026 Arkusz obserwacji dziecka małego.rtf

Narz

dzie pracy socjalnej nr 26

Arkusz obserwacji dziecka małego (od 0 do 3 roku

ycia)

Przeznaczenie narz

dzia:

Etap I (1b) – Ocena / Diagnoza (Pogł

bienie wiedzy o sytuacji zwi

zanej z problemem osoby/ rodziny)

Zastosowanie narz

dzia: fakultatywne

Rodzaj narz

dzia: specjalistyczne

Wypełnia: pracownik socjalny

Sygnatura: FS_PwR_26

Imi

i nazwisko dziecka ____________________________________________________________________

Imi

i nazwisko matki/ opiekuna _____________________________________________________________

Imi

i nazwisko ojca/opiekuna _______________________________________________________________

Data urodzenia dziecka ____________________________________________________________________

I. ROZWÓJ FIZYCZNY DZIECKA

1. Czy dziecko zostało urodzone o czasie

tak,

nie

2. Waga urodzeniowa dziecka _______________________

3. Liczba punktów w skali Apgar _______________________

4. Która ci

ąż

a _______________________

5. Który poród _______________________

6. Poród siłami natury

, cesarskie ciecie

7. Inne istotne informacje dot. porodu i połogu /np. skomplikowany porod, wydłu

ony pobyt w szpitalu

dziecka lub matki, depresja poporodowa, inne/
_________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

8. Konsultacje pracownika socjalnego z :

a. lekarzem rodzinnym – data i cel konsultacji

_________________________________________________________________________________________

b. poło

– data i cel konsultacji

_________________________________________________________________________________________

c. piel

gniark

ds. szczepie

– data i cel konsultacji

_________________________________________________________________________________________

Narz

dzie zostało opracowane przez Zespół ds. narz

dzi pracy socjalnej.

9. Analiza rozwoju dziecka od 0 do 1 roku

ycia (obserwacja)

1 m-c

unosi główk

w pozycji na brzuchu

zaciska r

na przedmiocie (np. podanym palcu)

reaguje na d

wykonuje ruchy ssania (smoczek)

przestaje płaka

na widok matki lub jej głos

2 m-c

wysoko unosi głow

w pozycji na brzuchu i utrzymuje j

ledzi poruszaj

ce si

obrazy

odwraca głow

w kierunku d

zaczyna wydawa

pojedyncze d

miecha si

3 m-c

w pozycji na brzuch opiera si

na przedramionach unosz

c głow

utrzymuje grzechotk

w r

ku, potrz

sa ni

ledzi przedmiot

"gruchanie", wydaje d

ki artykułowane

ywia si

na widok ludzi, reaguje mimik

, odpowiada u

miechem na u

miech

4 m-c

umie siedzie

podparte poduszkami

przewraca si

z boku na plecy i z pleców na bok

ga r

do przedmiotu. Bawi si

zabawk

w r

ku, prowadzi j

do ust

odró

nia ojca i matk

odpowiada d

kiem gdy si

do niego przemawia

mieje si

gło

5 m-c

umie podci

gane za r

ce usi

ąść

obur

cz si

ga po przedmiot

poznaje siebie w lustrze

mieje si

gło

no, "zna si

" na

artach

bawi si

zabawkami

6 m-c

siedzi trzymaj

c si

ga po przedmioty jedn

gaworzy (pierwsze sylaby)

otwiera usta na widok jedzenia

bawi si

nogami (stopy przyci

ga do ust)

7 m-c

siedzi samo nie podparte (krótko)

pełza na brzuchu (do tylu)

przekłada zabawk

z r

ki do r

szuka schowanej zabawki

powtarza wielokrotnie sylaby

je ły

eczk

pragnie aktywnego kontaktu z inn

osob

Tabela opracowana na podstawie M. Bogdanowicz, B. Kisiel, M. Przasnyska, Metoda Weroniki Sherborne w terapii i

wspomaganiu rozwoju dziecka, Warszawa, 1992 oraz Encyklopedia zdrowia Zdrowie.med.pl i

www.zdrowie.med.pl/nasze_dzieci/ndzieci_02.html

8 m-c

siedzi samo bez podparcia

umie usi

ąść

samo

sta

trzymaj

c si

pełza w przód

wyrzuca zabawki z łó

chwyta trzyma palcami

samo je herbatnik

reaguje l

kiem na obce osoby

bawi si

w chowanego ("a kuku")

9 m-c

pewnie siedzi i stoi trzymaj

c si

raczkuje

stawia pierwsze kroki trzymaj

c si

laduje ruchy ('pa-pa', 'kosi-kosi')

siada na nocniku

reaguje na swoje imi

10 m-c

staje samo trzymaj

c si

wyjmuje klocki z pudełka, wkłada palce w otwory

rozumie proste zlecenia (daj, we

, rozumie zakazy)

pije z kubeczka

11 - 12 m-c

staje bez podparcia

podnosi zabawki kucaj

chodzi trzymane za r

lub kilka kroków samo

wkłada mniejsze przedmioty do wi

kszych, otwiera pudełka

wskazuje nazwany przedmiot

mówi 'mama', 'tata'

serdeczno

ść

wobec innych

wysadzone w por

korzysta z nocnika

Tabela opracowana n/podstawie danych mgr B. Kisiel i M. Bogdanowicz.

II. OD

YWIANIE

10. Karmienie dziecka

a. sztuczne – nazwa mleka ___________________________________________________________________

b. piersi

– na

żą

danie (przez jaki okres) ________________________________________________________

c. mieszane – sztucznym mlekiem i piersi

______________________________________________________

11. Czy i co jest aktualnie wprowadzane do jadłospisu? _________________________________________

_________________________________________________________________________________________

III. OPIEKA ZDROWOTNA

12. Czy dziecko posiada aktualne szczepienia?

tak,

nie – dlaczego ____________________________

_________________________________________________________________________________________

13. Jak si

nazywa i gdzie si

znajduje (adres, telefon, e-mail) :

a. O

rodek zdrowia_________________________________________________________________________

b. Lekarz rodzinny: imi

i nazwisko:____________________________________________________________

c. Piel

gniarka

rodowiskowa imi

i nazwisko____________________________________________________

14. Kiedy i na co dziecko ostatnio chorowało___________________________________________________

_________________________________________________________________________________________

IV. ROZWÓJ UMYSŁOWY

15.Czy u dziecka stwierdzono zaburzenia rozwoju psychomotorycznego?

a. tak, jakie

_________________________________________________________________________________________

b. nie

16. Jaki jest plan leczenia, rehabilitacji dziecka – konieczno

ść

regularnych wizyt u jakich specjalistów?

_________________________________________________________________________________________

V. HIGIENA DZIECKA/ OBSREWACJA PRACOWNIKA SOCJALNEGO

17. Obserwacja przez pracownika socjalnego /data, ocena sytuacji, wnioski/

_________________________________________________________________________________________

VI.

RODOWISKOWE UWARUNKOWANIA ROZWOJU DZIECKA:

18. Opis rodziny pochodzenia rodziców, najbli

szego otoczenia, mo

liwo

ść

wpływu warunków

zamieszkania na rozwój dziecka itp.

_________________________________________________________________________________________

Data wypełnienia Arkusza ___________________________________________________________________

Nazwisko i imi

pracownika socjalnego dokonuj

cego obserwacji ____________________________________

ARKUSZ OBSERWACJI DZIECKA - ANALIZA NORMATYWNA ROZWOJU 2 LATKA

/przeprowadzana po uko

czeniu 2 r.

Dziecko 2 letnie – psychomotoryczna norma rozwojowa - powinno

−

chodzi

−

biega

– mo

e by

jeszcze niezdarnie

−

ladowa

dorosłych ok. sprz

tanie

−

mówi

o sobie w 3 osobie

−

rozpoznawa

znajome twarze na zdj

ciach

−

ywa

ły

eczki i trafia

do buzi

−

ce, próbowa

je wyciera

−

stara

pomaga

w prostych czynno

ciach ok. przynie

ść

mietniczk

jak mama zamiata

−

z kubka

−

bawi

„na niby”

−

rozbiera

(tzn. zdejmowa

jak

ąś

ęść

garderoby)

−

bazgra

na kartce spontanicznie

−

układa

wie

żę

z 4 klocków (ale nie z takich ł

czonych typu Lego tylko z takich jak drewniane

−

posługiwa

chwytem p

setowym od ok. 18 m-ca

−

umie

wydoby

kamyk z butelki (a najpierw go tam wrzuci

– forma wydobycia dowolna)

−

umie

ok. 20 słów oprócz mama, tata

−

wskazywa

ęś

ci ciała

−

nazywa

prosty obrazek

−

spełnia

proste polecenia

−

kopa

piłk

−

rzuca

piłk

−

próbowa

podskoczy

−

wchodzi

po schodach krokiem przestawnym (mo

e by

za r

)

Konsultacje ze specjalistami

_________________________________________________________________________________________

Data wypełnienia Arkusza ___________________________________________________________________

Nazwisko i imi

pracownika socjalnego dokonuj

cego obserwacji ____________________________________

Na podstawie: Penelope Leach, Twoje dziecko – od momentu narodzin do pi

tego roku

ycia, Wydawnictwo GiG,

Warszawa 1992., pod redakcj

Witolda S. Gomułki i Wojciecha Rewelskiego oraz Encyklopedia Zdrowia, Wydawnictwo

Naukowe PWN – wydanie drugie, tom II – s.1137 do 1154.

ARKUSZ OBSERWACJI DZIECKA - ANALIZA NORMATYWNA ROZWOJU DZIECKA 3 LETNIEGO

/przeprowadzana po uko

czeniu 3 r.

Dziecko 3 letnie – psychomotoryczna norma rozwojowa

−

umie si

be problemu komunikowa

, cho

nie zawsze u

ywa do tego reguł gramatycznych

−

potrafi opowiedzie

o problemie i zakomunikowa

swoje potrzeby- u

ywaj

c prostych zda

−

jest bardzo ruchliwe i sprawne fizycznie

−

biega, poskakuje, psoci

−

schodzi i wchodzi po schodach

−

kszo

ść

trzylatków potrafi je

dzi

na 3-kołowym rowerku

−

potrafi kopa

, rzuca

piłk

−

sprawnie omija

przeszkody, skaka

na 1 nodze, kr

wokół własnej osi

−

umie si

koncentrowa

przez kilkana

cie minut na danej rzeczy, je

li zainteresuje go dana czynno

ść

−

jest bardzo ciekawe – zadaje du

o pyta

−

zna przeznaczenie wi

kszo

ci urz

dze

w domu

−

tnie na

laduje dorosłych

−

umie samo si

ubiera

– nadal jednak potrzebuje pomocy ze strony dorosłych

−

umie korzysta

z toalety

−

samodzielnie zjada posiłki

−

ma coraz lepsz

pami

ęć

−

zaczyna rozró

nia

poj

cia: dzisiaj, jutro

Konsultacje ze specjalistami

_________________________________________________________________________________________

Data wypełnienia Arkusza ___________________________________________________________________

Nazwisko i imi

pracownika socjalnego dokonuj

cego obserwacji ____________________________________

Na podstawie: Penelope Leach, Twoje dziecko – od momentu narodzin do pi

tego roku

ycia, Wydawnictwo GiG,

Warszawa 1992., pod redakcj

Witolda S. Gomułki i Wojciecha Rewelskiego oraz Encyklopedia Zdrowia, Wydawnictwo

Naukowe PWN – wydanie drugie, tom II – s.1137 do 1154.

INSTRUKCJA
1. Cel narz

dzia

−

Opis i analiza sytuacji dziecka w rodzinie zagro

onej wyst

pieniem przemocy

w rodzinie

poprzez analiz

poziomu zaspokojenia potrzeb dziecka w ró

nych obszarach jego

ycia.

−

Uzyskanie informacji o stanie zdrowia i rozwoju dziecka, profilaktyka zdrowotna – poprzez kontrol

szczepie

, odpowiedniego od

ywiania, obserwacj

kolejnych etapów rozwojowych – pod k

tem

wyst

powania nieprawidłowo

ci, które na tym etapie

ycia s

jeszcze mo

liwe do wyrównania.

2. Grupa docelowa

−

Dzieci w wieku 0-3 z rodzin, gdzie stwierdza si

wyst

pienie kilku istotnych zagro

wyst

pienia przemocy

w rodzinie

– na podstawie obserwacji i wnikliwej analizie tabeli czynników ryzyka wyst

pienia przemocy

rodzinie

3. Sposób wykorzystania narz

dzia

a) okoliczno

ci w jakich stosuje si

narz

dzie

−

Arkusz stosuje si

po przeprowadzeniu Wywiadu – rozpoznaniu sytuacji w rodzinie i/lub po

przeprowadzeniu innego wywiadu w rodzinie w wyniku którego pracownikowi socjalnemu nasunie si

potrzeba poszerzenia informacji o sytuacji dziecka lub dzieci w rodzinie. Narz

dzie ma charakter

fakultatywny.

−

Obserwacj

przeprowadza co miesi

c pracownik socjalny w rodzinach wysokiego ryzyka wyst

pienia

przemocy

w rodzinie

– w przypadku zdiagnozowania wyst

pienia kliku czynników ryzyka. Podejmuje

równie

kontakt ze słu

zdrowia – poło

, lekarzem rodzinnym, specjalistami.

−

Z uwagi na specyfik

okresu rozwojowego nie ma mo

liwo

ci powtórzenia obserwacji w stosunku do tego

samego dziecka.

b) zastosowanie pyta

−

Arkusz składa si

z 3 cz

ęś

ci:

Pierwsza przeznaczona jest do obserwacji dziecka w wieku 0-1, zawiera analiz

6 czynników

wpływaj

cych w sposób zasadniczy na prawidłowy rozwój dziecka, których monitoring jest niezb

dny

przy istnieniu w niektórych rodzinach okre

lonych deficytów opieku

czo-wychowawczych, których

efektem jest zagro

enie zaniedbania dzieci, niezaspokojenia ich podstawowych potrzeb.

Druga cz

ęść

opisuje norm

psychomotoryczn

dwulatka, tutaj zadaniem pracownika socjalnego jest

obserwacja poziomu rozwoju dziecka, a w razie deficytów motywowanie rodziców/opiekunów do ich
wyrównywania poprzez kontakt z lekarzem, innymi pracownikami słu

by zdrowia lub udzielanie

wsparcia ze strony specjalistów – pedagoga, psychologa itp.

Trzecia cz

ęść

oprócz wykazu co potrafi

powinien trzylatek, winna by

poszerzona o kontakt

pracownika socjalnego ze

rodowiskiem przedszkolnym, poradni

psychologiczno-pedagogiczn

uzyskiwaniem na bie

żą

co informacji na temat funkcjonowania dziecka w tym

rodowisku i jego

ewentualnych problemach. Uzasadnienie celowo

ci – dlaczego pracownik socjalny ma si

tym

zajmowa

i dlaczego nale

y t

kwesti

ąć

w zagadnieniu przemocowym le

y w tym,

e zaniedbanie

tych kwestii na tym etapie

ycia dziecka niesie wiele negatywnych skutków dla

ycia dziecka i staje si

dla niego

ródłem cierpie

zarówno fizycznych jak i emocjonalnych.

c) na co warto zwróci

uwag

−

Pracownik

socjalny

zaniepokojony

sytuacj

dziecka,

winien

dorazowo

kierowa

jego

rodziców/opiekunów do podj

cia kontaktu z odpowiednimi specjalistami: lekarzem rodzinnym, neurologiem,

stomatologiem, ortoped

, rehabilitantem, psychologiem itp., a w razie zaniedba

ze strony rodziców

niezwłocznie zawiadomi

odpowiedni s

d rodzinny z wnioskiem o wgl

d w sytuacj

rodziny/dziecka.

−

Z uwagi na specyficzny charakter zagadnienia przemocy

w rodzinie

w stosunku do dzieci, która najcz

ęś

ciej

dokonywana jest przez osoby z najbli

szego otoczenia np. rodziców, opiekunów, dziadków itp., które

wspólnie zamieszkuj

i dzieci ci

gle podlegaj

ich wpływom, wskazane jest aby diagnoza sytuacji dziecka

odbywała si

na podstawie obserwacji dziecka w rodzinie, podczas wizyt domowych pracownika

socjalnego, podczas wizyt rodziny, w

wietlicy socjoterapeutycznej, analizie dokumentów zebranych ze

rodowiska przedszkolnego, poradni psychologiczno-pedagogicznej, placówek słu

by zdrowia i innych

instytucji, gdzie mo

liwe jest uzyskanie informacji na temat sytuacji i kondycji psychofizycznej dziecka.

Bezpo

rednie (wprost) diagnozowanie przemocy

w rodzinie

wobec dziecka przez pracownika socjalnego

zagro

one jest bowiem bł

dem, szczególnie je

li mowa o przemocy emocjonalnej, seksualnej. Obecnie

zarówno literatura jak i praktyka mówi, aby domnieman

ofiar

przemocy

w rodzinie

– dziecko –„słucha

”

jeden raz, ma tego dokona

specjalnie przeszkolony psycholog- biegły s

dowy.

−

Do obowi

zków pracownika socjalnego powinno nale

zawiadomienie odpowiednich słu

b o

podejrzeniach co do wyst

powania przest

pstwa przemocy

w rodzinie

. Wyj

tek stanowi sytuacja , kiedy w

sposób bezpo

redni jest zagro

one zdrowie lub/i

ycie dziecka poprzez stosowanie wobec niego przemocy

w rodzinie

, drastyczne zaniedbanie potrzeb dziecka, porzucenie go, pozostawienie bez opieki,

pozostawanie dziecka pod opiek

nietrze

wych rodziców/rodzica. Wówczas pracownik socjalny podejmuje

przy współpracy i wsparciu innych słu

b czynno

ci interwencyjne, zgodnie z obowi

zuj

cymi przepisami

prawa.

d) informacje dodatkowe