Thomas More

1

Thomas More

Święty

Św. Thomas More

kanclerz Anglii

Data urodzenia

7 lutego 1478

Londyn

Data śmierci

6 lipca 1535

Londyn

Data beatyfikacji

1886

Rzym

Data kanonizacji

1935

Rzym

przez Pius XI

Wspomnienie

22 czerwca

Patron

mężów stanu i polityków

Szczególne miejsca kultu Canterbury (tam pochowano jego

głowę)

Thomas More, Tomasz Morus (ur. 7 lutego 1478 w Londynie, zm. 6 lipca 1535 tamże) – sir, święty Kościoła

katolickiego, angielski myśliciel, pisarz i polityk, członek Izby Lordów. Stworzył wizję państwa idealnego (utopia).

Nie uznał legalności małżeństwa Henryka VIII i jego drugiej żony – Anny Boleyn oraz nie zgodził się uznać króla

za głowę Kościoła w Anglii, za co został skazany na ścięcie. Wyrok wykonano. W 1886 r. został beatyfikowany, a w

1935 r. – kanonizowany.

Za panowania Henryka VIII był w latach 1529-1532 kanclerzem Anglii. Znany w Europie jako humanista i pisarz.

Jego najsłynniejsze dzieło, Utopia (około 1516) przedstawia fikcyjne królestwo na wyspie, w którym niektórzy

współcześni uczeni dopatrują się wyidealizowanego przeciwieństwa Europy z czasów More'a, podczas gdy inni

uznają je za złośliwą satyrę tejże Europy.

Jedną z cech charakterystycznych dzieł More'a jest stosowanie alegorii w postaci fikcyjnego autora (tak jak w

Dialogue of Comfort, który stanowi rzekomy dialog pomiędzy wujem i bratankiem) lub stylizacji. Ponadto, More nie

daje żadnych wyraźnych wskazówek co do swojego osobistego punktu widzenia - z przyczyn, wyjaśnionych poniżej

- co sprawia, że możliwa jest praktycznie każda interpretacja jego dzieł.

More urodził się w Londynie w Anglii. Początkowo studiował nauki humanistyczne, później jednak poddał się

decyzji ojca, który chciał, by syn został prawnikiem. W roku 1520 był związany z dworem Henryka VIII.

Jako naukowiec początkowo był humanistą w najbardziej znanym sensie tego słowa. Był przyjacielem Erazma z

Rotterdamu, który zadedykował mu swoją Pochwałę głupoty - słowo "głupota" po grecku brzmi μωρíα (moria).

Thomas More

2

Później stosunki między nimi się ochłodziły, ponieważ More miał ortodoksyjne poglądy religijne, podczas gdy

Erazm w niektórych kwestiach doktrynalnych skłaniał się ku stanowiskom protestanckim.

More był autorem kilku obszernych traktatów, w których krytykował reformatorów religijnych, od Williama

Tyndale, Christophera St.German po Marcina Lutra. Pomagał także królowi Henrykowi VIII w napisaniu dzieła

Obrona siedmiu sakramentów. More był postacią w ówczesnej Anglii powszechnie znaną i szanowaną. Słynął z

uczciwości.

W latach 1529-1532 był kanclerzem Anglii.

Poglądy filozoficzne

Krytykował rozrzutność, arogancję i brutalność królów, brak dbałości o lud i 'psucie' pieniądza. Uważał, że źródłem

ludzkich nieszczęść często bywa własność prywatna, która rodzi nierówność ekonomiczną.

Ustrój Utopii to socjalizm drobnych producentów, rolników i rzemieślników. Rozwój przemysłu uważał za zło. W

Utopii wszyscy muszą pracować, ale tylko 6 godzin dziennie, żyć skromnie, mają takie samo jedzenie i ubiór. Cenią

moralność przede wszystkim. Za cudzołóstwo karzą śmiercią. Nie znają pieniądza; ludzie są wolni (niewolnikami

bywają jedynie jeńcy wojenni); Ustrój jest tu hierarchiczny i demokratyczny - na dole piramidy społecznej jest

rodzina, potem 30 rodzin wybiera 1 urzędnika, nad 10 urzędnikami stoi protofilarcha, a na szczycie jest sam książę.

Prawa są tu nieliczne i proste. Panuje tolerancja religijna, jest kilka religii, lecz zabroniony jest ateizm. Za fanatyzm

religijny grozi wydalenie z wyspy. Kapłanami mogą być też kobiety. Kapłan jest wybierany przez wiernych, nie ma

przywilejów i nie obowiązuje go celibat.

Rozwód Henryka VIII

Kanclerz Thomas Wolsey, arcybiskup Yorku, nie zdołał doprowadzić do rozwodu i unieważnienia małżeństwa, o

które zabiegał Henryk VIII i był zmuszony zrezygnować z urzędu w roku 1529. Henryk mianował More'a jego

następcą, gdyż najwyraźniej nie zdawał sobie sprawy z jego poglądów. Jako człowiek dobrze obeznany z prawem

kościelnym oraz fanatycznie religijny (miał zwyczaj biczować się) - More uważał, że unieważnienie małżeństwa

leży w gestii jurysdykcji papieskiej, a papież Klemens VII był zdecydowanie przeciwny rozwodowi króla.

W odpowiedzi na to Henryk mianował się głową Kościoła Anglii. Tylko duchowni musieli złożyć przysięgę

supremacji, w której deklarowali, że król stanowi głowę Kościoła. More, jako człowiek świecki, nie musiałby jej

składać, lecz wolał zrzec się urzędu kanclerza 16 maja 1532 roku, niż kontynuować służbę u króla. Początkowo

udało mu się uniknąć sprawy o zdradę stanu, ale w roku 1534 parlament uchwalił ustawę o sukcesji, która zawierała

przysięgę, wymagającą uznania ewentualnych dzieci Henryka i Anny Boleyn za prawowitych potomków oraz

odrzucenia "wszelkiej obcej zwierzchności, księcia czy monarchy".

Podobnie jak przysięga supremacji, obowiązywała ona nie wszystkich obywateli, tylko tych, których specjalnie

zawezwano, to znaczy piastujących urzędy państwowe oraz podejrzanych o zdradę. W kwietniu 1535 roku More

został poproszony o złożenie tej przysięgi, a kiedy odmówił, uwięziono go w Tower of London, gdzie nadal pisał.

Konsekwentnie milczał, co zgodnie z prawem uważane było za zgodę bez krzywoprzysięstwa.

Został osądzony, skazany i ścięty na Tower Hill w dniu 6 lipca. Ostatnie jego słowa to "Umieram jako dobry sługa

króla, ale przede wszystkim sługa Boga". Jego głowa była zatknięta na Moście Londyńskim przez miesiąc, potem

odzyskała ją jego córka, Margaret Roper.

More został beatyfikowany w 1886 przez Leona XIII a kanonizowany przez Kościół katolicki przez Piusa XI w roku

1935. Jego święto przypada 22 czerwca. W 2000 Jan Paweł II ogłosił go "patronem mężów stanu i polityków".

Thomas More

3

Zobacz też

• Oto jest głowa zdrajcy - filmowa adaptacja sztuki o Tomaszu Morusie

Linki zewnętrzne

• List Apostolski Jana Pawła II o ogłoszeniu św. Tomasza Morusa Patronem rządzących i polityków

[1]

• Center for Tomas More Studies

[2]

(

ang.

)

Przypisy

[1] http:/

/

www.

opoka.

org.

pl/

biblioteka/

W/

WP/

jan_pawel_ii/

listy/

tomasz_morus_31102000.

html

[2] http:/

/

www.

thomasmorestudies.

org/

Źródła i autorzy artykułu

4

Źródła i autorzy artykułu

Thomas More  Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=23291661  Autorzy: Abraham, Adam15, Albertus teolog, Allgau, Archeo16, Ausir, Bielsko, Bluszczokrzew, Bocianski,
Bolando, Bon presage, Buldożer, Byczek1, C2H5OH, Chris1391, Derbeth, Derski, DoubleOSeven, EMeczKa, Filip em, Gaspar van der Sar, Herr Kriss, Kasiata, Kaszkawal, Klondek, Kokodyl,
KrzysiekS, Laforgue, Lajsikonik, Leafnode, Luce, LukKot, Margoz, Mathiasrex, Minsk, Mix321, Numbo3, PMG, Paterm, Robert I Skarżycki, Roo72, Strebski, Synek125, Szwedzki, TOR, Togo,
Tvmsi, Vigilium, Vindur, Wiktoryn, Winiar, Wojtekwas, Xx236, Żbiczek, 61 anonimowych edycji

Źródła, licencje i autorzy grafik

Plik:Hans Holbein d. J. 065.jpg  Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Hans_Holbein_d._J._065.jpg  Licencja: Public Domain  Autorzy: Ecummenic, Emijrp, Evrik, Kürschner,
Man vyi, Mattes, PKM, Taragui, Urban, Warburg, Wst, 3 anonimowych edycji

Licencja

Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported
http:/

/

creativecommons.

org/

licenses/

by-sa/

3.

0/