METODOLOGIA – ZAGADNIENIA NA EGZAMIN

Dialektyka badań:

- wyjaśnianie idiograficzne i nomotetyczne

- indukcyjne i dedukcyjne

- ilościowe i jakościowe

Cele nauk społecznych – wyjaśnianie, przewidywanie, rozumienie

Tradycja Verstehen

Rola metodologii

Podział Kuhna na naukę normalną i rewolucyjną

Podstawowe etapy procesu badawczego

Co to jest tradycyjna koncepcja prawdy?

Podziały metodologii

– może będą, a może nie…

Co to jest pojęcie, funkcje pojęć wg Babbiego

Definicje operacyjne

Czym jest teoria, poziomy teorii

Teorie aksjomatyczne

Koncepcje relacji między badaniami a teorią (Popper, Merton, Nagel)

Błąd ekologizmu, błąd indywidualizmu

Zmienne: rodzaje zmiennych

Co to są hipotezy?

Różnica między paradygmatami w naukach przyrodniczych i społecznych (prawda – użyteczność)

Rodzaje paradygmatów (Babbie)

Eksperyment Ascha

Schemat tradycyjnego modelu badań naukowych

Rozumienie indukcyjne/dedukcyjne (WAŻNE!)

Relacje praktyczne między indukcją a dedukcją w badaniach

Koncepcja Webera o wartościach w nauce, sądy wartościujące

Nauka a wartości

Odniesienie do wartości: stosowność środków do danego celu, etc…

Z czego mogą wynikać dylematy etyczne w badaniach

Eksperyment Milgrama

Anonimowość/poufność

Cele badań społecznych: eksploracja, opis, wyjaśnienie

Kryteria nomotetycznej przyczynowości

Przykłady zależności pozornej

Przyczyny konieczne i wystarczające

Etapy procesu badawczego (Babbie)

Co to jest konceptualizacja, a co operacjonalizacja

Wskaźniki i wymiary

Co to jest krąg hermeneutyczny?

Skale: Bogartusa, Likerta, Thurstone’a, Guttmana, dyferencjał semantyczny

Definiowanie zmiennych i wartości

Poziom pomiaru i rodzaje zmiennych

Kryteria jakości pomiaru

Typy wyjaśnień naukowych (ogólnie)

Eksplanans, eksplanandum

Schematy wyjaśniania

Rodzaje przewidywań, np. co to jest samorealizująca się przepowiednia

Ekstrapolacja trendów

Czym NIE JEST teoria?

Definicja teorii wg Nowaka

Rodzaje zasad teoriotówrczych: zasada merytoryczna a strukturalno-formalna

Schematy wnioskowania

Redukcja jednej teorii do drugiej

Co to jest diagnoza?

Co to jest socjotechnika?