asystent osoby niepelnosprawnej 346[02] z2 04 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Danuta Szczepaniak

Pomaganie osobie niepełnosprawnej w korzystaniu
z ofert edukacyjnych, kulturalnych, sportowych
i turystycznych 346[02].Z2.04

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr Ewa Goliszek
dr Andrzej Niesporek

Opracowanie redakcyjne:
inż. Tomasz Sułkowski

Konsultacja:
mgr Hanna Całuń

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 346[02].Z2.04
„Pomaganie osobie niepełnosprawnej w korzystaniu z ofert edukacyjnych, kulturalnych,
sportowych i turystycznych”, zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu
asystent osoby niepełnosprawnej.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Hierarchia potrzeb osoby niepełnosprawnej

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Oferty edukacyjne, kulturalne, sportowe i turystyczne skierowane do

osób niepełnosprawnych

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Pomoc osobom niepełnosprawnym w korzystaniu z ofert edukacyjnych,

kulturalnych, sportowych i turystycznych

5.3.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu poradnik, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć

edukacyjnych w szkole kształcącej w zawodzie asystent osoby niepełnosprawnej.

W poradniku zamieszczono:
Treści zawarte w tym poradniku są przeznaczone dla nauczyciela prowadzącego

nauczanie zawodowe w systemie modułowym w szkole kształcącej w zawodzie asystent
osoby niepełnosprawnej 346[02]. Jednostka modułowa zawiera:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien posiadać, aby bez
problemów mógł skorzystać z poradnika,

−

szczegółowe cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych, środki dydaktyczne, wskazania metodyczne do realizacji materiału
nauczania,

−

propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia,

−

wykaz literatury z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem: pokazu z objaśnieniem, tekstu przewodniego, ćwiczeń
praktycznych. Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od
samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

W podrozdziałach Poradnika dla ucznia pt. „Materiał nauczania”, treści kształcenia

zostały omówione w sposób ogólny. Podany zasób wiadomości powinien być wystarczający
do osiągnięcia celów kształcenia zawartych w programie jednostki modułowej. Można
zachęcić ucznia do rozszerzenia wiadomości o wskazaną literaturę.

Nauczyciel może zlecić wykonanie wszystkich ćwiczeń lub wybierać określone

ćwiczenia. Może je przeprowadzić zgodnie z podanymi wskazówkami lub według własnych
pomysłów. Nauczyciel może również przedstawić swoje propozycje.

Po wykonaniu zaplanowanych ćwiczeń uczeń ma możliwość sprawdzenia poziomu

swoich postępów, odpowiadając na pytania podane w podrozdziałach „Sprawdzian
postępów”. Według tego samego zestawu pytań nauczyciel dokonuje oceny wiedzy
i umiejętności ucznia. Informacji dotyczącej zakresu i poziomu realizacji celów kształcenia
dostarczyć powinny też obserwacje pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń, ocena
prac wykonywanych przez uczniów indywidualnie i grupowo.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel

może posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem narzędzi pomiaru dydaktycznego.
W rozdziale tym podano również:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktację zadań,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

346[02].Z2.01

Organizowanie wsparcia

społecznego

346[02].Z2

Człowiek niepełnosprawny

w rodzinie i środowisku

346[02].Z2.02

Realizowanie potrzeb

osoby niepełnosprawnej

w zakresie wykorzystania

czasu wolnego

346[02].Z2.05

Wspieranie osoby

niepełnosprawnej w załatwianiu

spraw urzędowych

346[02].Z2.03

Stosowanie wraz ze

specjalistami wybranych

form terapii zajęciowej

346[02].Z2.04

Pomaganie osobie niepełnosprawnej

w korzystaniu z ofert edukacyjnych,

kulturalnych, sportowych

i turystycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WYMAGANIA

WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:

−

określać psychofizyczne i społeczne mechanizmy funkcjonowania człowieka,

−

określać znaczenie komunikacji w relacjach między ludźmi,

−

charakteryzować wzorzec asystenta osoby niepełnosprawnej,

−

określać psychologiczne aspekty udzielania wsparcia,

−

planować i organizować pracę asystenta,

−

wykorzystywać

dostępne

zasoby

materialne

niematerialne

dla

potrzeb

niepełnosprawnego,

−

nawiązywać kontakt z osobą niepełnosprawną i jej otoczeniem,

−

stosować zasady obowiązujące w pielęgnowaniu osoby niepełnosprawnej,

−

przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

CELE

KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:

−

zidentyfikować i określić potrzeby edukacyjne, kulturalne, sportowe i turystyczne
podopiecznego,

−

zidentyfikować i określić postawy społeczeństwa wobec podopiecznych,

−

zidentyfikować i określić ograniczenia i możliwości podopiecznego do udziału
w różnych formach aktywności,

−

wskazać możliwości integracji osób niepełnosprawnych w społeczeństwie,

−

rozpoznać zainteresowania podopiecznego w zakresie wskazanych ofert,

−

zastosować zasady etyczne w kontakcie z podopiecznym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

PRZYKŁADOWE

SCENARIUSZE

ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

...............................................................................................

Modułowy program nauczania: Asystent osoby niepełnosprawnej 346[02]
Moduł:

Człowiek niepełnosprawny w rodzinie i środowisku
346[02].Z2

Jednostka modułowa:

Wspomaganie osoby niepełnosprawnej w korzystaniu z ofert
edukacyjnych, kulturalnych, sportowych i turystycznych
346[02].Z2.04

Temat: Instytucje realizujące zajęcia kulturalne, sportowe, dydaktyczne dla osób

niepełnosprawnych.

Cel ogólny: poznanie i ocena wpływu stosowanych form i metod pracy instytucji wsparcia na

osoby niepełnosprawne.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zidentyfikować instytucje zajmujące się terapią zajęciową dla osób niepełnosprawnych,

−

określić formy i metody pracy z osobami niepełnosprawnymi,

−

określić wpływ zajęć na osoby w nich uczestniczące,

−

uporządkować informacje,

−

sformułować własne opinie i uzasadnienia.

Metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca grupowa,

−

praca indywidualna.

Czas: 4 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

duże arkusze papieru,

−

przybory piszące,

−

notatnik.

Przebieg zajęć:
1. Wycieczka dydaktyczna do warsztatów terapii zajęciowej, środowiskowych domów

samopomocy, klubów sportowych.

2. Zapoznanie się z formami i metodami pracy odwiedzanych placówek.
3. Uczestnictwo w wybranych zajęciach.
4. Obserwowanie jaki wpływ mają zajęcia grupowe na osoby w nich uczestniczące.
5. Sporządzenie wykazu instytucji, z którymi dana placówka współpracuje i w jakim

zakresie.

6. Podsumowanie zajęć – dyskusja frontalna na forum grupy na temat znaczenia zajęć

w warsztatach terapii zajęciowej i udziału w zajęciach sportowych dla osób
niepełnosprawnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności

podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

.......................................................................................

Modułowy program nauczania: Asystent osoby niepełnosprawnej 346[02]
Moduł:

Człowiek niepełnosprawny w rodzinie i środowisku
346[02].Z2

Jednostka modułowa:

Wspomaganie osoby niepełnosprawnej w korzystaniu z ofert
edukacyjnych, kulturalnych, sportowych i turystycznych
346[02].Z2.04

Temat: Bariery w dostępie do ofert edukacyjnych, kulturalnych i sportowych.

Cele ogólny: identyfikacja barier w dostępie do ofert edukacyjnych, kulturalnych

i sportowych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zidentyfikować bariery,

−

scharakteryzować poszczególne rodzaje barier.

Metody nauczania–uczenia się:

−

wykład,

−

pogadanka.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna.

Czas: 1 godzina dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

plansze (foliogramy) przedstawiające bariery i podstawowe informacje na ich temat,

−

rzutnik,

−

notatnik,

−

przybory do pisania.

Zadanie dla ucznia

Sporządź wykaz obiektów i instytucji z barierami architektonicznymi w Twojej

miejscowości.

Przebieg zajęć:
1. Nauczyciel prezentuje cele zajęć.
2. Nauczyciel w formie wykładu prezentuje podstawowe informacje na barier w dostępie do

korzystania ofert edukacyjnych, kulturalnych, sportowych i turystycznych.

3. Nauczyciel zapoznaje uczniów z zadaniem do wykonania.
4. Uczniowie wykonują zadanie.

−

określają miejsca, które mogłaby odwiedzać osoba niepełnosprawna (np. poruszająca

się na wózku),

−

analizują rodzaje barier architektonicznych w tych miejscach lub ich dostosowanie

do potrzeb osób niepełnosprawnych,

−

określają ograniczenia jakie powodują dla osób niepełnosprawnych.

5. Nauczyciel zadaje pytania uczniom na temat sposobów likwidacji tych barier.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Uczniowie prowadzą dyskusję na temat zmian zachodzących w społeczeństwie

w stosunku do osób niepełnosprawnych i pozwalających na likwidację barier
kulturowych.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych

umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ĆWICZENIA

5.1. Hierarchia potrzeb osoby niepełnosprawnej

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie opisu przypadku dokonaj analizy niezaspokojonych potrzeb podopiecznego

i wskaż ich skutki.

Opis przypadku:

Pan Michał ma 24 lata, jest osobą z upośledzeniem słuchu. Jest absolwentem technikum

o kierunku informatyka, nigdzie nie pracuje. Biegle posługuje się językiem migowym. Jest
samodzielny w zakresie samoobsługi, samodzielnie porusza się po mieście. Mieszka
z rodzicami. Wolny czas spędza przed komputerem. Marzy o pracy i dalszej nauce. Chciałby
też mieć kontakt z osobami pełnosprawnymi. W miejscowości, w której mieszka działa klub
sportowy i Warsztaty Terapii Zajęciowej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z opisem przypadku,
2) określić niezaspokojone potrzeby Pana Michała,
3) wskazać skutki niezaspokojenia tych potrzeb,
4) zaprezentować wyniki swojej pracy na forum grupy,
5) uczestniczyć w dyskusji ukazującej skutki niezaspokojenia potrzeb w różnych obszarach

życia podopiecznego.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

analiza przypadku,

−

dyskusja.

Środki dydaktyczne:

−

papier,

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z punktu 7 Poradnika dla nauczyciela,

−

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 2

Przedstaw hierarchię potrzeb osoby w wieku 12 lat niepełnosprawnej intelektualnie.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym określania potrzeb człowieka zdrowego

i niepełnosprawnego,

2) określić potrzeby podopiecznego i przedstawić ich hierarchię,
3) zaprezentować grupie, na przykład w postaci plakatu, wyniki pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja,

−

analiza przypadku.

Środki dydaktyczne:

−

papier,

−

przybory do pisania,

−

literatura wymieniona w punkcie 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Dokonaj rozpoznania niezaspokojonych potrzeb osób niepełnosprawnych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z artykułem bądź opisem sytuacji (problemu) osoby niepełnosprawnej, np.

upośledzonej umysłowo, głuchej, niewidomej itp.,

2) zapoznać się z informacjami na temat danego rodzaju niepełnosprawności,

wziąć udział w dyskusji w grupie prowadzącej do rozpoznania potrzeb bohatera artykułu,
opisu,

4) zaprezentować na forum całej grupy efekty pracy i uzasadnienie przyjętego rozwiązania,
5) wziąć udział w podsumowaniu ćwiczenia prowadzącego do scharakteryzowania potrzeb

różnych grup osób niepełnosprawnych.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

analizie przypadku,

−

dyskusja.

Środki dydaktyczne:

−

opisy przypadków,

−

artykuły poświęcone problemom osób niepełnosprawnych,

−

papier A4,

−

przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Oferty edukacyjne, kulturalne, sportowe i turystyczne

skierowane do osób niepełnosprawnych

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sporządź wykaz klubów sportowych działających w Twoim miejscu zamieszkania

i zapoznaj się z ich ofertami. Oceń, które zajęcia można polecić osobom niepełnosprawnym,
z różnymi rodzajami niepełnosprawności.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i technikę wykonywania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) sporządzić wykaz klubów sportowych działających w swojej miejscowości
2) zapoznać się z sekcjami działającymi na ich terenie,
3) zorientować się czy mają oferty skierowane do osób niepełnosprawnych,
4) dokonać oceny prowadzonych zajęć pod kątem przydatności dla osób z różnymi

rodzajami niepełnosprawności,

5) wnioski przedstawić na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

dyskusja.

Środki dydaktyczne:

−

papier,

−

przybory piszące.

Ćwiczenie 2

Korzystając z Internetu lub telefonu sporządź listę ofert biur podróży skierowanych do

osób niepełnosprawnych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i technikę wykonywania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyszukać w Internecie lub przy pomocy telefonu biura podróżny mające w swojej ofercie

propozycje turystyczne dla osób niepełnosprawnych ,

2) określić jakie warunki panujące w oferowanych ośrodkach (bariery architektoniczne,

możliwości dojazdu),

3) ocenić, które z ofert będą odpowiednie dla osób z różnymi rodzajami

niepełnosprawności,

4) wnioski przedstawić na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

dyskusja.

Środki dydaktyczne:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

telefon,

−

arkusze papieru,

−

przybory do pisania.

Ćwiczenie 3

Na podstawie opisu przypadku określ rodzaj zajęć dla podopiecznego.

Opis przypadku

Podopieczny w wieku 19 lat jest osobą ze znacznym upośledzeniem wzroku.

W miejscowości, w której mieszka działają Warsztaty terapii Zajęciowej, które prowadzą
zajęcia artystyczne (malarstwo, rzeźba, fotografia), muzyczne i teatralne.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i technikę wykonywania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z opisem przypadku,
2) dokonać analizy zainteresowań podopiecznego,
3) wskazać zajęcia odpowiednie dla jego niepełnosprawności,
4) swoje propozycje przedstawić na forum grupy,
5) wziąć udział w dyskusji podsumowującej ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia,

−

dyskusja.

Środki dydaktyczne:

−

źródła informacji dotyczące upośledzenia wzroku,

−

papier,

−

mazaki.

Ćwiczenie 4

Określ ofertę Warsztatów Terapii Zajęciowej działających w Twojej miejscowości.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i technikę wykonywania. Przed wykonaniem ćwiczenia nauczyciel powinien podzielić zespół
na grupy 2 osobowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odwiedzić Warsztaty Terapii Zajęciowej w swojej miejscowości,
2) zapoznać się z rodzajami zajęć tam prowadzonych,
3) dokonać oceny prowadzonych zajęć pod kątem przydatności dla osób z różnymi

rodzajami niepełnosprawności,

4) wnioski przedstawić na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia,

−

dyskusja.

Środki dydaktyczne:

−

papier,

−

przybory piszące.

Ćwiczenie 5

Określ w jaki sposób korzystanie z ofert edukacyjnych, sportowych, turystycznych

wpływa na rozwój osobowości jednostki.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i technikę wykonywania. Ćwiczenie powinno przebiegać w 4 zespołach (na zasadzie
dobrowolnego doboru). Uczniowie losują rodzaj ofert.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z ofertami edukacyjnymi, sportowymi i turystycznymi.
2) przedstawić znaczenie określonych ofert na rozwój osobowości osoby niepełnosprawnej,
3) wnioski przedstawić na forum grupy,
4) wziąć udział w dyskusji podsumowującej ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia,

−

dyskusja.

Środki dydaktyczne:

−

papier,

−

przybory piszące,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Pomoc osobom niepełnosprawnym w korzystaniu z ofert

edukacyjnych, kulturalnych, sportowych i turystycznych

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ bariery osób niepełnosprawnych w dostępie do ofert kulturalnych, edukacyjnych,

sportowych i turystycznych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę jego wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym barier,
2) określić rodzaje barier,
3) scharakteryzować poszczególne bariery,
4) zaprezentować efekty swojej pracy na forum grupy,
5) wziąć udział w dyskusji podsumowującej ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metoda tekstu przewodniego,

−

dyskusja.

Środki dydaktyczne:

– poradnik dla ucznia,
– arkusze papieru,
– przybory piszące.

Ćwiczenie 2

Sporządź wykaz obiektów i instytucji z barierami architektonicznymi w Twoim miejscu

zamieszkania.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i technikę wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić miejsca, które mogłaby odwiedzać osoba niepełnosprawna (na przykład

poruszająca się na wózku) mieszkająca w swojej okolicy (muzeum, kino, biblioteka,
teatr, domy kultury, szkoły, przedszkola, dzienne domy pomocy społecznej, kluby
seniora, szkoły językowe),

2) przeanalizować występowanie barier architektonicznych w tych obiektach, lub ich

dostosowanie do potrzeb osób niepełnosprawnych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) wskazać, jakie bariery architektoniczne występują w wybranych obiektach i jakie

powodują ograniczenia dla osoby niepełnosprawnej,

4) zaprezentować efekty swojej pracy na forum grupy,
5) wziąć udział w dyskusji podsumowującej ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metoda projektu,

−

dyskusja.

Środki dydaktyczne:

−

odtwarzacz video,

−

rzutnik pisma,

−

taclica flip-chart,

−

papier,

−

przybory do pisania.

Ćwiczenie 3

Dokonaj analizy zachowań społeczeństwa w stosunku do osób niepełnosprawnych.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i technikę wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować w grupach zachowania społeczeństwa w stosunku do osób

niepełnosprawnych,

2) przedstawić wnioski na forum grupy,
3) wziąć udział w dyskusji podsumowującej ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia,

−

dyskusja.

Środki dydaktyczne:

–

poradnik dla ucznia,

–

arkusze papieru,

–

przybory piszące.

Ćwiczenie 4

Przedstaw formy wspomagania osób niepełnosprawnych w korzystaniu z ofert

kulturalnych, edukacyjnych, sportowych i turystycznych.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i technikę wykonania. Podzielić klasę na zespoły 3 osobowe. Uczniowie przyjmują po kolei
wszystkie role wskazane w ćwiczeniu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym form wspomagania osób

niepełnosprawnych,

2) scharakteryzować formy wspomagania osoby niepełnosprawnej w dostępie do ofert,

w zależności od rodzaju niepełnosprawności,

3) przedstawić wnioski na forum grupy,
4) wziąć udział w dyskusji podsumowującej ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

dyskusja.

Środki dydaktyczne:

–

papier,

–

przybory piszące,

–

Poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki

modułowej

„Pomaganie osobie

niepełnosprawnej w korzystaniu z ofert edukacyjnych, kulturalnych,
sportowych i turystycznych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 15, 16, 18 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 5, 14, 17, 19, 20 są z poziomu ponadpodstawowego

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt, za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 7 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu

ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 18 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu

ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. c, 3. b, 4. a, 5. b, 6. c, 7. d, 8. d, 9. d, 10. a, 11. d,
12. b, 13. c, 14. b, 15. c, 16. d, 17. a, 18. b, 19. d, 20. c.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Rozpoznać rodzaje niepełnosprawności

Zidentyfikować potrzeby bezpieczeństwa

Zidentyfikować rodzaje potrzeb człowieka

Rozpoznać elementy potrzeb człowieka

Określić charakter przyczyn niezaspokojenia
potrzeb człowieka

Zidentyfikować zajęcia kulturalne dostępne
dla osób z różnymi rodzajami
niepełnosprawności

Określić znaczenie sportu dla osób
niepełnosprawnych

Określić znaczenie ofert edukacyjnych,
sportowych, kulturalnych i turystycznych dla
osób niepełnosprawnych

Określić

funkcje

ofert

kulturalnych,

edukacyjnych, sportowych i turystycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10. Określić

znaczenie

warsztatów

terapii

zajęciowej dla osób niepełnosprawnych

11. Scharakteryzować rodzaje barier w dostępie

do ofert

Scharakteryzować bariery psychologiczne.

13. Scharakteryzować formy pomocy osobie

niepełnosprawnej

14. Zidentyfikować zachowania społeczeństwa

w stosunku do osób niepełnosprawnych

15. Sklasyfikować potrzeby człowieka

16. Rozpoznać rodzaje niepełnosprawności

17. Scharakteryzować przeszkody

uniemożliwiające zaspokajanie potrzeb

18. Rozpoznać czynniki składające się na

powstawanie barier dla osób
niepełnosprawnych

19. Określić znaczenie pracy dla osób

niepełnosprawnych w aspekcie leczniczym,
psychologiczny, ekonomicznym

20. Scharakteryzować zajęcia odpowiednie dla

osób z określoną niepełnosprawnością

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Osoby z niepełnosprawnością sensoryczną to osoby

a) głuchonieme.
b) z uszkodzeniami układu ruchu.
c) z niepełnosprawnością intelektualną.
d) z przewlekłymi schorzeniami narządów wewnętrznych.

2. Potrzeba bezpieczeństwa to potrzeba

a) snu, pożywienia.
b) sukcesu.
c) szacunku, sukcesu.
d) stabilizacji, opieki, ochrony przed krzywdą.

3. Potrzeby godności, prestiżu, niezależności należą do grupy potrzeb

a) przynależności i miłości.
b) szacunku i uznania.
c) wiedzy i rozumienia.
d) twórczości i ekspresji.

4. Bliskość fizyczna i psychiczna to elementy składowe potrzeby

a) przywiązania.
b) odczuwania.
c) szacunku.
d) eksperymentowania.

5. Bezwzględne przyczyny niezaspokojenia potrzeb osób niepełnosprawnych to

a) nieumiejętność zmiany stylu życia.
b) brak miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych.
c) łatwa rezygnacja z założonych celów.
d) niemożność zmiany sytuacji życiowej.

6. Oferty kulturalne, które są dostępne dla osób niewidomych to

a) zajęcia malarskie w plenerze.
b) zajęcia fotograficzne.
c) zajęcia teatralne.
d) seanse filmowe.

7. Zajęcia sportowe służą

a) podnoszeniu sprawności fizycznej.
b) propagowaniu zdrowego stylu życia.
c) integrowaniu osób pełno i niepełnosprawnych.
d) wszystkim powyższym celom.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Uczestnictwo osób niepełnosprawnych w imprezach kulturalnych, sportowych,

edukacyjnych i turystycznych pozwala im na

a) wyjście z izolacji, podwyższenie kwalifikacji zawodowych, podniesienie sprawności

fizycznej.

b) zagospodarowanie wolnego czasu.
c) integrowanie się ze społeczeństwem.
d) zrealizowanie wszystkich powyższych celów.

9. Oferty kulturalne, edukacyjne, sportowe i turystyczne nie spełniają funkcji

a) adaptacyjnej.
b) integracyjnej.
c) rekreacyjnej.
d) doradczej.

10. Udział

zajęciach

Warsztatów

Terapii

zajęciowej

nie

pozwala

osobom

niepełnosprawnym na

pokonanie barier architektonicznych.

rozwijanie zainteresowań i zamiłowań.

spełnienie pragnień twórczych.

udoskonalenie w wybranej dziedzinie.

11. Barierami w dostępie osób niepełnosprawnych do ofert kulturalnych, edukacyjnych,

sportowych i turystycznych są bariery

architektoniczne.

komunikacyjne.

psychologiczne.

geograficzne.

12. Barierami psychologicznymi są

a) negatywne reakcje środowiska społecznego na osoby z niepełną sprawnością.
b) trudności w zaakceptowaniu własnej niepełnosprawności.
c) bariery utrudniające poruszanie się w terenie.
d) bariery utrudniające poruszanie się w mieszkaniu.

13. Do form pomocy podopiecznemu niepełnosprawnemu w korzystaniu z ofert

edukacyjnych, kulturalnych, sportowych i turystycznych nie należy

a) pomoc w dotarciu na miejsce.
b) wyszukanie ofert.
c) przygotowanie dokumentów.
d) zapoznanie się z barierami.

14. Do niekorzystnych zachowań społeczeństwa w stosunku do osób niepełnosprawnych nie

należy

a) niechęć i brak akceptacji.
b) kontrolowanie, ocenianie.
c) zakłopotanie, bezradność, lęk.
d) traktowanie osób niepełnosprawnych jak ludzi gorszej kategorii.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15. Potrzeby twórczości, ekspresji, realizacji siebie w różnych rolach życiowych to potrzeby

a) estetyczne.
b) fizjologiczne.
c) samourzeczywistnienia.
d) przynależności.

16. Osoby z niepełnosprawnością fizyczną to osoby

a) niedowidzące.
b) niesłyszące.
c) z zaburzeniami osobowości.
d) z uszkodzonym narządem ruchu.

17. Przeszkody względne, uniemożliwiające zaspokojenie potrzeb osoby niepełnosprawnej to

a) brak miejsc pracy.
b) nieumiejętność zmiany stylu życia.
c) łatwa rezygnacja.
d) niemożność zmiany sytuacji życiowej.

18. Niechęć, wrogość, obojętność środowiska w stosunku do osób niepełnosprawnych należą

do barier

a) psychologicznych.
b) społecznych.
c) komunikacyjnych.
d) architektonicznych.

19. Możliwość podjęcia pracy ma dla osoby niepełnosprawnej znaczenie

a) psychologiczne.
b) lecznicze.
c) ekonomiczne.
d) wszystkie te znaczenia.

20. Zajęcia prowadzone w WTZ, które nie będą odpowiednie dla osób z uszkodzeniami

słuchu to zajęcia

a) fotograficzne.
b) malarskie.
c) muzyczne.
d) rzeźbiarskie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...................................................................................................

Pomaganie osobie niepełnosprawnej w korzystaniu z ofert edukacyjnych,
kulturalnych, sportowych i turystycznych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test 2

Test do jednostki modułowej „Pomaganie osobie niepełnosprawnej
w korzystaniu

ofert

edukacyjnych,

kulturalnych,

sportowych

i turystycznych”

Zadanie dla ucznia

Obejrzyj uważnie film przedstawiający instytucje oraz obiekty użyteczności publicznej

(kulturalnych, edukacyjnych, sportowych, turystycznych), z których mogłyby korzystać
osoby niepełnosprawne, a następnie wykonaj następujące zadania:
1. Określ bariery w dostępie osób niepełnosprawnych do ofert edukacyjnych, kulturalnych,

sportowych oraz turystycznych.

2. Scharakteryzuj poszczególne bariery.
3. Wskaż sposoby likwidacji barier w dostępie do ofert.

Punktacja zadań:

Uczeń powinien być oceniany według następujących kryteriów:

Kryterium

Sposób punktowania

1. Wymienienie rodzajów barier (4)

w dostępie do ofert edukacyjnych,
kulturalnych, sportowych i turystycznych.

1 pkt. – za jeden rodzaj bariery
2 pkt. – za dwa rodzaje barier
3 pkt. – za trzy rodzaje barier
4 pkt. – za cztery rodzaje barier

2. Charakteryzowanie barier

Po 0–2 punktów za charakterystykę każdej
bariery (1 – za charakterystykę niepełną,
2 – za wyczerpującą charakterystykę

3. Omówienie sposobów likwidacji barier.

Po 0–1 punktu za podanie sposobu likwidacji
każdej z barier.

Normy wymagań na poszczególne oceny szkolne:

Ocena

Liczba uzyskanych punktów

dopuszczający

dostateczny

dobry

bardzo dobry

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzenie osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Zidentyfikować bariery w dostępie do ofert
edukacyjnych, kulturalnych, sportowych
i turystycznych

Scharakteryzować bariery

Wskazać sposoby likwidacji barier

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Przed rozpoczęciem sprawdzianu przedstaw uczniom zasady przebiegu testowania.
3. Rozdaj uczniom przygotowane dla nich materiały (instrukcje, treść zadania, kartę

odpowiedzi).

4. Udzielaj odpowiedzi na pytania formalne zadawane przez uczniów.
5. Przypomnij o upływający czasie na 10 minut przed końcem sprawdzianu.
6. Po upływie czasu sprawdzianu poproś uczniów o odłożenie przyborów do pisania.
7. Zbierz od uczniów karty odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z treścią zadania.
4. Obejrzyj uważnie film.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi.
6. Na wykonanie sprawdzianu masz 45 minut.
7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonania zadania.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

treść zadania,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ........................................................................................................................

Pomaganie osobie niepełnosprawnej w korzystaniu z ofert edukacyjnych,
kulturalnych, sportowych i turystycznych

1. Określ bariery w dostępie osób niepełnosprawnych do ofert edukacyjnych, kulturalnych,

sportowych i turystycznych:
a) ......................................................................................................
b) .......................................................................................................
c) .......................................................................................................
d) .......................................................................................................

2. Scharakteryzuj poszczególne bariery:

a) ...........................................................................................................................................

...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................

b) ...........................................................................................................................................

c) ...........................................................................................................................................

d) ...........................................................................................................................................

3. Wskaż sposób likwidacji tych barier:

a) ...........................................................................................................................................

b) ...........................................................................................................................................

c) ...........................................................................................................................................

d) ...........................................................................................................................................

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

LITERATURA

1. Kowalik S.: Psychospołeczne postawy rehabilitacji osób niepełnosprawnych. PZWL,

Warszawa 1997

2. Kwaśniewska G., Wojnarowska A.: Aktualne problemy wsparcia społecznego osób

niepełnosprawnych. Wydawnictwo UMCS, Lublin 2004

3. Niepełnosprawni w społeczeństwie. Postawy społeczeństwa polskiego wobec ludzi

niepełnosprawnych. Raport z badań, Warszawa 1995

4. Ochonczenko H., Nowicka A.: Potrzeby osób niepełnosprawnych w warunkach przemian

społeczno-gospogarczych. Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2006

Czasopisma:

−

Bifron

−

Nasze Forum

−

Pol-Familia

−

Społeczeństwo dla Wszystkich