- 1 -

©

dr Piotr SŁOBODZIAN

Ostatnia aktualizacja: 14 marca 2009

POLITECHNIKA WROCŁAWSKA

INSTYTUT TELEKOMUNIKACJI, TELEINFORMATYKI I AKUSTYKI

Katedra Radiokomunikacji i Teleinformatyki

LABORATORIUM ANTEN

Instrukcja

do ćwiczenia nr

4

Temat: Metodyka konfigurowania poligonu

do pomiaru parametrów polowych anten
w polu dalekim. Źródła błędów pomiaru.

1. Cel ćwiczenia

Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z zasadami pomiaru charakterystyk

promieniowania anten w dziedzinie częstotliwości w polu dalekim. Kluczowym
elementem ćwiczenia jest badanie wpływu podstawowych źródeł błędów pomiaru
na kształt charakterystyki promieniowania anteny.

2. Przebieg ćwiczenia

Ćwiczenie składa się z dwóch części, tj. części obliczeniowej i pomiarowej.

2.1 Obliczenia – zadanie domowe

Pierwsza część ćwiczenia polega na oszacowaniu (za pomocą uproszczonych

obliczeń [5] lub lepiej [6]) charakterystyk promieniowania anteny tubowej
pracującej w paśmie częstotliwości X (geometria anteny jest opisana na rys.1 –
patrz strona 3). Ta część ćwiczenia jest realizowana w formie przygotowania do
ćwiczeń (zadanie domowe przed ćwiczeniami) i musi być przedstawiona

- 2 -

©

dr Piotr SŁOBODZIAN

Ostatnia aktualizacja: 14 marca 2009

prowadzącemu na początku zajęć. Obliczenia przeprowadzić dla składowej
zamierzonej pola EM w dwóch głównych płaszczyznach apertury anteny. Przed
przystąpieniem do pomiarów grupa ćwiczeniowa jest zobowiązana do
przedstawienia prowadzącemu wykresów z obliczonymi charakterystykami
promieniowania.

2.2 Pomiary

Druga część ćwiczenia polega na pomiarze jednej i tej samej charakterystyki

promieniowania anteny tubowej przy różnych konfiguracjach stanowiska
pomiarowego, a mianowicie:

1) dla konfiguracji stanowiska typu „free-space range”

• konfiguracja bez odbić – absorbery ułożone na powierzchni poligonu
pomiarowego, tj. pomiędzy anteną nadawcza i odbiorczą (na wysokości ok.
60-70cm)
• pomiary wykonujemy dla trzech różnych odległości między antenami:

0.5 x odległość z warunku na pole dalekie (użyć tłumika za gen.)

1 x odległość z warunku na pole dalekie

2 x odległość z warunku na pole dalekie

2) dla konfiguracji stanowiska typu podniesionego „elevated range” (pomiar w

odległości 2 x pole dalekie)

• zastąpienie absorberów (z pkt. 1) arkuszem blachy w celu wywołania
zamierzonych odbić fali EM
• pomiary wykonać dla dwóch różnych wysokości zawieszenia anteny nad
blachą, tj. dla wysokości powodującej odbicia oraz dla wysokości minimali-
zującej wielkość odbić
• w celu minimalizacji odbić zastosować technikę wycelowania zera
charakterystyki promieniowania anteny nadawczej w centralna część
powierzchni poligonu (tu będą potrzebne charakterystyki promieniowania
anteny nadawczej – charakterystyka elewacyjna)

3) w ostatniej (trzeciej) części ćwiczenia przeprowadzić obserwacje zmiany

poziomu odbieranego sygnału w zależności od odległości pomiędzy antenami
na poligonie podniesionym z odbiciem

• konfiguracja stanowiska jak w pkt. 2
• pomiar wykonać przy zwiększaniu odległości pomiędzy antenami zaczyna-
jąc od odległości 2 x pole dalekie

• rejestrować poziomu sygnału odbieranego w listku głównym charaktery-
styki promieniowania anteny (na kierunki max. promieniowania)

• w sprawozdaniu wyznaczyć dodatkowo promień 1, 2 i 10-tej strefy Fresnela
oraz naszkicować strefy na schemacie stanowiska pomiarowego – wyciągnąć
odpowiednie wnioski

- 3 -

©

dr Piotr SŁOBODZIAN

Ostatnia aktualizacja: 14 marca 2009

3. Zawartość sprawozdania

Sprawozdanie należy przygotować zgodnie z zaleceniami przekazanymi przez

prowadzącego na zajęciach wprowadzających (patrz strona internetowa).
Sprawozdanie powinno zawierać (oprócz elementów formalnych):

- dołączony do sprawozdania autoryzowany przez prowadzącego protokół

relacjonujący przebieg ćwiczenia z wynikami pomiarów,

- dokładny opis zastosowanych konfiguracji poligonu pomiarowego (rysunki z

wymiarami w [mm] oraz odpowiadające im długości elektryczne – te ostatnie
tylko dla istotnych elementów układu pomiarowego),

- wyznaczenie częstotliwości odcięcia (częstotliwości granicznej) zakresu pracy

anteny na podstawie wymiarów falowodu zasilającego antenę,

- wyniki pomiaru charakterystyk promieniowania w formie wykresów,
- odpowiednie porównania (zestawienia) charakterystyk promieniowania,
- wykresy dla pozostałych wyników pomiarów,
- patrz polecenie z pkt.2.2-3).

Rys. 1 Wymiary anteny tubowej wykorzystywanej w ćwiczeniu.

4. Wymagane przygotowanie

Każdy student w grupie ćwiczeniowej musi być przygotowany do zajęć i mieć

opanowany zakres wiedzy teoretycznej związanej z realizowanym ćwiczeniem.
W ćwiczeniu wymagana jest znajomość następujących zagadnień (patrz literatura
w pkt.5):

- rodzaje poligonów pomiarowych,
- zasady konfigurowania stanowiska do pomiaru parametrów polowych anten w

strefie pola dalekiego [1-4,6] (warunki na odległość pomiędzy antenami oraz

- 4 -

©

dr Piotr SŁOBODZIAN

Ostatnia aktualizacja: 14 marca 2009

wysokość ich zawieszenia nad poligonem),

- warunek pola dalekiego (opis zjawisk i ich uproszczeń zastosowanych przy

wyprowadzaniu warunku) [2-4],

- zjawisko odbicia fal EM o różnej polaryzacji od granicy ośrodków [5,6]

(dodatkowo wykład z teorii pola EM),

- źródła błędów pomiarowych oraz ich wpływ na charakterystyki

promieniowania [1-4],

- zasada działania anteny tubowej (częstotliwość odcięcia).

5. Literatura

[1] R. Borowiec, P. Słobodzian, Pomiary anten w strefie pola dalekiego. Stanowisko poligonowe do

pomiaru anten w dziedzinie częstotliwości., Krajowe Sympozjum Telekomunikacji, KST-1996,
Bydgoszcz, 12-14.09.1996, s.155-164 (artykuł).

[2] J. Modelski, Pomiary parametrów anten, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej,

Warszawa, 2004.

[3] IEEE standard test propcedures for antennas, sopnsored by Antena Standard Committee, IEEE Std

149-1979, IEEE Press, Inc., New York, 1977.

[4] G.E. Evans, Antenna measurement techniques, Artech House, Inc., Boston, 1990.
[5] D.J. Bem, Anteny i rozchodzenie się fal radiowych, WNT, Warszawa 1973.
[6] C. Balanis, Antenna theory: analysis and design, 2nd ed., John Wiley & Sons, Inc., New York, 1997.

(można

również

skorzystać

z

książki

zamieszczonej

na

stronie

internetowej:

http://www.ece.rutgers.edu/~orfanidi/ewa/

)