920 - Luc Bürgin - "BÅ‚Ä™dy nauki"









Wstecz /
Spis Treści /
Dalej




II Zapoznani geniusze
Zapoznani geniusze rodzili się od początku dziejów.
Galileusz jest jedynie najwybitniejszym przedstawicielem licznego
grona naukowych pionierów i indywidualistów, którzy
na przestrzeni minionych stuleci zostali zmuszeni do milczenia.
Niedocenieni geniusze zainteresowali profesora Hansa
Schadewaldta, emerytowanego dyrektora Instytutu Historii Medycyny
Uniwersytetu Heinricha Heinego w Düsseldorfie. „BÄ™dÄ…c
znawcą historii medycyny, już dawno zauważyłem, że w wielu wypadkach
na skutek najrozmaitszych trudności nie poznano się na wartości
licznych, dosłownie podanych na tacy odkryć i że musiało minąć wiele
lat, a nawet wieków, zanim doczekały się one sprawiedliwej
oceny", potwierdził w skierowanym do mnie liście z 1995 roku.
Profesor Schadewaldt tłumaczy przyczyny tej sytuacji panującymi
w danym okresie warunkami, a także nieciekawymi układami personalnymi
na wydziaÅ‚ach uniwersyteckich. „Jestem pewien, że nawet obecnie
może dojść do tego, że jakieś doniosłe odkrycie nie zastanie
natychmiast zaakceptowane".
W innym miejscu profesor napisaÅ‚: „Nawet najznamienitszym
naukowcom, których prace kierowane są przed
opublikowaniem do recenzentów, zdarza się popełnić błąd
merytoryczny, który później trzeba sprostować, co
często wymaga niezwykle żmudnej pracy. Dzieje się tak, ponieważ w
wielu wypadkach ostateczne uznanie lub odrzucenie jakiejÅ› hipotezy
łączy się z przeprowadzeniem nowych badań i analiz".
Na pytanie, czy częściową winę za taki stan rzeczy
ponosi także system, Schadewaldt odpowiedziaÅ‚ powÅ›ciÄ…gliwie: „Nie
sądzę, żeby zmiana w funkcjonowaniu struktur akademickich
przyniosła poprawę tej bezspornie godnej pożałowania sytuacji ".
Zdaniem profesora znacznie istotniejszÄ… rolÄ™ odgrywa tak zwane
„naukowe szczęście": Czy odkrywca publikuje swojÄ… pracÄ™ u
odpowiedniego wydawcy? Czy spotyka na swej drodze mecenasów
lub ludzi o otwartych umysłach, którzy natychmiast pojmą
znaczenie jego odkrycia i będą go popierać?
Cóż, nie zadowala mnie taka argumentacja, podobnie jak
uspokajające frazesu o rzekomo znikomej liczbie podobnych incydentów,
ponieważ nie tylko środowisko nauki zdaje się być w pełni świadome
faktu, iż mimo ogólnego postępu system zabrnął w ślepą
uliczkÄ™.
Starania naukowców skupiają się obecnie głównie
na ugruntowywaniu obowiązujących prawd. Poszukiwanie prawdy zmieniło
się w poszukiwanie pewności. Niekonwencjonalne poglądy i
kreatywność są coraz mniej pożądane. Jest to tym bardziej godne
pożałowania, że tam, gdzie wszechwładnie panują wyłącznie z góry
akceptowane poglÄ…dy i tradycyjne postawy, rzadka dochodzi do
znaczących odkryć i przełomowych dokonań.
Z perspektywy czasu nietrudno też zauważyć, że wielu pionierów,
którzy odnieśli sukces, musiało utorować sobie drogę kosztem
wielkich osobistych wyrzeczeń. Najwyższy czas wyciągnąć odpowiednie
wnioski z przeszłości.