&MFLUSPNFDIBOJLQPKB[EÍXTBNPDIPEPXZDI

3PCPUOJDZQS[FNZTPXJJS[FNJFvMOJDZ

2

Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich, projekt „Opracowanie i upowszechnienie krajowych
standardów kwalifikacji zawodowych”.

KRAJOWY STANDARD KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH

Elektromechanik pojazdów samochodowych (724102)

Autorzy

–

mgr inż. Janusz Górny
Zespół Szkół Technicznych, Mikołów

–

mgr inż. Tadeusz Ługowski
Zespół Szkół Samochodowych, Radom

Konsultant ds. metodologii

–

mgr inż. Paweł Hernik
Wydział Edukacji i Sportu Urzędu Miejskiego, Radom

Recenzenci

–

dr inż. Sławomir Olszowski
Wydział Transportu Politechniki Radomskiej, rzeczoznawca SITK RP

–

mgr inż. Jan Pałka
Auto Serwis Wyposażenie Stacji Obsługi Pojazdów, Gliwice

Ewaluatorzy zewnętrzni

–

mgr inż. Marcin Iwański
F.U.H. „Auto-Serwis” Piotr Wdowczyk, Radom

–

mgr inż. Eugeniusz Kołodziej
„Elektromechanika Pojazdowa”, Łaziska Górne

–

mgr inż. Jacek Rafalski
„Autoserwis” Jacek Rafalski, Radom

Komisja zatwierdzająca

–

Wiesław Krzyżanowski – przewodniczący
Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych, Warszawa

–

mgr inż. Wiesław Raczyński
SIMP Studium Techniki, Płock
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich

–

mgr inż. Andrzej Krasowski
Przemysłowy Instytut Maszyn Budowlanych, Kobyłka

–

mgr Andrzej Sokołowski
Krajowa Izba Gospodarcza, Warszawa

© Copyright by Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, 2007
ISBN 978-83-7204-503-4 [230]

Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji – PIB
26-600 Radom, ul. K. Pułaskiego 6/10, tel. [phone], fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.itee.radom.pl

3

SPIS TREŚCI

Wstęp

................................................................................................................ 4

1.

Podstawy prawne wykonywania zawodu .................................................. 9

2.

Syntetyczny opis zawodu ............................................................................ 9

3. Stanowiska

pracy

...................................................................................... 10

4. Zadania

zawodowe .................................................................................... 11

5.

Składowe kwalifikacji zawodowych......................................................... 11

6. Korelacja

między zadaniami zawodowymi

a składowymi kwalifikacji zawodowych.................................................. 12

7. Kwalifikacje

ponadzawodowe .................................................................. 12

8.

Specyfikacja kwalifikacji ogólnozawodowych, podstawowych
i specjalistycznych dla zawodu ................................................................. 14

4

Wstęp

Gospodarka oparta na wiedzy i współczesny rynek pracy potrzebują instru-

mentów wspierających rozwój zasobów ludzkich. W związku z tym duże nadzieje
wiąże się z ustanowieniem norm kwalifikacyjnych, które pozwoliłyby z jednej
strony zwiększyć przejrzystość kwalifikacji zawodowych potrzebnych gospodarce,
a z drugiej strony mogłyby być wykorzystywane do poprawy jakości kształcenia
i doskonalenia zawodowego w systemie szkolnym i pozaszkolnym.

Podstawę prawną tworzenia w Polsce systemu krajowych standardów kwalifi-

kacji zawodowych stanowi Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrud-
nienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2004 r. Nr 99, poz. 1001 z późn. zm.),
w której określono m.in. (Art. 4), że:

„…Minister właściwy do spraw pracy realizuje zadania na rzecz rynku pracy

przez dążenie do uzyskania wysokiego poziomu i rozwoju zasobów ludzkich,
w szczególności przez:
–

prowadzenie badań i analiz rynku pracy,

–

ustalanie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy,

–

koordynowanie opracowywania standardów kwalifikacji zawodowych dla za-
wodów występujących w klasyfikacji zawodów i specjalności oraz prowadzenie
baz danych o standardach kwalifikacji…”.

W Polsce nadzorem i koordynacją opracowywania standardów kwalifikacji

zawodowych o randze krajowej zajmuje się Departament Rynku Pracy Minister-
stwa Pracy i Polityki Społecznej. Będą one uaktualniane okresowo w miarę potrzeb
i zmian w wykonywaniu zawodu.

Zbiór sukcesywnie opracowywanych krajowych standardów kwalifikacji zawo-

dowych jest udostępniany w internetowej bazie danych, założonej na serwerze Mini-
sterstwa Pracy i Polityki Społecznej http://www.standardyiszkolenia.praca.gov.pl.

Opis standardu zawiera następujące elementy:

1.

Podstawy prawne wykonywania zawodu (zawierają przepisy związane ściśle
z wykonywaniem zawodu).

2.

Syntetyczny opis zawodu.

3.

Wykaz stanowisk pracy z przyporządkowaniem do pięciu poziomów kwalifikacji.

4.

Wykaz zadań zawodowych.

5.

Wykaz składowych kwalifikacji zawodowych.

6.

Zbiory umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych pracownika przy-
porządkowane do:
–

pięciu poziomów kwalifikacji zawodowych,

–

grup kwalifikacji: ponadzawodowych, ogólnozawodowych, podstawo-
wych i specjalistycznych.

W obecnym stanie prawnym standardy kwalifikacji zawodowych nie są obli-

gatoryjnym dokumentem. Aktualnie opracowane standardy funkcjonują na zasa-
dzie dokumentu rekomendowanego przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
i mogą być wykorzystywane przez zainteresowane osoby i instytucje do różnych
celów, np. poradnictwa zawodowego, dostosowania ofert pracy do kwalifikacji

5

osób poszukujących pracy, oceny „luki kwalifikacyjnej” osób bezrobotnych i po-
szukujących pracy, opracowania programów staży i praktyk zawodowych w ra-
mach przygotowania zawodowego, przygotowania podstaw programowych kształ-
cenia w zawodzie, programów kształcenia i doskonalenia zawodowego.

Model krajowych standardów kwalifikacji zawodowych przedstawia rys. 1.

Rys. 1. Model krajowych standardów kwalifikacji zawodowych

KLASYFIKACJA
ZAWODÓW
I SPECJALNOŚCI

Standard
kwalifikacji
dla zawodu 1

Standard
kwalifikacji
dla zawodu 2

kolejne zawody ..

!

Nazwa zawodu zgodnie z klasyfikacją

!

Słownik pojęć

!

Podstawy prawne wykonywania zawodu

!

Syntetyczny opis zawodu

!

Stanowiska pracy

!

Zadania zawodowe

!

Składowe kwalifikacji zawodowych

!

Specyfikacja kwalifikacji zawodowych według grup
i poziomów:

Standard
kwalifikacji
dla zawodu 3

Standard
kwalifikacji
dla zawodu 4

ponadzawodowe

ogólnozawodowe

podstawowe

specjalistyczne

–

umiejętności

–

wiadomości

–

cechy
psychofizyczne

POZIOM 1

ponadzawodowe

ogólnozawodowe

podstawowe

specjalistyczne

–

umiejętności

–

wiadomości

–

cechy
psychofizyczne

POZIOM 2

ponadzawodowe

ogólnozawodowe

podstawowe

specjalistyczne

–

umiejętności

–

wiadomości

–

cechy
psychofizyczne

POZIOM 5

(itd. ..)

6

* * *

Krajowy standard kwalifikacji zawodowych powstaje w oparciu o analizę za-

wodu, która polega na wyodrębnieniu zakresów pracy w zawodzie oraz typowych
zadań zawodowych Z-n (n = 1, 2, 3…). Przyjęto, że zakres pracy ma odpowiadać
potrzebom rynku pracy, tzn. powinna istnieć możliwość zatrudnienia pracownika
w danym zakresie pracy, na jednym lub kilku stanowiskach. Zakresom prac przy-
porządkowano tzw. składowe kwalifikacji zawodowych K-i (i = 1, 2, 3…). Każ-
dej składowej kwalifikacji zawodowych przyporządkowano co najmniej jedno
(najczęściej kilka) zadań zawodowych. Korelację między zadaniami zawodowymi
a składowymi kwalifikacji zawodowych przedstawia tabela 2 opisu standardu.

W kolejnym kroku analizy każde zadanie zawodowe rozpisane zostało na

zbiory: umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych. W grupie kwalifikacji
podstawowych dla zawodu i specjalistycznych poszczególnym umiejętnościom,
wiadomościom i cechom psychofizycznym przyporządkowano oznaczenia tych
składowych kwalifikacji zawodowych K-i, w których dana umiejętność, wiado-
mość i cecha jest wykorzystywana. W grupie kwalifikacji ogólnozawodowych
i ponadzawodowych nie indeksuje się umiejętności, wiadomości i cech psychofi-
zycznych symbolami K-i, gdyż z definicji są one przypisane do wszystkich skła-
dowych kwalifikacji zawodowych K-i.

Rysunek 2 przedstawia etapy analizy zawodu.

Rys. 2. Etapy analizy zawodu

Zbiory umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych przypisane zostały

do czterech grup kwalifikacji: ponadzawodowych, ogólnozawodowych, podsta-
wowych dla zawodu i specjalistycznych, które różnią się zasięgiem i stopniem
ogólności.

Kwalifikacje ponadzawodowe opisane są zbiorami umiejętności, wiadomo-

ści i cech psychofizycznych wspólnych dla branży lub sektora gospodarki, w której
zawód funkcjonuje (np. branża budowlana, informatyczna). Kwalifikacje po-
nadzawodowe obejmują także kwalifikacje kluczowe, które definiuje się jako
wspólne dla wszystkich zawodów. Kwalifikacje ogólnozawodowe są wspólne dla
wszystkich zakresów pracy w zawodzie, czyli dla tzw. składowych kwalifikacji

ZAWÓD

ZAKRES PRACY
(SKŁADOWA KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH)

ZADANIE ZAWODOWE

UMIEJĘTNOŚCI – WIADOMOŚCI
– CECHY PSYCHOFIZYCZNE

7

zawodowych K-i. Kwalifikacje podstawowe dla zawodu są charakterystyczne dla
jednej lub kilku (ale nie wszystkich) składowych kwalifikacji zawodowych. Kwali-
fikacje specjalistyczne także są charakterystyczne dla jednej lub kilku (ale nie
wszystkich) składowych kwalifikacji zawodowych, ale ponadto są to umiejętności,
wiadomości i cechy psychofizyczne rzadziej występujące w zawodzie, które wy-
konuje stosunkowo mała grupa pracowników wyspecjalizowanych w dość wąskiej
działalności w ramach zawodu. Rysunek 3 przedstawia zasięg poszczególnych
rodzajów kwalifikacji zawodowych.

W Krajowym Standardzie Kwalifikacji Zawodowych zdefiniowano pięć po-

ziomów kwalifikacji. Uporządkowanie kwalifikacji zawodowych według pozio-
mów ma na celu ukazanie złożoności pracy, stopnia trudności i ponoszonej odpo-
wiedzialności. Zasadą było niemieszanie ze sobą dwóch kwestii: wykształcenia
towarzyszącego zdobywaniu kwalifikacji zawodowych oraz umiejętności wyma-
ganych do wykonywania pracy na typowych stanowiskach pracy w zakładach pra-
cy. Przyjęto nadrzędność wymagań stawianych pracownikom na stanowiskach
pracy nad wymaganiami określonymi w podstawach programowych kształcenia
w zawodzie i wynikającymi z nich wymaganiami programów nauczania oraz wy-
maganiami zewnętrznych egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe.

GOSPODARKA
(Klasyfikacja zawodów i specjalności)


















Kwalifikacje kluczowe (np. porozumiewanie się w języku obcym, umiejętność wyszukiwania
i przetwarzania informacji, przedsiębiorczość, umiejętność pracy zespołowej itp.)

BRANŻA (SEKTOR GOSPODARKI)














Kwalifikacje ponadzawodowe

ZAWÓD










Kwalifikacje ogólnozawodowe

ZAKRES PRACY
(SKŁADOWA KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH)





Kwalifikacje podstawowe i specjalistyczne

ZADANIE ZAWODOWE

Kwalifikacje podstawowe i specjalistyczne

Rys. 3. Zasięg rodzajów kwalifikacji zawodowych

Na poziomie pierwszym umieszcza się umiejętności towarzyszące pracom

prostym, rutynowym, wykonywanym pod kierunkiem i pod kontrolą przełożonego.
Najczęściej jest to praca wykonywana indywidualnie. Do wykonywania pracy na
poziomie pierwszym wystarcza przyuczenie. Osoba wykonująca pracę ponosi za
nią indywidualną odpowiedzialność za działania zawinione.

8

Poziom drugi wymaga samodzielności i samokontroli przy wykonywaniu ty-

powych zadań zawodowych. Pracownik potrafi pracować w zespole pod nadzorem
kierownika zespołu. Ponosi indywidualną odpowiedzialność za działania zawinione.

Na poziomie trzecim kwalifikacji zawodowych pracuje pracownik, który wy-

konuje złożone zadania zawodowe. Złożoność zadań generuje konieczność posia-
dania umiejętności rozwiązywania nietypowych problemów towarzyszących pracy.
Pracownik potrafi kierować małym, kilku- lub kilkunastoosobowym zespołem
pracowników. Ponosi odpowiedzialność zarówno za skutki własnych działań, jak
i za działania kierowanego przez siebie zespołu.

Poziom czwarty wymaga od pracownika umiejętności wykonywania wielu

różnorodnych, często skomplikowanych i problemowych zadań zawodowych. Za-
dania te mają charakter techniczny, organizacyjny i specjalistyczny oraz wymagają
samodzielności powiązanej z poczuciem ponoszenia wysokiej osobistej odpowie-
dzialności. Pracownik musi potrafić kierować zespołami średniej i dużej liczebno-
ści, od kilkunastu do kilkudziesięciu osób, podzielonymi na podzespoły.

Poziom piąty reprezentują pracownicy, którzy kierują organizacjami i podej-

mują decyzje o znaczeniu strategicznym. Potrafią diagnozować, analizować i pro-
gnozować złożoną sytuację gospodarczą i ekonomiczną oraz wdrażać swoje pomy-
sły do praktyki organizacyjnej i gospodarczej. Są w pełni samodzielni, działający
w sytuacjach przeważnie problemowych, ponoszący odpowiedzialność i ryzyko
wynikające z podejmowanych decyzji i działań. Pracownicy ci ponoszą także od-
powiedzialność za bezpieczeństwo i rozwój zawodowy podległych im osób i całej
organizacji.

9

1. Podstawy prawne wykonywania zawodu

1

−

Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz. U. z 2005 r.
Nr 108, poz. 908 z późn. zm.).

−

Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym
i elektronicznym (Dz. U. Nr 180, poz. 1495).

−

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie
warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia
(Dz. U. z 2003 r. Nr 32, poz. 262 z późn. zm.).

−

Rozporządzenie Ministra Transportu z dnia 2 listopada 2006 r. w sprawie certy-
fikatów potwierdzających spełnienie przez pojazd odpowiednich wymogów
bezpieczeństwa lub warunków dopuszczenia do ruchu (Dz. U. Nr 203,
poz. 1502).

−

Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 5 sierpnia 2005 r. w spra-
wie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach związanych z narażeniem na
hałas i drgania mechaniczne (Dz. U. Nr 157, poz. 1318).

−

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2004 r. w sprawie
szczegółowych wymagań, dotyczących ograniczenia wykorzystywania w sprzę-
cie elektrycznym i elektronicznym niektórych substancji, mogących negatywnie
oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 229, poz. 2310).

−

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie
minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie
użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz. U. Nr 191,
poz. 1596).

2. Syntetyczny opis zawodu

Elektromechanik pojazdów samochodowych diagnozuje i naprawia systemy

sterowania silnikiem oraz układy bezpieczeństwa i komfortu jazdy. Instaluje i uru-
chamia w samochodach elektryczne i elektroniczne urządzenia sterujące, zabezpie-
czające i sygnalizacyjne, a w szczególności połączone magistralami danych typu:
CAN, LIN, sprawdza zapłon i światła samochodowe, przeprowadza konserwację,
wykonuje naprawy uszkodzonych elementów i urządzeń elektrycznych i elektro-
nicznych, posługując się przyrządami pomiarowymi i urządzeniami diagnostycz-
nymi. Podczas pracy posługuje się typowymi narzędziami ślusarskimi, kluczami
dynamometrycznymi, wkrętakami z napędem elektrycznym i pneumatycznym oraz
specjalistycznymi przyrządami pomiarowymi i diagnostycznymi.

Przyjmuje samochody lub zespoły samochodowe do naprawy i sporządza pro-

tokół przyjęcia. Metodami diagnostycznymi ustala rodzaj niesprawności i ich przy-
czyny. Ustala sposób usunięcia niesprawności, dotyczącej wymiany zespołu, części
zespołu lub ich naprawy. Demontuje zespół, czyści go, weryfikuje, wymienia lub
naprawia elementy. Montuje wiązki elektryczne i elementy osprzętu elektrycznego,

1

Stan prawny na dzień 30 czerwca 2007 r.

10

obejmującego urządzenia zasilające, sterujące, sygnalizacyjne, oświetleniowe i za-
bezpieczające. Konserwuje instalację urządzeń elektrycznych i elektronicznych
samochodu, dokonuje przeglądów okresowych i bieżącej obsługi układów. Prze-
prowadza badania diagnostyczne i usuwa usterki układów elektrycznych. Prze-
strzega wymagań warunkujących dopuszczenie pojazdu do ruchu. Dokonuje rozli-
czeń kosztów materiałów i robocizny usług naprawczych.

Elektromechanik pojazdów samochodowych powinien posiadać sprawności

sensomotoryczne, obejmujące ostrość wzroku, rozróżnianie barw, koordynację
wzrokowo-ruchową. Dodatkowo wymaga się spostrzegawczości, koncentracji
i podzielności uwagi, zdolności rozumowania logicznego, a także zdolności pracy
w warunkach monotonnych. Praca w tym zawodzie wymaga samokontroli, łatwo-
ści nawiązywania kontaktów, dokładności, wytrwałości i odpowiedzialności.

Elektromechanik pojazdów samochodowych podczas wykonywania zadań

zawodowych kontaktuje się z przełożonym, jednak jego praca ma charakter indy-
widualny, sam odpowiada za powierzone mu urządzenia, narzędzia oraz za jakość
wykonywanych usług. W jego pracy dominują czynności rutynowe oraz nietypo-
we, wynikające z indywidualnego charakteru usterek, występujących w poszcze-
gólnych pojazdach samochodowych.

Elektromechanik pojazdów samochodowych może podejmować pracę

w przedsiębiorstwach produkcyjnych oraz w sektorze usług serwisowych. Możliwe
jest podjęcie pracy w tym zawodzie na własny rachunek. Może być zatrudniony na
stanowiskach związanych z diagnostyką, naprawą lub montażem osprzętu elek-
trycznego i elektronicznego pojazdów samochodowych jako elektromechanik,
elektryk lub elektromonter samochodowy.

Wykonywanie zadań zawodowych musi być zgodne z uwarunkowaniami

prawnymi, właściwymi dla zawodu z uwzględnieniem wymagań środowiska pracy
dotyczącego obsługi i naprawy osprzętu elektrycznego w pojazdach samochodo-
wych.

3. Stanowiska pracy

Tabela 1. Przyporządkowanie stanowisk pracy do poziomów kwalifikacji zawodowych

Poziom

kwalifikacji

zawodowych

Typowe stanowiska pracy

UWAGI

1

*

)

2

−

Elektromechanik pojazdów samochodowych.

−

Elektryk samochodowy.

−

Elektromonter samochodowy.

3

−

Mistrz serwisu.

4

*

)

5

*

)

*

)

Nie zidentyfikowano w badaniach.

11

4. Zadania zawodowe

Z-1.

Ustalanie metodami diagnostycznymi rodzaju niesprawności w układach elek-
trycznych i elektronicznych pojazdów samochodowych.

Z-2.

Usuwanie uszkodzeń w instalacji elektrycznej pojazdów samochodowych.

Z-3.

Demontowanie zespołu, weryfikacja, wymiana lub naprawa części.

Z-4.

Montowanie części i podzespołów

instalacji elektrycznej, wyposażenia elek-

trycznego i elektronicznego pojazdów samochodowych.

Z-5.

Kontrolowanie i regulowanie układów i podzespołów elektrycznych pojazdów
samochodowych.

Z-6.

Konserwacja urządzeń elektrycznych i dokonanie przeglądów okresowych insta-
lacji elektrycznej i jej zespołów w pojeździe samochodowym.

Z-7.

Przyjmowanie pojazdów samochodowych lub zespołów samochodowych do
naprawy i sporządzanie protokołu przyjęcia.

Z-8.

Dokonywanie rozliczeń kosztów materiałów i robocizny usług naprawczych.

Z-9.

Przeprowadzanie badań diagnostycznych i usuwanie usterek układów warunku-
jących dopuszczenie pojazdu do ruchu.

Z-10.

Stosowanie przepisów ruchu drogowego i kierowanie pojazdami samochodo-
wymi na potrzeby zadań zawodowych.

Z-11.

Organizowanie stanowiska pracy elektromechanika pojazdów samochodowych
z uwzględnieniem przepisów prawa pracy, bhp, ochrony przeciwpożarowej
i ochrony środowiska.

Z-12.

Współpraca z przełożonymi w zakresie realizacji zadań usługowo-naprawczych.

Z-13.

Sprawdzanie stanu technicznego zespołów i elementów instalacji elektrycznej
pojazdów samochodowych z wykorzystaniem komputerowych urządzeń diagno-
stycznych.

5. Składowe kwalifikacji zawodowych

K-1.

Diagnozowanie i naprawianie osprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz
związanego z magistralami danych.

K-2.

Instalowanie i uruchamianie urządzeń sterujących, zabezpieczających i sy-
gnalizacyjnych.

K-3.

Dokonywanie przeglądu okresowego osprzętu elektrycznego i elektronicz-
nego oraz naprawianie uszkodzonych elementów.

K-4.

Konserwowanie i naprawianie instalacji oświetleniowej, sygnalizacyjnej
i zasilającej.

12

6. Korelacja między zadaniami zawodowymi a składowymi

kwalifikacji zawodowych

Tabela 2. Korelacja między zadaniami zawodowymi a składowymi kwalifikacji zawodowych

Składowe kwalifikacji zawodowych

Zadania

zawodowe

K-1 K-2 K-3 K-4

Z-1

X X

Z-2

X X X

Z-3

X X X X

Z-4

X X

Z-5

X X

Z-6

X X

Z-7

X X

Z-8

X X X X

Z-9

X X

Z-10

X X

Z-11

X X X X

Z-12

X X X X

Z-13

X X

7. Kwalifikacje ponadzawodowe

UWAGA: Kwalifikacje na poziomie wyższym zawierają kwalifikacje z poziomów

niższych.

Tabela 3. Przyporządkowanie kwalifikacji ponadzawodowych do poziomów kwalifikacji

Poziom

kwalifikacji

zawodowych

Kwalifikacje ponadzawodowe

UMIEJĘTNOŚCI

1

*

)

2

−

Organizuje własne stanowisko pracy.

−

Bezpośrednio komunikuje się z przełożonymi, współpracownikami i klientami.

−

Posługuje się dokumentacją techniczną związaną z wykonywanym zadaniem
zawodowym.

−

Stosuje zasady i przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoża-
rowej i ochrony środowiska na swoim stanowisku pracy.

−

Wykonuje zadania zawodowe zgodnie z zasadami ergonomii.

−

Udziela pomocy przedmedycznej.

−

Zachowuje ład i porządek na stanowisku pracy.

−

Doskonali swoje umiejętności zawodowe.

−

Przestrzega zasad współżycia społecznego.

−

Przestrzega zasad etyki zawodowej.

−

Dokonuje samooceny własnej pracy.

3

−

Określa zadania członków nadzorowanego zespołu pracowników.

−

Dzieli się doświadczeniem zawodowym z innymi członkami zespołu pracowni-
czego.

13

Poziom

kwalifikacji

zawodowych

Kwalifikacje ponadzawodowe

−

Inicjuje i wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na
poprawę warunków i jakość pracy.

−

Komunikuje się ze współpracownikami oraz kontrahentami bezpośrednio
i z wykorzystaniem środków technicznych.

−

Kształtuje poprawne stosunki międzyludzkie w zespole.

−

Kształtuje estetykę własnego miejsca pracy.

−

Motywuje siebie i pracowników zespołu do efektywnej, odpowiedzialnej i bez-
piecznej pracy.

−

Kieruje zespołem pracowników.

−

Wydaje polecenia w sprawie usuwania niedociągnięć i nadzoruje ich wykonanie.

−

Przestrzega zasady kultury pracy.

−

Przygotowuje bieżące i okresowe informacje dotyczące realizacji zadań oraz
sprawozdania z wykonywanej pracy.

−

Rozwiązuje problemy na nadzorowanych stanowiskach pracy.

−

Dokonuje oceny pracy nadzorowanych członków zespołu pracowniczego.

4

*

)

5

*

)

WIADOMOŚCI

1

*

)

2

−

Zasady organizacji stanowiska pracy.

−

Elementarne podstawy komunikacji społecznej.

−

Typowy sprzęt wyposażenia stanowiska pracy i jego obsługa.

−

Przepisy oraz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
i ochrony środowiska naturalnego na zajmowanym stanowisku.

−

Podstawowe wiadomości z zakresu ergonomii.

−

Zasady i metody udzielania pomocy przedmedycznej.

−

Typowe dokumentacje techniczne i instrukcje dotyczące użytkowania sprzętu.

−

Zasady współżycia społecznego.

3

–

Zasady współpracy w zespole pracowniczym.

–

Podstawy psychologii i socjologii pracy.

–

Podstawy przedsiębiorczości.

–

Elementy prawa.

–

Planowanie pracy.

–

Techniki komunikowania się.

4

*

)

5

*

)

CECHY PSYCHOFIZYCZNE

1

*

)

2

−

Zdolność nawiązywania kontaktów.

−

Rzetelność i sumienność.

−

Samokontrola.

−

Uczciwość.

3

−

Łatwość wypowiadania się w mowie i piśmie.

−

Zdolności kierownicze.

−

Gotowość do ustawicznego uczenia się.

−

Odpowiedzialność za innych.

4

*

)

5

*

)

*

)

Nie zidentyfikowano w badaniach.

14

8. Specyfikacja kwalifikacji ogólnozawodowych,

podstawowych i specjalistycznych dla zawodu

UWAGA: Kwalifikacje na poziomie wyższym zawierają kwalifikacje z poziomów

niższych.

POZIOM 1

– Nie zidentyfikowano.

POZIOM 2

Kwalifikacje ogólnozawodowe

Umiejętności

–

Planuje pracę w celu wykonania powierzonego zadania.

–

Odczytuje schematy ideowe, obwodowe i szczegółowe.

–

Posługuje się przyrządami pomiarowymi.

–

Posługuje się instrukcją obsługi i dokumentacją serwisową instalacji elektrycz-
nej i jej zespołów.

–

Wykorzystuje serwisowe elektroniczne platformy informacyjne.

–

Stosuje zasady demontażu i montażu zespołów osprzętu elektrycznego.

–

Dobiera narzędzia do naprawy.

–

Prowadzi rozmowy z doradcą serwisowym dotyczące zadań obsługowo-
-naprawczych.

–

Przygotowuje komputerowe urządzenia diagnostyczne.

–

Przeprowadza testy zespołów i elementów.

–

Diagnozuje usterki zespołu elementów instalacji elektrycznej.

–

Posługuje się narzędziami uniwersalnymi oraz specjalistycznymi.

–

Reaguje w przypadku zagrożenia pożarowego, zgodnie z instrukcją przeciwpo-
żarową.

–

Stosuje podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze zgodnie z zasadami ochrony
przeciwpożarowej i ochrony środowiska.

–

Przestrzega przepisów bhp podczas pracy związanej z montażem instalacji elek-
trycznej, jej zespołów oraz w czasie kontroli po dokonaniu montażu.

Wiadomości

–

Podstawy organizacji pracy.

–

Prawa i obowiązki pracownicze, prawna ochrona pracy.

–

Sposoby dokumentowania czasu pracy.

15

–

Przyrządy i urządzenia kontrolno-pomiarowe.

–

Parametry techniczne urządzeń, elementów oraz przyrządów pomiarowych.

–

Instrukcja obsługi i dokumentacja serwisowa instalacji elektrycznej i jej zespo-
łów.

–

Instrukcja obsługi i dokumentacja serwisowa zespołów i urządzeń osprzętu
elektrycznego.

–

Zasady montażu instalacji elektrycznej i jej zespołów oraz osprzętu elektrycz-
nego.

–

Narzędzia do naprawy i montażu instalacji elektrycznej i zespołów osprzętu
elektrycznego.

–

Budowa i zasada działania zespołów i podzespołów instalacji elektrycznej.

–

Techniki pomiarowe dla urządzeń elektrycznych.

–

Przyrządy pomiarowe do kontroli instalacji elektrycznej i jej zespołów po mon-
tażu.

–

Schematy obwodów i układów elektryczno-elektronicznych.

–

Zasady postępowania podczas awarii lub pożaru.

–

Przepisy bhp w czasie prac związanych z montażem instalacji elektrycznej i jej
zespołów oraz podczas kontroli zespołów po naprawie.

Cechy psychofizyczne

–

Ostrość wzroku.

–

Koordynacja wzrokowo-ruchowa.

–

Spostrzegawczość.

–

Rozróżnianie barw.

–

Czucie dotykowe.

–

Sprawność manualna.

–

Koncentracja uwagi.

–

Podzielność uwagi.

–

Zdolność pracy indywidualnej.

–

Zdolność pracy w warunkach monotonnych.

–

Odpowiedzialność.

Kwalifikacje podstawowe dla zawodu

Umiejętności

–

Kieruje samochodem zgodnie z posiadanymi uprawnieniami (K-1, K-2).

–

Parkuje pojazd samochodowy (K-1, K-2).

–

Wprowadza pojazd samochodowy na stanowisko naprawcze (K-1, K-2).

–

Zabezpiecza pojazd przed niepowołanym użyciem (K-1, K-2).

–

Przekazuje pojazd wraz z dokumentami po naprawie (K-1, K-2).

16

–

Przygotowuje pojazd do przeprowadzenia badań diagnostycznych (K-1, K-3).

–

Przygotowuje urządzenia diagnostyczne (K-1, K-3).

–

Diagnozuje usterki w pojeździe (K-1, K-3).

–

Ustala niesprawności instalacji elektrycznej i jej zespołów poprzez oględziny
zewnętrzne (K-1, K-3).

–

Ustala niesprawności akumulatora (K-1, K-3).

–

Ustala niesprawności alternatora lub prądnicy (K-1, K-3).

–

Ustala niesprawności rejestrowane w elektronicznym urządzeniu sterującym
(K-1, K-3).

–

Ustala niesprawności rozrusznika, układu rozruchowego silnika i elektrycznej
pompy paliwa (K-1, K-3).

–

Ustala niesprawności oświetlenia i sygnalizacji (K-1, K-3).

–

Ustala niesprawności bezpieczników, przekaźników, czujników, wskaźników
(K-1, K-3).

–

Ustala niesprawności wycieraczek, spryskiwaczy szyb, ogrzewania szyby
przedniej i tylnej (K-1, K-3).

–

Ustala niesprawności osprzętu dodatkowego: centralnej blokady drzwi, podno-
szenia szyb, zapalniczki, alarmu, dachu rozsuwanego sterowanego elektrycznie,
anteny, instalacji elektrycznej radioodbiornika, nawigacji satelitarnej i głośni-
ków oraz instalacji elektrycznej telefonu (K-1, K-3).

–

Lokalizuje typowe uszkodzenia na podstawie obserwacji i wyników pomiarów
(K-1, K-3, K-4).

–

Dobiera narzędzia do montażu instalacji elektrycznej i zespołów osprzętu elek-
trycznego (K-2, K-4).

–

Usuwa uszkodzenia z instalacji elektrycznej i jej zespołów (K-1, K-3, K-4).

–

Dokonuje weryfikacji części, zespołów, podzespołów osprzętu elektrycznego
(K-1, K-4).

–

Dokonuje obsługi instalacji elektrycznej i jej zespołów w zakresie sprawności
połączeń (K-3, K-4).

–

Dokonuje naprawy lub wymiany części zespołu osprzętu elektrycznego (K-1,
K-3).

–

Dobiera przyrząd pomiarowy do sprawdzenia ustawienia reflektorów (K-1, K-3).

–

Sprawdza i reguluje wysokość ustawienia reflektorów (K-1, K-3).

–

Sprawdza działanie świateł zewnętrznych i kierunkowskazów (K-1, K-3).

–

Sprawdza działanie lampek oświetlenia wskaźników i oświetlenia wnętrza (K-1,
K-3).

–

Dobiera przyrząd pomiarowy do sprawdzenia napięcia ładowania alternatora
lub prądnicy (K-1, K-3).

–

Mierzy napięcie ładowania alternatora lub prądnicy (K-1, K-3).

–

Sprawdza działanie rozrusznika silnika (K-1, K-3).

–

Sprawdza działanie wycieraczek, spryskiwaczy szyb, ogrzewania szyby tylnej,
centralnej blokady drzwi, podnoszenia szyb, zapalniczki, dachu rozsuwanego
sterowanego elektrycznie, alarmu i innych urządzeń elektrycznych i elektro-
nicznych (K-1, K-3).

17

–

Dokonuje konserwacji obsługowego akumulatora samochodowego poprzez
oczyszczenie, uzupełnienie poziomu elektrolitu i ładowanie akumulatora odpo-
wiednim prądem w określonym czasie (K-3, K-4).

–

Stosuje techniki i metody pomiaru wielkości elektrycznych urządzeń samocho-
dowych (K-3, K-4).

–

Wykonuje demontaż wadliwej części lub zespołu do stopnia umożliwiającego
naprawę (K-1, K-3).

–

Wykonuje naprawę lub wymianę uszkodzonej części lub zespołu (K-1, K-3, K-4).

–

Wykonuje montaż części lub zespołu (K-1, K-2, K-3).

–

Sprawdza magistralę danych CAN w układach: CAN-trakcja, CAN-komfort,
CAN-multimedia, CAN-diagnostyka, CAN-tablica wskaźników (K-1, K-2,
K-3).

–

Wykorzystuje wielokanałowy oscyloskop w diagnostyce systemów elektronicz-
nych sterowania pojazdów samochodowych oraz diagnostyce punktowej po-
szczególnych elementów systemów (K-1, K-2, K-3).

–

Wykorzystuje serwisowe komputery diagnostyczne w pracach serwisowych
(K-1, K-2, K-3).

–

Przestrzega przepisów bhp i ochrony przeciwpożarowej przy konserwacji ob-
sługowego akumulatora samochodowego (K-3, K-4).

–

Przestrzega przepisów bhp przy pomiarach elektrycznych instalacji elektrycznej
i jej zespołów oraz instalacji zapłonowej silnika (K-1, K-3, K-4).

Wiadomości

–

Technika kierowania pojazdem samochodowym (K-1, K-2).

–

Jazda w różnych warunkach (K-1, K-2).

–

Kodeks drogowy (K-1, K-2).

–

Pojęcia, określenia i wielkości dotyczące urządzeń i elementów elektrycznych
i elektronicznych stosowanych w pojazdach (K-1, K-2).

–

Wyposażenie elektryczne i elektroniczne pojazdów samochodowych (K-1, K-2).

–

Techniki i metody bezprzyrządowej kontroli pojazdu samochodowego oraz
instalacji elektrycznej i jej zespołów (K-1, K-3).

–

Techniki i metody pomiaru dla urządzeń elektronicznych (K-1, K-3).

–

Techniki i metody pomiaru wielkości elektrycznych w przewodach instalacji
elektrycznej i jej zespołów (K-1, K-3).

–

Technika i metody pomiaru wielkości elektrycznych akumulatora oraz pomiaru
poziomu elektrolitu i jego gęstości (K-1, K-3).

–

Metody lokalizacji uszkodzeń w urządzeniach elektrycznych i elektronicznych
osprzętu elektrycznego (K-1, K-3).

–

Budowa i zasada działania zespołów i podzespołów osprzętu elektrycznego
(K-3, K-4).

–

Zasady weryfikacji zespołów i podzespołów osprzętu elektrycznego (K-1, K-4).

–

Zasady pomiaru i regulacji kąta wyprzedzenia zapłonu niskoprężnego silnika
spalinowego (K-1, K-3).

18

–

Techniki pomiaru kąta wyprzedzenia zapłonu niskoprężnego silnika spalinowe-
go (K-1, K-3).

–

Przyrządy pomiarowe do sprawdzenia kąta wyprzedzenia zapłonu silnika (K-1,
K-3).

–

Przyrządy pomiarowe do sprawdzenia wysokości ustawienia reflektorów (K-1,
K-3).

–

Techniki pomiaru i regulacji wysokości ustawienia reflektorów (K-1, K-3).

–

Techniki i metody bezprzyrządowej kontroli działania oświetlenia zewnętrzne-
go (K-1, K-3).

–

Techniki i metody pomiaru wielkości elektrycznych w przewodach instalacji
elektrycznej i jej zespołów (K-1, K-3).

–

Techniki i metody ładowania akumulatora (K-3, K-4).

–

Techniki dokonywania przeglądu sprawności połączeń elektrycznych (K-1,
K-3).

–

Magistrale danych CAN, LIN, BEAN stosowane w pojazdach samochodowych
(K-1, K-2, K-3).

–

Wielokanałowy oscyloskop do diagnostyki systemów elektronicznych pojaz-
dów samochodowych (K-1, K-2, K-3).

–

Komputery diagnostyczne do prac serwisowych (K-1, K-2, K-3).

–

Zintegrowane układy wtryskowo-zapłonowe Motronic (K-1, K-3).

–

Elektroniczne systemy sterowania silników o zapłonie samoczynnym EDC
(Electronic Diesel Control) (K-1, K-3).

–

Przepisy bhp oraz zasady ochrony przeciwpożarowej podczas prac związanych
z demontażem, montażem, weryfikacją zespołów (K-1, K-2, K-3).

–

Przepisy bhp przy pomiarach poziomu i gęstości elektrolitu akumulatora obsłu-
gowego (K-3, K-4).

–

Przepisy bhp przy pomiarach elektrycznych instalacji elektrycznej, jej zespołów
i diagnostyce (K-1, K-3, K-4).

Cechy psychofizyczne

–

Wrażliwość węchowa (K-1, K-3).

–

Rozumowanie logiczne (K-3, K-4).

–

Zamiłowanie do ładu i porządku (K-1, K-3, K-4).

–

Dokładność (K-1, K-2, K-3).

–

Samodzielność (K-1, K-2, K-3).

–

Odporność emocjonalna i zrównoważenie (K-4).

–

Cierpliwość (K-1, K-3).

–

Wytrwałość (K-2, K-4).

Kwalifikacje specjalistyczne dla zawodu

– Nie zidentyfikowano.

19

POZIOM 3

Kwalifikacje ogólnozawodowe

Umiejętności

–

Stosuje przepisy prawa pracy i działa zgodnie z obowiązkami pracowniczymi.

–

Rozpoznaje i przewiduje zagrożenia bezpieczeństwa człowieka w środowisku
pracy oraz wskazuje sposoby ich usunięcia.

–

Korzysta ze źródeł wiedzy ekonomicznej w zakresie potrzebnym przy wyko-
nywaniu zadań usługowo-naprawczych.

–

Planuje czas pracy potrzebny na wykonanie powierzonego zadania usługowo-
-naprawczego.

–

Wskazuje konsekwencje naruszenia przepisów i zasad bhp podczas wykonywa-
nia zadań usługowo-naprawczych.

–

Ocenia jakość wykonanej naprawy.

–

Sprawdza poprawność wykonanej naprawy poprzez przeprowadzenie badań
diagnostycznych.

–

Korzysta z taryfikatorów i programów komputerowych.

–

Prowadzi gospodarkę magazynową.

–

Obsługuje kasę fiskalną.

–

Wystawia faktury za wykonaną usługę.

–

Prowadzi stosowne ewidencje związane z prowadzeniem własnej działalności
gospodarczej.

Wiadomości

–

Zasady i procedury sporządzania wstępnej kalkulacji kosztów w fazie przyj-
mowania urządzenia do naprawy.

–

Wspomaganie komputerowe prac kalkulacji kosztów naprawy.

–

Kalkulacja naprawy.

–

Przepisy regulujące podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej.

Cechy psychofizyczne

–

Uzdolnienia organizacyjne.

–

Uzdolnienia rachunkowe.

–

Zdolność współpracy w zespole.

Kwalifikacje podstawowe dla zawodu

Umiejętności

–

Przyjmuje pojazd samochodowy lub zespół osprzętu elektrycznego pojazdu
samochodowego do naprawy, dokonując oględzin, określa usterki o charakte-
rze awaryjnym i sporządza protokół przyjęcia do naprawy (K-1, K-3).

20

–

Przestrzega przepisów bhp przy oględzinach pojazdu, szczególnie gdy oględzi-
ny wymagają podniesienia pojazdu (K-1, K-3).

Wiadomości

–

Zasady i procedury sporządzania wstępnej kalkulacji kosztów w fazie przyj-
mowania pojazdu samochodowego lub zespołu osprzętu elektrycznego do na-
prawy (K-1, K-3).

–

Przepisy bhp przy oględzinach pojazdu samochodowego (K-1, K-3).

Cechy psychofizyczne

–

Zdolność przekonywania i negocjowania (K-1, K-2).

Kwalifikacje specjalistyczne dla zawodu

– Nie zidentyfikowano.

POZIOM 4

– Nie zidentyfikowano.

POZIOM 5

– Nie zidentyfikowano.