„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Elżbieta Murlikiewicz

Montowanie osprzętu w instalacjach elektrycznych
724[01].Z2.02

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy

Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr inż. Grażyna Adamiec
mgr inż. Jan Bogdan



Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Barbara Kapruziak



Konsultacja:
mgr inż. Ryszard Dolata

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 724[01].Z2.02
„Montowanie osprzętu w instalacjach elektrycznych”, zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu elektryk.























Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia

11

5.1. Osprzęt instalacyjny

11

5.1.1. Ćwiczenia

11

5.2. Łączniki niskiego napięcia

13

5.2.1. Ćwiczenia

13

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

18

7. Literatura

34

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela „Montowanie osprzętu w instalacjach

elektrycznych”, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole
kształcącej w zawodzie elektryk 724[01].

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne,

−

cele kształcenia,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

ćwiczenia,

−

narzędzia pomiaru osiągnięć ucznia – zestaw zadań testowych.
Ważnym elementem w osiągnięciu dobrych efektów jest zastosowanie odpowiednich

metod i wprowadzenie do tematu.

Szczególną uwagę należy zwrócić na:

−

cechy charakterystyczne podstawowych typów łączników stosowanych w instalacjach
elektrycznych,

−

cechy charakterystyczne i właściwości osprzętu instalacyjnego,

−

kolory przewodów stosowanych w instalacjach prądu przemiennego,

−

zasady doboru osprzętu instalacyjnego,

−

zasady doboru łączników,

−

zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym
podczas montażu, uruchamiania instalacji elektrycznych .

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne prowadzone były różnymi metodami ze szczególnym
uwzględnieniem metod aktywizujących:

−

metoda tekstu przewodniego,

−

ćwiczenia praktyczne

oraz podczas wprowadzenia do tematu

−

pokaz z objaśnieniem.

W trakcie realizacji programu jednostki modułowej będą dominować formy organizacyjne:

−

grupowa,

−

indywidualna.

Ćwiczenia zamieszczone w programie jednostki modułowej stanowią propozycje, które

można wykorzystać podczas zajęć. Wskazane jest przygotowanie ćwiczeń o różnym stopniu
trudności przystosowanych do warunków i możliwości szkoły – przygotować materiały,
instrukcje. Każdy uczeń powinien mieć możliwość indywidualnej pracy.

Po zakończeniu jednostki modułowej uczeń powinien znać zasady wykonywania

montażu różnego rodzaju osprzętu instalacyjnego i umieć rozróżniać oraz prawidłowo
dobierać osprzęt instalacyjny i łączniki a wówczas nie będzie miał problemów z praktycznym
wykorzystaniem wiadomości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

724[01].Z2.03

Montowanie zabezpieczeń

w instalacjach elektrycznych

724[01].Z2.01

Dobieranie przewodów

elektrycznych

724[01].Z2.05

Wykonywanie instalacji

elektrycznych i podstawowych

pomiarów

sprawdzających

724[01].Z2.04

Montowanie rozdzielnic niskiego

napięcia

724[01].Z2

Aparaty i urządzenia

w instalacjach elektrycznych

724[01].Z2.02

Montowanie osprzętu

w instalacjach elektrycznych

Schemat układu jednostek modułowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

określać warunki przepływu prądu w obwodzie elektrycznym,

−

interpretować prawa Ohma i Kirchhoffa dla obwodów prądu stałego,

−

określać cechę charakterystyczną połączenia szeregowego i równoległego elementów,

−

rozróżniać połączenie szeregowe i równoległe elementów,

−

rysować symbole graficzne odbiorników energii elektrycznej,

−

definiować pojęcie „prąd elektryczny” jako zjawisko fizyczne i jako wielkość fizyczna,

−

definiować pojęcie napięcia elektrycznego w obwodzie elektrycznym,

−

łączyć układy na podstawie schematów i odczytywać wskazania mierników,

−

obsługiwać komputer w podstawowym zakresie,

−

określać wpływ działalności człowieka na środowisko naturalne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

rozróżnić podstawowy osprzęt instalacyjny,

−

rozpoznać na podstawie wyglądu zewnętrznego oraz oznaczeń podstawowe typy
łączników stosowanych w instalacjach elektrycznych,

−

odczytać schemat ideowy łącznika i wyjaśnić jego działanie,

−

wyjaśnić na podstawie schematu ideowego pracę układów elektrycznych z łącznikami,

−

narysować, na podstawie schematu ideowego, schemat montażowy instalacji
elektrycznej,

−

dobrać rodzaj łącznika do określonych warunków pracy,

−

połączyć podstawowe układy z łącznikami instalacyjnymi na podstawie schematów
ideowych i montażowych,

−

sprawdzić na podstawie oględzin i wyników przeprowadzonych pomiarów poprawność
działania układów z łącznikami elektrycznymi,

−

wykonać połączenia przewodów w puszkach instalacyjnych,

−

podłączyć gniazda wtykowe jedno- i trójfazowe,

−

podłączyć wtyczki jednofazowe i wtyki trójfazowe,

−

zamontować bezpieczniki topikowe,

−

zamontować wyłącznik instalacyjny nadprądowy,

−

zamontować wyłącznik różnicowoprądowy,

−

zainstalować osprzęt w instalacjach elektrycznych,

−

zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony od porażeń prądem
elektrycznym, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska obowiązujące na
stanowisku pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca:

…………………………………….............................

Modułowy program nauczania:

Elektryk 724[01]

Moduł:

Aparaty i urządzenia w instalacjach elektrycznych
724[01].Z2

Jednostka modułowa:

Montowanie osprzętu w instalacjach elektrycznych
724[01].Z2.02

Temat: Schematy układów elektrycznych z łącznikiem instalacyjnym.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności rysowania schematów ideowych i analizy pracy

prostych układów elektrycznych z łącznikami.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

narysować schemat ideowy instalacji z łącznikiem 1-biegunowym,

−

narysować schematy ideowe instalacji z łącznikiem seryjnym świecznikowym,

−

odczytać schematy ideowe i wyjaśnić działanie układów z łącznikami,

−

narysować, na podstawie schematu ideowego, schemat montażowy instalacji z jednym
łącznikiem.

Metody nauczania–uczenia się:

−

wykład,

−

pokaz z objaśnieniami,

−

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

grupowa.

Czas: 1 godzina dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

grafoskop i foliogramy,

−

plansza z symbolami graficznymi elementów instalacji elektrycznych stosowanych na
schematach ideowych i montażowych,

−

arkusze papieru i mazaki.

Przebieg zajęć
1. Sprawy organizacyjne.
2. Wprowadzenie do tematu i uświadomienie celów zajęć.

–

Nauczyciel przypomina klasyfikację ręcznych łączników instalacyjnych – foliogram.

–

Nauczyciel wyjaśnia zasadę działania łączników instalacyjnych klawiszowych.

–

Nauczyciel omawia cele zajęć.

3. Realizacja tematu:

–

Nauczyciel omawia na podstawie schematu ideowego działanie układu z łącznikiem
jednobiegunowym.

–

Nauczyciel wyjaśnia zasady rysowania, na podstawie schematu ideowego, schematu
montażowego instalacji z łącznikiem jednobiegunowym.

–

Nauczyciel omawia na podstawie schematu ideowego działanie układów
z łącznikiem seryjnym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

–

Uczniowie w zespołach dwu- lub trzyosobowych rysują, na podstawie schematu
ideowego, schemat montażowy instalacji z łącznikiem seryjnym – ćwiczenia
w rysowaniu schematów, nauczyciel nadzoruje pracę uczniów (10 minut).

–

Zespoły prezentują efekty pracy i analizują poprawność narysowanych schematów
montażowych.

–

Nauczyciel podsumowuje pracę uczniów – foliogramy ze schematami ideowymi
i odpowiadającymi schematom ideowym schematami montażowymi.

Zakończenie zajęć
–

Przypomnienie zrealizowanych celów zajęć.

–

Sprawdzenie poziomu osiągniętych celów poprzez pytanie skierowane frontalnie: Jakie
wiadomości zapamiętałeś z dzisiejszej lekcji?

–

Ocena aktywności pracy zespołów i uczniów indywidualnie.

Praca domowa

Na podstawie literatury, korzystając z Internetu narysuj schemat ideowy i montażowy

innego układu z jednym łącznikiem.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności
podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

......................................................................................

Modułowy program nauczania:

Elektryk 724[01]

Moduł:

Aparaty i urządzenia w instalacjach elektrycznych
724[01].Z2.

Jednostka modułowa:

Montowanie osprzętu w instalacjach elektrycznych
724[01].Z2.02.

Temat: Łączenie układów z jednym ręcznym łącznikiem instalacyjnym.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności łączenia obwodów instalacji z ręcznymi łącznikami

instalacyjnymi.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

narysować schemat montażowy instalacji z jednym łącznikiem,

−

zanalizować działanie zmontowanego obwodu,

−

sprawdzić poprawność wykonania montażu instalacji z jednym łącznikiem przed
załączeniem napięcia,

−

sprawdzić poprawność działania układów z jednym łącznikiem.

Metody nauczania–uczenia się:

−

wykład wprowadzający,

−

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

grupowa.

Czas: 2 jednostki dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

płyty montażowe z zamontowanym osprzętem instalacyjnym dla instalacji z jednym
łącznikiem,

−

schematy ideowe układów instalacji elektrycznych z jednym łącznikiem,

−

teksty przewodnie do ćwiczeń – przygotowane przez nauczyciela,

−

skrzynki monterskie z narzędziami i multimetrem.

Przebieg zajęć
1. Sprawy organizacyjne.
2. Wprowadzenie do tematu i uświadomienie celów zajęć.

−

Nauczyciel, przypomina zasady sporządzania schematu montażowego na podstawie
schematu ideowego.

−

Nauczyciel przypomina zasady bhp podczas wykonywania montażu instalacji
elektrycznych.

−

Nauczyciel omawia cele zajęć.

3. Realizacja tematu:

−

Podział na zespoły, liczba zespołów równa liczbie przygotowanych stanowisk
z płytami montażowymi.

−

Nauczyciel rozdaje przygotowane teksty przewodnie i wyjaśnienia zasady pracy
zespołów.

−

Uczniowie w zespołach rysują schemat montażowy instalacji a nauczyciel nadzoruje
pracę uczniów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

−

Uczniowie łączą układ na podstawie narysowanego schematu montażowego
i sprawdzają poprawność wykonania połączeń w stanie beznapięciowym.

−

Nauczyciel sprawdza poprawność wykonania połączeń instalacji i załącza napięcie
na stanowisko.

−

Uczniowie demonstrują działanie układu.

−

Uczniowie demontują układ i uporządkowują stanowisko pomiarowe.

Zakończenie zajęć

−

Przypomnienie zrealizowanych celów zajęć.

–

Ocena aktywności pracy zespołów i uczniów indywidualnie.

–

Sprawdzenie osiągnięcia celów: Samoocena przez zespoły jakości wykonania zadania.

Praca domowa

Napisać odpowiedź na pytanie: Jaki wpływ ma jakość wykonanych połączeń instalacji

elektrycznej na niezawodność pracy odbiorników zasilanych z instalacji.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności
podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5. ĆWICZENIA

5.1. Osprzęt instalacyjny

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Spośród elementów znajdujących się w pojemniku wybierz elementy instalacji

elektrycznej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia. Uczniowie wykonują ćwiczenia indywidualnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie, jakie elementy wchodzą w skład instalacji elektrycznej,
2) wybrać z pojemnika elementy instalacji elektrycznej,
3) zaprezentować kolegom wybrane elementy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

pojemnik zawierający: puszki instalacyjne, ręczne łączniki instalacyjne, gniazda
wtyczkowe, krótkie odcinki rur instalacyjnych, korytek i listew przyściennych,
transformator, mały silniczek elektryczny, uchwyty do rur i paski zaciskowe itd.

−

poradnik dla ucznia, inna literatura,

−

arkusze papieru format A4.

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj na podstawie wyglądu zewnętrznego rodzaje puszek instalacyjnych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia. Uczniowie wykonują ćwiczenia indywidualnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie, jaką rolę w instalacji elektrycznej pełnią puszki instalacyjne,
2) wskazać puszki instalacyjne, określić typ i podać zastosowanie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Środki dydaktyczne:

−

gablota z osprzętem instalacyjnym,

−

arkusze papieru format A4 i przybory do pisania,

−

literatura: np. poradnik dla ucznia

−

katalogi osprzętu instalacyjnego.

Ćwiczenie 3

Rozpoznaj na podstawie wyglądu zewnętrznego osprzęt do rur stalowych.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia. Uczniowie wykonują ćwiczenia indywidualnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie, co zaliczamy do osprzętu do rur stalowych,
2) przyjrzeć się uważnie elementom umieszczonym w gablocie,
3) wybrać osprzęt do rur stalowych, wskazać wybrane elementy i nazwać je.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

gablota z osprzętem do rur, korytek, przewodów kabelkowych itp.,

−

arkusze papieru format A4 i przybory do pisania.

Ćwiczenie 4

Rozpoznaj na podstawie wyglądu zewnętrznego osprzęt stosowany w instalacji

elektrycznej natynkowej.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia. Uczniowie wykonują ćwiczenia indywidualnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przyjrzeć się uważnie elementom umieszczonym na planszy (na rysunku),
2) wskazać i nazwać osprzęt stosowany w instalacji natynkowej.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

plansza, gablota lub fotografie osprzętu stosowanego w instalacji natynkowej,

−

arkusze papieru format A4 i przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5.2. Łączniki niskiego napięcia

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Rozpoznaj na podstawie wyglądu zewnętrznego podstawowe rodzaje ręcznych łączników

instalacyjnych i podaj ich rolę w instalacji elektrycznej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia. Uczniowie wykonują ćwiczenie indywidualnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie, jak wyglądają i jaką rolę w instalacji elektrycznej pełnią ręczne

łączniki instalacyjne,

2) określić rodzaj łączników ręcznych instalacyjnych podanych na planszy,
3) wskazać łącznik w gablocie lub wybrać z pojemnika i podać jego zastosowanie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

plansza z łącznikami ręcznymi instalacyjnymi,

−

gablota lub pojemnik z łącznikami ręcznymi,

−

arkusze papieru i przybory do pisania.

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj na podstawie wyglądu zewnętrznego podstawowe rodzaje łączników

automatycznych i podaj ich rolę w instalacji elektrycznej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę

wykonania

ćwiczenia. Uczniowie wykonują ćwiczenie indywidualnie

lub w zespołach dwuosobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie, jak wyglądają i jaką rolę w instalacji elektrycznej pełnią łączniki

automatyczne,

2) określić rodzaj łącznika podanego na planszy,
3) wskazać łącznik w gablocie lub wybrać z pojemnika i podać jego zastosowanie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Środki dydaktyczne:

−

plansza z łącznikami automatycznymi,

−

gablota lub pojemnik z łącznikami automatycznymi,

−

arkusze papieru i przybory do pisania.

Ćwiczenie 3

Rozpoznaj na schematach ideowych rodzaje łączników i podaj ich rolę w instalacji

elektrycznej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Uczniowie wykonują ćwiczenie w zespołach dwuosobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie symbole graficzne łączników stosowane na schematach instalacji

elektrycznej,

2) przyjrzeć się uważnie schematom ideowym znajdującym się na stanowisku i określić

rodzaj łącznika,

3) przeanalizować uważnie schemat układu i określić rolę łącznika w instalacji elektrycznej

wykonanej na podstawie tego schematu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

schematy ideowe podstawowych układów z ręcznymi łącznikami instalacyjnymi,

−

literatura – np. poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Wykonaj montaż i połącz według schematu ideowego układ z łącznikiem seryjnym

(świecznikowym) oraz sprawdź poprawność jego działania.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę

wykonania

ćwiczenia. Uczniowie wykonują ćwiczenie indywidualnie

lub w zespołach dwuosobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować schemat układu znajdującego się na stanowisku,
2) wybrać spośród elementów wyposażenia stanowiska elementy niezbędne do wykonania

zadania,

3) rozplanować na ścianie lub płycie rozmieszczenie elementów instalacji,
4) umieścić elementy na przygotowanym podłożu,
5) połączyć układ według schematu ideowego,
6) sprawdzić poprawność wykonania wykorzystując „wskaźnik” ciągłości połączenia,
7) zgłosić nauczycielowi wykonanie zadania,
8) po uzyskaniu pozwolenia załączyć napięcie i sprawdzić poprawność działania układu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

ściana lub płyta do wykonania instalacji,

−

skrzynka monterska z wyposażeniem,

−

łączniki i osprzęt do wykonania ćwiczenia,

−

miernik uniwersalny,

−

arkusze papieru A4 i przybory do pisania.

Ćwiczenie 5

Połącz według schematu ideowego układ oszczędnościowy z łącznikiem zmiennym oraz

sprawdź poprawność jego działania.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia. Uczniowie wykonują ćwiczenie indywidualnie lub
w zespołach dwuosobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować schemat układu znajdującego się na stanowisku,
2) wybrać spośród elementów wyposażenia stanowiska elementy niezbędne do wykonania

zadania,

3) połączyć układ według schematu ideowego,
4) sprawdzić poprawność wykonania wykorzystując „wskaźnik” ciągłości połączenia,
5) zgłosić nauczycielowi wykonanie zadania,
6) po uzyskaniu pozwolenia załączyć napięcie i sprawdzić poprawność działania układu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

ściana lub płyta do wykonania instalacji z zamontowanym osprzętem do wykonania
ćwiczenia,

−

pojemnik z łącznikami, przewodami, żarówkami,

−

skrzynka monterska z wyposażeniem,

−

miernik uniwersalny,

−

arkusze papieru A4 i przybory do pisania.

Ćwiczenie 6

Sprawdź poprawność działania wyłącznika instalacyjnego nadprądowego serii S190

o charakterystyce C dla wartości prądów 2,5 i 4-krotnie większych od prądu znamionowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia. Uczniowie wykonują ćwiczenie w zespołach dwu
lub trzysobowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z budową i konstrukcją wyłącznika znajdującego się na stanowisku,
2) sprawdzić poprawność działania zamka, włączając i wyłączając wyłącznik z pomocą

przycisków,

3) zestawić układ pomiarowy według schematu znajdującego się na stanowisku,
4) obliczyć i zapisać wartości prądów, dla których będzie wykonywane badanie wyłącznika,
5) zgłosić nauczycielowi układ w celu sprawdzenia poprawności połączenia,
6) po załączeniu napięcia ustawić za pomocą autotransformatora i rezystora suwakowego

obliczoną wartość prądu 2,5 I

N

i zmierzyć czas wyłączania wyłącznika – pomiar wykonać

3-krotnie i wyznaczyć wartość średnią,

7) ustawić za pomocą autotransformatora i rezystora suwakowego obliczoną wartość prądu

4 I

N

i zmierzyć czas wyłączania wyłącznika – pomiar wykonać 3-krotnie i wyznaczyć

wartość średnią,

8) porównać otrzymane wyniki pomiarów i sformułować wnioski.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

płyta z zamontowanym wyłącznikiem i listwą zaciskową,

−

autotransformator,

−

transformator o prądzie znamionowym strony wtórnej przystosowanym do parametrów
znamionowych badanego wyłącznika,

−

woltomierz elektromagnetyczny, amperomierz elektromagnetyczny o zakresach
przystosowanych do parametrów znamionowych wyłącznika,

−

rezystor suwakowy o prądzie znamionowym przystosowanym do badanego wyłącznika,

−

schemat układy pomiarowego,

−

arkusze papieru A4 i przybory do pisania.

Ćwiczenie 7

Wykonaj przedłużacz ze stykiem ochronnym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę

wykonania

ćwiczenia. Uczniowie wykonują ćwiczenie w zespołach

dwuosobowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wybrać złącze wtykowe i przewód zgodnie z zadanymi przez nauczyciela warunkami

mechanicznymi albo termicznymi,

2) przygotować wymaganą długość przewodu dodając po około 2 cm na wprowadzenie

przewodu do wtyczki i gniazda,

3) odizolować ostrożnie żyły na wymaganą zaciskami długość (przewód żółto-zielony nieco

dłuższy), zwracając uwagę, aby nie uszkodzić drutów w przewodach wielodrutowych,

4) na odizolowane i skręcone końcówki żyły zaprasować tulejki kablowe,
5) podłączyć żyły zwracając uwagę, aby śruby w zaciskach były dobrze dokręcone,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

6) założyć odciążkę i mocno dokręcić; płaszcz przewodu powinien wystawać poza odciążkę

od 1 do 2 mm,

7) sprawdzić kolejność i poprawność przyłączenia żył,
8) ułożyć żyły w obudowie i założyć drugą część oprawki,
9) sprawdzić rezystancję przejścia żyły ochronnej i żył roboczych oraz rezystancję izolacji.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

co najmniej dwa typy przewodów o różnej długości,

−

złącze wtykowe ze stykiem ochronnym i bez styku,

−

skrzynka monterska z kompletem narzędzi,

−

multimetr,

−

arkusze papieru A4 i przybory do pisania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test pisemny dwustopniowy do jednostki modułowej „Montowanie
osprzętu w instalacjach elektrycznych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 7, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 16, 17, 18, 19 są to zadania z poziomu
podstawowego,

−

zadania 4, 5, 6, 8, 15, 20 są to zadania z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej

brak uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający - za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny - za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry - za rozwiązanie 16 zadań w tym, co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry - za rozwiązanie 19 zadań w tym, co najmniej 6 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. c, 3. a, 4. b, 5. b, 6. d, 7. b, 8. d, 9. d, 10. d, 11. c,
12. c, 13. a, 14. c, 15. b, 16. d, 17. d, 18. c, 19. d, 20. a.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia uczniów)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Klucz

odpowiedzi

1

Rozpoznać na podstawie wyglądu
zewnętrznego podstawowe typy łączników
stosowanych w instalacjach elektrycznych.

A

P

b

2

Zdefiniować podstawowe rodzaje
łączników niskiego napięcia.

A

P

c

3

Rozróżnić podstawowy osprzęt
instalacyjny.

B

P

a

4

Zastosować kryteria doboru łączników do
określonych warunków pracy.

C

PP

b

5

Zdiagnozować na podstawie wyników
pomiarów poprawność działania układów
z łącznikami elektrycznymi.

C

PP

b

6

Określić kolejność czynności przy
montażu bezpiecznika.

D

PP

d

7

Zdefiniować podstawowe parametry
łączników instalacyjnych.

A

P

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

8

Zanalizować układy elektryczne
z łącznikami.

C

PP

d

9

Wyjaśnić działanie łączników

B

P

d

10

Wymienić elementy składowe instalacji
elektrycznej

A

P

d

11

Określić zastosowanie wyłączników
instalacyjnych nadprądowych.

B

P

c

12

Podać kolejność prac podczas montażu
instalacji elektrycznej.

A

P

c

13

Zdefiniować rolę urządzeń stanowiących
wyposażenie instalacji elektrycznych.

A

P

a

14

Zastosować kryteria doboru łącznika do
określonych warunków pracy.

C

P

c

15

Dobrać osprzęt do łączenia przewodów.

C

PP

b

16

Zastosować zasady bhp obowiązujące na
stanowisku pracy.

C

P

d

17

Zdefiniować pojęcie osprzętu
instalacyjnego.

A

P

d

18

Rozróżnić rodzaje schematów instalacji
elektrycznej.

B

P

c

19

Określić przeznaczenie osprzętu
instalacyjnego.

B

P

d

20

Narysować, na podstawie schematu
ideowego, schemat montażowy instalacji
elektrycznej.

D

PP

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Przed rozpoczęciem testu należy przygotować salę zgodnie z wymaganiami.
3. Po zajęciu miejsc przez uczniów należy rozdać instrukcje testowania, a następnie arkusze

zadań testowych oraz karty odpowiedzi. Na arkuszach uczniowie powinni wpisać imię,
nazwisko i klasę.

4. Uczniowie otrzymują 5 minut na zapoznanie się z instrukcją – w tym czasie

nie wykonują żadnych czynności.

5. Uczniowie pracują indywidualnie nie korzystając z żadnych pomocy za wyjątkiem

przyborów do pisania oraz rysowania.

6. Na rozwiązanie wszystkich zadań uczniowie mają 40 minut.
7. Zakończenie rozwiązywania testu uczeń zgłasza przez podniesienie ręki.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję – masz na tę czynność 5 minut. Jeżeli są wątpliwości

zapytaj nauczyciela.

2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Przeczytaj uważnie każde polecenie zestawu zadań testowych, starając się dobrze

zrozumieć jego treść.

4. Twoje zadanie polega na poprawnym rozwiązaniu 20 zadań o różnym stopniu trudności:
5. Odpowiedzi udzielaj na karcie odpowiedzi. Zaczernij prostokąt z poprawną odpowiedzią.

Jeśli uznasz, że pierwsza odpowiedź jest błędna, zakreśl ją kółkiem i zaznacz
prawidłową.

6. Po zakończeniu rozwiązywania testu podnieś rękę i zaczekaj, aż nauczyciel odbierze od

Ciebie pracę.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Łącznik pojedynczy, natynkowy, bryzgoszczelny przedstawia rysunek:

2. Odłączniki są to łączniki, które

a) wyłączają prądy robocze.
b) wyłączają prądy zwarciowe.
c) stanowią widoczną przerwę w obwodzie.
d) przełączają obwody elektryczne.

3. Przedstawiony na rysunku odgałęźnik kontrolny jest osprzętem stosowanym do rur

a) stalowych typu RS-P.
b) gładkich sztywnych typu RL.
c) karbowanych giętkich typu RKLG.
d) gładkich sztywnych typu RC.

4. Do załączania do sieci odbiorników przenośnych w łazience zastosujesz

a) gniazdo dwubiegunowe bez styku ochronnego.
b) gniazdo dwubiegunowe ze stykiem ochronnym bryzgoszczelne.
c) gniazdo dwubiegunowe ze stykiem ochronnym.
d) łącznik pojedynczy natynkowy bryzgoszczelny.

5. Przed załączeniem napięcia do instalacji połączonej według

schematu jak na rysunku, wykręcono żarówki, wykonano
zwarcie między przewodami L1 i N i zmierzono rezystancję
między stykami opraw – punkty 1-1’ oraz 2-2’. Wyniki
pomiarów zanotowano w tabeli. Zdiagnozuj poprawność
działania układu na podstawie wyników pomiarów

a) nieprawidłowo podłączono żarówkę E1,
b) instalacja działa poprawnie,
c) nieprawidłowo podłączono żarówkę E2,
d) zamieniono przewód neutralny z ochronnym.

6. Po zamontowaniu gniazda bezpiecznika instalacyjnego do podłoża w następnej

kolejności
a) zamontujesz wstawkę kalibrową.
b) umieścisz w gnieździe wkładkę topikową.
c) zamontujesz w gnieździe główkę.
d) podłączysz gniazdo do instalacji.

Q1 – A

Q1 – B

1 – 1’ 2 – 2’

otwarty

zamknięty R=

∞

R=0

zamknięty

otwarty

R=0

R=

∞

1 1’

2 2’

A B

a)

b)

c)

d)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

7. Największa znormalizowana wartość natężenia prądu jaki może długotrwale przepływać

przez części przewodzące łącznika nie powodując przekroczenia dopuszczalnej
temperatury, jest to
a) zdolność łączeniowa.
b) prąd znamionowy ciągły.
c) wytrzymałość zwarciowa.
d) napięcie znamionowe.

8. Rysunek przedstawia układ do włączania dwóch odbiorników w zadanej kolejności

stosowany w wentylatorach nagrzewnic. Grzałka
nagrzewnicy jest włączona wtedy, gdy
a) załączony jest łącznik Q1.1.
b) otwarte są łączniki Q1.1 i Q1.2.
c) załączony jest łącznik Q1.2.
d) załączone są łącznik Q1.2 i Q1.1.

9. Najistotniejszym elementem konstrukcyjnym wyłącznika jest zamek. W wyłączniku

z wyzwalaczem termicznym wzrost prądu ponad wartość nastawioną powoduje
zadziałanie zamka i otworzenie styków na skutek
a) przyciągnięcia ruchomej zwory elektromagnesu, którego cewka jest włączona

w obwód główny.

b) stopienia się topiku w wymiennej wkładce topikowej.
c) wyzwalania tyrystorów połączonych w układzie odwrotnie równoległym impulsami,

zsynchronizowanymi z przejściem napięcia przez zero.

d) nagrzania paska bimetalu prądem w obwodzie kontrolowanym i odkształcenia

w kierunku metalu o mniejszej rozszerzalności cieplnej.

10. W skład instalacji elektrycznej wchodzą m.in.

a) schemat ideowy.
b) transformatory.
c) stacje rozdzielcze.
d) przewody elektryczne.

11. Jako zabezpieczenia zwarciowe bezzwłoczne w instalacji elektrycznej zastosujesz

a) wyłącznik z wyzwalaczem termobimetalowym.
b) energoelektroniczny wyłącznik szybki.
c) wyłącznik z wyzwalaczem elektromagnetycznym.
d) rozłącznik instalacyjny dźwigienkowy.

12. Przy montażu instalacji powinna być zachowana następująca kolejność robót

a) trasowanie, instalowanie elementów wsporczych, montaż rur i puszek, układanie

przewodów, łączenie przewodów, tynkowanie,

b) trasowanie, montaż rur i puszek, instalowanie elementów wsporczych układanie

przewodów, łączenie przewodów, tynkowanie,

c) trasowanie, instalowanie elementów wsporczych, montaż rur i puszek, tynkowanie,

układanie przewodów, łączenie przewodów,

d) trasowanie, instalowanie elementów wsporczych, montaż rur i puszek, układanie

przewodów, tynkowanie, łączenie przewodów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

13. Bezpieczniki stanowią element przewodzący

a) chroniący odbiorniki i instalację przed uszkodzeniem w przypadku przeciążenia lub

zwarcia w obwodzie.

b) umożliwiający zmianę stanu obwodu: załączanie, wyłączanie i przełączanie.
c) chroniący przewody przed uszkodzeniem mechanicznym i umożliwiający wymianę

przewodów.

d) stosowany do łączenia przewodów instalacyjnych oraz do wykonywania odgałęzień.

14. Wtyczek o prądach znamionowych powyżej 10 A nie wolno wykorzystywać do

a) instalacji podtynkowych.
b) gniazda bez styku ochronnego.
c) wyłączania odbiornika.
d) instalacji natynkowych.

15. Do łączenia przewodów i wykonywania odgałęzień w puszkach stosuje się

a) uchwyty lub opaski zaciskowe.
b) zaciski i szczęki stykowe.
c) złączki dwukielichowe.
d) gniazda piętrowe odgałęźne.

16. Po wykonaniu instalacji elektrycznej, przed załączeniem napięcia należy

a) sprawdzić obecność napięcia w obwodzie.
b) wykręcić wkładki topikowe stwarzając widoczną przerwę.
c) załączyć napięcia bez sprawdzania jakości wykonanych połączeń.
d) sprawdzić poprawność wykonania połączeń instalacji.

17. Szereg urządzeń stanowiących wyposażenie instalacji elektrycznych to

a) łączniki instalacyjne.
b) puszki instalacyjne.
c) rury instalacyjne.
d) osprzęt instalacyjny.

18. Rysunek przedstawia schemat instalacji elektrycznej

z łącznikiem zmiennym schodowym
a) funkcjonalny.
b) montażowy.
c) ideowy.
d) ideowy rozwinięty.

19. Odgałęźniki są stosowane do

a) ochrony przewodów przed uszkodzeniem mechanicznym.
b) zmiany stanu obwodu: załączanie, wyłączanie i przełączanie.
c) przyłączania odbiorników elektrycznych przenośnych do sieci.
d) łączenia przewodów instalacyjnych oraz do wykonywania odgałęzień.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

20. Schemat montażowy instalacji elektrycznej przedstawiony na

rysunku został narysowany na podstawie schematu ideowego
rozwiniętego z rysunku

b)

c)

d)

a)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko …………………………………………………………………………………

Montowanie osprzętu w instalacjach elektrycznych

Zaznacz poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

Test 2
Test pisemny dwustopniowy do jednostki modułowej „Montowanie
osprzętu w instalacjach elektrycznych”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 7, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 16, 17, 18, 19 są zadaniami z poziomu
podstawowego,

−

zadania 4, 5, 6, 8, 15, 20 są zadaniami z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający - za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny - za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry - za rozwiązanie 16 zadań w tym, co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry - za rozwiązanie 19 zadań w tym, co najmniej 6 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. a, 3. c, 4. c, 5. b, 6. c, 7. a, 8. a, 9. a, 10. b, 11. c,
12. b, 13. d, 14. c, 15. a, 16. a, 17. d, 18. d, 19. c, 20. c.

Plan testu

Nr

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia uczniów)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Klucz

odpowiedzi

1

Rozpoznać na podstawie wyglądu
zewnętrznego podstawowe typy łączników
stosowanych w instalacjach elektrycznych

A

P

d

2

Zdefiniować podstawowe rodzaje
łączników niskiego napięcia

A

P

a

3

Rozróżnić podstawowy osprzęt
instalacyjny

B

P

c

4

Zastosować kryteria doboru łączników do
określonych warunków pracy.

C

PP

c

5

Zdiagnozować na podstawie wyników
pomiarów poprawność działania układów
z łącznikami elektrycznymi

C

PP

b

6

Określić wyłącznik instalacyjny

C

PP

c

7

Zdefiniować podstawowe parametry
łączników instalacyjnych

A

P

a

8

Zanalizować układy elektryczne
z łącznikami

C

PP

a

9

Wyjaśnić działanie łączników

B

P

a

10

Wymienić elementy składowe instalacji
elektrycznej

A

P

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

11

Określić zastosowanie styczników

B

P

c

12

Podać kolejność prac podczas montażu
instalacji elektrycznej

A

P

b

13

Zdefiniować rolę urządzeń stanowiących
wyposażenie instalacji elektrycznych

A

P

d

14

Zastosować kryteria doboru łącznika do
określonych warunków pracy

C

P

c

15

Dobrać osprzęt do łączenia rur
instalacyjnych

D

PP

a

16

Zastosować zasady bhp obowiązujące na
stanowisku pracy

C

P

a

17

Zdefiniować pojęcie osprzętu
instalacyjnego

A

P

d

18

Rozróżnić rodzaje schematów instalacji
elektrycznej

B

P

d

19

Określić przeznaczenie osprzętu
instalacyjnego

B

P

c

20

Narysować, na podstawie schematu
ideowego, schemat montażowy instalacji
elektrycznej

D

PP

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Przed rozpoczęciem testu należy przygotować salę zgodnie z wymaganiami.
3. Po zajęciu miejsc przez uczniów należy rozdać instrukcje testowania, a następnie arkusze

zadań testowych oraz karty odpowiedzi. Na arkuszach uczniowie powinni wpisać imię,
nazwisko i klasę.

4. Uczniowie otrzymują 5 minut na zapoznanie się z instrukcją – w tym czasie

nie wykonują żadnych czynności.

5. Uczniowie pracują indywidualnie nie korzystając z żadnych pomocy za wyjątkiem

przyborów do pisania oraz rysowania.

6. Na rozwiązanie wszystkich zadań uczniowie mają 40 minut.
7. Zakończenie rozwiązywania testu uczeń zgłasza przez podniesienie ręki.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję – masz na tę czynność 5 minut. Jeżeli są wątpliwości

zapytaj nauczyciela.

2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Przeczytaj uważnie każde polecenie zestawu zadań testowych, starając się dobrze

zrozumieć jego treść.

4. Twoje zadanie polega na poprawnym rozwiązaniu 20 zadań o różnym stopniu trudności:

Na rozwiązanie testu masz 40 minut.

5. Odpowiedzi udzielaj na karcie odpowiedzi. Zaczernij prostokąt z poprawną odpowiedzią.

Jeśli uznasz, że pierwsza odpowiedź jest błędna, zakreśl ją kółkiem i zaznacz
prawidłową.

6. Po zakończeniu rozwiązywania testu podnieś rękę i zaczekaj, aż nauczyciel odbierze od

Ciebie pracę.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Przycisk dzwonkowy, natynkowy, bryzgoszczelny przedstawia rysunek

2. Rozłączniki są to łączniki, które

a) wyłączają prądy robocze.
b) wyłączają prądy zwarciowe.
c) stanowią widoczną przerwę w obwodzie.
d) przełączają obwody elektryczne.

3. Przedstawiony na rysunku kątnik kontrolny jest osprzętem stosowanym do rur

a)

karbowanych giętkich typu RKLG.

b) gładkich sztywnych typu RL.
c)

stalowych typu RS-P.

d) gładkich sztywnych typu RC.

4. Do załączania do sieci odbiorników przenośnych w kuchni zastosujesz

a) gniazdo dwubiegunowe bez styku ochronnego.
b) gniazdo dwubiegunowe ze stykiem ochronnym bryzgoszczelne.
c) gniazdo dwubiegunowe ze stykiem ochronnym.
d) łącznik pojedynczy natynkowy bryzgoszczelny.

5. Przed załączeniem napięcia do instalacji połączonej według schematu jak na rysunku

wykręcono żarówki, wykonano zwarcie między przewodami L1 i N i zmierzono
rezystancję między stykami opraw – punkty 1-1’ oraz 2-2’. Wyniki pomiarów
zanotowano w tabeli. Zdiagnozuj poprawność działania układu na podstawie wyników
pomiarów.

a) nieprawidłowo podłączono żarówkę E1,
b) jest przerwa w obwodzie żarówki E2,
c) instalacja działa poprawnie,
d) zamieniono przewód neutralny z ochronnym.

6. Masz za zadanie wykonać montaż jednofazowego wyłącznika instalacyjnego

w rozdzielnicy elektrycznej. Przystępując do realizacji zadania w pierwszej kolejności
a) wykonasz montaż mechaniczny wyłącznika w rozdzielnicy.
b) wymontujesz uszkodzony wyłącznik instalacyjny.
c) sprawdzisz, czy rozdzielnica została odłączona od sieci zasilającej.
d) podłączysz napięcie zasilające do wyłącznika i sprawdzisz poprawność działania.

Q1 – A

Q1 – B

1 – 1’ 2 – 2’

otwarty

zamknięty R=

∞

R=

∞

zamknięty

otwarty

R=0

R=

∞

1 1’

2 2’

A B

a)

b)

c)

d)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

7. Największa wartość natężenia prądu w obwodzie, który można wyłączyć łącznikiem bez

jego uszkodzenia, jest to
a) zdolność łączeniowa.
b) prąd znamionowy ciągły.
c) wytrzymałość zwarciowa.
d) napięcie znamionowe.

8. Rysunek przedstawia układ z łącznikiem schodowym. W układzie jak na rysunku jest

możliwe załączanie

a) urządzenia lub oświetlenia z dwóch niezależnych miejsc.
b) urządzenia lub oświetlenia, gdy otwarte są łączniki Q1 i Q2.
c) niezależne dwóch punktów oświetleniowych.
d) urządzenia lub oświetlenia, gdy zamknięte są łącznik Q1 i Q2.

9. Najistotniejszym elementem konstrukcyjnym wyłącznika jest zamek. W wyłączniku

z wyzwalaczem elektromagnetycznycm wzrost prądu ponad wartość nastawioną
powoduje zadziałanie zamka i otworzenie styków na skutek
a) przyciągnięcia ruchomej zwory elektromagnesu, którego cewka jest włączona

w obwód główny.

b) stopienia się topiku w wymiennej wkładce topikowej.
c) wyzwalania tyrystorów połączonych w układzie odwrotnie równoległym impulsami,

zsynchronizowanymi z przejściem napięcia przez zero.

d) nagrzania paska bimetalu prądem w obwodzie kontrolowanym i odkształcenia

w kierunku metalu o mniejszej rozszerzalności cieplnej.

10. W skład instalacji elektrycznej wchodzą m.in.

a) schemat ideowy.
b) rozdzielnice.
c) stacje rozdzielcze.
d) transformatory.

11. W układzie napędowym do sterowania pracą silnika zastosujesz

a) wyłącznik z wyzwalaczem termobimetalowym.
b) energoelektroniczny wyłącznik szybki.
c) stycznik elektromagnesowi.
d) rozłącznik instalacyjny dźwigienkowy.

12. Przy montażu instalacji powinna być zachowana następująca kolejność robót

a) trasowanie, instalowanie elementów wsporczych, montaż rur i puszek, układanie

przewodów, łączenie przewodów, tynkowanie.

b) trasowanie, instalowanie elementów wsporczych, montaż rur i puszek, tynkowanie,

układanie przewodów, łączenie przewodów.

c) trasowanie, montaż rur i puszek, instalowanie elementów wsporczych, układanie

przewodów, łączenie przewodów, tynkowanie.

d) trasowanie, instalowanie elementów wsporczych, montaż rur i puszek, układanie

przewodów, tynkowanie, łączenie przewodów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

13. Puszki instalacyjne

a) chronią odbiorniki i instalację przed uszkodzeniem w przypadku przeciążenia lub

zwarcia w obwodzie.

b) umożliwiają zmianę stanu obwodu: załączanie, wyłączanie i przełączanie.
c) chronią przewody przed uszkodzeniem mechanicznym i umożliwiają wymianę

przewodów.

d) są stosowane do łączenia przewodów instalacyjnych oraz do wykonywania

odgałęzień.

14. Odłączniki nie posiadają komór gaszeniowych i mogą być zastosowane do

a) przełączania układów pod napięciem.
b) wyłączania odbiornika spod napięcia.
c) stwarzania widocznej przerwy w obwodzie.
d) zabezpieczenia odbiorników przed skutkami zwarć.

15. Do łączenie rur z tworzyw sztucznych stosuje się

a) złączki dwukielichowe.
b) zaciski i szczęki stykowe.
c) uchwyty lub opaski zaciskowe.
d) gniazda piętrowe odgałęźne.

16. Przed przystąpieniem do podłączenia instalacji do sieci elektroenergetycznej należy

a) sprawdzić, czy rozdzielnica została wyłączona spod napięcia.
b) wkręcić wkładki topikowe stwarzając ciągłość instalacji.
c) załączyć napięcie do rozdzielnicy, przy której pracujemy.
d) sprawdzić poprawność wykonania połączeń instalacji.

17. Łączniki stosowane instalacjach elektrycznych mieszkaniowych i przemysłowych to

a) osprzęt instalacyjny.
b) puszki instalacyjne.
c) rury instalacyjne.
d) łączniki instalacyjne.

18. Rysunek przedstawia schemat instalacji elektrycznej

z łącznikiem seryjnym (świecznikowym)
a) funkcjonalny.
b) montażowy.
c) ideowy.
d) ideowy rozwinięty.

19. Łączniki wtykowe są stosowane do

a) ochrony przewodów przed uszkodzeniem mechanicznym.
b) zmiany stanu obwodu: załączanie, wyłączanie i przełączanie.
c) przyłączania odbiorników elektrycznych przenośnych do sieci.
d) łączenia przewodów instalacyjnych oraz do wykonywania odgałęzień.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

20. Schemat montażowy instalacji elektrycznej przedstawiony na

rysunku został narysowany na podstawie schematu ideowego
rozwiniętego z rysunku

KARTA ODPOWIEDZI

b)

c)

d)

a)

L1

PE

N

Q1

E1

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko …………………………………………………………………………………

Montowanie osprzętu w instalacjach elektrycznych

Zaznacz poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

7. LITERATURA

1. Bartodziej G., Kułuża E.: Aparaty i urządzenia elektryczne. WSiP, Warszawa 1997
2. Kotlarski W., Grad J.: Aparaty i urządzenia elektryczne. WSiP, Warszawa 1995
3. Markiewicz H.: Instalacje elektryczne. WNT, Warszawa 2005
4. Praca zbiorowa: Praktyczna elektrotechnika ogólna. REA, Warszawa 2003
5. Praca zbiorowa: Poradnik montera elektryka. WNT, Warszawa 1997
6. Januszewski S., Pytlak A., Rosnowska-Nowaczyk M., Świątek H.: Energoelektronika.

WSiP, Warszawa 2004

7. Niestępski S., Patrol M., Pasternakiewicz J., Wiśniewski T.: Instalacje elektryczne.

Budowa, projektowanie i eksploatacja. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej,
Warszawa 2001