2012-03-22

1

Badanie andrologiczne i pobieranie

nasienia od knura, ocena nasienia

Dr Wiesław Bielas

Dojrzałośd

HODOWLANA

PŁCIOWA

6 -10 m-cy

10-12 m-cy lub 130-160 kg

→ optymalna płodnośd - 2 lata

→ zmiany starcze - 5 - 8 lat

Ocena przydatności do rozrodu – plan

badania

1. Identyfikacja i wywiad

2. Ocena zootechniczna

3. Ocena zdrowia samca

4. Badanie ogólne (status praesens)

5. Szczegółowe badanie andrologiczne

 Badanie zewnętrznych narządów płciowych

 Badanie dodatkowe

Identyfikacja i wywiad

1. Opis reproduktora: wiek, rasa, nr identyfikacyjny

2. Pochodzenie zwierzęcia

3. Wcześniejsze badania w kierunku płodności

4. Dane o przebytych chorobach, urazach, leczeniu, szczepieniu,

wadach genetycznych, infekcjach i ew. przyczynach

niepłodności

Eksploatacja w zależności od wieku

• młode do 2 lat - 10 skoków / m-ąc, po

każdym skoku 2 dni przerwy

• powyżej 2 lat - 20 skoków / m-ąc, po każdym

skoku 1 dzieo przerwy

Eksploatacja w zależności od

organizacji krycia

• krycie z ręki - 1 knur / 50 loch,

• sztuczna ins. - 1 knur / kilkaset loch,

• fermy zarodowe 1 knur / 15 loch

2012-03-22

2

Ocena zootechniczna

żywienie

pielęgnacja

utrzymanie

ruch

Ocena zdrowia samca

Gruźlica

Bruceloza

ZZZN

Leptospiroza

Ch Aujeszkyego

Badanie ogólne

ocena tętna, oddechów, temperatury,

 badanie wszystkich narządów z wyjątkiem narządu
płciowego,

ocena dymorfizmu płciowego,

ocena kondycji,

ocena konstytucji,

badanie aparatu ruchu !!!! – impotentia coeundi

analiza dotychczasowej profilaktyki i leczenia

• Oglądanie

• Omacywanie

• Testometria

• US, możliwe color doppler

Badanie zewnętrznych narządów płciowych

Badanie zewnętrznych narządów płciowych

Worek mosznowy

zdatny

niezdatny

symetryczny, prawidłowa termoregulacja,
niebolesny, skóra niezmieniona,
niwyraźnie odgraniczony, położenie,
rzadki włos, namarszczki

-asymetria lub nieprawidłowa wielkośd
(hydrocoele, haematocoele, brak jąder,
stany zapalne lub zwyrodnieniowe jąder,
przepuklina pachwinowa), skóra

Dermatitis chronica scroti

-obrzękła, zraniona, z wykwitami,
podniesiona ciepłota, bolesnośd, tkliwośd,
brak namarszczek

- nieprawidłowa termoregulacja

Badanie zewnętrznych narządów płciowych cd.

Jądra

zdatny

niezdatny

- ułożenie lekko skośne, wielkości jaja
gęsiego, dopuszczalna lekka asymetria do
20%, lewe może byd większe, konsystencji
tęgo-elastycznej, przesuwalne względem
osłonek, niebolesne

ułożenie pionowe lub poziome, małe,
asymetria powyżej 20%, nieprzesuwalne
względem osłonek (zrosty), bolesne,
tkliwe, miękkie ( niedorozwój), twarde
(zwłóknienie, przewlekłe stany zapalne,
zanik), trzeszczenia, fluktuacje

Najądrza

zdatny

niezdatny

głowa skierowana przednio-dolnie,
wielkości śliwki, trzon niewyczuwalny,
ogon wielkości śliwki węgierki, bardziej
tęgie od jąder, symetryczne, niebolesne,
przesuwalne

brak najądrzy, asymetria, niedorozwój,
bolesnośd, zmieniona konsystencja, zrosty

2012-03-22

3

dł. 12-18 cm,
szer. 6-9,
gr. 7-13,
waga 250-400g.

Jądra w mosznie

zajmują położenie

skośne

Badanie zewnętrznych narządów płciowych cd

Worek napletkowy

zdatny

niezdatny

możliwe jest wprowadzenie 2 palców do
ostium praeputiale , brak wypływów

nie można wprowadzid 2 palców do ujścia
worka napletkowego- stulejka,
nagromadzenie nadmiaru smegmy w
diverticulum praeputiale-balanopostitis,
wykwity, zrosty
Stulejka wewnętrzna - pietrain

Powrózek nasienny

zdatny

niezdatny

niewyczuwalny

powiększone, asymetria, zrosty, zmiany
pozapalne

Prącie

zdatny

niezdatny

grubości palca, błona śluzowa gładka, bez
zmian, różowa

krwawienia erekcyjne, grudki na błonie
śluzowej, niewysuwanie prącia, nadżerki,
zmiany zapalne

Nie wykonuje się badania rektalnego!

Badania dodatkowe

1. Badanie ultrasonograficzne

2. Pobieranie i badanie nasienia

Metody pobieranie nasienia:

1. „na rękę” – manualna

2. sztuczna pochwa – rzadko stosowana

Knur skacze na prowokator lub fantom, 35 – 50 cm wysokości, 100
cm dług.

 30% kurów wykazuje brak

popędu płciowego

 20% knurów nie skacze

na fantom

2012-03-22

4

Odruch płciowe

 zbliżanie
 odruch skoku
 odruch wzwodu
 odruch wyszukiwania szpary sromowej
 odruch wprowadzenia – wkręcenia glans penis
 odruch ejakulacji 3 – 30 min.
 faza regresywna

Kopulacja trwa od 8 do 45 min !!!

Ocena popędu płciowego (libido sexualis)

 L4, 3 silny popęd płciowy, skok i

wzwód do 4 min

 L2 średni, skoki wzwód do 15 min

 L1 słaby, skok i wzwód do 45 min

 L0 brak, skok po 45 min

Sposób pobierania nasienia „na rękę”

 W momencie wysunięcia prącia na 15 cm z worka

napletkowego, objęcie glans penis dłonią przez
ligninę.

 Odciągnięcie prącia na bok, przytrzymanie,

odpowiedni ucisk stymuluje odruch ejakulacji

 Nasienie pobierane do zbiornika termoizolacyjnego,

filtrowane po lub w trakcie pobierania

Frakcje ejakulatu knura

1.

Przednasienna

→ 1 – 5min

→ 20% objętości ejakulatu

→ klarowna

4.

Galaretowata

→ tapioka

→ kit knurzy

→ najwięcej pod koniec

ejakulacji

2.

Plemnikowa

→ 2 – 5 min

→ stanowi 30 – 40% ejakulatu

→ konsystencja mleka, śmietany

→ pochodzi z jąder

3.

Ponasienna

→ wydzielina dodatkowych

gruczołów płciowych

→ stanowi 40 – 60%

→ wodnista, szara

→ mało plemników

Ocena nasienia-badanie wstępne

Makroskopowa

Mikroskopowa

Jakośd nasienia jest cechą zmienną , zależy od:
 Własności osobniczych knura
 Utrzymania, pielęgnacji, żywienia
 Intensywności erotyzacji
 Stopnia eksploatacji

2012-03-22

5

Ocena makroskopowa

• Objętośd – 100 – 400 ml, średnio 200 ml, młodsze do

200, starsze powyżej 200 ml, po oddzieleniu frakcji
żelowej

• Barwa – biała, szaro – biała do szarej , wpływ

koncentracji plemników

• Konsystencja – śluzowo, wodnista, mleczna, 60% całego

ejakulatu stanowi frakcja wodnista, resztę frakcja żelowa

• Woo – knurza, bez zapachu
• Ph 7,5, okresowo przy zmianach barwy, zapachu,

zapaleniach

• Gęstośd – rarum, semidensum, pseudoaglutynacje

Ocena mikroskopowa

Obiektywnośd badania:

 temp. 20

o

C w pomieszczeniu

 instrumenty podgrzane do temp 36

o

C

 podgrzany stolik mikroskopu
 rozrzedzalnik o temperaturze wyrównanej do temp nasienia
 ocena szybka – do 2 min (zmiany ciśnienia osmotycznego)

Ocena mikroskopowa

1. brak ruchu falowego
2. minimum 60 – 70% plemników o ruchu

prawidłowym

3. 100 tysięcy plemników w 1 mm

3

(100

milionów w 1cm

3)

4. 70% plemników bez zmian

morfologicznych

5. 70% plemników żywych

Najlepszym wskaźnikiem jakości

nasienia jest ogólna liczba

plemników w ejakulacie

Ocena odsetka plemników żywych

nigrozyna-eozyna

Ocena odsetka plemników o

prawidłowej morfologii