background image

METODOLOGIA – ZAGADNIENIA NA EGZAMIN 

Dialektyka badań: 

- wyjaśnianie idiograficzne i nomotetyczne 

- indukcyjne i dedukcyjne 

- ilościowe i jakościowe 

Cele nauk społecznych – wyjaśnianie, przewidywanie, rozumienie 

Tradycja Verstehen 

Rola metodologii 

Podział Kuhna na naukę normalną i rewolucyjną 

Podstawowe etapy procesu badawczego 

Co to jest tradycyjna koncepcja prawdy? 

Podziały metodologii 

– może będą, a może nie… 

Co to jest pojęcie, funkcje pojęć wg Babbiego 

Definicje operacyjne 

Czym jest teoria, poziomy teorii 

Teorie aksjomatyczne 

Koncepcje relacji między badaniami a teorią (Popper, Merton, Nagel) 

Błąd ekologizmu, błąd indywidualizmu 

Zmienne: rodzaje zmiennych 

Co to są hipotezy? 

Różnica między paradygmatami w naukach przyrodniczych i społecznych (prawda – użyteczność) 

Rodzaje paradygmatów (Babbie) 

Eksperyment Ascha 

Schemat tradycyjnego modelu badań naukowych 

Rozumienie indukcyjne/dedukcyjne (WAŻNE!) 

Relacje praktyczne między indukcją a dedukcją w badaniach 

Koncepcja Webera o wartościach w nauce, sądy wartościujące 

Nauka a wartości 

Odniesienie do wartości: stosowność środków do danego celu, etc… 

background image

Z czego mogą wynikać dylematy etyczne w badaniach 

Eksperyment Milgrama 

Anonimowość/poufność 

Cele badań społecznych: eksploracja, opis, wyjaśnienie 

Kryteria nomotetycznej przyczynowości 

Przykłady zależności pozornej 

Przyczyny konieczne i wystarczające

 

Etapy procesu badawczego (Babbie) 

Co to jest konceptualizacja, a co operacjonalizacja 

Wskaźniki i wymiary 

Co to jest krąg hermeneutyczny? 

Skale: Bogartusa, Likerta, Thurstone’a, Guttmana, dyferencjał semantyczny 

Definiowanie zmiennych i wartości 

Poziom pomiaru i rodzaje zmiennych 

Kryteria jakości pomiaru 

Typy wyjaśnień naukowych (ogólnie) 

Eksplanans, eksplanandum 

Schematy wyjaśniania 

Rodzaje przewidywań, np. co to jest samorealizująca się przepowiednia 

Ekstrapolacja trendów 

Czym NIE JEST teoria? 

Definicja teorii wg Nowaka 

Rodzaje zasad teoriotówrczych: zasada merytoryczna a strukturalno-formalna 

Schematy wnioskowania 

Redukcja jednej teorii do drugiej 

Co to jest diagnoza? 

Co to jest socjotechnika?