1

Biernat Henryk

1

Kulik Stanisław

2

Noga Bogdan

3

Słowa kluczowe: geotermia, zatłaczanie, korozja, kwasowanie, inkrustacja

Możliwości pozyskiwania energii odnawialnej i problemy związane z eksploatacją

ciepłowni geotermalnych wykorzystujących wody termalne z kolektorów porowych

Streszczenie

Obecnie prawie wszystkie zakłady geotermalne w mniejszym lub większym stopniu

borykają się z trudnościami związanymi z zatłaczaniem schłodzonej wody termalnej do
warstw macierzystych. Jak wykazały nasze badania, możliwości chłonne otworów już na eta-
pie ich dokumentowania są o około jedną trzecią mniejsze niż możliwości eksploatacyjne
(przy stosowanych obecnie konstrukcjach otworów eksploatacyjnych). We wszystkich działa-
jących obecnie zakładach geotermalnych obserwuje się również występowanie w mniejszym
lub większym stopniu zjawiska korozji metali w kontakcie z wodą termalną. Na podstawie
wykonanych pomiarów geofizycznych zjawisko korozji obserwuje się głównie w otworach
zatłaczających i w napowierzchniowych rurociągach tłocznych. Obecnie istnieje możliwość
wyeliminowania bądź bardzo poważnego zmarginalizowania wpływu korozji na kolmatację
strefy złożowej w otworach zatłaczających. Pozostaje jednak nadal bardzo poważny problem
inkrustacji strefy przyodwiertowej związkami chemicznymi wytrącającymi się z wysoko zmi-
neralizowanych wód na skutek zmian warunków fizyko-chemicznych spowodowanych eks-
ploatacją. Problem inkrustacji można znacząco ograniczyć poprzez zastosowanie miękkiego
kwasowania, które wymaga jeszcze dalszych badań.


1. Wprowadzenie

Procesy pozyskiwania energii towarzyszyły człowiekowi od zarania dziejów, zmieniły

się tylko formy i źródła energii w kolejnych etapach rozwoju cywilizacyjnego ludzkości.
Wszystko jednak rozpoczęło się od zastosowania odnawialnych źródeł energii związanych
głównie z siłą wiatru i wody. Tak więc człowiek wykorzystywał energię odnawialną na długo
przed paliwami kopalnymi, będącymi głównymi źródłami obecnie pozyskiwanej energii.

Energetyka konwencjonalna, oparta na spalaniu paliw kopalnych, takich jak węgiel

kamienny i brunatny, ropa naftowa czy gaz ziemny nie jest w stanie w dłuższej perspektywie
zaspokoić rosnących potrzeb ludzkości, ze względu na ograniczone zasoby tych paliw oraz
degradację środowiska naturalnego. Można zatem przypuszczać, że w miarę upływu czasu
koszty wyprodukowania energii konwencjonalnej będą wzrastać coraz szybciej w miarę kur-
czenia się zasobów. Skuteczną zatem alternatywą dla wyczerpujących się zasobów paliw ko-
palnianych i dymiących kominów elektrociepłowni może okazać się wykorzystanie energii
wód geotermalnych.


2. Zasoby energii wód termalnych w Polsce

Polska jest krajem o dużych, potencjalnych możliwościach pozyskiwania energii geo-

termalnej. Ponad połowę obszaru naszego kraju obejmuje wielki zbiornik permsko-
mezozoiczny, w obrębie którego znajdują się mniejsze jednostki geologiczne z występujący-

2

mi w nich kolektorami wód termalnych. Zbiorniki wód termalnych, które są perspektywiczne
i mogą być wykorzystywane do pozyskania energii geotermalnej znajdują się głównie
w utworach mezozoicznych.

Na obszarze Niżu Polski głównym poziomem wodonośnym wód termalnych są utwo-

ry kredy i jury dolnej będące piaszczystym i piaszczysto - mułowcowym kompleksem utwo-
rów kredowych i liasowych. Warstwy te charakteryzują się dobrymi własnościami kolektor-
skimi. W warstwach tych udział piaskowców o dobrych własnościach kolektorskich wynosi
około 60-80%. W piaskowcach tych porowatość określona laboratoryjnie wynosi 14-19%,
przepuszczalność do1000 mD.

Utwory kredy dolnej występują na różnych głębokościach od 1000 do 2000 m. Miąż-

szość tych utworów waha się w granica od 10 do 100 m. Mineralizacja wód występujących
w warstwach kredy dolnej zmienia się od wody pitnej do 10 g/dm

3

. Wydajność eksploatacyj-

ną tych wód można złożyć do 50 do 100 m

3

/h. W najbardziej perspektywicznych strefach

temperatury wód dolno kredowych pozostają w przedziale od kilku do 70

o

C.

Z utworów jury dolnej można uzyskiwać wydajność eksploatacyjną wody termalnej

od 100 do 300m

3

/h. Miąższość tych utworów jest zmienna i waha się w granicach od kilku do

ponad 300 m. Z uwagi na złożoną i zróżnicowaną budowę geologiczną, utwory liasowe zale-
gają na różnych, znacznie różniących się głębokościach, od 500 mppt na wale kujawskim do
3000 m w niecce łódzkiej.

Głębokość zalegania utworów liasowych ma wpływ na temperatury jakie można uzy-

skać z eksploatowanych wód termalnych (rys. 1). Zmienność w polu temperatur zbiornika
dolnojurajskiego jest znaczna osiągając w skrajnych przedziałach wartości temperatur wód
gruntowych, natomiast na największych głębokościach dochodzi ona do 100

o

C w osiowej

części niecki mogileńsko-łódzkiej.

Rys. 1. Przekrój geologiczny 1 – 1’

Zbiornik dolnojurajski stanowi strukturę ciągłą, o bardzo zróżnicowanych miąższo-

ś

ciach i głębokości występowania. Powoduje to duże zróżnicowanie mineralizacji wydoby-

wanych wód. Mineralizację powyżej 100 g/dm3 obserwujemy z reguły na głębokościach
większych niż 1500 m.

Zbiorniki paleozoiczne - permski, karboński i kambryjski - ze względu na gorsze roz-

poznanie, większą głębokość występowania, wyższe koszty udokumentowania tych horyzon-

3

tów, należy uznać za mniej korzystne, mimo wyższych temperatur występujących w nich wód
termalnych.


3. Problemy z zatłaczaniem wydobytych wód termalnych

Prawie wszystkie Zakłady Geotermalne zlokalizowane na terenie Polski w mniejszym

lub większym stopniu borykają się z trudnościami związanymi z zatłaczaniem schłodzonej
wody termalnej do warstw macierzystych i z występującą korozją. Trzeba również zaznaczyć,
ż

e wszystkie te ciepłownie mają udokumentowane zasoby wód, limitowane nie możliwościa-

mi wydobywczymi otworów eksploatacyjnych a możliwościami wtłoczenia wód schłodzo-
nych do górotworu wykorzystując otwór zatłaczający. Jak wykazały nasze badania, możliwo-
ś

ci chłonne otworów już na etapie ich dokumentowania są o około jedną trzecią mniejsze niż

możliwości eksploatacyjne.

Rys. 2. Wydajność i ciśnienie w otworze GT-2 w pierwszych 4 latach eksploatacji

Problemy z zatłaczaniem wydobytej wody geotermalnej przedstawione zostaną na

przykładzie otworów Pyrzyce GT - 2 oraz GT - 4. Po odwierceniu i zafiltrowaniu między
20.11.1992 – 23.01.1993 r otworu Pyrzyce GT - 2 wykonano pompowanie oczyszczające,
które wykazało wydajność 168m

3

/h. Pod koniec 1995 i z początkiem 1996 roku przeprowa-

dzono pompowania eksploatacyjno – zatłaczające a wydajność zatłaczania wynosiła
148,6m

3

/h przy stabilizacji ciśnienia na poziomie 2,5 bara po 55 godzinach. Z kolei w otwo-

rze GT – 4 uzyskano wydajność 143m

3

/h oraz stabilizację ciśnienia na poziomie 3,7 bara,

którą uzyskano po 314 godzinach. Po włączeniu otworu GT - 2 do obiegu geotermalnego ci-
ś

nienie zatłaczania wynosiło 5,7 bara przy wydajności zatłaczania 135m

3

/h. Od 1997 nastę-

pował systematyczny spadek wydajności od 115m

3

/h przy ciśnieniu 9 barów w marcu 1997

roku, aż do 12m

3

/h w 2000 roku przy ciśnieniu przekraczającym 12 barów (rys. 2). W tym

samym czasie w otworze GT – 4 nie obserwowano pogorszenia chłonności – około 6 barów
przy wydajności 100m

3

/h, około 10 barów przy wydajności 150m

3

/h.

Do roku 2005 problemy pojawiały się cyklicznie według tego samego schematu - na-

gły wzrost ciśnienia i spadek wydajności po przestoju. Każdorazowo pomagała regeneracja
otworu otwór GT – 2 gdzie po regeneracji w lutym 2004 wydajność wzrosła dwukrotnie. Jed-
nak każde obniżenie efektywności zatłaczania i każdorazowa regeneracja pomimo poprawy

4

parametrów skracały czas między wystąpieniami kolejnych spadków wydajności. W 2005
roku wykonano kolejne próby poprawy chłonności otworów GT – 2 i GT - 4 poprzez grun-
towne czyszczenie mechaniczne i chemiczne. Wykonane wówczas prace doprowadziły do
znacznej poprawy (osiągnięto rezultat 170m

3

/h przy ciśnieniu 1,8 bara).

Tak więc, podstawowymi problemami otworów zatłaczających są postępujący spadek

wydajności i efektywności zatłaczania. Problemy te zależą natomiast od wielu czynników
technicznych związanych z działalnością określonej ciepłowni, przy czym najważniejszymi
wydają się być:

- sposób eksploatacji tzn. wielkość poboru i ciągłość zatłaczania wody,
- oczyszczanie wody zatłaczanej,
- stałość schładzania wody,
- zabezpieczenie antykorozyjne całego układu,
- inkrustacji strefy przyodwiertowej.

4. Korozja rur okładzinowych w otworach zatłaczających

We wszystkich działających ciepłowniach obserwuje się występowanie w mniejszym

lub większym stopniu zjawisko korozji. Na podstawie wykonanych pomiarów geofizycznych
zjawisko korozji obserwuje się głównie w otworach zatłaczających i w napowierzchniowych
rurociągach tłocznych.

Ocenę stanu technicznego po 10 latach eksploatacji rur okładzinowych w otworze Py-

rzyce GT-2 wykonano na podstawie analizy statycznej pomiaru wykonanego wieloramien-
nym średnicomierzem (Multifinger Imaging Tool - MIT 60). Pomiaru dokonano w interwale
od 0 do 1511 m z dokładnością do 3 mm. W otworze Pyrzyce GT-2 zapuszczona jest kolumna
okładzinowych 9 5/8", grubość ścianki 10.05 mm. Rury te wykonane są ze stali J55 z prze-
znaczeniem do odwiertów geologicznych i hydrogeologicznych. W otworze tym zamontowa-
no również zestaw rur 6 5/8" z filtrem prętowym Johnsona wykonanym ze stali nierdzewnej
S304. Okazało się, że w 2 rurach okładzinowych 9 5/8" występują bardzo głębokie wżery
równe bądź przekraczające 90% grubości ich ścianek (rys. 3).

a) b)

Rys. 3. Wizualizacja wżerów korozyjnych w otworze Pyrzyce GT-2:

a) rura nr 45 - głębokość 423 m, b) rura nr 124 - głębokość 1192 m

Podczas oceny stany technicznego rur okładzinowych 9 5/8" w otworze Pyrzyce GT-2

stwierdzono, że 39 z nich jest w bardzo złym stanie technicznym, w których wartość uszko-
dzeń zawiera się w przedziale od 51 do 100% grubości ścianki (rys. 4). Zły stan techniczny -
czyli przypadek kiedy uszkodzenia zawierają się w przedziale od 41 do 50% grubości ścianki

5

- stwierdzono w przypadku 59 rur. Średni stan uszkodzeń wahający się w przedziale od 21 do
40% grubości ścianki zanotowano w przypadku 47 rur. śadnej badanej rury nie zakwalifiko-
wano do stanu dobrego czyli takiego, dla którego uszkodzenia nie przekraczają 20% ubytku
grubości ścianki.

Rys. 4. Zmniejszenie grubości ścianki rur po 10 latach eksploatacji otworu GT-2

Podczas pomiarów wieloramiennym średnicomierzem stwierdzono, że rury 6 5/8"

(filtr Johnsona) we wszystkich otworach geotermii Pyrzyce są w dobrym stanie technicznym.
Wyniki pomiarów potwierdziły sie po wyciągnięciu sita bezpieczeństwa na którym nie zano-
towano żadnych ognisk korozji.

Ocenę stanu rur okładzinowych wieloramiennym średnicomierzem MIT-60 przepro-

wadzono również w otworze Pyrzyce GT-4, w którym zapuszczone są identyczne rury co
w otworze GT-2. W tym przypadku pomiar wykonano w interwale od 0 do 1270 m oraz
w oparciu o uzyskane dane statystyczne dokonano oceny technicznej 136 rur okładzinowych.
Po wykonaniu pomiarów zlokalizowano aż 35 potencjalnych otworów a najgłębszy z nich
przebijający ściankę rury znajduje się w rurze nr 134 na głębokości 1247 m (rys. 5).

a) b)

Rys. 5. Wizualizacja wżerów korozyjnych w otworze Pyrzyce GT-4:

a) rura nr 134 - głębokość 1247 m, b) rura nr 136 - głębokość 1263 m

Na podstawie wykonanej analizy można stwierdzić, iż rury okładzinowe w badanym

otworze są w znacznie gorszym stanie niż w otworze Pyrzyce GT-2. W badanym interwale aż
125 rur okładzinowych 9 5/8" jest w bardzo złym stanie technicznym, 4 jest w złym stanie a 7

6

z nich charakteryzuje się średnim stanem technicznym (rys. 6). Do głębokości 1006 m ko-
lumna rur okładzinowych jest skorodowana i przeplatana kilkoma strefami perforacji np. 692
- 711 m , 891 - 910 m. Poniżej głębokości 1006 m kolumna rur jest skorodowana i znacznie
sperforowana - wykazuje ubytki powyżej 90% grubości ścianki.

Rys. 6. Zmniejszenie grubości ścianki rur po 10 latach eksploatacji otworu GT-4

Na rys. 7a przedstawione są fragmenty rur ze stali J55 wydobyte z otworu zatłaczają-

cego GT-4 po 10 latach eksploatacji. Na rys. 7b przedstawiony jest fragment wyciągniętego
sita bezpieczeństwa na którym nie zaobserwowano żadnych ogniw korozji.

a) b)

Rys. 7. Elementy wydobyte z otworu Pyrzyce GT-4:

a) fragmenty punktowo skorodowanych rur, b) sito bezpieczeństwa

Pomiaru średnic wewnętrznych rur okładzinowych dokonano również w otworze eks-

ploatacyjnym Pyrzyce GT-3. Po przebadaniu 110 rur okazało sie, że są one w stanie dobrym
lub średnim w miarę zwiększania się głębokości (rys. 8). W tym przypadku tylko na jednej
rurze nr 108 zanotowano punktowe zjawisko korozji.

7

Rys. 8. Zmniejszenie grubości ścianki rur po 10 latach eksploatacji otworu GT-3

Do dnia dzisiejszego nie znane są mechanizmy powstawania zwiększonej korozji rur

okładzinowych w otworach zatłaczających. W otworach eksploatacyjnych korozja zachodzi
w znacznie mniejszym stopniu co wynika z analizy przeprowadzonej na rys. 4,6 i 8. Podczas
eksploatacji otworów i rurociągów naziemnych powstaje korozja punktowa. Efektem wystę-
powania korozji wżerowej są miejscowe uszkodzenia wewnętrznej powierzchni mogące pro-
wadzić do powstawania perforacji i wycieków zmuszających do zatrzymania obiegu wody
termalnej.

Obecnie istnieje możliwość wyeliminowania bądź bardzo poważnego zmarginalizo-

wania wpływu korozji na kolmatację strefy złożowej w otworach zatłaczających. Można tego
dokonać poprzez dobór odpornych na korozję materiałów przeznaczonych na rury. Prostym
rozwiązaniem może być zastosowanie stali nierdzewnej S304 ale jest to jednak przedsięwzię-
cie bardzo drogie.

W otworach geotermalnych, które dopiero będą wykonywane ograniczenie problemu

z korozją można osiągnąć przez zastosowanie rur z fiberglasu lub rur wyłożonych od środka
wykładziną polietylenową wysokiej gęstości typu HDPE. Rozwiązanie z rurami z fiberglasu -
będzie wymagało jednak zmiany obecnie stosowanych konstrukcji otworu co w znacznym
stopniu podnosi koszt całej inwestycji.

W otworach już eksploatowanych można ograniczyć korozję poprzez zapuszczenie rur

wyłożonych od środka wykładziną polietylenową wysokiej gęstości typu HDPE. W otworze
Pyrzyce GT-2 i GT-4 rozwiązanie to zastosowano w lutym 2008 roku po kolejnym już wzro-
ś

cie ciśnienia zatłaczania oraz spadku wydajności. Rozwiązanie to w połączeniu z miękkim

kwasowaniem przyniosło oczekiwane rezultaty.


5. Inkrustacja w otworach zatłaczających

Pozostaje nadal bardzo poważny problem inkrustacji strefy przyodwiertowej związ-

kami chemicznymi wytrącającymi się z wysoko zmineralizowanych wód na skutek zmian
warunków fizyko-chemicznych spowodowanych eksploatacją.

Problemem w zdiagnozowaniu przyczyn powstawania kolmatacji jest wieloetapowość

tego mechanizmu. Do tej pory nie modelowano zachowania solanki jako takiej w warunkach
spadku ciśnienia i temperatury (przy eksploatacji) i ponownego wzrostu ciśnienia i temperatu-
ry (przy zatłaczaniu). Jednak traktując solankę jako roztwór hydrotermalny można odwołać

8

się do znanych modeli petrologicznych i złożowych – kolmatacja, a więc wytrącanie się osa-
dów poniekąd jako hydrotermalnych złóż, wraz z całym inwentarzem procesów takich jak
wzrost i spadek temperatury oraz ciśnienia, czy kolejność wytrącania.

Celem kwasowania jest ograniczenie negatywnej działalności wykładnika stężenia

jonów wodorowych (pH), jednej z przyczyn powstawania kolmatacji. Węglany preferują śro-
dowisko alkaliczne. Symulacja pH pozwoli uzyskać stan równowagi chemicznej, w której
węglan wapnia (CaCO

3

), nie będzie strącany. Korzyścią płynącą z zastosowania tej metody

będzie nie tylko wyeliminowanie przyczyny kolmatacji węglanowej, ale również pozbycie się
dotychczasowych efektów w warstwie wodonośnej poprzez systematyczne rozpuszczanie
węglanu wapnia gromadzącego się dotychczas w warstwie złożowej z dala od otworu.

W przypadku Geotermii Pyrzyce kolmatacja wydaje się być główną przyczyną spadku

wydajności. Wydaje się, że tego procesu obecnie nie da się całkowicie wyeliminować przy
eksploatacji wód w kolektorach porowych. Po ograniczeniu lub wręcz wyeliminowaniu koro-
zji w ciepłowni geotermalnej w Pyrzycach aby ograniczyć przytykanie strefy przyodwierto-
wej związkami chemicznymi zastosowano ,,miękkie kwasowanie” (rys. 9). Miękkie kwaso-
wanie może rozwiązać problem występowania inkrustacji i przytykania części czynnej filtra
zainstalowanego w warstwie wodonośnej.

Rys. 9. Obraz zmian chłonności odwiertów GT2 i GT4

w następstwie wykonanych kwasowań w 2009 r.

Problem w stosowanej metodzie stanowiło stężenie kwasu solnego jakie należałoby

dobrać. Przy wysokim stężeniu zatłaczanego kwasu mogłoby dochodzić do reakcji z rurami
okładzinowymi a z kolei zbyt niskie nie odniosłoby żądanego skutku.

Badania przeprowadzone przez labolatorium PG „POLGEOL” wykazały, że optymal-

ne stężenie kwasu solnego powinno wynosić około 0,1 - 0,2%. Wyniki uzyskano eksperymen-
talne poprzez umieszczenie w naczyniach o różnym stężeń kwasu solnego (0,2%, 1%, 5%,
10%, 15%) pięciu próbek pobranych z rury stalowej. Następnie mierzono czas przebywania
poszczególnych prób w zadanym środowisku kwasowym, oraz mierzono ilość przereagowa-
nego kwasu w danym czasie. Przy relatywnie wysokich stężeniach reakcja zachodziła prawie
natychmiast. Kwas uzyskiwał jasnożółtą barwę świadczącą o reakcji kwasu ze stalą, Przy
stężeniach niższych, reakcja zachodziła znacznie wolniej. Przy roztworze kwasu solnego

9

o stężeniu 1% widoczne efekty zauważyć można było dopiero po kilku godzinach, zaś
w przypadku stężenia 0,2% minimalne efekty można było zaobserwować dopiero po 24h.
Zatem stosowanie przez dłuższy czas kwasu o stężeniu do 0,2% nie powinno przejawiać ob-
jawów negatywnych. Co więcej, po oczyszczeniu rur z rdzy, HCl ze stalowymi rurami będzie
reagował w jeszcze mniejszym stopniu.

Po zastosowaniu punktowego „miękkiego kwasowania” uzyskano znaczną poprawę

chłonności otworów zatłaczających (rys. 9). Zdecydowanie wzrasta wydajność i spada ciśnie-
nie zatłaczania. Niemniej po pewnym czasie od wykonanego zabiegu obserwuje się powolny
spadek chłonności otworów i wzrost ciśnienia zatłaczania. Zjawisko to wyraźnie można zaob-
serwować na rys. 10.

Rys. 10. Obraz zmian w wydajności zatłaczania do odwiertu GT4

po kwasowaniu przeprowadzonym w marcu 2009 r.

Obecnie w ciepłowni geotermalnej w Pyrzycach prowadzone są prace, które zmierzają do
zastosowania ciągłego „miękkiego kwasowania” wykonywanego już z miejsca wyznaczonego
w ciepłowni geotermalnej. Powinno to nie tylko usuwać przyczyny inkrustacji ale zapobiegać
wytrącaniu się związków z solanki powodujących przytykanie filtrów zainstalowanych w
warstwie złożowej.

Dla ciepłowni geotermalnej w Pyrzycach zaproponowano zastosowanie miękkiego

kwasowania w koncepcji nieco zmienionej. Zatłaczany nieustannie kwas w trybie ciągłym (od
góry otworu, nie stosując syfonówek) ma za zadanie nie tylko rozpuszczać węglany, ale rów-
nież wyeliminować przyczynę ich strącania, a więc obniżenie pH.


6. Podsumowanie

Z wykonanych badań po 10 latach pracy ciepłowni geotermalnej w Pyrzycach wynika,

ż

e korozja rur występuje w otworach zatłaczających. Korazja dotyczy głównie rur okładzino-

wych wykonanych ze stali J55. Wielkość korozji można wiązać z czasem i ilością zatłaczanej
wody. W otworze Pyrzyce GT-4 na którym spoczywał główny ciężar pracy całego obiegu
geotermalnego obserwujemy o wiele większe zużycie rur niż w otworze GT-2. Postępującej
korozji nie obserwuje się w otworach eksploatacyjnych. Nie zaobserwowano również korozji

10

w otworach zatłaczających w rurach 6 5/8” (filtr Johnsona) wykonanych ze stali S304. Koro-
zji rur nie należy wiązać ze wzrostem mineralizacji wody termalnej.

W celu możliwości dalszej eksploatacji otworów zatłaczających od środka wyłożono

je wykładziną polietylenową wysokiej gęstości (HDPE). Wcześniej po wyłożeniu od środka
wykładziną HDPE rurociągu napowierzchniowego łączącego ciepłownię geotermalną z otwo-
rami zatłaczającymi nastąpiła zdecydowana poprawa pracy filtrów napowierzchniowych zain-
stalowanych przy otworach zatłaczających. Nie obserwuje się wytrącania na filtrach w formie
osadów związków żelaza oraz zaobserwowano dłuższy okres pracy filtrów pomiędzy wymia-
nami.

W celu uniknięcia inkrustacji zastosowano „miękkie kwasowanie” wykonywane punk-

towo. Zaobserwowano znaczną poprawę chłonności otworów zatłaczających. Obecnie pro-
wadzone są prace wykonywania „miękkiego kwasowania” w sposób ciągły.

1

Przedsiębiorstwo Geologiczne POLGEOL S.A. ul. Berezyńska 39, 03-908 Warszawa,

[e-mail]

2

Ciepłownia geotermalna w Pyrzycach, ul. Cieplna 26, Pyrzyce

3

Politechnika Radomska im. Kazimierza Pułaskiego, ul. Krasickiego 54, 26-600 Radom,

[e-mail]