15 Posługiwanie się dokumentacją wyprawy skór

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Paweł Mroczek

Posługiwanie się dokumentacją wyprawy skór
311[09].Z5.01

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
inż. Jolanta Górska
mgr inż. Małgorzata Latek

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Jan Skiba

Konsultacja:
mgr inż. Zdzisław Feldo

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 311[09].Z5.01
„Posługiwanie się dokumentacją wyprawy skór” zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu technik garbarz.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Cel prowadzenia dokumentacji wyprawy skór

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Dokumentacja technologiczna procesów garbarskich

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3. Dokumentacja procesów wyprawy skór

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Dokumentacja produkcyjna spełnia bardzo istotna rolę w procesie wyprawy skór. Określa

ona zadania produkcyjne, wskazuje środki do ich realizacji a jednocześnie umożliwia
ewidencję oraz kontrolę wykonanych zadań, zużytych surowców i środków.

Poradnik, będzie Ci pomocny w poznaniu podstawowych zasad posługiwania się

dokumentacją wyprawy skór. Bez znajomości podstaw prowadzenia dokumentacji trudno
sobie wyobrazić podejmowanie jakichkolwiek działań produkcyjnych w zakładzie
garbarskim.

W poradniku zamieszczono:

1. Wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś

mieć opanowane, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej.

2. Cele kształcenia tej jednostki modułowej.
3. Materiał nauczania zawiera informacje o posługiwaniu się dokumentacją wyprawy skór.

Zawarte w tym rozdziale treści umożliwią Ci samodzielne przygotowanie się do
prawidłowego wykonania ćwiczeń. Wykorzystaj do poszerzenia wiedzy wskazaną
literaturę oraz inne źródła informacji. Materiał nauczania obejmuje również ćwiczenia,
które zawierają:

−

wykaz materiałów, narzędzi i sprzętu potrzebnych do realizacji ćwiczenia,

−

pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do wykonania ćwiczenia,

−

sprawdzian teoretyczny,

−

sprawdzian umiejętności praktycznych.

4. Przykład zadania/ćwiczenia oraz zestaw pytań sprawdzających Twoje opanowanie wiedzy

i umiejętności z zakresu całej jednostki. Zaliczenie tego ćwiczenia jest dowodem
osiągnięcia umiejętności praktycznych określonych w tej jednostce modułowej.
Wykonując sprawdzian postępów powinieneś odpowiadać na pytanie tak lub nie, co
oznacza, że opanowałeś materiał albo nie.
Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, poproś nauczyciela lub

instruktora o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz daną czynność.
Po przerobieniu materiału przystąp do sprawdzianu z zakresu jednostki modułowej.
Jednostka modułowa: „Posługiwanie się dokumentacją wyprawy skór”, której treści teraz
poznasz jest jednym częścią modułu Organizacja procesu produkcji skór (schemat).

Bezpieczeństwo i higiena pracy

W czasie pobytu w zakładzie pracy bądź pracowni szkolnej musisz przestrzegać

regulaminów, przepisów bhp i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych,
wynikających z rodzaju wykonywanych prac. Przepisy te poznasz podczas trwania nauki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

311[09].Z5.02

Prowadzenie kontroli

międzyoperacyjnej procesu

wyprawy skór

311[09].Z5.01

Posługiwanie się dokumentacją

wyprawy skór

311 [09].Z5

Organizacja procesu produkcji skór

311[09].Z5.03

Ocena jakości skór wyprawionych

311[09].Z5.04

Przygotowanie skór wyprawionych

do obrotu towarowego

311[09].Z5.05

Prowadzenie procesów czyszczenia

i renowacji wyrobów skórzanych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

–

stosować terminologię dotyczącą rodzajów, budowy oraz konserwacji i magazynowania
surowca skórzanego,

–

stosować terminologię dotyczącą procesów technologicznych wyprawy skór,

–

rozpoznawać i charakteryzować podstawowe maszyny i urządzenia garbarskie,

–

rozróżnić i charakteryzować podstawowe półprodukty oraz produkty garbarskie,

–

organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,

–

korzystać z różnych źródeł informacji,

–

przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

–

zastosować normy przedmiotowe dotyczące skór i środków pomocniczych,

–

posłużyć się instrukcjami i opisami technologicznymi,

–

zaplanować maszyny i urządzenia do produkcji określonych rodzajów skór,

–

odczytać schematy maszyn i urządzeń produkcyjnych,

–

wypełnić dokumentację wewnątrzzakładową: dziennik produkcji, dowody pobrania
materiałów oraz przekazania wyrobów i półfabrykatów do magazynu,

–

zastosować normy zużycia surowców i materiałów pomocniczych,

–

zastosować normy czasowe dotyczące wykonania operacji i procesów technologicznych,

–

zastosować programy komputerowe do sporządzania dokumentacji,

–

skorzystać z literatury specjalistycznej, katalogów i prospektów, dotyczących organizacji
pracy, technologii, wzornictwa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Cel prowadzenia dokumentacji wyprawy skór

4.1.1. Materiał nauczania

Podstawowym celem zakładu garbarskiego tak jak każdego przedsiębiorstwa pracującego

w warunkach gospodarki rynkowej jest osiągnięcie zysku. Aby ten cel zrealizować należy
wyprodukować jak najwięcej, jak najlepszych skór gotowych przy możliwie najmniejszych
kosztach własnych. Dlatego też, aby zrealizować to założenie musimy uważnie
przeanalizować dwa czynniki bezpośrednio oddziałujące na proces wyprawy skór.
1. czynnik ekonomiczny,
2. czynnik technologiczny.
Czynnik ekonomiczny związany jest głównie z takimi elementami jak:

−

cena surowca,

−

ceny środków pomocniczych (chemikalia, woda technologiczna itp.),

−

ceny różnych źródeł energii,

−

koszty pracy i inne.

Natomiast czynnik technologiczny związany jest z:

−

wyposażeniem technicznym zakładu,

−

organizacją pracy,

−

jakością używanych środków materiałowych,

−

odpowiednio przygotowaną kadrą pracowniczą.

Na przebieg produkcji i jej efektywność zasadniczy wpływ ma organizacja produkcji.

Pierwszym elementem procesu organizacyjnego jest właściwe przygotowanie produkcji

polegające na:

−

precyzyjnym określeniu wszelkich parametrów skór, które zamierzamy wyprodukować,

−

opracowaniu technologii produkcji,

−

określeniu surowca niezbędnego do wykonania danej partii wyrobu,

−

scharakteryzowaniu materiałów i środków pomocniczych niezbędnych do produkcji,

−

doborze odpowiednich maszyn i urządzeń,

−

określeniu zasad kontroli międzyoperacyjnej i wyrobu finalnego,

−

przeprowadzeniu prób wdrożeniowych.
Drugim elementem organizacji produkcji jest zorganizowanie i przeprowadzeniu procesu

produkcyjnego. Polega on na:

−

zakupieniu właściwego surowca skórzanego,

−

zakupieniu środków pomocniczych,

−

rozdysponowaniu surowców i środków pomocniczych na poszczególne działy,

−

wykonywaniu kolejnych operacji technologicznych,

−

prowadzeniu w trakcie produkcji kontroli międzyoperacyjnej,

−

sprawdzeniu zgodności wyprodukowanego asortymentu z zamówieniem,

−

przekazaniu gotowego wyrobu na magazyn a następnie do odbiorcy.

Trzecim elementem organizacji produkcji jest ocena ekonomiczna przygotowania

produkcji.
Ocena ekonomiczna powinna uwzględniać takie elementy jak:

−

energochłonność – koszty różnych rodzajów energii wykorzystanych w procesie
produkcji,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

materiałochłonność - ceny materiałów które pozwolą na uzyskanie wyrobu odpowiedniej
jakości przy stosunkowo niskim koszcie /krajowe, łatwo dostępne, zastępcze,

−

zatrudnienie – ilość pracowników o odpowiednich kwalifikacjach,

−

ustalenie kosztów produkcji – kalkulacje wstępne i wynikowe,

−

ustalenie przychodów – ustalenie ceny wyrobu gotowego.

Skóry naturalne to towar o wysokich walorach użytkowych i estetycznych, a także

o dużej wartości materialnej. Z tego względu właściciel zakładu bądź dyrekcja przywiązuje
dużą wagę do prawidłowego ewidencjonowania skór surowych oraz półfabrykatów
skórzanych (garbowanej chromowo golizny – wett-blue, albo skór wstępnie wykończanych –
crust). Podobnie zasady dotyczą także środków pomocniczych (woda, garbniki, barwniki,
tłuszcze, pasty garbarskie i inne), których ceny stanowią istotny składnik wartości gotowego
wyrobu.

Potrzeby zakładu garbarskiego w zakresie ilościowego zużycia materiałów

podstawowych i pomocniczych ustala się na podstawie norm zużycia materiałów. Normy te
ustala się na podstawie technicznego normowania lub obliczeń statystycznych. Stanowią one
podstawę do obliczania zużycia materiałów, ustalenia wielkości zaopatrzenia i obliczenia
kosztów produkcji skór gotowych. Przestrzeganie norm powoduje racjonalizację zużycia
materiałów a przez to obniża koszty produkcji.

Oprócz norm zużycia, zakłady garbarskie w swojej działalności gospodarczej posługują

się także normami przedmiotowymi. i normami jakości.

Normy jakościowe służą do zakwalifikowania wyrobu do odpowiedniej klasy lub

gatunku według określonych kryteriów jakości. Na podstawie tych norm skóry podczas
wyprawy są wielokrotnie oceniane i rozsortowane. Ocenie i klasyfikacji podlega także skora
gotowa. Poszczególne normy mogą być stosowane jedynie do takiego rodzaju skór jaki jest
określony w nazwie przedmiotu normy.

Normy przedmiotowe określają i charakteryzują surowiec skórzany, półfabrykaty

skórzane i skóry gotowe. Ta charakterystyka i określenie właściwości skór odnosi się do
każdego asortymentu surowca, skór w trakcie wyprawy i uszlachetniania, jak i asortymentów
skór wyprawionych. Norma jest dokumentem, który określa wskaźniki jakościowe
produkowanych skór, oraz ich właściwości użytkowe w przeznaczeniu asortymentowym.

Kolejną grupę stanowią normy wydajności maszyn. Normy te są określane przez ich

producentów. Znajomość wydajności maszyn stanowi podstawę do projektowania procesów
produkcji w zakładzie, natomiast ich energochłonność pozwala oszacować wielość kosztów.
Przydatność techniczna maszyn i urządzeń określana jest za pomocą ich zdolności
produkcyjnej czyli wielkości i jakości produkcji wykonanej przez te urządzenia w określonym
czasie.

Przy planowaniu i organizacji procesów produkcji .musimy uwzględnić wszystkie

elementy, które zadecydują o jakości i efektach ekonomicznych przedsięwzięcia.

Rola norm w organizacji wyprawy skór

Podstawowe materiały jakimi są w zakładzie garbarskim skóry surowe lub półfabrykaty

skórzane muszą być dokładnie ewidencjonowane. Podobnie materiały i środki pomocnicze.
Potrzeby zakładu garbarskiego w zakresie ilościowego zużycia materiałów podstawowych
i pomocniczych ustala się na podstawie norm zużycia materiałów. Normy zużycia ustala się
za pomocą technicznego normowania lub obliczeń statystycznych. Są one podstawą do
obliczania zużycia materiałów, ustalenia wielkości zaopatrzenia i obliczenia kosztów
produkcji skór gotowych. Normy zużycia sprzyjają zmniejszeniu materiałochłonności.

Oprócz norm zużycia, zakłady przemysłowe w swojej działalności gospodarczej

posługują się także normami przedmiotowymi. i normami jakości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Normy przedmiotowe określają wyroby pod względem właściwości, wymiarów

i kształtów. Norma jest dokumentem, który określa wskaźniki jakościowe produkowanych
skór, oraz ich właściwości użytkowe w przeznaczeniu asortymentowym.

Normy jakościowe służą do zakwalifikowania wyrobu do odpowiedniej klasy lub

gatunku według określonych kryteriów jakości.

Norma zawiera:

−

tytuł normy,

−

omówienie przedmiotu normy i dokumentów z nimi związanych,

−

podział i oznaczenia asortymentu skór,

−

wymagania, jakim powinna odpowiadać skóra w danym asortymencie, czyli określenia
wymagań fizycznych i chemicznych oraz podział na klasy, gatunki i wielkości,

−

sposób znakowania /cechowanie/, pakowania i transportu.
Zakład garbarski aby móc prowadzić działalność gospodarczą musi posiadać

odpowiednią bazę techniczną w postaci maszyn, urządzeń i oprzyrządowania technicznego
oraz zasilania w nośniki energii. Przydatność techniczna maszyn i urządzeń określana jest za
pomocą ich zdolności produkcyjnej czyli wielkości i jakości produkcji wykonanej przez te
urządzenia w określonym czasie. Zdolność produkcyjna urządzeń i maszyn określana jest
przez normy wydajności maszyn określone przez producentów. Źle zaprojektowane
wyposażenie i oprzyrządowanie techniczne zakładu jest przyczyną dużej energochłonności
co wiąże się ze wzrostem kosztów produkcji.

Organizacja i dokumentowanie produkcji

Prawidłowa organizacja produkcji polega na zgraniu elementów składowych procesu

produkcyjnego w celu osiągania założonych efektów technologicznych i ekonomicznych
(rys.1). Wszystkie części i elementy organizacji produkcji powinny być opracowane w postaci
dokumentacji projektowej i podstawowej. Ponadto powinny zawierać informacje dotyczące
technicznych i technologicznych zasad wyprawy danego asortymentu skór. Na podstawie tych
opracowań należy stworzyć dokumentacje wykonawczą zwaną inaczej dokumentacją
produkcyjną.

Prawidłowo prowadzona dokumentacja produkcyjna pełni podwójną rolę:

−

umożliwia ewidencję i kontrolę wykonanych zadań produkcyjnych i zużytych środków –

„Książki surowca” - ewidencja w magazynie skór surowych; kwity pobierania,
przekazywania i zdawania surowca, półfabrykatów, skór gotowych oraz materiałów
i środków pomocniczych; „Paszporty partii produkcyjnych skór” - ewidencja skór
w produkcji, „Kontrolki /karty/ obiegu skór w produkcji” - ewidencja i kontrola
wykonywanych zadań i czynności technologicznych; „Książka towaru gotowego” –
ewidencja skór zdawanych do magazynu wyrobów gotowych.

−

określa zadania produkcyjne i środki do ich realizacji w postaci planów produkcji oraz

instrukcji technologicznych i technicznych metod wyprawy skór (metodyki wyprawy
skór).

Duży wpływ na działalność zakładu ma dokumentowanie gospodarki energetycznej

i wyposażenia technicznego. Dokumentacja ta określa między innymi: czynności
konserwacyjne, przeglądy i regulacje okresowe, remonty bieżące, średnie i kapitalne.
Prowadzenie tego typu dokumentacji zapobiega nadmiernemu zużyciu środków technicznych
przez co przyczynia się do poprawy wyników produkcyjnych i ekonomicznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 1. Schemat tworzenia planu organizacyjnego procesu produkcji [10]

PROCES ORGANIZACJI

PRODUKCJI

PRZYGOTOWANIE

PROJEKTOWE

PRZYGOTOWANIE

TECHNICZNO

EKONOMICZNE

PRZYGOTOWANIE

ORGANIZACYJNE

PRODUKCJI

PRZYGOTOWANIE

TECHNOLOGICZNO –

TECHNICZNE PRODUKCJI

Ustalenie asortymentu

wyrobu

Opis techniczny sposobu

i warunków wykonania

Ustalenie przebiegu

procesu technologicznego

Dobór maszyn, urządzeń

i oprzyrządowania

Przygotowanie surowców

i materiałów

Sporządzenie

dokumentacji

podstawowej

Dobór surowców,

materiałów podstawowych

i pomocniczych

Przygotowanie stanowisk

pracy

Wykonanie prób

i produkcji półtechniki

Ustalenie norm zużycia

materiałów i określenie

norm pracochłonności

Dobór pracowników

produkcyjnych

i technicznych

Określenie organizacji

i metod kontroli jakości

Opracowanie założeń

i planów produkcyjnych

Przygotowanie dokumentacji

produkcyjnej technologiczno

technicznej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie czynniki wpływają na proces produkcyjny wyprawy skór?
2. Z jakimi elementami związany jest czynnik ekonomiczny?
3. Z jakimi elementami związany jest czynnik technologiczny?
4. Na czym polega przygotowanie produkcji?
5. Na czym polega zorganizowanie i przeprowadzenie procesu produkcyjnego?
6. Jakie elementy powinna uwzględniać ocena ekonomiczna przygotowania produkcji?
7. Jaką rolę w procesie produkcji pełnią normy zużycia?
8. Jaką rolę w procesie produkcji pełnią normy przedmiotowe?
9. Jaką rolę w procesie produkcji pełnią normy jakościowe?
10. Jaką rolę w procesie produkcji pełnią normy wydajności maszyn?
11. Jaką rolę pełni prawidłowo prowadzona dokumentacja produkcyjna?
12. Jakie znaczenie ma dokumentowanie gospodarki energetycznej i wyposażenia

technicznego?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opisz jakie działania należy podjąć w celu przygotowania produkcji pod konkretne

zamówienie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) wymienić elementy składowe procesu przygotowania produkcji,
4) dokonać analizy poszczególnych elementów składowych,
5) zanotować swoje wnioski i spostrzeżenia,
6) zaprezentować wyniki wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 2

Opisz jakie działania należy podjąć w celu zorganizowania i przeprowadzenia procesu

produkcyjnego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) wymienić działania jakie należy zrealizować w celu zorganizowania i przeprowadzenia

procesu produkcyjnego,

4) dokonać analizy poszczególnych działań,
5) zanotować swoje wnioski i spostrzeżenia,
6) zaprezentować wyniki wykonanego ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 3

Wyjaśnij, na czym polega ekonomiczna ocena technicznego przygotowania procesu

wyprawy skór.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z materiałem nauczania tej jednostki modułowej,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) wymienić czynniki wpływające na efekty ekonomiczne procesu produkcji,
4) wskazać czynniki wpływające na ekonomiczne efekty procesu wyprawy skór,
5) zanotować swoje wnioski i spostrzeżenia,
6) zaprezentować wyniki wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 6

Ćwiczenie 4

Wyjaśnij potrzebę normowania zużycia materiałów podstawowych i pomocniczych

w procesie wyprawy skór.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z materiałem nauczania tej jednostki modułowej,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zapoznać się z instrukcją technologiczną wyprawy wybranego asortymentu skór,
4) wypisać z metodyki produkcji materiały podstawowe i pomocnicze,
5) uzasadnić potrzebę normowania zużycia materiałowego w produkcji skór,
6) zanotować swoje wnioski i spostrzeżenia,
7) zaprezentować wyniki wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

instrukcja technologiczna wyprawy wybranego asortymentu skór,

−

przybory piśmienne.

−

literatura z rozdziału 6

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) zdefiniować pojęcie: proces organizacji produkcji?

2) określić na czym polega przygotowanie produkcji?

określić na czym polega zorganizowanie i przeprowadzenie
procesu produkcyjnego?

określić na czym polega ocena ekonomiczna przygotowania
produkcji?

zdefiniować pojęcia: przygotowanie projektowe procesu produkcji,
normy materiałowe, zdolność produkcyjna maszyn?

wyjaśnić rolę dokumentowania ewidencji i kontroli procesów
produkcyjnych?

7) określić rodzaje norm oraz ich znaczenie w procesie produkcji?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Dokumentacja technologiczna procesów garbarskich

4.2.1. Materiał nauczania

Aby z surowca wytworzyć gotowy produkt należy wykonać szereg działań celowych.

Zespół działań celowych nosi nazwę procesu technologicznego. Na procesy technologiczne
składają się fazy, operacje i czynności wykonywane przez pracowników. W przypadku
produkcji garbarskiej procesy produkcyjne możemy podzielić na mechaniczne i chemiczne.

Procesy mechaniczne polegają na obróbce skór, w różnych fazach procesu

technologicznego, przy użyciu maszyn bądź narzędzi.

Procesy chemiczne polegają na oddziaływaniu na skóry, w różnych fazach procesu

technologicznego przez różnego rodzaju środki chemiczne.

Szczegółowy opis kolejnych czynności i operacji w poszczególnych fazach procesu

technologicznego nosi nazwę instrukcji technologicznej bądź metodyki. Opis technologiczny
jest podstawowym dokumentem według którego przebiega cały proces produkcji skór. Jest on
opracowywany w fazie organizacyjnej przygotowania produkcji danego asortymentu skór
gotowych przez technologów garbarzy.

Aby prawidłowo wykonywać swoją pracę każdy pracownik produkcji musi umieć

odczytać informacje zawarte w opisie technologicznym. Dotyczy to przede wszystkim tej
części procesu, który jest przez niego wykonywany.

Każdy opis technologiczny powinien zawierać następujące elementy:

1. tytuł opisu technologicznego,
2. charakterystykę surowca przeznaczonego do produkcji danego asortymentu,
3. opis kolejnych procesów, operacji i czynności technologicznych i organizacyjnych od

doboru skór surowych w partie produkcyjne przez kolejne fazy produkcji aż do
przekazania do magazynu wyrobów gotowych,

4. charakterystykę gotowych skór wyprawionych według tej metodyki.

Należy pamiętać że opis każdego kolejnego procesu musi uwzględniać takie elementy

jak:

−

nazwę procesu, operacji lub czynności technologicznej,

−

sposób lub technikę wykonania,

−

zestaw materiałów podstawowych i środków pomocniczych biorących udział w danej
operacji,

−

procentowe określenie zużycia materiałów lub środków pomocniczych w stosunku do
masy operacyjnej skór,

−

określenie parametrów technologicznych wymaganych w danym procesie lub operacji –
czas, temperatura, odczyn pH kąpieli, gęstość roztworu.

Przykładową

metodyką

częściową,

która zawiera

niektóre

elementy

opisu

technologicznego przedstawia tabela 1.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela 1. Wyprawy skór bydlęcych na wierzchy obuwia [12]

cd tabeli 1

Płukanie II
(Kąpiel zlać)

200

Woda

Płukanie I
(Kąpiel zlać)

200

Woda

Piklowanie

Woda

NaCl

0,4

Kwas mrówkowy

0,8

Kwas siarkowy

10h

3,6

Proces

zużycia

Środki

chemiczne

Temp

°c

Czas

(min)

Uwagi

Moczenie

250

Woda

60-90

0,1

Rokafenol

0,3

Soda amoniakalna

Kąpiel zlać

200

Woda

0,2

Rokafenol

1,2

Soda amoniakalna

15h

Odmięśnianie
Wapnienie

Woda

Wapno

0,5h obroty

0,3

Siarczek

120

0,5h postój

1,5

Wapno

0,5h obroty

0,5

Siarczek

0,5h postój

1,5

Wapno

0,5h obroty

0,6

Siarczek

120

0,5h postój

Wapno

Do100

Woda

180

360

Do kąpieli wapniącej
obroty przez 3h
Obroty 10 min co pół
godziny

Dwojenie

Płukanie I
(Kąpiel zlać)

300

Woda

Płukanie II
(Kąpiel zlać)

300

Woda

26-28

Płukanie III
(Kąpiel zlać)

200
0,5

Woda
Siarczan amonu

Odwapnianie

100
2
0,7

Woda
Siarczan amonu
Kwas mlekowy

7,8

Wytrawianie
(Kąpiel zlać)

0,5

Oropon ON-2

Płukanie I
(Kąpiel zlać)

200

Woda

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Garbowanie

Chromal

3-3,2

1-1,5

Soda amoniakalna

4,0

Odleżenie

niebieskie
równomierne
wygarbowanie

Struganie

Dogarbowanie 100

Woda

Chromal

1,5

Soda oczyszczona

Kąpiel zlać

Płukanie

200

Woda

Kąpiel zlać

Dogarbowa-
nie roślinne

100

Woda

Mimoza

Dąb

Trukon NSN

Kąpiel zlać

Odleżenie

Obecnie w dobie ostrej konkurencji firmy produkujące materiały i środki chemiczne, a także
gotowe preparaty dla garbarstwa, same opracowują metodyki wyprawy z zastosowaniem
swoich wyrobów. Chcąc sprzedać jak najwięcej swoich produktów wielkie firmy chemiczne
przejęły na siebie znaczną część kosztów związanych z badaniami wdrożeniowymi nowych
środków wprowadzanych na rynek. Pamiętajmy jednak, że w końcowym rozrachunku koszty
te zostaną wliczone w cenę nowego produktu.

Dla przykładu rys. 2 przedstawia wycinkowe metodyki opracowane przez światowych

potentatów branży chemicznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys.2. Metodyka [10]

Udział maszyny i urządzeń w przebiegu procesu technologicznego

Wyprawa skór wymaga stosowania oraz posługiwania się różnymi maszynami,

urządzeniami lub narzędziami mechanicznymi. Ze względu na różnorodność wykonywanych
czynności wyposażenie techniczne zakładów garbarskich jest bardzo różne i bywa niekiedy
bardzo skomplikowane. Proces wyprawy skór polega na chemicznym i mechanicznym
oddziaływaniu na białko skórne. Ostatecznym celem tego oddziaływania jest
wyprodukowanie gotowej skóry. Aby ułatwić młodemu technikowi dobór maszyn do
produkcji danego asortymentu skór, w tabeli 2 przedstawiłem zestawienie maszyn i urządzeń
z realizowanymi przez nie etapami procesu technologicznego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela 2. Zestawienie [10]

Urządzenia bądź maszyny

garbarskie

Podstawowe zastosowanie

doły garbarskie,

moczenie, wapnienie

bębny garbarskie

moczenie, wapnienie, garbowanie, dogarbowanie barwienie,
międlenie welurów

cytroki

moczenie skór futerkowych

agregaty pralnicze

do kąpielowych procesów wyprawy skór – głównie do
barwienia,

odmięsniarki

usunięcie części zbędnych skór – tkanki przymięsnej, tkanki
tłuszczowej

dwojarki

rozdwajanie tkanki równolegle do powierzchni skór

strugarki

nadanie skórze właściwej grubości

wyżymaczki, wirówki,
suszarnie

urządzenia do odwadniania skór

plasterki, wygładzarki

urządzenia do wygładzania skór

międlarki

maszyny i agregaty do zmiękczania

agregaty wykańczalnicze

maszyny i agregaty do apreturowania, drukowania, nanoszenia
sztucznego lica

prasy

maszyny i urządzenia do prasowania, deseniowania
i drukowania powierzchni użytkowej skór

urządzenia do mierzenia
powierzchni i grubości skór

przygotowanie gotowego wyrobu do sprzedaży

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Co nazywamy procesem technologicznym?
2. Jak możemy podzielić procesy technologiczne?
3. Czy potrafisz scharakteryzować procesy mechaniczne i chemiczne obróbki skór?
4. Czy znasz pojęcie opis technologiczny?
5. Jakie inne nazwy stosowane są do określenia opisu technologicznego wyprawy skór?
6. Jakie informacje zawiera opis technologiczny?
7. Kto zajmuje się opracowywaniem opisów technologicznych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozróżnij mechaniczne i chemiczne procesy wyprawy skór.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z materiałem nauczania,
3) zdefiniować pojęcia: mechaniczne i chemiczne operacje technologiczne wyprawy skór,
4) rozpoznać i wynotować różnice między tymi procesami,
5) wyszukać w metodyce oba rodzaje operacji technologicznych,
6) wynotować przykłady,
7) dokonać oceny ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

dowolnie wybrana instrukcja technologiczna,

–

literatura z rozdziału 6,

–

przybory do pisania.

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj parametry technologiczne opisujące mechaniczne i chemiczne procesy

wyprawy skór.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z materiałem nauczania,
3) zdefiniować pojęcie parametrów technologicznych procesów chemicznych wyprawy

skór,

4) zdefiniować pojęcie parametrów technologicznych procesów mechanicznych wyprawy skór,
5) wynotować parametry i zaliczyć je do wybranych procesów wyprawy skór,
6) sporządzić stosowne zestawienie,
7) przedstawić wyniki ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

– dowolnie wybrana instrukcja technologiczna,
– literatura z rozdziału 6,
– przybory do pisania.

Ćwiczenie 3

Odczytaj zapisy opisu technologicznego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z materiałem nauczania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) uważnie przeczytać opis technologiczny,
4) rozpoznać wszystkie elementy tego opisu,
5) zanalizować jakie czynności należy wykonać podczas przeprowadzania realnego procesu

technologicznego opisanego w metodyce,

6) zanotować krok po kroku czynności które należy wykonań w trakcie realnego

prowadzenia procesu,

7) zaprezentować wyniki wykonanego ćwiczenia,
8) dokonać oceny ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

dowolnie wybrana instrukcja technologiczna ( fragment),

–

literatura z rozdziału 6,

–

przybory do pisania.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

wskazać w dokumentacji technologicznej procesy obróbki
mechanicznej skór?

wskazać w dokumentacji technologicznej procesy obróbki
chemicznej skór?

3) scharakteryzować opis technologiczny procesów wyprawy skór?

używać zamiennie innych nazw opisu technologicznego wyprawy
skór?

odczytywać zapisy opisu technologicznego przy wykonywaniu
praktycznych czynności technologicznych?

odczytywać wartości parametrów technologicznych dla procesów
produkcji na podstawie instrukcji wyprawy skór?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.

Dokumentacja procesów wyprawy skór

4.3.1. Materiał nauczania

Od pobrania surowców i materiałów z magazynu aż do sprzedaży gotowego wyrobu,

wyprawianym skórom towarzyszy dokumentacja wyprawy skór. Właściwie prowadzona
dokumentacja produkcyjno - wykonawcza jest niezbędna przy realizacji zadań produkcyjnych
w kolejnych etapach produkcji. Spełnia ona jednocześnie zadanie czynnika kontrolującego
kolejność wykonywania i przebieg poszczególnych operacji i czynności produkcyjnych. Jest
też pomocna w rozliczaniu zużycia materiałowego i nakładów pracy pracowników
produkcyjnych. Na dokumentację organizacyjną produkcji składają się:
–

książka surowca, dziennik produkcji, paszport produkcji, karta obiegu skór w produkcji –
są to dokumenty związane z realizacją zadań produkcyjnych,

–

dokumenty pobrania, zwrotu, zużycia i przekazywania materiałów podstawowych,
surowców, półfabrykatów, odpadów i wyrobów gotowych - są to dokumenty związane
z gospodarką magazynową.

Dokumentacja wewnętrzna zakładu korzysta zarówno z druków standartowych jak

i druków charakterystycznych tylko dla zakładów danej branży. Z rodzajem dokumentów
wiąże się również sposób ich przekazywania pomiędzy poszczególnymi stanowiskami
produkcyjnymi lub komórkami organizacyjnymi zakładu.

Podstawowe dokumenty związane z wyprawą skór

1. Kwit Pz – dokument potwierdzający przyjęcie zakupionego materiału do magazynu (rys. 3)

Rys.3. Wzory druków standartowych- druk Pz

2. Książka surowca – dokument w którym odnotowuje się następujące dane:
–

datę przyjęcia skór surowych do magazynu,

–

nazwę i adres dostawcy,

–

numer i rodzaj dokumentu przyjęcia skór,

–

asortyment skór surowych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

ilość przysłanych skór – sztuk /masę w kilogramach/ lub powierzchnię w m

–

rozsortowanie skór na klasy jakości,

–

datę wydania skór do produkcji,

–

nazwę i numer dokumentu wydania skór,

–

ilości wydanych skór w poszczególnych klasach jakości z wpisaniem sztuk, ciężaru-masy
lub metrażu powierzchni.

3. Kwit Rw – dokument rozchodu wewnętrznego. Jest to dokument potwierdzający
pobranie z magazynu materiału osobę upoważnioną (rys. 4).

Rys.4. Wzory druków standartowych - druk Rw

4. Paszport produkcji skór – dokument potwierdzający wprowadzenie do produkcji nowej
partii skór. Dokument ten po zakończeniu wyprawy skór stanowi podstawę do rozliczenia
wyników ekonomicznych produkcji, dlatego też musi zawierać takie dane jak :

−

dokładne dane o ilości i jaskości surowca,

−

przeznaczenie asortymentowe produkowanych skór,

−

opis technologiczny i technikę wykonania,

−

rodzaj i ilość używanych materiałów i środków pomocniczych,

−

dane o rozsortowaniu półfabrykatów w głównych fazach produkcji:

−

informacje o ewentualnych zmianach asortymentowych niektórych skór,

−

ilość i jakość otrzymanych skór gotowych,

−

uzysk dwoin i odpadów klasowych,

−

uzysk odpadów brakowych.

5. Dziennik Produkcji - dokument w którym ewidencjonowane są wszystkie produkowane
w garbarni partie skór. Dane w dzienniku muszą pokrywać się z danymi zawartymi
paszporcie produkcji skór.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Kontrolka obiegu skór w produkcji – dokument który przechodzi wraz ze skórami cały
cykl produkcji i odzwierciedla przebieg kolejnych procesów wykonywanych na skórach
z wpisaniem daty i podpisem pracownika wykonującego daną czynność. Ponadto może
stanowić podstawę do rozliczenia robocizny pracowników.

7. Kwit Pw – dokument przyjęcia wewnętrznego wyrobów lub półfabrykatów – dokument
ten zostaje wystawiany w momencie przekazywania skór do magazyn (rys. 5)

Rys.5. Wzory druków standartowych - druk Pw

8. Kwit Zw – dokument potwierdzający zwrot materiałów do magazynu. (rys. 6)

Rys.6. Wzory druków standartowych - druk Zw

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

W ostatnich czasach szczególnie po wejściu Polski do Unii Europejskiej coraz większe

znaczenie ma promowanie i tworzenie międzynarodowych standardów w różnych
dziedzinach działalności naukowej, technicznej i ekonomicznej. Z tego powodu wiele
zakładów decyduje się na wprowadzenie norm ISO.

ISO to skrót od International Organization for Standarization, organizacji zajmującej się

ustanawianiem międzynarodowych standardów technologicznych i handlowych.

Procedury ISO mogą określać między innymi rodzaj używanych dokumentów, a także

ich obieg wewnątrz zakładu. Dlatego też każdy zakład może opracować własną indywidualną
formę prowadzenia dokumentacji.

Obecnie w dobie wszechogarniającej nas informatyzacji wszelkich dziedzin życia,

najlepszym rozwiązaniem dotyczącym dokumentowania produkcji byłoby wprowadzenie
informatycznego zintegrowanego systemu zarządzania przedsiębiorstwem. Na rynku istnieje
wiele firm, które taki system potrafią stworzyć od podstaw i wprowadzić go w życie.
Pamiętać jedynie należy o tym, że są to rozwiązania dość drogie przez co nie zawsze są
opłacalne. Główne zalety komputerowych systemów zarządzania i dokumentowania to:

−

łatwy dostęp do raportów i analiz - umożliwia podejmowanie strategicznych decyzji
w oparciu o pewne i precyzyjne dane na temat historii produkcji.

−

bezpośredni dostęp w czasie rzeczywistym do bieżących i historycznych danych
produkcyjnych Dzięki temu kadra zarządzająca ma bieżące dane na temat konsumpcji
materiałów, sposobu produkcji, nastaw maszyn, czasów cyklu, stanu zaawansowania
produkcji w stosunku do zakładanego planu.

−

automatyczne zbieranie danych o parametrach produkcji w kontekście konkretnych
zleceń produkcyjnych oszczędza duże ilości czasu osobom, które nie muszą robić tego
ręcznie
Obecnie tylko od woli właściciela oraz od rachunku ekonomicznego zależy czy całej

prowadzonej dotychczas dokumentacji niemożna powierzyć systemom komputerowym.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jaką rolę spełnia dokumentowanie procesów technologicznych?
2. Jakie dokumenty składają się na dokumentację organizacyjną produkcji?
3. Jakie dane zapisuje się w „Książce surowca”?
4. Do czego służy druk Rw a do czego druk Pz?
5. Do czego służy druk Pw a do czego druk Zw?
6. Co to jest „Paszport produkcji skór”?
7. Jakie informacje można odczytać w paszporcie produkcji skór?
8. Co to jest „Kontrolka obiegu skór w produkcji”?
9. Jakie informacje zapisujemy w Dzienniku produkcji?
10. Jakie znaczenie dla prowadzenia dokumentacji w zakładzie może mieć wprowadzenie

systemu ISO?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając z książki surowca opisz historię magazynową konkretnej partii surowca.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z wiadomościami dotyczącymi prowadzenia książki surowca,
3) przeanalizować uważnie wszystkie zapisy dotyczące danej partii skór,
4) wynotować informacje opisujące dzieje tych skór,
5) zaprezentować wyniki wykonanego ćwiczenia,
6) dokonać oceny ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

książka surowca,

–

literatura z rozdziału 6,

–

materiały do pisania.

Ćwiczenie 2

Dokonaj symulacji pobrania środków pomocniczych do produkcji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z metodyką cząstkową która będzie podstawą do wybrania środków

pomocniczych,

3) wybierać druk, z którego należy skorzystać,
4) dokonać prawidłowego wypełnienia druku,
5) określić osoby które mają uprawnienia do akceptacji zamówienia,
6) zaprezentować wyniki wykonanego ćwiczenia,
7) dokonać oceny ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

zestaw różnego typu druków,

–

metodyka cząstkowa,

–

literatura z rozdziału 6,

–

materiały do pisania.

Ćwiczenie 3

Na podstawie analizy paszportu skór określ procentowy udział odpadów brakowych

w stosunku do masy surowca wyjściowego dla konkretnej partii skór.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z wiadomościami dotyczącymi prowadzenia paszportu skór,
3) wyszukać informacje potrzebne do obliczeń,
4) dokonać stosownych obliczeń,
5) zaprezentować efekty swojej pracy,
6) dokonać oceny ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

paszport skór,

–

literatura z rozdziału 6,

–

materiały do pisania.

Ćwiczenie 4

Wymień zagrożenia płynące dla zakładu garbarskiego w przypadku nieprawidłowego

prowadzenia dokumentacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z materiałem nauczania tej części jednostki,
2) przypomnieć sobie na podstawie notatek, wiadomości dotyczące celowości prowadzenia

dokumentacji,

3) określ zagrożenia wynikłe z nieprawidłowego prowadzenia dokumentacji,
4) wziąć udział w dyskusji na temat tych zagrożeń,
5) sporządzić stosowne zestawienie w formie pisemnej,
6) zaprezentować efekty swojej pracy,
7) dokonać oceny ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura z rozdziału 6,

−

notatki własne,

−

przybory do pisania.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wyjaśnić znaczenie dokumentacji organizacyjnej produkcji?

2) wymienić podstawowe dokumenty związane z wyprawą skór?

scharakteryzować

obieg

dokumentacji

technologiczno-

organizacyjnej w zakładzie garbarskim?

wskazać i prawidłowo wypełnić kwity potrzebne do pobrania
materiałów z magazynu?

wskazać i prawidłowo wypełnić kwity potrzebne do zdawania
gotowej produkcji skór na magazyn?

6) omówić informacje zawarte w „Paszporcie produkcji skór”?

7) opisać rolę „Kontrolki obiegu skór w produkcji”?

określić kierunki rozwoju procesu dokumentowania organizacji
produkcji

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących posługiwania się dokumentacja wyprawy skór..

Wszystkie zadania są zadaniami wielokrotnego wyboru.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej

rubryce znak X lub wpisując prawidłową odpowiedź. W przypadku pomyłki należy
błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź
prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. Trudności mogą przysporzyć Ci
zadania: 4, 12, 14, 15, 18 gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe.

8. Na rozwiązanie testu masz 60 min.

Powodzenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Celem ekonomicznym prowadzenia zakładu garbarskiego w warunkach gospodarki

rynkowej jest
a) zakup surowca skórzanego.
b) przerabianie skór surowych.
c) zapewnienie ludziom pracy.
d) osiąganie zysku.

2. Aby działalność garbarni była rentowna musimy brać pod uwagę

a) czynnik ekonomiczny i technologiczny.
b) czynnik ekonomiczny i społeczny.
c) czynnik technologiczny i społeczny.
d) czynnik społeczny.

3. W trakcie właściwego przygotowania produkcji nie bierzemy pod uwagę takich elementów

jak
a) opracowanie technologii produkcji.
b) czas trwania przygotowań.
c) określenie surowca niezbędnego do wyprodukowania danej partii surowca.
d) scharakteryzowanie materiałów i środków pomocniczych niezbędnych do produkcji.

4. Do elementów zorganizowania i przeprowadzenia procesu produkcyjnego, nie możemy

zaliczyć
a) zakupu surowca.
b) zakupu środków pomocniczych.
c) przygotowania technologii.
d) wykonania kolejnych operacji technologicznych.

5. Ocena ekonomiczna przygotowania produkcji nie uwzględnia takich czynników jak

a) asortyment produkcji.
b) energochłonność.
c) materiałochłonność.
d) zatrudnienie.

6. Normy przedmiotowe określają

a) sposób prowadzenia kontroli procesów wyprawy.
b) sposób prowadzenia procesów wyprawy.
c) ilość środków pomocniczych potrzebnych do wyprawy skór.
d) charakterystykę skór surowych, półfabrykatu skórzanego i skór gotowych.

7. Do określenia ilości środków pomocniczych potrzebnych do przeprowadzenia procesu

wyprawy skór służą normy
a) jakościowe.
b) przedmiotowe.
c) zużycia.
d) czasowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Dokumentem pozwalającym na ewidencję i kontrolę wykonywanych zadań i czynności

technologicznych jest
a) „Kontrolka obiegu skór w produkcji”.
b) „Książka surowca”.
c) „Paszport partii produkcyjnej skór”.
d) „Książka towaru gotowego”.

9. W przypadku produkcji garbarskiej procesy produkcyjne możemy podzielić na

a) termiczne i chemiczne.
b) mechaniczne i termiczne.
c) mechaniczne i chemiczne.
d) chemiczne i biologiczne.

10. Instrukcja technologiczna zwana także metodyką to

a) opis skór surowych dobieranych w partie narokowe.
b) opis skór wyprawionych danego asortymentu.
c) opis środków pomocniczych użytych do wyprawy.
d) opis procesów technologicznych wyprawy skór.

11. Prawidłowo sporządzony opis technologiczny nie musi zawierać

a) ceny surowca.
b) tytułu opisu technologicznego.
c) charakterystyki użytego do produkcji surowca.
d) charakterystyki gotowych skór wyprawionych według tej metodyki.

12. Które z poniższych pojęć nie wiąże się z pojęciem instrukcji technologicznej wyprawy

skór
a) metodyka wyprawy skór.
b) harmonogram wyprawy skór.
c) receptura wyprawy skór.
d) technologia wyprawy skór.

13. Metodyka wycinkowa wyprawy to opis

a) techniki rozkroju skór na połówki.
b) sposobu wycinania próbek skór do badań.
c) rozkroju skór na części topograficzne.
d) technologiczny pewnego etapu wyprawy skór.

14. Do dokumentów związanych z realizacją zadań produkcyjnych nie zaliczamy

a) Książki surowca.
b) dokumentów pobrania.
c) Dziennika produkcji.
d) Paszportu produkcji.

15. Do dokumentów związanych z gospodarką magazynową nie zaliczamy

a) karty obiegu skór.
b) dokumentów pobrania.
c) dokumentów zwrotu.
d) dokumentów zużycia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16. „Kontrolka obiegu skór w produkcji” – jest dokumentem

a) rozliczenia kosztów produkcji.
b) stwierdzenia awarii maszyny.
c) kontroli wykonanych czynności.
d) rozliczenia zużytych chemikaliów.

17. Formularze kwitów Rw – rozchodu wewnętrznego, służą do

a) pobierania skór i innych materiałów z magazynów.
b) przekazywania skór do następnej operacji technologicznej.
c) rozliczenia pracowników z wykonanej pracy.
d) zdawania skór do magazynu wyrobów gotowych.

18. Dokument, który przechodzi wraz ze skórami cały cykl produkcji i odzwierciedla

przebieg kolejnych procesów to
a) Kontrolka obiegu skór.
b) Paszport produkcji.
c) Dziennik produkcji.
d) Książka surowca.

19. Do zdawania skór gotowych wyprawionych do magazynu wyrobów gotowych służy

formularz kwitu
a) Rw – rozchód wewnętrzny.
b) Pz – Przyjęcie z zewnątrz.
c) Zw – zwrot wewnętrzny.
d) Pw – przyjęcie wewnętrzne.

20. Skrót organizacji zajmującej się ustanawianiem międzynarodowych standardów

technologicznych i handlowych (w tym zasad prowadzenia dokumentacji) to
a) UFO.
b) ISO.
c) NATO.
d) FAO.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Posługiwanie się dokumentacją wyprawy skór

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punktacja

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

1. Lasek W.: Wykończalnictwo skór miękkich. WN-T, Warszawa 1984
2. Lasek W., Persz T.: Technologia wyprawy skór cz. II Wykończanie, WSiP, 1985
3. Michalec T.: Technologia garbarstwa i futrzarstwa – ćwiczenia laboratoryjne. WSI,

Radom skrypt nr 7, Radom 1996

4. Persz T.: Materiałoznawstwo dla zasadniczych szkół skórzanych, WSiP, Warszawa 1997
5. Persz T.: Technologia wyprawy skór cz. I Garbowanie, WSiP, Warszawa 1986
6. Pietraszewski M.: Ekonomika przedsiębiorstw, czyli jak prowadzić działalność

gospodarczą wyd.7 Wydawnictwo EMPIK,

Poznań 1997

7. Praca zbiorowa: Vademecum garbarza, ITE, Radom 1996
8. Rodziewicz O., Śmiechowski K.: Technologia garbarstwa dla projektantów obuwia

i odzieży. Politechnika Radomska, Radom 2001

9. Strona internetowa www.us.edu.pl/uniwersytet/prawo