Nazwa grupy etnicznej lub plemienia: Siksika, Blackfeet,
Blackfoot
Polska nazwa: Czarne Stopy
Język: algonkin
Krótka charakterystyka: grupa trzech bliskospokrewnionych
plemion Indian Ameryki Północnej zamieszkujący prowincję
Alberta w Kanadzie i stan Montana w USA. W skład grupy
wchodzą: Pikuni, Kainah, Siksika
Populacja: ok. 22 tys. osób (1980).
Historia i dzieje współczesne
Tubylcza nazwa plemienia - Siksika - wzięła się ze zwyczaju
barwienia mokasynów popiołem drzewnym i oznacza
zarówno całe plemię, jak i jedną z trzech jego grup.
Byli jedną z pierwszych grup zmuszonych do opuszczenia
lasów i wyruszenia na prerie. Na początku XVIII w Czarne
Stopy zamieszkiwali dolinę Saskatchewan, położoną ok. 600
km na wschód od Gór Skalistych. Żyli z myśliwstwa, polując
na bizony. Latem mieszkali w dużych obozowiskach,
urządzajac wspólne łowy i uczesnicząc w obrzędach
religijnych (Taniec Słońca). Zimą dzielili się na mniejsze grupy
łowieckie. Przynależnośc do takiej grupy była dość płynna.
Życie religijne skupiało się wokół "leków" i obrzędów z nimi
związanych. Woreczek z lekami był obiektem respektu
posiadacza, bowiem od zawartych w nim leków zależało
powodzenie w wojnie.
W pierwszej połowie XVIII wieku weszli w posiadanie koni i
broni palnej; wtedy też dotarli do podnóża Gór Skalistych i
Montany. Szczyt potęgi osiągnęli w 1 połowie XIX wieku. Byli
agresywną potęgą militarną, spychali słabsze plemiona na
tereny mniej atrakcyjne. Do 1806 roku skutecznie bronili swych
terenów przed białymi traperami. Kiedy bizony zostały
wybite, część Indian Pikuni zmarła z głodu. Od tego czasu
Czarne Stopy uprawiają rolę i hodują bydło. Ich rezerwaty
znajdują się w stanach Alberta w Kanadzie (ok. 12000 osób) i w
Montanie (ok. 5000 osób, głównie z plemienia Pikuni).
Istniało też plemię Indian Dakotów o nazwie Czarne Stopy
(Czarne Stopy Dakota - Blackfoot Sioux).
Nazwa własna „Siksika”, nazwano ich tak ze względu to iż
nosili mokasyny farbowane na czarno. Rodzina językowa
algonkińska. Zamieszkiwali od północnego Saskatchewanu w
Kanadzie do południowych źródeł Missouri w Montanie. Po
zdobyciu koni stale parli na zachód. Wojowali ze wszystkimi
sąsiadującymi plemionami za wyjątkiem Sarsi i Atsina, którzy
z nimi współdziałali. Utrzymywali przyjazne stosunki z
angielskimi posterunkami nad Zatoką Hudson w Kanadzie, od
których otrzymywali broń palną
i amunicję, natomiast byli wrogo usposobieni do białych
Amerykanów uzbrajających ich nieprzyjaciół. Epidemie ospy
dziesiątkowały ich, lecz nigdy nie byli rugowani z ojczystych
stron przez białych, co tak tragicznie dotknęło inne plemiona
w Stanach Zjednoczonych.
W 1780 roku liczyli 15000 osób, w 1923 w USA było ich 3124 i
w Kanadzie 2236. Powoli przystosowują się do sposobu życia
białych.
PODZIAŁ:
-Siksikau
-Piegan
-Blood
-Suksi-Sjoketuk
Historia i dzieje współczesne
Tubylcza nazwa plemienia - Siksika - wzięła się ze zwyczaju
barwienia mokasynów popiołem drzewnym i oznacza
zarówno całe plemię, jak i jedną z trzech jego grup.
Byli jedną z pierwszych grup zmuszonych do opuszczenia
lasów i wyruszenia na prerie. Na początku XVIII w Czarne
Stopy zamieszkiwali dolinę Saskatchewan, położoną ok. 600
km na wschód od Gór Skalistych. Żyli z myśliwstwa, polując
na bizony. Latem mieszkali w dużych obozowiskach,
urządzajac wspólne łowy i uczesnicząc w obrzędach
religijnych (Taniec Słońca). Zimą dzielili się na mniejsze grupy
łowieckie. Przynależnośc do takiej grupy była dość płynna.
Życie religijne skupiało się wokół "leków" i obrzędów z nimi
związanych. Woreczek z lekami był obiektem respektu
posiadacza, bowiem od zawartych w nim leków zależało
powodzenie w wojnie.
W pierwszej połowie XVIII wieku weszli w posiadanie koni i
broni palnej; wtedy też dotarli do podnóża Gór Skalistych i
Montany. Szczyt potęgi osiągnęli w 1 połowie XIX wieku. Byli
agresywną potęgą militarną, spychali słabsze plemiona na
tereny mniej atrakcyjne. Do 1806 roku skutecznie bronili swych
terenów przed białymi traperami. Kiedy bizony zostały
wybite, część Indian Pikuni zmarła z głodu. Od tego czasu
Czarne Stopy uprawiają rolę i hodują bydło. Ich rezerwaty
znajdują się w stanach Alberta w Kanadzie (ok. 12000 osób) i w
Montanie (ok. 5000 osób, głównie z plemienia Pikuni).
Istniało też plemię Indian Dakotów o nazwie Czarne Stopy
(Czarne Stopy Dakota - Blackfoot Sioux
_________________
Nie odziedziczyliśmy Ziemi po naszych przodkach, lecz
wypożyczyliśmy ją od naszych dzieci.(..) Ziemię dał nam
Wielki Duch. Była domem wszystkich Jego plemion. Każdy był
szczęśliwy w swej wolności Chief Washakie, Shoshone
Odpowiedź
Nie wiem moi drodzy, z jakich zrodel czerpiecie informacje, ale
widze, ze musze troche sprostowac, wiec zaczne moze od
wlasnego podworka. ;))
Zaczniemy od danych ogolnych i populacji.
Troche sie gmatwa z tymi Czarnymi Stopami. Nie tylko zreszta
Wam. Od wielu lat wszyscy, ktorzy usilowali dogadac sie z
Indianami, poznac ich kulture lub ubic z nimi interesy, mieli
spore trudnosci z zaszeregowaniem i poustawianiem sobie
nazw plemion, jezykow i obszarow przez nich zajmowanych.
My Europejczycy tak juz mamy, ze lubimy wszystko dokladnie
zaszeregowac, podzielic i wymierzyc, przypisac geograficzne
polozenie. A tu sie nie da niestety zaszufladkowac ani
plemion, ani dokladnie przydzielic im obszary, na ktorych "z
dziada pradziada".... Przemieszczali sie bowiem mieszkancy
kontynentu uparcie i nieustannie, zmieniali nazwy, dzielili lub
tworzyli nowe grupy i dialekty. Do tego zwykle nie posiadali
jezyka pisanego "alfabetem", jeno mowiony, stad "jak go
slyszal, tak go zapisywal". Dlatego mamy teraz tak rozna
pisownie tych samych, indianskich, nazw. Jeden wielki metlik,
prawda? ;))
Oto przyklad tzw. Czarnych Stop.
Niitsitapi ( znani jako Blackfoot ) – niegdys jednolite,
nomadyczne plemie nalezace do lingwistycznej rodziny
Algonkin, ktore stopniowo przemiescilo sie na tereny prerii z
okolic Wielkich Jezior. Niitsitapi ulegali powoli, z czasem,
przeobrazeniom i w koncu podzielili sie na trzy grupy, lub
inaczej klany, ( jak o sobie mowia ), po ang. bands. Grupy te,
spokrewnione poprzez mieszane malzenstwa, scisle ze soba
wspolpracujace, dokonujace wymiany handlowej, o podobnej
kulturze i dialektach powstalych na bazie dawnego,
wspolnego jezyka zyly i polowaly, przed przybyciem
pierwszych osadnikow, na wielkim obszarze prerii
rozciagajacym sie zdluz lancucha Gor Skalistych. Po powstaniu
Stanow i Kanady, oraz rezerwatow po obu stronach granicy,
nastapil kolejny podzial.
Obecnie Niitsitapi sklada sie z czterech grup ( bands ). Grupy
wchodzace w sklad Niitsitapi to : Siksika, co znaczy „Czarna
Stopa” ( nazywani Blackfoot - stad nieporozumienia ),
Apatohsipiikani, nazwa oznacza ni mniej nie wiecej jak, „Zle
Wyprawione Okrycia" ( inaczej Polnocni Piikani, lub Peigan),
Ammskaapipiikani (Poludniowi Piikani, zwani Blackfeet), i
Kainai , co oznacza „Wielu Wodzow” ( znani jako Blood ).
1. Ammskaapipiikani-zyja w USA, w Montanie, w rezerwacie
graniczacym od polnocy z Kanada, na wschod od Gor
Skalistych. Nazywa sie ich czesto angielsku Blackfeet (
zauwazcie roznice w pisowni „Blackfoot” = Czarna Stopa,
l.poj; „Blackfeet” = Czarne Stopy, l.mn. ) . Blackfoot/Blackfeet,
nic dziwnego, ze zachodza czesto nieporozumienia i pomylki
w opisach i podziale tych grup.
2. Siksika- rezerwat Siksika w Poludniowej Albercie ( Kanada ),
kolo Gleichen, na wschod od Calgary ( Kanada ).
3. Apatohsipiikani - Rezerwat Piikani ( Peigan) na zachod od
Fort Macleod, w Poludniowej Albercie (Kanada ), kolo Fort
Mac Leod;
4. Kainai - Rezerwat Blood na polnoc od Cardston, Poludniowa
Alberta, na polnoc od Cardston (Kanada).
Populacja Niitsitapi:
Kanada:
- Siksika : 4, 200 dusz w rezerwacie - dane z 2006
- Apatohsipiikani (Kanada ) : 3, 406 dusz - w tym ponad 1000
czlonkow grupy mieszkajacych poza granicami rezerwatu. -
dane z 2006
- Kainai : 8, 338 w 1996
USA:
- Ammskaapipiikani 10,100 - dane z 2000 ( liczba obejmuje
mieszkancow w granicach i poza granicami rezerwatu tzw
trusted land )