Organizacja Narodow Zjednoczonych-miedzynarodowa organizacja
uniwersalna
Powstaje podczas II wojny swiatowej-chodzilo o powolanie insystucji, ktora
stalaby na strazy pokoju i bezpieczenstwa miedzynarodowego.
Nowa organizacja o szerokich kompetencjach politycznych, gospodarczych i
spolecznych miala zastapic nieskuteczna lige narodow i stac sie podstawa
powojennego ladu miedzynarodowego.powstal zwiazek panstw.
Deklaracja Wielkiej Brytanii i Stanow Zjednoczonych podpisana w Londynie -
czerwiec 1941r. "wspołpraca z innymi wolnymi narodami zarowno w czasie
wojny, jak i pokoju"
Karta Atlantycka
Ona te kraje wyrzekaja sie stosowania przemocy w stosunkach
miedzynarodowych, ekspansji terytorialnej oraz innych form, uznaja rozbrojenie
jako podstawe bezpieczenstwa swiatowego, prawo wszystkich narodow do
suwerennosci i swobodnego wyboru form rzadow, rozwoj wspolpracy
gospodarczej na zasadach rownosci i wzajemnej korzysci.
-Wrzesien 1941r. - do karty orzylacza sie ZSRR
-Styczen 1942r. -26 panstw koalicji antyhitleroskiej(bez francji) popieraja karte
atlantycka podpisujac deklaracje narodow zjednoczonych
Pojawia sie termin"Narody Zjednoczone"
-1944r. - zsrr , usa, wielka brtytania, chiny uzgadniaja cele, strukture i model
funkcjonowania tworzonej organizacji.
-luty 1945 - jałta na krymie - prezydenci: roosevelt,churchill, stalin uzgadniaja
zasady glosowania w Radzie Bezpieczenstwa, zapradzaja chiny i francje do
zorganizowania konferencji zalozycielskiej
-25 kwietnia-26czerwca 1945, san francisco-konferencja zalozycielska.
Uczestniczy 50delegacji. oficjalna nazwa; Konferencja Narodow
Zjednoczonych w sprawie Organizacji Miedzynarodowej
-26czerwca1945 - podpisanie dokumentu zwanego Karta zawierajaca
111artykulow
-24pazdziernika1945- 5 stalych czlonkow Rady bezpieczenstwa oraz wiekszosc
sygnatariuszy, w tym polska ratyfikuja karte-swiatowy dzien ONZ
Od 1947 stala siedziba ONZ jest Nowy Jork
Oficjalne jezyki wedlug karty NZ: chinski,angielski,francuski,rosyjski,hiszpanski,
od 1976 arabski
Jezyki robocze:angielski,francuski, a w zgromadzeniu ogolnych hiszpanski i
rosyjski, czesc dokumentow wydawana jest w jezyku niemieckim
System narodow zjednoczonych
Podstawa prawnoorganizacyjna stosunkow laczacych globalna spolecznosc
miedzynarodowa
Onz ma charakter formalny i otwarty zgodnie z karta narodow zjednoczonych
prawo uzyskania czlonkostwa maja "narody milujace pokoj"
O przyjeciu do OnZ decyduje Zgromadzenie Ogolne 2/3 glosow na zlecenie
Rady bezpieczenstwa
Onz posiada osobowosc prawna:
-zdolnosc do zawierania umow
-nabywanie i zbywania majatku
-bycie syrona w sporze
Mankamentem powszechnej organizacji jest brak dysponowania aparatem
przymusu zapewniajawcego realizacje przyjetych konwencji
Cele i funkcje ONZ
Podstawa funkcjonowania jest karta narodow zjednoczonych
Karta stala sie nie tylko statutem uniwersalnej organizacji, ale konstytucja dalej
spoleczmosci miedzynarodowej
Obowiazuja zasady suwerennej rownosci wszystkich panstw czlonkowskich
-utrzymaniem miedzynarodowego pokoju i bezpieczenstwa
-tlumienie aktow agresji i innym naruszen pokoju
-rozwijanie przyjaznych stosunkow pomiedzy narodami
-rozwijanie problemow- w ramach wspolpracy-
gospodarczych,spolecznych,kulturalnych i humanitarnych
-popieranie i promocja praw czlowieka
-osrodek uzgadniania dzialan panstw zmierzajacych do osiagniecia powyzszych
celow
Onz nie jest organizacja ponadnarodowa
-mozliwosci dzialania zaleza od dobrej woli i checi do wspolpracy panstw
czlonkowskich
-karta wyraznie podkresla suwerennosc panstw - obowiazuje zasada
nieingerencji
-karta nie upowaznia NZ do interwencji w sprawy, ktore naleza do kompetencji
wewnetrznej ktoregokolwiek panstwa
-jedynie rada bezpieczenstwa dysponuje srodkami, ktore prawnie obliguja
panstwa do podporzadkowania sie podejmowanymi przez nia decyzji. RB ma
prawo zastosowac bezposrednie srodki przymusu ale jedynie w sytuacji
bezposredniego zagrozenia dla pokoju i bezpieczenstwa miedzynarodowego.
Funkcje ONZ
-operacyjne(udzielanie pomocy technicznej)
-regulacyjne(stwarzanie forum negocjacji i dyskusji)
-kontrolne(kontrola panstw czlonkowskich co do wypelniania postanowien karty
NZ)
Czlonkostwo w ONZ
Jest otwarte dla wszystkich panstw przestrzegajacych zasady pokoju
miedzynarodowego
Nowi czlonkowie przyjmowani sa przez Zgromadzenie Ogolne na zalecenie
Rady Bezpieczenstwa wiekszoscia glosow przy jednomyslnosci stalych
czlonkow RB
Zgromadzenie Ogolne moze, na wniosek RB zawiesicmdane panstwo w
prawach czlonkowskich, albo je wykluczyc z ONZ
Zgromadzenie ogolne
-organ plenarny - sklada sie ze wszystkich czlonkow przynaleznych do ONZ,
reprezentowanych przez delegatow(do5)
-moze zajmowac sie wszystkimi sprawami
-kazde pasntwo dysponuje w zgromadzeniu ogolnym jednym glosem
-uchwaly maja charakter zalecen, ktore moga miec powazne znaczenie
moralno-polityczne i stanowic istotny srodek nacisku
-sesje odbywaja sie raz w roku, ale moze zostac zwolana sesja specjalna na
żadanie Sekretarza Generalnego, RB lub wiekszosci czlonkow w 15dni od
momentu żadania, a takze moze odbyc sie sesja nadzwyczajna zwolana w 24h
w mysli rezolucji jednoczac sie dla pokoju.
-inicjuje badania sluzace rozwojowi wspolpracy miedzynarodowej, a takze
przestrzeganiu praw czlowieka oraz rozwojowi prawa miedzynarodowego
-decyduje o przyjeciu nowych czlonko-wybierany czlonkow RB, sekretarza
generalnego, wspolnie z RB sedziow miedzynarodowego trybunalu
sprawiedliwosci
Doroczna sesja, to prezentacja stanowiska poszczegulnych panstw w
kluczowych sprawach rozwoju miedzynarodowego