Arystoteles 

 

     (384-322 p.n.e.)
 
    

Filozof grecki ; nauczyciel ludzkości ;  

najwszechstronniejszy z myślicieli i uczonych 
starożytności, którego działalność filozoficzna i 
naukowa obejmowała niemal wszystkie dziedziny 
ówczesnej wiedzy.
     
 

    Arystoteles zachęcał do starannego wychowania obywateli, 
aby umieli zajmować się sprawami publicznymi. Kładł nacisk 
na wychowanie moralne i w tej kwestii zajął stanowisko 
samodzielne, odrębne od szkoły sokratejskiej.
    Zdaniem jego kilka czynników składa się na wytworzenie 
charakteru :
    -natura

   -przyzwyczajenie
  -rozum
   Według jego psychologii dusza ma dwie części, obok 
rozumnej część nierozumną, która wywołuje w człowieku 
pożądliwość, popędy, gniew itp. Arystoteles kładł wielki 
nacisk na kształcenie tych popędów ; ponieważ ujawniają się 
one wcześniej niż rozum, należy się nimi zająć od początku 
dzieciństwa, równolegle z kształceniem ciała.
  

  

           Teoria dydaktyczna Arystotelesa

 

Arystoteles wyróżnia trzy etapy w procesie uczenia się :

1.

Poznanie zmysłowe -  jest to zdolność odróżniania 
wrażeń ;   w gromadzeniu ich pomaga otoczenie, wpływy 
zewnętrzne, które na nas oddziaływają przez różne znak, 
przede wszystkim przez mowę ; duże znaczenie ma tu 
zmysł słuchu.

2.

Spamiętywanie - zbierane wrażenia magazynują się w 
umyśle i wzbogacają nas w doświadczenia. Dzięki niemu 
wznosimy się przy nauce na stopień trzeci.

3.

Wchłanianie wiedzy - jest to opanowywanie wiadomości, 
przetwarzanie ich na naszą treść wewnętrzną. Ucząc 
się dziecko rośnie duchowo, rozwija tkwiące w swym 
wnętrzu możliwości.  
 

          

Praktyczne wskazówki wychowawcze :

 

●

troska o rozwój ciała i zdrowie dziecka już przed 
jego narodzinami

●

należy dbać o dobre odżywianie dziecka, o ruch i 
hartowanie ciała

●

do 5 roku życia jedynym zajęciem dziecka ma 

być zabawa w miłej i zdrowej atmosferze domu 
rodzinnego, wówczas może przysłuchiwać się nauce 
starszych

●

od 7 roku zaczyna się okres nauki dziecka w szkole 
publicznej, który obejmuje 2 siedmioletnie etapy :

●

nauki elementarne i muzyczne, rysunki

●

w latach późniejszych górę wezmą 
ćwiczenia fizyczne ; należy jednak unikać 
równoczesnego wysiłku umysłu i ciała

          

PLATON

                                   

           

(ok.427-346 p.n.e.)

        
            

Filozof grecki ; 

przekaziciel myśli 
Sokratesa, jego wybitny 
uczeń. Założyciel sławnej 
Akademii Platońskiej, 
która przetrwała ponad 
1000 lat. Przedstawiciel 
filozofii idealistycznej.
 
 

        

Od niego pochodzi formuła, że „dobre jest to 

wychowanie, które ciału i duszy daje największą 
piękność, najwyższą doskonałość, do jakiej tylko są 
zdolne”.
          

System wychowawczy Platona :

●

zasady wychowania określać ma prawodawca a 
rząd państwa czuwać nad ich wykonaniem

●

wychowanie powinno być tworzeniem 
optymalnych warunków, gdzie dusza ludzka 
będzie mogła sobie przypomnieć to, co 
przeżyła w świecie idei

●

troska o dziecko przed jego urodzeniem

●

do 6 roku chłopcy i dziewczęta mają się 
wychowywać razem, później każda płeć 
osobno

●

dopiero w 10 roku życia zaczyna się nauka

Platon

 

uznawał dualizm świata : świat idei (idealny) 

– niedostępny zmysłom oraz świat materialny. 
Instrumentem poznania jest dusza. Świat idei to wg 
Platona jedyny, prawdziwy świat, wszystko inne jest 
cielesne, ulotne, przemijające. Dlatego też najbardziej w 
człowieku interesowała go dusza, jako czynnik idealny, 
niezniszczalny, który trwa poza śmierć. Dusza przed 
urodzeniem przebywa w świecie idei i tam zdobywa 
wiedzę o tym co dobre, trzeba tylko tę wiedzę w sobie 
odkryć. Rolą nauczyciela nie jest więc pouczanie czy 
nauczanie, lecz tylko pomoc w wydobyciu wiedzy, tak 
jak u Sokratesa za pomocą pytań i refleksji.
   
      Platoński podział społeczeństwa na stany :

●

rządcy (przypisywał im rozum i twierdził, że jako 
mędrcy powinni rządzić państwem)

●

strażnicy, wojownicy

●

żywiciele ( rolnicy, rzemieślnicy i kupcy)

Młodzież, wybrana na rządców, miała przez 10 lat 

zgłębiać kolejno nauki matematyczne. Miał to być 
wstęp do najwyższej nauki – filozofii, ponieważ dopiero 

ona nauczy istotnej mądrości. Po 5 latach studiów 
filozoficznych obowiązywało 15 lat praktyk w urzędach 
administracji państwowej. Po ukończeniu praktyki 
mężczyzna stawał się członkiem stanu mędrców.

Platon był twórcą teorii wychowania przedszkolnego, 

którego celem było wychowanie dla potrzeb państwa. 

Dobre nałogi moralne tworzy się przez oddziaływanie 

na duszę za pomocą zabaw, poezji i muzyki.    
 
 

 
 

             

Sokrates (469-399 p.n.e)

 

   Filozof grecki. Nie pozostawił po 
sobie żadnych pism, jego poglądy 
znane są jedynie z dzieł Platona i 

Ksenofonta.
 
 

●

Według Sokratesa najważniejsze są: cnota 
i mądrość, do których można dojść poprzez 
wyzbycie się głupoty i zakłamania

●

Uznawał istnienie absolutnego dobra i absolutnej 
prawdy

●

Podkreślał świadomość własnej niewiedzy („Wiem, 
że nic nie wiem”)

  

●

Środkiem poznania była metoda żywego dialogu, 
w której wciągał towarzysza do wymiany myśli, do 

wspólnego badania sprawy

 

●

Używał metody heurystycznej ku wydobyciu prawd 
drzemiących w głębi świadomości

 

człowieka

●

Metoda, którą stosował

 

w celu unaocznienia 

ludziom ich głupoty, nazywana jest metodą 
położniczą, gdyż prowadziła ona do narodzin 
mądrości (majeutyka)