Impresjonizm Encyklopedia

koniec XIX w., poczÄ…tek XX w.







Impresjonizm był to kierunek, który pojawił się pod koniec XIX w., trwał do pocz. XX w. Przejawiał się w malarstwie, rzeźbie i muzyce(Debussy). Istotą impresjonizmu było wierne oddanie wrażenia wizualnego dzięki wnikliwym studiom nad kolorem i światłem. Impresjoniści zrewolucjonizowali teorię koloru wiernie oddając wrażenia wizualne i malując z natury. Zawęzili swoją paletę do jasnych, żywych barw. Pragnąc uchwycić wibrowanie światła i powietrza używali głównie kolorów dopełniających tj. żółcień, fiolet lub czerwień i zieleń. Impresjoniści nie określali kształtu, a granice przedmiotów wyznaczały 2 plamy barwy. Malowano zmienność wrażeń w zmiennych warunkach. Wprowadzono nowe, nietypowe układy kompozycyjne. Swoje pejzaże impresjoniści malowali w plenerze, w bezpośrednim kontakcie z naturą.

Przedstawiciele i ich dzieła:

Eduard Manet - był prekursorem
- "Åšniadanie na trawie", "Olimpia"

Claude Monet
- "Impresja" ("Wschód słońca")

- cykl nenufarów

August Renoir - portrety, sceny rodzajowe np.: w teatrze, ogródkach
Edgar Degas - malował akty, tancerki (np.: podczas prób, występów na scenie)
Do wybitnych pejzażystów francuskich należeli także Pissaro i Sisley.

Poul Cezanne - scalił przedmiot, określił jego kształt, uprościł przedmioty. Jego ulubiona kolorystyka to błękit skontrastowany z ugrami. Namalował szereg martwych natur z jabłkami, pejzaże (np.: z górą Wiktorią) oraz cykl "Kąpiące się". Jego przemyślenia artystyczne pozwoliły później kubistom w stworzeniu założeń tego kierunku.






ENCYKLOPEDIA

IMPRESJONIZM [franc. < Å‚ac.], szt. plast. kierunek w malarstwie i rzeźbie ostatniego trzydziestolecia XIX w. i pocz. XX w., którego istotÄ… byÅ‚o subiektywne utrwalenie wrażeÅ„ jednostkowych. Impresjonizm byÅ‚ reakcjÄ… na eklekt. akademizm w malarstwie XIX w.; czynniki, które wpÅ‚ynęły na impresjonizm to m.in.: malarstwo romantyzmu, W. Turnera, J. Constable'a, barbizoÅ„czyków, G. Courbeta i E. Maneta, oraz barwny drzeworyt jap.; impresjonizm narodziÅ‚ siÄ™ we Francji w Å›rodowisku mÅ‚odych malarzy, którzy 1874 urzÄ…dzili w atelier fot. Nadara w Paryżu wystawÄ™; spotkaÅ‚a siÄ™ ona z wrogim stanowiskiem krytyki, a od tytuÅ‚u obrazu C. Moneta Impresja wschód sÅ‚oÅ„ca powstaÅ‚a nazwa grupy; w nastÄ™pnych latach odbyÅ‚o siÄ™ jeszcze 7 wystaw impresjonistów; z ponad 50 uczestników twórczÄ… rolÄ™ odegrali: Monet, przywódca i najbardziej konsekwentny reprezentant impresjpnozmu, A. Sisley, C. Pissarro oraz A. Renoir, E. Degas, B. Morisot i M. Cassatt. WpÅ‚yw impresjonizmu zaznaczyÅ‚ siÄ™ w ostatniej fazie twórczoÅ›ci Maneta, impresjonizm oddziaÅ‚aÅ‚ też na P. Cézanne'a, P. Gauguina i V. van Gogha. Główne cechy impresjonizmu: malarstwo plenerowe utrwalajÄ…ce bezpoÅ›rednie wrażenia zmysÅ‚owe, oparte na wnikliwych studiach nad wzajemnym stosunkiem Å›wiatÅ‚a i koloru (których konsekwencjÄ… byÅ‚o odrzucenie zasady barw lokalnych i zastÄ…pienie źródÅ‚a Å›wiatÅ‚a grÄ… refleksów), swobodna technika mal., nowa konstrukcja obrazu (asymetryczna kompozycja, silne skróty, zbliżenia), szkicowość, prowadzÄ…ca do stopniowej dematerializacji przedmiotów przez zagubienie modelunku i zatarcie konturów; tematyka: pejzaż, martwa natura, rzadziej kompozycje figuralne (scena rodzajowa, a także portret, akt). Impresjonizm odegraÅ‚ wielkÄ… rolÄ™ w rozwoju sztuki nowocz.; w Polsce poszukiwania zbieżne z impresjonizmem zapoczÄ…tkowaÅ‚ A. Gierymski. Zdobycze impresjonizmu przeszczepili do kraju J. Pankiewicz i W. PodkowiÅ„ski.

Z. KĘPIŃSKI Impresjonizm, Warszawa 1986;

S. STOPCZYK Impresjonizm. Malarstwo polskie, Warszawa 1987;

Encyklopedia impresjonizmu, Warszawa 1991;

Impressionist and Post Impressionist. Masterpieces at the Musée d'Orsay, London 1989.