Wstęp do
psychopatologii
Agnieszka Popiel
Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej w Warszawie
psycho
pato
logia
?
psycho «pierwszy czÅ‚on wyrazów
złożonych wskazujący na ich związek
znaczeniowy z psychikÄ…
pato «pierwszy czÅ‚on wyrazów zÅ‚ożonych
wskazujÄ…cy na ich zwiÄ…zek znaczeniowy z
chorobÄ…, stanem patologicznym
logia «ostatni czÅ‚on wyrazów zÅ‚ożonych
wskazujÄ…cy na ich zwiÄ…zek znaczeniowy z
doktrynÄ…, naukÄ…, teoriÄ…
patologia
gr. páthos  choroba ,  cierpienie ,
lógos  słowo ,  nauka ,
nauka o przyczynach chorób,
mechanizmach ich rozwoju i
przebiegu, objawach i skutkach;
psychopatologia
nauka o zaburzeniach psychicznych
Psychologia kliniczna
dziedzina psychologii, której
przedmiotem jest nienormalne,
zaburzone, nieprzystosowawcze
zachowanie
Dziedzina psychologii& . o orientacji
medycznej
Psychiatria
dziedzina medycyny, zajmujÄ…ca siÄ™
profilaktykÄ… rozpoznawaniem,
leczeniem i badaniem zaburzeń
psychicznych
dziedzina medycyny& . o orientacji
psychologicznej
Historia - systemy klasyfikacyjne
zaburzeń psychicznych
psychopatologia
nauka o zaburzeniach psychicznych
zaburzenie psychiczne?
zaburzenie psychiczne?
" Odchylenie od średniej?
" Niezgodność z normami społecznymi?
" Zachowania nieprzystosowawcze?
" Cierpienie jednostki?
" Odbieganie od ideału, wzorca?
" Choroba mózgu?
zaburzenie psychiczne?
" Odchylenie od średniej?
" Niezgodność z normami społecznymi?
" Zachowania nieprzystosowawcze?
" Cierpienie jednostki?
" Odbieganie od ideału, wzorca?
" Nieprawidłowa struktura mózgu?
zaburzenie psychiczne?
Po co nam klasyfikacja zaburzeń?
Możliwość porozumiewania się
Możliwość prowadzenia badań
Możliwość opracowania i weryfikacji
skuteczności sposobów leczenia
EWOLUCJA POGL
DÓW DOTYCZ
CYCH
NATURY ZABURZEC
PSYCHICZNYCH
EWOLUCJA POGL
DÓW DOTYCZ
CYCH
NATURY ZABURZEC
PSYCHICZNYCH
Zaczęło się w starożytności
& . Tymczasem my największe dobra
zawdzięczamy szaleństwu, które, co prawda
bóg nam zsyłać znaczy&
& .Ale to warto stwierdzić, że i starożytni
Hellenowie, którzy słowa greckie stworzyli nie
uważali manii za coś brzydkiego ani za
obelgÄ™. Boby nie wpletli tego wyrazu w nazwÄ™
bardzo pięknej sztuki, która przyszłość ocenia, a
którą oni  maniką nazwali& .
Platon  Fajdros
EWOLUCJA POGL
DÓW DOTYCZ
CYCH
NATURY ZABURZEC
PSYCHICZNYCH
geny czy wychowanie?
EWOLUCJA POGL
DÓW DOTYCZ
CYCH
NATURY ZABURZEC
PSYCHICZNYCH
Hipokrates, IV wiek p.n.e
Cztery  humory i cztery
rodzaje temperamentu
Krew - sangwinik
Czarna żółć - melancholik
Żółta żółć - choleryk
Flegma - flegmatyk
" Objaw (symptom)
" Zespół objawów (syndrom)
" Zaburzenie (disorder)  zespół
objawów, który nie jest lepiej
wyjaśniany przez inny zespół objawów
" Jednostka chorobowa (disease)-
zaburzenie o dość dobrze poznanej
etiologii
(Kazdin 1983)
EWOLUCJA POGL
DÓW DOTYCZ
CYCH
NATURY ZABURZEC
PSYCHICZNYCH
Philippe Pinel (1745-1826) opisowa klasyfikacja.
5 form szaleństwa - obłąkania:
mania,
melancholia z urojeniami
melancholia,
otępienie (demencja)
idiotyzm
EWOLUCJA POGL
DÓW DOTYCZ
CYCH
NATURY ZABURZEC
PSYCHICZNYCH
EMIL KRAEPELIN
EWOLUCJA POGL
DÓW DOTYCZ
CYCH
NATURY ZABURZEC
PSYCHICZNYCH
Emil Kraepelin Dwa kręgi psychoz
psychoza maniakalno - depresyjna ,
otępienie wczesne (dementia praecox)
18 grup zaburzeń psychicznych
EWOLUCJA POGL
DÓW DOTYCZ
CYCH
NATURY ZABURZEC
PSYCHICZNYCH
Model biologiczny
Modele psychologiczne
Modele podatność  stres
WSPÓA
CZESNE KLASYFIKACJE
ZABURZEC
PSYCHICZNYCH
Diagnostic and Statistic Manual of Mental Disorders
DSM IV TR - APA
Axis I. Clinical disorders.
Other conditions that may be o focus of clinical attention
Axis II. Personality disorders
Mental Retardation
Axis III. General medical conditions
Axis IV. Psychosocial and environmental problems
Axis V. Global assessment of functioning
WSPÓA
CZESNE KLASYFIKACJE
ZABURZEC
PSYCHICZNYCH
International Classification of Diseases
ICD 10
Chapter V. Mental and behavioural disorders F00-F99
Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja
Chorób i Problemów Zdrowotnych
Rewizja dziesiÄ…ta
WSPÓA
CZESNE KLASYFIKACJE
ZABURZEC
PSYCHICZNYCH
International Classification of Diseases
ICD 10
Chapter V. Mental and behavioural disorders F00-F99
Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja
Chorób i Problemów Zdrowotnych
Rewizja dziesiÄ…ta
ICD 10 GRUPY ZABURZEC
PSYCHICZNYCH
F 0... Organiczne zaburzenia psychiczne włącznie z zespołami
objawowymi
F 1& Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania
spowodowane używaniem substancji psychoaktywnych
F 2... Schizofrenia, zaburzenia typu schizofrenii i urojeniowe
F 3& . Zaburzenia nastroju
F 4& Zaburzenia nerwicowe, zwiÄ…zane ze stresem i pod postaciÄ…
somatycznÄ…
F 5& Zespoły behawioralne związane z zaburzeniami
fizjologicznymi i czynnikami fizycznymi
F 6& Zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych
F 7& Upośledzenie umysłowe
F 8 & Zburzenia rozwoju psychicznego (psychologicznego)
F 9 & Zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynajÄ…ce siÄ™ zwykle
w dzieciństwie i wieku młodzieńczym
EPIDEMIOLOGIA ZABURZEC
PSYCHICZNYCH
Każdego roku u około 22%
Amerykanów można postawić
rozpoznanie jakiegoÅ› zaburzenia
psychicznego
PROCES DIAGNOSTYCZNY
1. Decyzja o rodzaju danych, których
potrzebujemy
2. Zbiór danych
- wywiad  badanie stanu psychicznego
- obserwacja zachowania
- testy psychologiczne
- badanie stanu somatycznego
- badanie neurologiczne
- dodatkowe badania laboratoryjne.
3. Selekcja i podsumowanie uzyskanych
informacji
4 Diagnoza kliniczna, historia problemu, ocena
obecnego funkcjonowania w kontekście
społecznym i interpersonalnych.
MRI can produce very clear and detailed
pictures of brain structures.
Also developed in the 1970s, PET - POSITRON EMISSION TOMOGRAPHY scans allow one to
observe blood flow or metabolism in any part of the brain. In a PET scan, the subject is
injected with a very small quantity of radioactive glucose. The PET then scans the absorption
of the radioactivity from outside the scalp. Brain cells use glucose as fuel, and PET works on
the theory that if brain cells are more active, they will consume more of the radioactive
glucose, and if less active,
" The gray outer
surface is the
surface of the brain
from MRI and the
inner colored
structure is
cingulate gyrus,
part of the brain's
emotional system
visualized with PET.
PET
The first stimulation is auditory, i.e. the subject
will listen to some music.
The subject now must perform a "thinking" task.
Next, we will expose the subject to visual stimulation consisting of
both pattern and color. This region of increased activity
corresponds to the primary visual cortex
PROCES DIAGNOSTYCZNY
1. Decyzja o rodzaju danych, których
potrzebujemy
2. Zbiór danych
- wywiad  badanie stanu psychicznego
- obserwacja zachowania
- testy psychologiczne
- badanie stanu somatycznego
- badanie neurologiczne
- dodatkowe badania laboratoryjne.
3. Selekcja i podsumowanie uzyskanych
informacji
4 Diagnoza kliniczna, historia problemu, ocena
obecnego funkcjonowania w kontekście
społecznym i interpersonalnych.
PROCES DIAGNOSTYCZNY
Diagnoza kliniczna,
historia problemu,
ocena obecnego
funkcjonowania w
kontekście społecznym i
interpersonalnych.
& ale jedyny obowiązujący w starożytności
podział zwierząt uwzględniał następujące
kategorie:
1 Te zwierzęta, które należą do cesarza
2.Zabalsamowane
3. Przeznaczone do tresury
4. Prosiaki
5. Syreny
6. Z bajki
SCHEMAT BADANIA PSYCHIATRYCZNEGO
I. WYWIAD OD PACJENTA:
1. Imię, nazwisko, wiek, zawód, stan cywilny.
2. Okoliczności przyjęcia do szpitala
(zgłoszenia się do lekarza) - co się stało, że
pacjent trafił do szpitala (ambulatorium)
3. Główne skargi chorego.
4. Historia wymienionych wyżej skarg (kiedy
dolegliwości się zaczęły, jak przebiegały do
momentu aktualnego badania).
" www.chomikuj.pl
" Psychomik
" Bleuler
SCHEMAT BADANIA PSYCHIATRYCZNEGO
I. WYWIAD OD PACJENTA:
5. Historia leczenia psychiatrycznego:
" pierwszy kontakt z psychiatrÄ… - kiedy, z jakiego
powodu ?
" pierwsza hospitalizacja psychiatryczna - kiedy, z
jakim rozpoznaniem, czym leczony, czy była
poprawa ?
" kolejne hospitalizacje jw. - zawsze tak, jak podaje to
chory
" ostatnia hospitalizacja jw.
" czy kontynuował leczenie w poradni ?
" czy przed obecną wizytą (przyjęciem do szpitala)
brał leki? (jakie, ile, od kiedy, jak, z jakim skutkiem?)
SCHEMAT BADANIA PSYCHIATRYCZNEGO
I. WYWIAD OD PACJENTA:
7. Wywiad rodzinny:
" rodzice i rodzeństwo- kolejno imiona , wiek, stan
zdrowia, ewentualne przyczyny zgonu
" czy były przypadki chorób psychicznych,
samobójstw w rodzinie
8. Osobowość przedchorobowa pacjenta - ogólna
charakterystyka, wady, zalety, sposób spędzania
wolnego czasu, kontakty z ludz
mi, zainteresowania,
hobby,
" alkohol- od jak dawna , ile, jak często?
" inne środki uzależniające- jw.
SCHEMAT BADANIA PSYCHIATRYCZNEGO
I. WYWIAD OD PACJENTA:
9. Życiorys:
" czy pacjent wie coś na temat ciąży, porodu i własnego dzieciństwa?
" główne etapy rozwojowe: kiedy zaczął chodzić , mówić,
kontrolować zwieracze, ewentualne problemy we wczesnym
dzieciństwie.
" atmosfera panująca w domu, kto zajmował się wychowaniem
" kiedy rozpoczął szkołę,
" jak się uczył, czy powtarzał klasy,
" stosunki z rówieśnikami i nauczycielami, ewentualne problemy
wychowawcze
" jakie wykształcenie uzyskał
" pierwsze i kolejne prace, obecna praca i ogólna sytuacja finansowa
" małżeństwo lub inne stałe związki, z kim , kiedy, jak układa się pożycie
" ewentualne przyczyny rozwodu lub separacji
" dzieci - liczba, imiona, problemy z dziećmi
" konflikty z prawem
SCHEMAT BADANIA PSYCHIATRYCZNEGO
AKTUALNY STAN PSYCHICZNY:
1. WyglÄ…d i zachowanie:
" ubiór
" higiena
" adekwatność zachowania
" ogólny napęd ruchowy (obniżony, podwyższony ,
wyrównany)
" niepokój
" pobudzenie ruchowe
" wyraz twarzy
" kontakt wzrokowy
" stosunek do badajÄ…cego
" postawa ciała
" stereotypie (powtarzane bezcelowe ruchy)
" manieryzmy (powtarzane celowe ruchy)
SCHEMAT BADANIA PSYCHIATRYCZNEGO
AKTUALNY STAN PSYCHICZNY:
1. WyglÄ…d i zachowanie c.d:
" manieryzmy (powtarzane celowe ruchy)
" natręctwa ruchowe
" perseweracje (bezsensowne powtarzanie
uprzednio uzasadnionego ruchu)
" echopraksja
" negatywizm - czynny, bierny
" gibkość woskowa
" stupor (osłupienie)
" drżenie
" tiki
" ruchy plÄ…sawicze itp.
SCHEMAT BADANIA PSYCHIATRYCZNEGO
AKTUALNY STAN PSYCHICZNY:
2.Mowa
" kontakt werbalny z badajÄ…cym
" tempo wypowiedzi
" rozkojarzenie
" ubóstwo wypowiedzi
" mutyzm -brak kontaktu słownego przy zachowanej
świadomości i sprawności aparatu mowy
" neologizmy
" perseweracje, stereotypie, echolalia, koprolalia
" afazja
" dyzartria
" afonia
SCHEMAT BADANIA PSYCHIATRYCZNEGO
AKTUALNY STAN PSYCHICZNY:
3. Nastrój i afekt:
" nastrój - według oceny pacjenta i według oceny
badającego: wzmożony, obniżony, dysforyczny
" biologiczne cechy zespołu depresyjnego: dobowe
wahania nastroju, zaburzenia snu z wczesnym
budzeniem, zaburzenia apetytu, zaburzenia
seksualne
" myśli samobójcze
" ambiwalencja, paratymia
" chwiejność afektywna
" nietrzymanie afektów
" zobojętnienie uczuciowe,  bladość afektywna
" lęk
" fobie
" napady paniki
SCHEMAT BADANIA PSYCHIATRYCZNEGO
4.Zaburzenia myślenia:
a) zaburzenia treści myślenia:
" zaabsorbowanie problemami lub objawami
" natrętne myśli
" idee nadwartościowe
" urojenia
" subiektywnie odczuwane zaburzenia myślenia:
nasyłanie zabieranie, ugłośnienie, upublicznienie
myśli, uczucie kontroli, sterowania myślami
SCHEMAT BADANIA PSYCHIATRYCZNEGO
4.Zaburzenia myślenia c.d:
b) formalne zaburzenia myślenia
" przyśpieszenie, spowolnienie, zahamowanie toku
myślenia
" otamowania, pustka
" natłok myśli (mantyzm)
" rozkojarzenie
" splatanie
" wypowiedzi nie na temat, okrężne, rozwlekłe, pełne
dygresji
SCHEMAT BADANIA PSYCHIATRYCZNEGO
5. Zaburzenia spostrzegania:
" iluzje
" omamy
" depersonalizacja
" derealizacja
SCHEMAT BADANIA PSYCHIATRYCZNEGO
6. Zaburzenia procesów poznawczych:
a) świadomość: czysta, przymglona, zamącona,
zawężona
b) orientacja: w czasie, w miejscu, w sytuacji, co
do własnej osoby, co do własnego wieku
c) koncentracja uwagi: w ocenie pacjenta i
według badającego (test odejmowania po 7,
wymienienie miesięcy lub dni tygodnia wspak)
SCHEMAT BADANIA PSYCHIATRYCZNEGO
7. Pamięć:
" bezpośrednia (np. proszę powtórzyć: imię, nazwisko,
adres podany przez badającego, i postarać się je
zapamiętać)
" krótkoterminowa - pytamy o powyższe dane po 5
minutach
" długoterminowa - na podstawie znajomości przez
pacjenta dat z jego historii osobistej, kolejności
ważnych wydarzeń
SCHEMAT BADANIA PSYCHIATRYCZNEGO
8. Intelekt:
" działania arytmetyczne
" zasób wiadomości
" różnice i podobieństwa
" rozumienie i interpretacja przysłów
SCHEMAT BADANIA PSYCHIATRYCZNEGO
9. WglÄ…d:
" czy pacjent czuje siÄ™ chory
" czy zgadza siÄ™ na pobyt w szpitalu, leczenie.