http://e-prawnik.pl

Przebieg postępowania

Jak uzyskać nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym?
Data: 05-03-2009 r.

Jak skutecznie przeprowadzić postępowanie cywilne w trybie nakazowym?

Czym jest postępowanie nakazowe?

Postępowanie nakazowe jest jednym ze szczególnych postępowań procesu cywilnego, którego skutkiem jest

wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Uzyskane w ten sposób orzeczenie sądu,

ma szczególną

moc, nawet bez konieczności nadawania mu klauzuli wykonalności, stąd też osoba na rzecz której zostało
wydane takie orzeczenie ma o wiele większe uprawnienia w stosunku do pozwanego, niż w sytuacji gdyby
uzyskała zwykły wyrok w sprawie czy też nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym. W postępowaniu
nakazowym można dochodzić wyłącznie roszczeń pieniężnych bądź też świadczenia innych rzeczy
zamiennych.

Jaki sąd jest właściwy w sprawach o nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym?

Pozew o rozpoznanie sprawy w trybie postępowania nakazowego

może zostać skierowany zarówno do

sądu

rejonowego jak i sądu okręgowego. O właściwości rzeczowej sądu w niniejszym przypadku będzie
decydować przede wszystkim wartość przedmiotu sporu (dalej: WPS) w sprawie. I tak jeśli WPS będzie
wynosić maksymalnie 75.000 zł - sądem właściwym będzie sąd rejonowy, w przypadku przekroczenia tej
sumy, sprawę rozpozna jako sąd pierwszej instancji sąd okręgowy. W sprawach gospodarczych (ze stosunków
gospodarczych) kwotą graniczną dla określenia właściwości rzeczowej sądu jest 100.000 zł.

Warto pamiętać o tym, iż do wartości przedmiotu sporu nie dolicza się pożytków, kosztów i odsetek, które mogą
być dochodzone obok roszczenia głównego.

Który sąd będzie właściwy miejscowo?

Zgodnie z ogólną zasadą,

sądem właściwym

miejscowo będzie sąd właściwy dla miejsca zamieszkania czy

też siedziby pozwanego. Przepisy przewidują jednakże właściwość przemienną bądź też wyłączną w
niektórych sprawach, stąd też niekiedy pozew może być skierowany do innego sądu niż sąd miejsca
zamieszkania pozwanego. Przykładowo pozew z weksla można skierować do sądu właściwego ze względu na
miejsce płatności weksla a pozew z umowy ze względu na miejsce jej wykonania.

Kiedy sąd może wydać nakaz zapłaty?

Przepisy Kodeksu postępowania cywilnego wyraźnie wskazują, kiedy sąd może wydać nakaz zapłaty w
postępowaniu nakazowym. Aby móc dochodzić roszczenia w postępowaniu nakazowym, należy okoliczności
uzasadniające dochodzone roszczenie udowodnić wskazanym przez przepisy dokumentem.

Zgodnie z przepisem art. 485 § 1 k.p.c., sąd wydaje nakaz zapłaty, jeżeli powód dochodzi roszczenia

pieniężnego albo świadczenia innych rzeczy zamiennych, a okoliczności uzasadniające dochodzone żądanie

są

udowodnione dołączonymi do pozwu

:

dokumentem urzędowym (dokumentem urzędowym jest pismo sporządzone przez właściwy organ -
państwowy, samorządowy, spółdzielczy - w przepisanej formie i w zakresie działania organu),

zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem (może to być także podpisana przez dłużnika faktura VAT),

wezwaniem dłużnika do zapłaty i pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu (może to być także
prywatne pismo określające wysokość zadłużenia i terminy spłaty zadłużenia, jeśli są już wymagalne)

zaakceptowanym przez dłużnika żądaniem zapłaty, zwróconym przez bank i nie zapłaconym z powodu braku
środków na rachunku bankowym.

wekslem, czekiem, warrantem lub rewersem należycie wypełnionym, których prawdziwość i treść nie nasuwają
wątpliwości.

umową, dowodem spełnienia wzajemnego świadczenia niepieniężnego oraz dowodem doręczenia dłużnikowi
faktury lub rachunku, jeżeli powód dochodzi należności zapłaty świadczenia pieniężnego lub odsetek w
transakcjach handlowych określonych w ustawie z dnia 12 czerwca 2003 r. o terminach zapłaty w transakcjach
handlowych,

wyciągiem z ksiąg bankowych podpisanym przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie
praw i obowiązków majątkowych banku i opatrzonego pieczęcią banku oraz dowodem doręczenia dłużnikowi
pisemnego wezwania do zapłaty.

Przepisy dopuszczają możliwość załączenia niniejszych dokumentów w odpisach, poświadczonych za
zgodność z oryginałem przez notariusza bądź przez występujących w sprawie adwokata, radcę prawnego,
rzecznika patentowego czy też radcę Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa. Nie dotyczy to jednak weksli,
czeków, warrantów, rewersów oraz wyciągu z ksiąg bankowych - te dokumenty muszą zostać załączone w
oryginałach - w innym przypadku sąd może zwrócić pozew na podstawie przepisu art. 130 k.p.c.

Czy pozew należy złożyć na formularzu?

Nie zawsze. Otóż zależy to od dochodzonego roszczenia. Jeśli przepisy wymagają złożenia pozwu na

przygotowanym formularzu (np. w postępowaniu uproszczonym), to wówczas złożenie pozwu na formularzu
jest obowiązkowe. W innych przypadkach wystarczające jest złożenie pozwu w zwykłej formie pisemnej.

Jaka jest procedura wydania nakazu zapłaty?

Sąd wydaje nakaz zapłaty na posiedzeniu niejawnym. Oznacza to, iż w trakcie posiedzenia nie ma obecnych
stron postępowania, a informacja o wydanym nakazie zapłaty dociera z chwilą doręczenia odpisu nakazu
zapłaty stronom za pośrednictwem poczty.

Nie zawsze jednak sądy wydaje nakazy zapłaty w postępowaniu nakazowym. Jeśli nie ma podstaw do
wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym (gdyż, przykładowo, załączone do pozwu dokumenty
nie są zgodne z wymogami przepisu art. 485 § 1 k.p.c.), lecz istnieje zasadność wydania takiego orzeczenia w

postępowaniu upominawczym

, sąd może przekazać sprawę do rozpoznania w trybie upominawczym.

Jeśli natomiast sąd uzna, iż nie ma podstaw do wydania nakazu zapłaty, wyznaczy rozprawę i wezwie strony
do uczestnictwa w postępowaniu.

Jeżeli sąd wyda jednak nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, jak zostało wspomniane, doręcza odpis
orzeczenia tak powodowi jak i pozwanemu w sprawie. Sąd obliguje pozwanego do uiszczenia orzeczonej

sumy w terminie dwóch tygodni

bądź do świadczenia rzeczy zamiennych albo do wniesienia zarzutów od

nakazu zapłaty.

Dlaczego nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym ma szczególną moc?

Nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym stanowi z chwilą wydania

tytuł zabezpieczenia

.

Oznacza to, iż bez konieczności oczekiwania na uprawomocnienie się nakazu zapłaty i bez konieczności
nadawania mu klauzuli wykonalności, powód może wstąpić do komornika o zabezpieczenie przysługującego
mu roszczenia. Nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym jest więc w tym zakresie zrównany w swej
mocy z postanowieniem sądu o udzieleniu zabezpieczenia wydanym w postępowaniu zabezpieczającym.
Wybór sposobu zabezpieczenia roszczenia należy do powoda - może on więc wskazać, iż zabezpieczenie może
nastąpić poprzez zajęcie rachunku bankowego czy też wynagrodzenia pozwanego.

Jeszcze większą moc ma nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym na podstawie weksla, czeku
warrantu czy też rewersu. Taki nakaz staje się bowiem natychmiast wykonalny po upływie terminu do
wniesienia środka odwoławczego od nakazu (dwóch tygodni od dnia doręczenia nakazu pozwanemu). Oznacza

to, iż powód może po upływie w/w terminu wszcząć postępowanie egzekucyjne,

bez konieczności nadawania

nakazowi klauzuli wykonalności. Jeśli jednak pozwany wniesie zarzuty może także złożyć wniosek o
wstrzymanie natychmiastowego wykonania nakazu zapłaty, bądź w samych zarzutach bądź też osobno, po
wniesieniu zarzutów do sądu. W takim przypadku sąd może wydać decyzję zgodną z żądaniem pozwanego.

Co jeśli sąd nie będzie mógł doręczyć nakazu zapłaty?

Jeśli sąd ma problemy z doręczeniem nakazu zapłaty, może wezwać powoda do wskazania aktualnego
adresu. W tym celu konieczne jest wystąpienie do Departamentu Spraw Obywatelskich Ministerstwa Spraw
Wewnętrznych i Administracji Wydział Udostępniania Informacji o wydanie zaświadczenia o aktualnym
miejscu zameldowania osoby fizycznej. We wniosku należy wskazać interes prawny w uzyskaniu danych -
najkorzystniej wskazać wezwanie sądu do podania aktualnego miejsca zameldowania pozwanego. Czas
oczekiwania na zaświadczenie może wynosić nawet cztery miesiące, dlatego też, nie jest wykluczone
złożenie pisma do sądu o przedłużenie terminu do przedłożenia zaświadczenia, uzasadnionego koniecznością
oczekiwania na pismo z Departamentu.

Problem pojawi się wówczas, gdy adres wskazany przez Departament będzie identyczny z tym, na który nakaz
miał być doręczony a pozwany, przykładowo wyprowadził się czy tez mieszka za granicą. W takim
przypadku sąd uchyli nakaz i wyda właściwe postanowienie - o skierowaniu sprawy do trybu zwykłego bądź

też podejmie czynności zmierzające do doręczenia za granicą.

Jak skutecznie wnieść zarzuty?

Pismo z zarzutami

wnosi się do sądu, który wydał nakaz zapłaty. W piśmie pozwany powinien wskazać, czy

zaskarża nakaz zapłaty w całości czy w części, przedstawić zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy
zgłosić przed wdaniem się w spór, oraz pozostałe zarzuty przeciwko żądaniu pozwu, a także wszystkie
okoliczności faktyczne i dowody na ich potwierdzenie. Jeśli pozew został wniesiony na formularzu, zarzuty
także winny zostać wniesione w tej formie. W postępowaniu nakazowym niedopuszczalne jest powództwo
wzajemne.

Jeśli zarzuty zostaną wniesione po terminie, nie zostaną należycie opłacone bądź też nie zostaną uzupełnione

zgodnie z wezwaniem sądu, zostaną one odrzucone. To z kolei powoduje, iż nakaz zapłaty uprawomocni się.

Jeśli pozwany już wniesie skutecznie zarzuty ...

Jeśli jednak zarzuty zostaną wniesione skutecznie, sąd skieruje sprawę do postępowania zwykłego i
wyznaczy rozprawę. W toku postępowania nie można występować z nowymi roszczeniami zamiast lub obok
dotychczasowych. Jednakże w razie zmiany okoliczności powód może żądać zamiast pierwotnego przedmiotu
sporu jego wartości lub innego przedmiotu, a w sprawach o świadczenie powtarzające się może nadto
rozszerzyć żądanie pozwu o świadczenia za dalsze okresy.

Okoliczności faktyczne, zarzuty i wnioski dowodowe niezgłoszone w pozwie albo w piśmie zawierającym
zarzuty od nakazu zapłaty mogą być rozpoznawane jedynie wtedy, gdy strona wykaże, że nie mogła z nich
skorzystać wcześniej lub gdy potrzeba ich powołania wynikła później. Powód może powołać nowe fakty i
dowody w terminie tygodnia od dnia doręczenia mu pisma pozwanego zawierającego zarzuty.

Jaki sąd może wydać wyrok w sprawie?

Orzeczenie, jakie zapadnie w sprawie, będzie dotyczyło wydanego nakazu zapłaty. Sąd może bowiem
utrzymać wydany nakaz w mocy w całości, bądź też w części, może go uchylić i orzec o żądaniu pozwu,
bądź też postanowieniem uchylić nakaz zapłaty i pozew odrzucić lub postępowanie umorzyć.

Czy powód może cofnąć zarzuty?

Oczywiście. Jednakże sąd może uznać cofnięcie za niedopuszczalne, gdy okoliczności sprawy wskazują, że
cofnięcie zarzutów jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia
prawa.

Jak pozew w postępowaniu nakazowym winien być opłacony?

Wysokość

opłaty w postępowaniu nakazowym

zależna jest od wartości przedmiotu sporu. Zasadniczo wynosi

ona 5% WPS. Powód wnosząc pozew o wydanie nakazu zapłaty jest jednak zobowiązany do uiszczenia
czwartej części tak obliczonej opłaty. Pozostała część (ľ) zasądzana jest w nakazie zapłaty i ściągana od
pozwanego. Jeśli jednak pozwany wniesie zarzuty od nakazu zapłaty, będzie zobowiązany już na tym etapie
uiścić pozostałą sumę opłaty sądowej (wspomniane ľ WPS).

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 17 listopada 1964 roku -

Kodeks postępowania cywilnego

(Dz. U. 1964 r., Nr 43, poz.

269).

http://e-prawnik.pl