„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Elżbieta Piórkowska
Wspomaganie rozwoju dziecka muzyką
513 [01].Z3.02
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
1
Recenzenci:
dr Elżbieta Jaszczyszyn
mgr Elżbieta Leszczyńska
Opracowanie redakcyjne:
mgr Elżbieta Piórkowska
Konsultacja:
mgr Zenon W. Pietkiewicz
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 513[01].Z3.02
Wspomaganie rozwoju dziecka muzyką, zawartego w modułowym programie nauczania dla
zawodu opiekunka dziecięca.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
2
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie
3
2. Wymagania wstępne
5
3. Cele kształcenia
6
4. Przykładowe scenariusze zajęć
7
5. Ćwiczenia
7
5.1. Zarys historii muzyki
11
5.1.1. Ćwiczenia
11
5.2. Podstawowe pojęcia muzyczne
12
5.2.1. Ćwiczenia
12
5.3. Podział instrumentów muzycznych
15
5.3.1. Ćwiczenia
15
5.4. Piosenka i jej wykorzystanie w pracy z dziećmi
17
5.4.1. Ćwiczenia
17
5.5. Metodyka zajęć muzycznych
19
5.5.1. Ćwiczenia
19
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia
21
7. Literatura
36
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
3
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie opiekunka dziecięca 513[01].
W poradniku zamieszczono:
−
wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien posiadać przed przystąpieniem do pracy
z poradnikiem
−
wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas zajęć i w ramach samokształcenia,
−
przykładowe scenariusze zajęć,
−
propozycje ćwiczeń, które mają na celu ukształtowanie u uczniów umiejętności
praktycznych,
−
ewaluację osiągnięć ucznia,
−
wykaz literatury.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem:
−
metody ćwiczeń,
−
metody pokazu.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od
samodzielnej pracy uczniów do pracy w grupach 6 – 8 osobowych. Wskazane jest
organizowanie wyjść do teatru lelek, na spektakle muzyczne dla dzieci lub przedstawienia
teatralne o tematyce dziecięcej, w celu poznania repertuaru i możliwości wykorzystania
muzyki oraz piosenki w pracy z dziećmi.
W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, można
posłużyć się zamieszczonymi w rozdziale 6 zestawami zadań testowych, zawierającymi
różnego rodzaju zadania.
W tym rozdziale podano również:
−
propozycje norm wymagań,
−
plany testów w formie tabelarycznej z kluczem odpowiedzi,
−
instrukcje dla nauczyciela,
−
instrukcje dla ucznia,
−
zestawy zadań testowych,
−
karty odpowiedzi.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
4
Schemat układu jednostek modułowych
513[01].Z3.01
Stymulowanie rozwoju dziecka
poprzez wykonywanie prac
technicznych i plastycznych
513[01].Z3.02
Wspomaganie rozwoju dziecka
muzyką
513[01].Z3
Prace artystyczne i techniczne
513[01].Z3.03
Wspomaganie rozwoju dziecka
literaturą dziecięcą
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
5
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
-
zgłębiać treści materiałów nauczania i odpowiadać na pytania sprawdzające oraz
wykonać zadania kontrolne,
-
poszerzać i uzupełniać swoją wiedzę i umiejętności, korzystając z różnych źródeł
informacji (np. literatura, internet, wymiana doświadczeń koleżeńskich, pomoc
nauczyciela lub instruktora),
-
rozwiązywać określone zadania i problemy teoretycznie i praktycznie,
-
uczestniczyć w działaniach warsztatowych, projektach i prezentacjach,
-
śpiewać dzieciom piosenkę,
-
posługiwać się wybranym instrumentem perkusyjnym oraz prostym instrumentem
melodycznym (flet, dzwonki),
-
wyklaskać lub wystukać łatwe schematy rytmiczne,
-
odtwarzać głosem nieskomplikowane zdania muzyczne.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
6
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku procesu kształcenia uczeń będzie umiał:
-
zinterpretować zapis nutowy,
-
posłużyć się prostymi instrumentami muzycznymi,
-
nauczyć dzieci słuchania muzyki,
-
zaśpiewać dzieciom piosenki,
-
nauczyć dzieci tekstów i melodii piosenek,
-
opracować proste układy ruchowe i taneczne stosownie do okresu rozwojowego dziecka,
-
wykorzystać zestawy perkusyjne do ilustracji tekstu i rytmu w piosence,
-
stworzyć płytotekę dziecięcą,
-
utworzyć zbiór tekstów piosenek dziecięcych,
-
dobrać repertuar muzyczny do wieku dziecka.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
7
4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadząca: ……………………………………………………………………………
Modułowy program nauczania: Opiekunka dziecięca 513[01]
Moduł: Prace artystyczne i techniczne 513[01].Z3
Jednostka modułowa: Wspomaganie rozwoju dziecka muzyką 513[01].Z3.02
Temat: Podstawowe pojęcia muzyczne
Cel ogólny: zapoznanie z wartościami rytmicznymi nut: ćwierćnutą i ósemką
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
-
rozpoznać w zapisie nutowym ćwierćnutę i ósemkę,
-
wykonać poznane wartości rytmiczne zgodnie z długością ich trwania,
-
rozpoznać akompaniament rytmiczny do marszu lub biegu,
-
wykonać prawidłowo akompaniament perkusyjny do marszu lub biegu,
-
wykorzystać odpowiednio wartości rytmiczne nut i ruch do zilustrowania dowolnych
czynności.
Metody nauczania–uczeania się:
-
ćwiczenia,
-
pokaz.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
-
indywidualna,
-
grupowa,
-
zbiorowa.
Czas: 90 minut
Środki dydaktyczne:
-
instrument perkusyjny lub melodyczny do wykonania akompaniamentu,
-
kartoniki ze znakami wartości rytmicznych: ćwierćnuty i ósemki
Przebieg zajęć:
FAZA WSTĘPNA
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Zorganizowanie stanowisk pracy do wykonania ćwiczeń.
FAZA WŁAŚCIWA
1. Wykład wyjaśniający pojęcie wartości rytmicznych nut.
2. Prezentacja kartoników ze znakami wartości rytmicznych nut: ćwierćnuty i ósemki.
3. Realizacja tematu:
-
Uczniowie ustawiają się w dwóch współśrodkowych kołach.
-
Koło zewnętrzne porusza się w prawo w rytmie ćwierćnutowym.
-
Koło wewnętrzne w lewo w rytmie ósemkowym.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
8
-
Na sygnał osoby prowadzącej koła zmieniają role i kierunki.
-
Uczniowie wypowiadają w rytmie ósemkowym następujący tekst: bie – gnę szyb –
ko, gdy – się śpie− szę.
-
Następnie uczniowie wypowiadają w rytmie ćwierćnutowym następujący tekst: lu –
bię spa – cer wol – nym kro – kiem.
-
Uczeń tworzy parę lub dwójkę z innym uczniem, ustawiając się jeden (A) za
drugim (B)
-
Pary stają na obwodzie koła i łączą obydwie ręce.
-
Osoba (A) biegnie w rytmie ósemkowym.
-
Osoba (B) kroczy po obwodzie koła w rytmie ćwierćnutowym.
-
Na sygnał osoby prowadzącej uczniowie zamieniają się rolami.
Po wykonaniu wymienionych zadań realizowane jest kolejne ćwiczenie.
-
Uczniowie dzielą się na trzy grupy.
-
Osoba prowadząca gra akompaniament ćwierćnutowy.
-
I grupa uczniów ustawia się parami naprzeciw siebie, przyklęka na jedno kolano i podaje
sobie prawe ręce.
-
Następnie przeciągając rytmicznie złączone ręce naśladuje przecinanie deski piłą.
-
II grupa uczniów ustawia się w kole.
-
Każdy uczeń z II grupy uderza rytmicznie prawą ręką w prawe udo.
-
II grupa uczniów ustawia się w kole i klaszcze rytmicznie w ręce.
Całe ćwiczenie zostaje powtórzone.
-
Jednemu z uczniów powierzamy rolę akompaniatora.
FAZA KOŃCZĄCA
1. Zadanie pracy domowej:
Zastanów się, jakich instrumentów można użyć do zilustrowania dźwięków
towarzyszących poszczególnym czynnościom i w jakim rytmie powinny grać instrumenty.
Opracuj zabawę rytmiczną do tematów ilustracyjno – naśladowczych: budowa domu, drwale,
praca w ogródku.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
−
ankietowanie ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności podczas
realizowania ćwiczeń oraz efektów praktycznych.
Uzupełniające źródła informacji dla nauczyciela:
Stadnicka J.: Terapia dzieci muzyką, ruchem i mową. WSiP, Warszawa 1998
Storms G.: Sto nowych gier muzycznych. Wydawnictwo KLANZA, Lublin 1999
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
9
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadząca: ……………………………………………………………………………
Modułowy program nauczania: Opiekunka dziecięca 513[01]
Moduł: Prace artystyczne i techniczne 513[01].Z3
Jednostka modułowa: Wspomaganie rozwoju dziecka muzyką 513[01].Z3.02
Temat: Metodyka zajęć muzycznych
Cel ogólny: zapoznanie z formą zajęć umuzykalniających – opowieścią ruchową
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
-
ułożyć kompozycję ruchową lub słowno ruchową w taki sposób, aby powstała określona
całość fabularna ilustrowana ruchem,
-
wykorzystać do kompozycji ruchowej odpowiedni temat, muzykę lub wiersz,
-
zilustrować za pomocą ruchu dowolny temat, np. emocje.
Metody nauczania–uczenia się:
–
ćwiczenia,
–
pokaz.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
–
indywidualna,
–
grupowa,
–
zbiorowa.
Czas: 90 minut
Środki dydaktyczne:
-
nagrania instrumentalne (Lot trzmiela N. Rimskiego – Korsakowa, Taniec z szablami
A. Chaczaturiana, Łabędź C. Saint Saens’a),
-
zdania wycięte z gazet,
-
zadania na kartkach papieru do zilustrowania ruchem (gra w piłkę, występ orkiestry, gra
w siatkówkę, wycieczka w góry),
-
kartki papieru,
-
długopisy.
Przebieg zajęć:
FAZA WSTĘPNA
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Zorganizowanie stanowisk pracy do wykonania ćwiczeń.
FAZA WŁAŚCIWA
1. Charakterystyka formy zajęć muzycznych z dziećmi - opowieści ruchowej.
2. Realizacja tematu:
-
Ćwiczenie w ciszy.
-
Uczniowie wybierają emocje (złość, rozpacz, strach, radosna nowina,, zdziwienie,
zakłopotanie, smutek) i zastanawiają się nad ruchami, którymi mogliby je
zilustrować.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
10
-
Następnie ruchami ilustrują określony temat.
-
Omawiają każdy ruch w celu uświadomienia sobie, jakimi środkami ruchowymi
uzyskali zamierzony efekt.
-
Uczniowie słuchają fragmentów muzycznych.
-
W trakcie słuchania ilustrują płynące z nich nastroje za pomocą pantomimicznych
i ruchowych improwizacji.
-
Każdy uczestnik zajęć losuje jedno zdanie wycięte z gazety.
-
Wypowiada je rytmicznie z intonacją wyrażającą gniew, radość, smutek, itp.
Po wykonaniu wymienionych zadań realizowane jest kolejne ćwiczenie:
-
Uczniowie dzielą się na cztery grupy.
-
Każda z grup losuje jedną kartkę z tematem do opracowania opowieści ruchowej.
-
Uczniowie mają 8 – 10 minut na przygotowanie opowieści ruchowej.
-
Następnie grupy kolejno prezentują opowieści ruchowe na zadany temat.
Po wykonaniu zadań realizowane jest kolejne ćwiczenie:
-
Grupy piszą na kartkach krótkie opowiadania.
-
Wymieniają się kartkami.
-
Następnie członkowie każdej z grup przygotowują opowieść ruchową do opowiadania.
-
Wszystkie grupy uczniów prezentują opracowane opowieści ruchowe do opowiadań.
FAZA KOŃCZĄCA
1. Zadanie pracy domowej:
Poszukajcie wierszy lub piosenek dla dzieci do ćwiczeń ruchowych. Opracujcie
samodzielnie opowieści ruchowe do wybranego utworu literackiego lub piosenki.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
−
ankietowanie ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności podczas
realizowania ćwiczeń oraz efektów praktycznych.
Uzupełniające źródła informacji dla nauczyciela:
Skowrońska – Lebecka E.: Dźwięk i gest. WSiP, Warszawa 1984
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
11
5. ĆWICZENIA
5.1. Zarys historii muzyki
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Słuchanie fragmentu utworu i określania rodzaju muzyki.
Wskazówki do realizacji:
Nauczyciel powinien wyjaśnić cel słuchania utworu muzycznego. Podkreślić, że
słuchanie wymaga spokoju i uważnego śledzenia odtwarzanego utworu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wysłuchać fragmentów utworów muzycznych,
2) określić, które z nich były wokalne, wokalno – instrumentalne lub tylko instrumentalne,
3) przyporządkować słyszaną muzykę do epoki lub gatunku muzycznego.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
-
ćwiczenia,
-
pokazu.
Środki dydaktyczne:
-
nagrania audio (Strangers in the night F. Sinatra, Toccata i fuga d – moll J. S. Bach, Walc
op. 34 nr 1 As – Dur F. Chopin),
-
odtwarzacz kasetowy lub odtwarzacz CD
Ćwiczenie 2
Słuchanie muzyki i opowiadanie o niej.
Wskazówki do realizacji:
Nauczyciel powinien przypomnieć uczniom, że słuchanie muzyki odbywa się w ciszy. Zwraca
uwagę uczniów na czas trwania utworu muzycznego, przeznaczonego do słuchania dla dzieci.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wysłuchać fragmentu muzycznego,
2) opowiedzieć o nim w formie zwerbalizowanej lub niezwerbalizowanej (za pomocą
rysunku, gestu, itp.)
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
-
ćwiczenia,
-
pokazu,
-
rozmowa.
Środki dydaktyczne:
-
nagrania audio (Lot trzmiela N. Rimski – Korsakow, Taniec z szablami A. Chaczaturian,
Łabędź C. Saint Saens),
-
odtwarzacz kasetowy lub odtwarzacz CD,
-
kredki,
-
kartki.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
12
5.2. Podstawowe pojęcia muzyczne
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Rytmizacja tekstu i porównywanie wartości rytmicznych ze sobą.
Wskazówki do realizacji
Nauczyciel powinien zwrócić uwagę uczniów na wielkość okienek z tekstem, która wiąże
się z długością wybrzmiewanych sylab.
A
-
la
E
-
la
E - ne
du - e
ri -
ke
fa - ke
Rysunek do ćwiczenia 1
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wypowiedzieć rytmicznie tekst,
2) określić ile mniejszych wartości można zmieścić w jednej większej?
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
-
ćwiczenia,
-
pokazu.
Środki dydaktyczne
-
kartki z zapisem ćwiczenia dla każdego ucznia
Ćwiczenie 2
Określanie na ilu różnych dźwiękach można zagrać te rysunki a i b.
Wskazówki do realizacji
Nauczyciel powinien przypomnieć uczniom, że rysunkom znajdującym się na tej samej
wysokości odpowiada ten sam dźwięk.
Sposób wykonania ćwiczenia
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
13
Uczeń powinien:
1) przyjrzeć się rysunkom,
2) zagrać lub zaśpiewać je, pamiętając, że symbolom na tej samej wysokości odpowiada ten
sam dźwięk,
a)
Rysunek do ćwiczenia 2
b)
Rysunek do ćwiczenia 2
3) narysować własną melodię złożoną z trzech dźwięków,
4) odtworzyć ją na dzwonkach lub głosem.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
-
ćwiczenia,
-
pokazu.
Środki dydaktyczne:
-
kartki z rysunkami melodii do zaśpiewania dla każdego ucznia,
-
kartki,
-
długopisy lub ołówki
Ćwiczenie 3
Podpisywanie nazwy dźwięków.
Wskazówki do realizacji
Nauczyciel powinien przypomnieć uczniom nazwy solmizacyjne i literowe dźwięków gamy.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
14
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) podpisać nuty dowolnie wylosowanej piosenki dziecięcej nazwami solmizacyjnymi
i literowymi.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
-
ćwiczenia,
-
pokazu.
Środki dydaktyczne:
-
kartki z zapisem nutowym piosenek (źródło: U. Smoczyńska – Nachtman.: Kalendarz
muzyczny w przedszkolu. Warszawa 1992, WSiP; U. Smoczyńska – Nachtman.:
Podajmy sobie ręce!. Warszawa 1989, WSiP; B. Podolska Z muzyką w przedszkolu.
Warszawa 1987, WSiP),
-
długopisy lub ołówki.
Ćwiczenie 4
Rozróżnianie trójdźwięku durowego i molowego.
Wskazówki do realizacji
Nauczyciel powinien zagrać trójdźwięk durowy i molowy. Przypomnieć uczniom
o konieczności sprawdzenia, czy dzieci dostrzegają różnicę w brzmieniu obu trójdźwięków.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dobrać się w parę lub dwójkę,
2) ustawić się razem z partnerem po obwodzie koła tak, by utworzyć w dwa współśrodkowe
koła,
3) reagować klaskaniem na trójdźwięki durowe, jeśli znajduje się w kole zewnętrznym,
4) reagować klaskaniem na trójdźwięki molowe, jeśli znajduje się w kole wewnętrznym.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
-
ćwiczenia,
-
pokaz.
Środki dydaktyczne
-
dowolny instrument muzyczny.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
15
5.3. Podział instrumentów muzycznych
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonywanie instrumentu muzycznego – grzechotka.
Wskazówki do realizacji
Nauczyciel powinien przypomnieć uczniom, że niekonwencjonalne instrumenty
perkusyjne można wykonać z dziećmi, wykorzystując do tego łatwo dostępne materiały.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przygotować dwa jednakowe kubki po jogurcie, papier ścierny drobnoziarnisty, klej
uniwersalny, kredki lub farby, materiał do wypełnienia grzechotki (ryż, kasza, groch, itp.),
2) usunąć papierem ściernym napisy ze ścianek kubków,
3) ozdobić je własnymi wzorami,
4) wypełnić jeden kubek przygotowanym materiałem,
5) skleić krawędzie kubków,
6) zagrać na instrumencie akompaniament perkusyjny do wybranej piosenki dla dzieci
(źródło: U. Smoczyńska – Nachtman: Kalendarz muzyczny w przedszkolu. WSiP,
Warszawa 1992; U. Smoczyńska – Nachtman: Podajmy sobie ręce!. WSiP, Warszawa
1989; B. Podolska: Z muzyką w przedszkolu. WSiP, Warszawa 1987).
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
-
ćwiczenia,
-
pokazu.
Środki dydaktyczne:
-
2 kubki po jogurcie,
-
papier ścierny drobnoziarnisty,
-
klej uniwersalny,
-
materiał do wypełnienia (kasza, groch, ryż, itp.).
Ćwiczenie 2
Granie na instrumencie perkusyjnym: cicho - głośno, ciszej – głośniej, wolno – szybko,
wolniej – szybciej.
Wskazówki do realizacji
Nauczyciel powinien przypomnieć uczniom zagadnienia związane z dynamiką oraz
tempem utworu muzycznego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zilustrować grą na instrumentach padający deszcz,
2) wykorzystać do ilustracji różną dynamikę i tempo (od cichej do głośnej; od wolnego do
szybkiego).
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
16
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
-
ćwiczenia,
-
pokazu.
Środki dydaktyczne:
-
instrumenty perkusyjne.
Ćwiczenie 3
Rozpoznawanie melodii zagranej na prostym instrumencie muzycznym.
Wskazówki do realizacji
Nauczyciel powinien przypomnieć uczniom zasady prezentacji utworu muzycznego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dobrać się w parę lub w dwójkę,
2) wybrać w dwuosobowej grupie prosty instrument muzyczny,
3) zaprezentować sobie nawzajem fragmenty popularnych melodii,
4) spróbować podać ich tytuły.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
-
ćwiczenia,
-
pokazu.
Środki dydaktyczne:
-
flet prosty, dzwonki, pianino, gitara, itp.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
17
5.4. Piosenka i jej wykorzystanie w pracy z dziećmi
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Dobieranie piosenki zilustrowanie jej treści .
Wskazówki do realizacji
Nauczyciel powinien przypomnieć uczniom kryteria doboru piosenki w pracy z małym
dzieckiem oraz pomóc w wyborze właściwej piosenki.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować się w kilkuosobowe grupy,
2) wybrać w grupach dowolną piosenkę dziecięcą,
3) zastanowić się, jakimi obrazkami, instrumentami lub rekwizytami można zilustrować jej
treść?,
4) przedstawić w grupach własny pomysł na wprowadzenie piosenki.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
-
ćwiczenia,
-
pokazu.
Środki dydaktyczne:
-
śpiewniki z piosenkami dla dzieci (U. Smoczyńska – Nachtman: Kalendarz muzyczny
w przedszkolu. WSiP, Warszawa 1992; U. Smoczyńska – Nachtman: Podajmy sobie ręce!.
WSiP, Warszawa 1989; B. Podolska: Z muzyką w przedszkolu. WSiP, Warszawa 1987),
-
pacynki,
-
instrumenty perkusyjne,
-
ilustracje z gazet lub wykonane samodzielnie przez uczniów.
Ćwiczenie 2
Organizowanie rytmicznej zabawy do piosenki „Dalej, dzieci, w szeregu” [9, s. 33].
Wskazówki do realizacji
Nauczyciel
powinien
przypomnieć,
które
elementy
piosenki
są
przydatne
w organizowaniu zabaw rytmicznych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustawić się w szeregu,
2) zaśpiewać piosenkę,
3) iść dookoła sali, wysoko unosząc kolana,
4) przy powtórzeniu piosenki odwrócić się,
5) iść w kierunku przeciwnym,
6) maszerować z tupaniem w miejscu przy słowach „tup, tup, tup” i klaskaniem przy
słowach „chrup, chrup, chrup”,
7) akompaniować, grając na tamburynie w rytmie ćwierćnut do marszu.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
18
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
-
ćwiczenia,
-
pokazu.
Środki dydaktyczne:
-
zapis nutowy piosenki,
-
nagranie wersji instrumentalnej lub wykonanie utworu na dowolnym instrumencie
muzycznym.
Ćwiczenie 3
Tworzenie wiatraczków zgodnie z rytmem akompaniamentu [8, s. 165].
Wskazówki do realizacji
Nauczyciel powinien przypomnieć uczniom wiadomości dotyczące wartości rytmicznych nut.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dobrać się w parę lub dwójkę,
2) stanąć na obwodzie koła trzymając się za obie ręce skrzyżowane przed sobą,
3) podskakiwać lub biegać dookoła sali, zgodnie z rytmem akompaniamentu,
4) puścić jedną rękę, a drugą unieść na wysokość głowy, jeśli nastąpi zmiana rytmu –
muzyka do marszu,
5) krążyć dookoła własnej osi trzymając się za ręce w parze,
6) skrzyżować ręce z przodu i podskakiwać w miejscu lub biegać dookoła sali, jeśli nastąpi
zmiana akompaniamentu.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
-
ćwiczeń,
-
pokazu.
Środki dydaktyczne:
-
akompaniament do biegu, marszu lub podskoków, wykonany na żywo za pomocą
instrumentu muzycznego lub nagranie audio.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
19
5.5. Metodyka zajęć muzycznych
5.5.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonywanie ćwiczenia pobudzająco – hamującego.
Wskazówki do realizacji
Nauczyciel powinien przypomnieć uczniom charakterystykę zabaw pobudzająco –
hamujących.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
-
maszerować w kole,
-
reagować szybko i prawidłowo na umówione sygnały (sygnałem jest: przerwa
w muzyce),
-
cofać się w rytmie marszowym na przerwę w muzyce,
-
wracać do marszu w przód, gdy akompaniament powraca.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
-
ćwiczeń,
-
pokazu.
Środki dydaktyczne:
−
instrument perkusyjny lub melodyczny do wykonania akompaniamentu.
Ćwiczenie 2
Organizowanie kuchennej orkiestry [9, s. 17].
Wskazówki do realizacji
Nauczyciel powinien przypomnieć uczniom zasady tworzenia i wykonywania
akompaniamentu do piosenki lub utworu instrumentalnego w pracy z dziećmi.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przynieść z domu różne przedmioty wydające ciekawe odgłosy,
2) ułożyć wspólnie kolegami „Utwór kuchenny”,
3) na przyniesionych przedmiotach „zagrać” razem lub osobno akompaniament do dowolnej
piosenki, pamiętając o następujących zasadach:
-
nie można grać na swoim instrumencie przez cały czas,
-
nie należy grać za głośno, zagłuszać innych, a raczej słuchać całości,
-
trzeba dać odpocząć uszom choć na chwilę, bo pauzy to też muzyka.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
-
ćwiczenia,
-
pokazu.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
20
Środki dydaktyczne:
-
szklanka,
-
łyżeczka,
-
tarka warzywna,
-
młynek do pieprzu,
-
pokrywka od garnka,
-
po jednym przedmiocie dla każdego ucznia.
Ćwiczenie 3
Opracowanie konspektu zajęć muzycznych – wprowadzenie piosenki.
Wskazówki do realizacji
Nauczyciel powinien przypomnieć uczniom zasady planowania i organizowania zajęć
umuzykalniających oraz kryteria doboru piosenek w pracy z małymi dziećmi.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować się w kilkuosobowe grupy,
2) w grupach przypomnieć zasady planowania i organizowania zajęć umuzykalniających
z małymi dziećmi,
3) zanalizować piosenki według kryteriów doboru materiału muzycznego do pracy
z małymi dziećmi,
4) dokonać wyboru piosenki, adekwatnie do wieku i możliwości dziecka,
5) opracować
scenariusz
zajęć
związanych
z
tokiem
wprowadzania
piosenki,
z uwzględnieniem zasady zastosowania co najmniej trzech form muzycznych,
6) zapisać na kartce temat, cele, pomoce i zadania dydaktyczne do zrealizowania w trakcie
zajęć umuzykalniających,
7) przedstawić w grupach własny projekt wprowadzenia piosenki.
Zalecane metody nauczania–uczenia się:
-
ćwiczenia,
-
pokazu.
Środki dydaktyczne:
–
śpiewniki z piosenkami dla dzieci (U. Smoczyńska – Nachtman: Kalendarz muzyczny
w przedszkolu. WSiP, Warszawa 1992; U. Smoczyńska – Nachtman: Podajmy sobie ręce!.
WSiP, Warszawa 1989; B. Podolska: Z muzyką w przedszkolu. WSiP, Warszawa 1987),
–
kartki,
–
długopisy.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
21
6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy do jednostki modułowej:
Wspomaganie rozwoju
dziecka muzyką
Test składa się z 20 zadań, z których:
–
zadania 1 - 14 są z poziomu podstawowego,
–
zadania 15 - 20 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
−
dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 7 zadań z poziomu podstawowego,
−
dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
−
dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
−
bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.
Plan testu
Klucz odpowiedzi
Nr
zad
Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)
Kategoria
celu
Poziom
wymagań
Poprawna odpowiedź
1.
Zdefiniować pojęcie ,,muzyka”.
B
P
Sztuka organizacji dźwięków,
które w realizacji przebiegają
przede wszystkim w czasie.
2. Określić, czym jest instrument
muzyczny.
B
P
Przyrząd, służący do
wydobywania dźwięków
różnej barwy i wysokości.
3. Wymienić wartości rytmiczne
nut, w kolejności od najdłużej
do najkrócej trwającej.
B
P
Cała nuta, półnuta,
ćwierćnuta, szesnastka,
trzydziestodwójka,
sześćdziesięcioczwórka.
4. Wymienić cztery instrumenty
perkusyjne najwłaściwsze dla
dzieci.
B
P
Bębenek, grzechotka, kołatka,
tamburyno, talerze.
5. Podać cztery przykłady efektów
perkusyjnych.
A
P
Klaskanie, tupanie, syczenie,
uderzanie o uda, pukanie,
przelewanie wody, darcie
papieru, szeleszczenie folią.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
22
6. Wypisać przykłady
instrumentów muzycznych.
B
P
a) skrzypce b)
trąbka
c) ksylofon d)
kołatka
7. Wymienić źródła dźwięku.
A
P
Głos ludzki, instrument
muzyczny,
generator elektryczny,...
8. Wymienić rodzaje zabaw ze
śpiewem.
B
P
Zabawy: ilustrowane ruchem,
inscenizowane, rytmiczne,
taneczne.
9. Podać rodzaje zabaw ze
śpiewem, osnutych na treści
piosenki.
B
P
Zabawy ilustrowane ruchem,
inscenizowane.
10. Nazwać muzykę wykonywaną
na instrumentach muzycznych.
A
P
b
11. Wskazać nazwiska twórców
koncepcji wychowania
muzycznego dla dzieci.
B
P
a
12. Wskazać formy ułatwiające
wprowadzanie bądź utrwalanie
piosenki.
B
P
d
13. Wskazać najmniejszą ilość
form muzycznych stosowanych
na zajęciach z dziećmi.
B
P
c
14. Podać metrum właściwe dla
walca.
A
P
c
15. Wskazać, które z form
muzycznych nie mogą być
uwzględniane w pracy z
małymi dziećmi.
C
PP
b
16. Wskazać, która z klasyfikacji
form zajęć muzycznych z
dziećmi jest właściwa
C
PP
a
17. Wskazać, które z zabaw ze
śpiewem są oparte na melodii
i rytmie piosenki.
C
PP
c
18. Podać przykładowy plan zajęć
z wykorzystaniem piosenki.
C
PP
1. słuchanie piosenki,
2. omówienie jej treści,
3. powtórne słuchanie,
4. krótkie objaśnienie,
5. zabawa przy piosence.
19. Wymienić rodzaje ćwiczeń w
pracy nad głosem dziecka.
C
PP
Ćwiczenia intonacji,
ćwiczenia prawidłowej
postawy i oddechu, ćwiczenia
artykulacji i dykcji.
20. Ocenić poprawność śpiewania
piosenki przez nauczycielkę
(według podanych kryteriów).
C
PP
a) ...melodycznym,
b) ...rytmicznym,
c) ...wyraźne, z odpowiednią
artykulacją,
d)... głosu, ..ciekawą.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
23
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z kryteriami punktowania
i oceniania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,
jakie będą w teście.
5. Omów z uczniami zasady wypełniania karty odpowiedzi.
6. Podaj i zapisz na tablicy czas zakończenia pracy ucznia z zestawem zadań.
7. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
8. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań.
9. Sprawdź prace. Nanieś punkty na kartę odpowiedzi.
10. Wykonaj analizę statystyczną i opisową wyników sprawdzianu oraz analizę logiczną
i statystyczną zestawu zadań.
11. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
12. Opracuj wnioski do dalszej pracy.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących wspomagania rozwoju dziecka muzyką.
5. Zadania: 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17 są to zadania wielokrotnego wyboru i tylko jedna
odpowiedź jest prawidłowa; zadania: 1, 2, 3, 4, 5, 6,7, 8, 9, 18 i 19 to zadania otwarte
i należy udzielić krótkiej odpowiedzi.
6. Zadanie 20 zawiera luki wymagające uzupełnienia.
7. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:
–
w zadaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź znakiem X
(w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową),
–
w zadaniach z krótką odpowiedzią i z luką wpisz odpowiedź w wyznaczone pole.
8. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
9. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego
rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. Trudności mogą
przysporzyć Ci pytania: 15 - 20, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe.
10. Na rozwiązanie testu masz 90 min.
Powodzenia !
Materiały dla ucznia:
– instrukcja,
– zestaw zadań testowych,
–
karta odpowiedzi.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
24
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1. Podaj definicję muzyki.
2. Podaj definicję instrumentu muzycznego.
3. Wymień wartości rytmiczne nut, w kolejności od najdłużej trwającej do najkrócej
trwającej.
4. Wymień cztery instrumenty perkusyjne, które powinny się znaleźć w zestawie
perkusyjnym dla dzieci.
5. Podaj cztery przykłady efektów perkusyjnych.
6. Wypisz po jednym przykładzie instrumentu muzycznego:
a) strunowego,
b) dętego,
c) perkusyjnego o określonej wysokości dźwięku,
d) perkusyjnego o nieokreślonej wysokości dźwięku.
7. Podaj, co może być źródłem dźwięku.
8. Zabawy ze śpiewem dzielą się na:
9. Podaj rodzaje zabaw ze śpiewem, osnutych na treści piosenki.
10. Muzykę wykonywaną na instrumentach muzycznych, nazywamy:
a) muzyką wokalną,
b) muzyką instrumentalną,
c) muzyką wokalno-instrumentalną,
d) melorecytacją.
11. Wybierz nazwiska twórców znanych światowych koncepcji wychowania muzycznego dla
dzieci:
a) C. Orff, Z. Kodaly, E. Gordon, R. Mursell,
b) Cz. Niemen, J. Połomski,
c) S. Moniuszko, J. Strauss, F. Chopin, J. Offenbach,
d) Z. Nałkowska, K. Iłłakowiczówna, Cz. Miłosz, B. Leśmian.
12. Wskaż formy ułatwiające wprowadzenie bądź utrwalenie piosenki:
a) opisywanie treści piosenki,
b) pokaz zapisu nutowego,
c) ćwiczenia hamująco-pobudzające,
d) śpiewanie piosenki z pacynką, obrazkiem, zabawa rytmiczna do piosenki.
13. Wskaż najmniejszą ilość form muzycznych, które należy uwzględnić planując zajęcia
z dziećmi:
a) jedna forma,
b) dwie formy,
c) trzy formy,
d) sześć form.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
25
14. Metrum właściwe dla walca, to:
a) 4/4,
b) 2/4,
c) 3/4,
d) 4/2.
15. Wskaż, które z form muzycznych nie mogą być uwzględniane w pracy z małymi
dziećmi:
a) gra na instrumentach muzycznych,
b) tańce,
c) zabawy taneczne,
d) opowieści ruchowe.
16. Wskaż, która z klasyfikacji form zajęć muzycznych z dziećmi jest właściwa:
a) śpiew i mowa, ruch przy muzyce, gra na instrumentach, aktywne słuchanie muzyki,
b) słuchanie, śpiewanie i tańczenie,
c) aktywność ruchowa, werbalna i plastyczna,
d) śpiew dzieci, śpiew nauczycielki, granie na instrumentach muzycznych.
17. Wskaż, które z zabaw ze śpiewem są oparte na melodii i rytmie piosenki:
a) zabawa pobudzająco-hamująca,
b) zabawy uwzględniające reakcję na pauzę w muzyce,
c) zabawa taneczna i rytmiczna,
d) zabawa orientacyjno- porządkowa.
18. Podać plan przykładowego zajęcia z wykorzystaniem piosenki.
19. Wymień rodzaje ćwiczeń w pracy nad głosem dziecka.
20. Uzupełnij poniższe zdania dotyczące poprawnego śpiewu piosenki przez nauczycielkę:
a) pod względem …………………….piosenka powinna być wykonana czysto,
b) pod względem …………………….piosenka powinna być wykonana dokładnie,
c) bardzo …………………………….muszą być wypowiadane słowa piosenki,
d) piosenka powinna być wykonana z właściwym natężeniem….. i ……..interpretacją.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
26
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko..........................................................................................
Wspomaganie rozwoju dziecka muzyką
Zakreśl lub wpisz poprawną odpowiedź
Nr
zadania
Odpowiedź
Punkty
1.
2.
3.
4.
5.
6.
a) ……………………. b) ………………………….
c) …………………….. d) ………………………….
7.
8.
9.
10.
a
b
c
d
11.
a
b
c
d
12.
a
b
c
d
13.
a
b
c
d
14.
a
b
c
d
15.
a
b
c
d
16.
a
b
c
d
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
27
17.
a
b
c
d
18.
19.
20.
a) ……………………. b) ………………………….
a) ………………………………………………………….
b) …………………… ……………………………
Razem:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
28
TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wspomaganie rozwoju
dziecka muzyką”
Test składa się z 20 zadań, z których:
–
zadania 1 - 14 są z poziomu podstawowego,
–
zadania 15 - 20 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
−
dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 7 zadań z poziomu podstawowego,
−
dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
−
dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
−
bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.
Plan testu
Klucz odpowiedzi
Nr
zad
Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)
Kategoria
celu
Poziom
wymagań
Poprawna odpowiedź
1. Podać czas trwania zajęć
umuzykalniających z małymi
dziećmi.
A
P
a
2. Podać w jakim metrum
akompaniamentu do marszu.
A
P
c
3. Wybrać autora, który nie
publikował wskazówek
metodycznych ani repertuaru
muzycznego dla dzieci.
B
P
d
4. Wymienić klasyfikację
instrumentów muzycznych.
B
P
strunowe, dęte, perkusyjne,
elektryczne.
5. Wymienić pięć elementów
utworu muzycznego.
B
P
rytm, metrum, tempo,
melodia, harmonia,
dynamika, agogika,
artykulacja, frazowanie,
kolorystyka dźwiękowa,
struktura formalna.
6. Wymienić elementy zapisu
muzycznego.
B
P
nuty, klucz: wiolinowy,
basowy, pięciolinia, metrum,
takt.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
29
7. Podać cztery przykłady
efektów perkusyjnych.
A
P
Klaskanie, tupanie, syczenie,
pukanie, uderzanie o uda,
przelewanie wody, darcie
papieru, szeleszczenie folią.
8. Wymienić podstawowe tonacje
muzyczne.
A
P
durowa, molowa.
9. Wymienić formy zajęć
umuzykalniających
prowadzonych z małymi
dziećmi.
B
P
słuchanie, śpiew dzieci,
zabawy ze śpiewem, zabawy
rytmiczne przy muzyce,
tańce, twórczość dziecięca,
gra na instrumentach.
10. Podać trzy cele zastosowania
instrumentów perkusyjnych.
C
P
–
kształcenie
poczucia
rytmu,
– zapoznanie z budową
i posługiwaniem się
instrumentami,
– uwrażliwienie dzieci na
zjawisko
barwy dźwięku,
– rozwijanie wyobraźni i
pamięci
muzycznej.
11. Wskazać elementy muzyczne
na które zwrócisz uwagę
dziecka przy słuchaniu utworu
muzycznego
B
P
tempo, nastrój, powtórzenia.
12. Wymienić rodzaje zabaw lub
ćwiczeń z wykorzystaniem
instrumentów perkusyjnych.
B
P
– ćwiczenia słuchowe,
– ćwiczenia rytmiczne i
ruchowe,
– zabawy z piosenką,
– zabawy związane z
realizacją zadań
twórczych.
13. Uzupełnić nazwy solmizacyjne
i literowe dźwięków gamy:
c: i do:
A
P
c: c, d, e, f, g ,a, h, c
do: do, re, mi, fa, sol, la, si,
do
14. Podać przykłady
instrumentów perkusyjnych o
określonej
i nieokreślonej wysokości
dźwięku.
B
P
a) ...dzwonki,
ksylofon,
metalofon,...
b) ...bębenek,
kołatka,
grzechotka,...
15. Uzasadnić celowość
stosowania różnorodnych form
wychowania muzycznego w
procesie umuzykalnienia.
C
PP
Każde dziecko, nawet mniej
zdolne może odnaleźć taką
dziedzinę działania, w której
jest w stanie osiągnąć
sukces, co staje się podstawą
kształtowania pozytywnych
motywacji.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
30
16. Wymienić sposoby rozwijania
ekspresji ruchowej u małych
dzieci.
C
PP
–
zabawy inscenizowane
ilustrowane
ruchem,
– zabawy rytmiczne,
– opowieści ruchowe,
– zabawy taneczne,
– zabawy orientacyjno –
porządkowe.
17. Wskazać instrumenty
perkusyjne, którymi może
posługiwać się małe dziecko.
C
PP
– naturalne efekty
akustyczne
(klaskanie, tupanie,
mlaskanie,
uderzanie o uda),
– kołatka,
– grzechotka.
18. Określić rodzaje ćwiczeń w
pracy nad głosem dziecka.
C
PP
– ćwiczenia prawidłowej
postawy
i oddechu,
– ćwiczenia artykulacji i
dykcji,
– ćwiczenia intonacji.
19. Wymienić funkcje piosenki w
muzycznym
i
ogólnym
rozwoju dziecka.
C
PP
– wzbogaca świat uczuć
dziecka,
– kształtuje postawę
estetyczną,
– poszerza: wiadomości o
otoczeniu,
doświadczenia,
słownictwo,
– wzmacnia aparat głosowy,
– rozwija klatkę piersiową,
– dotlenia organizm.
20. Wskazać kryteria doboru
piosenki.
C
PP
– rozpiętość skali danej
piosenki,
– stopień trudności linii
melodycznej,
– dostosowanie treści
słownej do wieku dziecka,
– wartości artystyczne
piosenki.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
31
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z kryteriami punktowania
i oceniania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,
jakie będą w teście.
5. Omów z uczniami zasady wypełniania karty odpowiedzi.
6. Podaj i zapisz na tablicy czas zakończenia pracy ucznia z zestawem zadań.
7. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
8. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań.
9. Sprawdź prace. Nanieś punkty na kartę odpowiedzi.
10. Wykonaj analizę statystyczną i opisową wyników sprawdzianu oraz analizę logiczną
i statystyczną zestawu zadań.
11. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
12. Opracuj wnioski do dalszej pracy.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących wspomagania rozwoju dziecka muzyką.
5. Zadania: 1, 2, 3 to zadania wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest
prawidłowa;
zadania: 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 15,16,17,18,19 i 20 to zadania otwarte i należy
udzielić krótkiej odpowiedzi.
Zadanie 13 i 14 zawiera luki wymagające uzupełnienia.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:
–
w zadaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź znakiem X
(w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową),
–
w zadaniach z krótką odpowiedzią i z luką wpisz odpowiedź w wyznaczone pole.
7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego
rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. Trudności mogą
przysporzyć Ci pytania: 15 - 20, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe.
9. Na rozwiązanie testu masz 90 min.
Powodzenia !
Materiały dla ucznia:
– instrukcja,
– zestaw zadań testowych,
–
karta odpowiedzi.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
32
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1. Jak długo powinny trwać zajęcia umuzykalniające z małymi dziećmi?
a) 10 – 15 min,
b) 15 – 20 min,
c) 20 – 25 min,
d) 25 – 30 min.
2. W jakim metrum powinien być wykonany akompaniament do marszu?
a) 3/8,
b) 2/4,
c) 4/4,
d) 3/4.
3. Wybierz autora, którego publikacje nie są źródłem wskazówek metodycznych oraz
repertuaru muzycznego dla dzieci:
a) U. Smoczyńska – Nachtman,
b) K. Przybylska,
c) D. Malko,
d) J. Brzechwa.
4. Podaj klasyfikację instrumentów muzycznych.
5. Wymień pięć elementów utworu muzycznego.
6. Wymień elementy zapisu muzycznego.
7. Podaj cztery przykłady efektów perkusyjnych.
8. Wymień podstawowe tonacje muzyczne.
9. Wymień formy zajęć umuzykalniających prowadzonych z małymi dziećmi
10. Podaj trzy cele zastosowania instrumentów perkusyjnych.
11. Wskaż elementy muzyczne na które zwrócisz uwagę dziecka przy słuchaniu utworu
muzycznego.
12. Wymień rodzaje zabaw lub ćwiczeń z wykorzystaniem instrumentów perkusyjnych.
13. Uzupełnij nazwy solmizacyjne i literowe dźwięków gamy:
c: ......................................c
do: .........fa............si............
14. Podaj przykłady instrumentów perkusyjnych:
a) określonej wysokości dźwięku ...................................................................
b) nieokreślonej wysokości dźwięku ..............................................................
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
33
15. Uzasadnij celowość stosowania różnorodnych form wychowania muzycznego w procesie
umuzykalnienia.
16. Wymień sposoby rozwijania ekspresji ruchowej u małych dzieci.
17. Wskaż instrumenty perkusyjne, którymi może posługiwać się małe dziecko.
18. Wskaż rodzaje ćwiczeń w pracy nad głosem dziecka.
19. Wymień funkcje piosenki w muzycznym i ogólnym rozwoju dziecka.
20. Wskaż kryteria doboru piosenki.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
34
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko..........................................................................................
Wspomaganie rozwoju dziecka muzyką
Zakreśl lub wpisz poprawną odpowiedź
Nr
zadania
Odpowiedź
Punkty
1.
a
b
c
d
2.
a
b
c
d
3.
a
b
c
d
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
c: ………………………………..........…. c
do: ……………..fa ………. ......... si ……
14.
a) ..........................................................................................................
b) ..........................................................................................................
15.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
35
16.
17.
18.
19.
20.
Razem:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
36
7. LITERATURA
1. A – Z Mała encyklopedia PWN. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996
2. Habela J.: Słowiczek muzyczny. Polskie Wydawnictwo Muzyczne SA, Kraków 2005
3. Krawczyk D.: Mała historia muzyki kościelnej. Wydawnictwo M, Kraków 2003
4. Lasocki J. K, Powroźniak J.: Wychowanie muzyczne w szkole. PWN, Kraków 1970
5. Ławrowska R.: Muzyka i ruch. WSiP, Warszawa 1988
6. Malko D.: Metodyka wychowania muzycznego w przedszkolu. WSiP, Warszawa 1990
7. Nowak J.: Muzyczna twórczość dziecięca. Wychowanie w Przedszkolu 1996/9, WSiP
8. Przybylska K.: Wychowanie muzyczne w przedszkolu. WSiP 1977
9. Smoczyńska U., Jakóbczak – Drążek K.: Muzyka i My. Zeszyt ćwiczeń. WSiP SA,
Warszawa 1999
10. Zanim zaczniesz grać na … ABC muzyki. PWM SA, Kraków 2002
11. wikipedia.org/wiki/Muzyka.pl
Adres strony internetowej aktualny na dzień 30 maja 2006:
wikipedia.org/wiki/Muzyka.p