POLITECHNIKA

POZNAŃSKA

Kierunek: Mechanika i Budowa Maszyn/Transport

Studia: stacjonarne/niestacjonarne

SEMESTR II

LABORATORIUM -

METALOZNAWSTWO Z OBRÓBKĄ CIEPLNĄ

opracowanie ćwiczenia – dr inż. Marta Paczkowska
http://www.fwmt.put.poznan.pl/wykladowca,instytut_imrips,mpaczkowska,0,strona_glowna.htm

Lab.

Materiały na łożyska

CEL ĆWICZENIA

Zapoznanie się studentów ze składem chemicznym, mikrostrukturą i właściwościami materiałów używanych na

łożyska toczne i ślizgowe, oraz przeprowadzenie mikroskopowej analizy metalograficznej przykładowych materiałów
stosowanych na łożyska.

WYMAGANIA WSTĘPNE

Znajomość następujących zagadnień:

- warunki pracy łożysk tocznych i wymagania stawiane stopom przeznaczonym na elementy łożysk tocznych;
- warunki pracy łożysk ślizgowych i wymagania stawiane stopom przeznaczonym na elementy łożysk ślizgowych;
- skład chemiczny, obróbka cieplna, struktura, właściwości stopów na elementy łożysk tocznych (stali łożyskowych, stali do
nawęglania);

- skład chemiczny, obróbka cieplna, struktura, właściwości stopów na panewki łożysk ślizgowych (babbitów, wybranych
odlewniczych stopów miedzi, wybranych żeliw szarych).

UŻYWANE POMOCE DYDAKTYCZNE

Próbki stopów łożyskowych do badań mikroskopowych przedstawione zostały w tab. 1, a ich składy chemiczne w tab. 2.

Tab.1. Próbki do badań mikroskopowych

L.p.

OPIS

OZNACZENIE STANOWISKA

1.

Próbka nr 1.4.

1,2,3,4,5 lub 6

2.

Próbka nr 3.3.

3.

Próbka nr 3.4.

4.

Próbka nr 4.0.

5.

Próbka nr 4.1.

6.

Próbka nr 5.2.

7.

Próbka nr 5.3.

8.

Próbka nr 7.0.

9.

Próbka nr 7.1.

Tab.2. Składy chemiczne badanych materiałów

L.p.

Stężenie w % wag.

C

Mn

Si

Cr

S

P

Sb

Cu

Sn

Pb Ag

Fe

Zn

Bi

Stal łożyskowa 100Cr6 w stanie zmiękczonym

1,05 0,31 0,22 1,47 0,01

0,02

reszta

Stal łożyskowa 100Cr6 po hartowaniu i niskim
odpuszczaniu
Stal nawęglona

0,15 1,2

0,3

1,0 0,035 0,035

reszta

Stal nawęglona i zahartowana
Stop łożyskowy (babbit), cecha Ł89, znak SnSb8Cu3,

7,5

3,5 89,0

Stop łożyskowy (babbit), cecha Ł83, znak SnSb11Cu6

11,0 6,0 83,0

Mosiądz ołowiowy, cecha MO58, znak 40Pb2

0,012 0,01 59,0 0,3

2,0

0,4

38 0,004

Brąz ołowiowo-srebrowy, cecha B0222, znak CuPb22Ag2

76,9

21,2 1,9

Żeliwo szare

3,30 0,6 2,10

0,1

0,6

reszta

PRZEBIEG ĆWICZENIA

1.

Zapoznanie się z badanymi materiałami i z ich składem chemicznym (tab.2.).

2.

Podzielenie materiałów przeznaczonych na łożyska toczne i łożyska ślizgowe.

3.

Podanie faz występujących w mikrostrukturze badanych materiałów.

POLITECHNIKA

POZNAŃSKA

Kierunek: Mechanika i Budowa Maszyn/Transport

Studia: stacjonarne/niestacjonarne

SEMESTR II

LABORATORIUM -

METALOZNAWSTWO Z OBRÓBKĄ CIEPLNĄ

opracowanie ćwiczenia – dr inż. Marta Paczkowska
http://www.fwmt.put.poznan.pl/wykladowca,instytut_imrips,mpaczkowska,0,strona_glowna.htm

4.

Obserwacja mikroskopowa próbek.

5.

Rozpoznanie materiałów przeznaczonych na łożyska toczne i łożyska ślizgowe na podstawie ich mikrostruktury.

6.

Narysowanie mikrostruktury i rozpoznanie faz badanych materiałów.

7.

Identyfikacja poszczególnych materiałów.

8.

Porównanie struktur materiałów na elementy łożysk tocznych i panewki łożysk ślizgowych.

SPRAWOZDANIE

Sprawozdanie należy wykonać zgodnie z formatką.
UWAGA: Kryteria przyjęcia sprawozdania: Zamieszczona tabelka informacyjna; Rysunki wykonane ołówkiem;

Sprawozdanie nie może przekraczać 2 stron

LITERATURA

Wykłady:



L. Małdziński: Metaloznawstwo z obróbką cieplną



z zakresu Metaloznawstwa w wersjach elektronicznych z zasobów internetu autorów będących wykładowcami akademickimi

Podręczniki lub skrypty z zakresu Metaloznawstwa:
np.: Praca zbiorowa „Metaloznawstwo dla mechaników” Skrypt PP; L. A. Dobrzański.: Metaloznawstwo z podstawami nauki o materiałach, WNT, 1998; K.

Wesołowski.: Metaloznawstwo i obróbka cieplna, WNT, 1978; H. Leda.: Wybrane metalowe materiały konstrukcyjne ogólnego przeznaczenia, WPP, 1997.
Lawrowski. Z: Materiały i obróbka powierzchniowa elementów węzłów tarcia (w Tribologia i tribotechnika), Radom 2000