,  łączenia  się  firm,  np.  firmy  reasekuracyjne  przejmują  firmy
ubezpieczeniowe.
Nierównomierny rozwój nie dotyczy tylko świata, ale też UE. W UE działają firmy trojakiego rodzaju:
1.narodowe – ograniczają swoją działalność do terytorium danego państwa (55%)
2.europejskie – gotowość chęć działania na całym rynku (40%)
3.zagraniczne – spoza UE, np. amerykański (5%)
Na rynku europejskim najważniejsze znaczenie mają: Alians, Axle, Zurich
Ostatnio rozwija się strategia współpracy firm z całego sektora finansowego. Nazywa się to allfinanz
– „wszystko pod 1 dachem”. W ramach tej strategii wyróżniamy 2 nurty:

1.bancassurance  –  banki  są  inicjatorem  współpracy  z  firmami  ubezpieczeniowymi  i  chcą
wykorzystać efekt synergii popytowej i rozszerzać zakres świadczonych usług. Oferują swoje okienka
do sprzedaży produktów ubezpieczeniowych.
2.assurfinance  –  firmy  ubezpieczeniowe  wychodzą  poza  świadczenie  tradycyjnych  usług
ubezpieczeniowych i za pośrednictwem własnej sieci, np. agentów oferują sprzedaż swoim klientom
dodatkowych  usług,  np.  pożyczki  mieszkaniowe  lub  samochodowe,  zarządzanie  aktywami,  emitują
karty  bankomatowe,  świadczą  usługi  typu  assistance,  a  nawet  pośrednictwo  w  obrocie
nieruchomościami.
Przyczyny działań innowacyjnych w sektorze finansowym:
-liberalizacja
-deregulacja przepisów
-globalizacja
-zmiany w otoczeniu ekonomicznym banków i towarzystw ubezpieczeniowych
-rozwój technologii informatycznych
przyczynami bezpośrednimi są:
a)demograficzne przyczyny
b)zmiany preferencji oszczędzania gospodarstw domowych- klienci odchodzą od lokat bankowych na
rzecz bardziej ryzykownych i zyskownych form, np. giełdy, fundusze inwestycyjne, ubezpieczeniowe
fundusze kapitałowe
c)zmiany wymagań co do sposobu oferowania usług finansowych
W świecie ok. 30% klientów ma pieniądze w bankach
Struktura w Polsce:
dominującym źródłem powielania naszych oszczędności są lokaty bankowe – 46,5%
Gotówka pod ręką – ok. 12%
OFE włącza się w oszczędzanie – ok. 90 mld zł.(18%), więcej niż w OFI, bo w OFI jest ok. 50 mld zł.,
co stanowi 10,6%
Inwestycje w papiery wartościowe – 8,7%
Ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe – pozostałe, czyli ok. 4%
Podstawy ekonomiki zakładów ubezpieczeń
Aktywa zakładów ubezpieczeń można sprowadzić do 3 grup:
1)aktywa finansowe
2)wartości niematerialne i prawne
3)nieruchomości
Dominującym składnikiem są aktywa finansowe – do 85% sumy bilansowej całości majątku. Należą
do nich środki pieniężne, należności, różne instrumenty finansowe.
Patrząc  na  źródła  finansowania  wyróżniamy:  kapitały  własne  oraz  obce  źródła  finansowania  do
których  zaliczamy  zobowiązania  podporządkowane  a  także  rezerwy  techniczno-ubezpieczeniowe,
zobowiązania z tytułu depozytów reasekuratorów oraz pozostałe rezerwy i fundusze specjalne.
Kapitały własne w dojrzałych zakładach wynoszą od 10-13%, a składają się z:
-kapitału zakładowego
-kapitału zapasowego
-kapitałów  rezerwowych  tworzonych  dobrowolnie  z  zysków,  z  zysku  niepodzielonego  z  roku
bieżącego
Rola kapitałów własnych nie jest jednakowa. Oznacza to, że w okresie tworzenia firmy ubezpieczeń
pierwszoplanową  rolę  odgrywa  kapitał  zakładowy.  W  późniejszym  etapie  funkcjonowania  zakładu,
rolę  pierwszoplanową  przejmuje  kapitał  zapasowy,  bo  on  decyduje  o  wypłacalności  zakładu.  W
dojrzałych firmach kapitał zapasowy przewyższa kapitał zakładowy.
Zakłady ubezpieczeń mają obowiązek odpisywania z zysku min 8% na kapitał zapasowy dopóki jego
wartość nie przekroczy ½ kapitału zakładowego.
W zakładach ubezpieczeń szczególną rolę odgrywają rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe, które są
elementem  obcych  źródeł  finansowania.  Potrzeba  ich  tworzenia  wynika  z  konieczności  ustalania
rzeczywistych  zobowiązań  ubezpieczycieli,  a  konieczność  praktyczna  wynika  wprost  z
obowiązującego prawa.
W ramach rezerw techniczno-ubezpieczeniowych wyróżniamy 3 grupy:
1.rezerwy związane ze składką

a)rezerwa  składek(dział2)-  jest  to  inaczej  składka  przypadająca  na  przyszłe  okresy  sprawozdawcze.
Zwana  jest  także  przeniesieniem  składek  lub  składką  niezarobioną.  Rezerwę  tę  tworzy  się
proporcjonalnie  do  okresu  na  jaki  składka  jest  przypisana  lub  do  ryzyka  przewidywanego  w
następnych okresach. Rezerwy tworzy się by uwiarygodnić przychody. Odpowiednikiem tej rezerwy
w dziale 1 jest rezerwa ubezpieczeń na życie(stanowi 80% wszystkich rezerw).
b)rezerwa  na  ryzyko  niewygasłe(dział2)-  jest  uzupełnieniem  rezerwy  składek.  Tworzona  jest
wówczas, gdy współczynnik szkodowości osiąga lub przekracza 100%. Taka dodatkowa rezerwa ma
służyć  pokrywaniu  przewidywanych  świadczeń  ubezpieczeniowych  w  przyszłości,  która  nie
pokryłaby ta podstawowa rezerwa składek.
c)rezerwa na wyrównanie szkodowości(dział2)- ma wyrównać wahania współczynnika szkodowości.
Jest  to  rezerwa  ustawowa  tworzona  na  bazie  analizy  wahań  współczynnika  szkodliwości  w  co
najmniej 5-letnim okresie
d)rezerwa ubezpieczeń na życie – dział 1
e)rezerwa ubezpieczeń na życie, gdy ryzyko lokaty ponosi ubezpieczający – dział 1
2.rezerwy związane z odszkodowaniami( w obydwu działach te same):
a)rezerwa  szkód-  zasadność  tworzenia  tych  rezerw  powstaje  w  sytuacji,  kiedy  szkody  zaistniały  w
okresie  obrachunkowym,  ale  nie  zostały  w  tym  okresie  wypłacone  należne  odszkodowania  i
świadczenie, bo nie zakończono jeszcze procesu likwidacji szkód. Rezerwę tę tworzy się w wysokości
odpowiadającej  przewidywanej  wielkości  przyszłych  wypłat.  Jest  to  zasadniczy  rodzaj  rezerwy  w
dziale 2-gim.
b)rezerwa na skapitalizowaną wartość świadczeń rentowych z ubezpieczeń życiowych i OC- tworzone
są  wówczas,  gdy  z  umów  ubezpieczeń  wypadkowych  i  ubezpieczeń  OC  powstaną  świadczenia
okresowe w formie rent. Rezerwy te ustala się indywidualnie przy zastosowaniu metod statystyczno-
matematycznych
3.rezerwy mieszane:
c)rezerwy na premie i rabaty dla ubezpieczonych
d)rezerwy na zwrot składek
e)inne  rezerwy  przewidziane  w  statucie,  np.  rezerwa  na  szkody  sporne  czy  rezerwy  na  szkody
katastroficzne
Rola i znaczenie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych
Rola rezerw jest bardzo ważna, wynika to z wielu przesłanek:
-rezerwy  te  przyczyniają  się  do  ustalenia  realnej  i  rzeczywistej  wysokości  wyniku  finansowego  za
dany  okres  sprawozdawczy,  bo  ich  tworzenie  odbywa  się  w  ciężar  kosztów,  a  ich  rozwiązywanie
powoduje zwiększanie zysków,
-mechanizm  rezerw  umożliwia  wewnętrzną  kontrolę  operacji  finansowych,  a  także  obliczanie  zysku
dla potrzeb podatkowych
-rezerwy  te  stanowią  instrument  służący  badaniu  wypłacalności  ubezpieczyciela,  dlatego  też
prawidłowość naliczania rezerw ma bardzo duże znaczenie
metody tworzenia rezerw:
metoda indywidualna- oddzielnie dla każdej umowy lub zgłoszonej szkody
1)metoda ryczałtowa- tworzenie rezerw zbiorczo dla całego portfela ubezpieczeń
3.metoda  aktuarialna-  ustalanie  rezerw  przy  wykorzystywaniu  metod  matematyki  i  statystyki
ubezpieczeniowej
obliczanie  rezerw  w  dziale  1  może  być  dokonywane  wyłącznie  przez  aktuariusza,  w  dziale  2
aktuariusz ma obowiązek potwierdzić prawidłowość ich rozliczania, a jego opinia stanowi załącznik
do sprawozdania finansowego
klasyfikacja przychodów zakładów ubezpieczeń
wyróżniamy 3 grupy przychodów:
1)przychody techniczne:
a)przychody z tytułu składek
b)pozostałe przychody techniczne
2)przychody z działalności lokacyjnej(lub inwestycyjnej):
a)przychody z udziałów akcji
b)przychody z pozostałych lokat
c)dodatni wynik ze sprzedaży lokat
d)dodatni wynik z rewaloryzacji majątku

3)pozostałe przychody operacyjnej:
a)przychody z innych operacji finansowych
b)rozwiązywanie innych rezerw niż techniczno-ubezpieczeniowe
c)likwidacja środków trwałych
d)otrzymywane darowizny
e)powstałe dodatnie różnice kursowe
Klasyfikacja kosztów:
1)koszty techniczne:
a)odszkodowania i świadczenia wypłacone
b)premie i rabaty udzielony klientom
c)zmiany stanu rezerw na wyrównanie szkodowości
d)koszty działalności ubezpieczeniowej, czyli koszty akwizycji i administracji
e)pozostałe koszty techniczne
2)koszty związane z działalnością lokacyjną:
a)koszty utrzymania nieruchomości
b)ujemny wynik z rewaloryzacji lokat
c)ujemny wynik ze sprzedaży lokat
d)pozostałe koszty działalności lokacyjnej, np. koszty manipulacyjne w bankach
3)pozostałe koszty operacyjne:
a)koszty innych operacji finansowych
b)likwidacja środków trwałych
c)utworzenie innych rezerw niż techniczno- ubezpieczeniowych
d)odpisanie należności przedawnionych, umorzonych lub nieściągalnych
e)powstanie ujemnych różnic kursowych
f)przekazane darowizny
ogólny schemat tworzenia rachunku wyników
- dla działu 2:
Normy ostrożnościowe
Generalnie  można  badać  płynność  w  oparciu  o  kapitały  obciążone  ryzykiem(USA)  lub  w  oparciu o
margines wypłacalności(UE).
W Polsce zgodnie z dyrektywami unijnymi funkcjonują następujące instrumenty kontroli:
-min  kapitał  gwarancyjny-  te  kapitały,  które  muszą  być  wniesione  w  momencie  zakładania.  Ma  być
stały.
-margines  wypłacalności(MW)-  określa  najniższy  dopuszczalny  prawem  poziom  środków  własnych
wynikających  z  rozmiarów  prowadzonej  działalności.  Przy  obliczaniu  MW  bierze  się  pod  uwagę  3
czynniki:
1.wysokość składki przypisanej brutto z okresu poprzedniego
2.przeciętną roczną wartość odszkodowań i świadczeń brutto
3.współczynnik reasekuracyjny
składka przypisana brutto- przed reasekuracją
składka przypisana na udziale własnym- składka po uwzględnieniu udziału po reasekuracji.
Reasekuracja polega na dzieleniu się ryzykiem.
Wysokość MW wyznacza się 2-krotnie, a z otrzymanych wartości przyjmuje się wartość wyższą. Przy
wyznaczaniu  MW  na  bazie  składki  jest  to  w  przybliżeniu  wartość  17%  składki  przypisanej  brutto.
Przy wyznaczaniu MW na bazie odszkodowań przyjmuje się, że jest to ok. 25%. Jako obowiązujący
MW  przyjmuje  się  wartość  większą.  Następnie  tę  wartość  koryguje  się  o  współczynnik
reasekuracyjny, nie więcej jednak niż o 50%. Tak obliczony MW oznacza, że kapitały własne zakładu
nie powinny być niższe od tej wartości.
-kapitał  gwarancyjny-  jest  to  ok.  1/3  MW.  Organ  nadzoru  kontroluje  wskaźnik  pokrycia  marginesu
wypłacalności.
Wskaźnik pokrycia MW środkami własnymi:
W= (środki własne/MW)*100%
W>300%→firma bardzo dobra
300>W>200→sytuacja dobra
200>W>100→dostateczna sytuacja
100>W>KG(=33,3%)→zagrożona sytuacja