W instalacjach domowych i podob-

nych wymóg zabezpieczania różnico-

woprądowego bezzwłocznego o prądzie

różnicowym ≤30 mA dotyczy gniazd w

3 strefie ochronnej. W praktyce wielu

projektantów stosuje zbiorcze zabez-

pieczenie różnicowe dla całej instala-

cji. Rozwiązanie takie jest korzystne ze

względu na bezpieczeństwo przeciwpo-

rażeniowe i przeciwpożarowe. Jednak

wyzwolenie zabezpieczenia RCD pozba-

wia cały lokal napięcia we wszystkich

obwodach. Jest to bardzo uciążliwe, a

w wielu przypadkach może powodować

znaczne straty, np. wyłączenie napięcia

dla serwera czy chłodni. W pewnych

przypadkach, takie sytuacje mogą być

też niebezpieczne, zwłaszcza gdy do

wyłączeń dochodzi niespodziewanie i bez

wyraźniej przyczyny. Jednym z powodów

nieprzewidywalnego zadziałania wyłącz-

nika RCD są zakłócenia. Zastosowane w

nich przekładniki Ferrantiego są czułe na

prądy różnicowe o małych wartościach.

W sieci rozdzielczej występuje obecnie

coraz więcej zakłóceń, które nie mają

związku ze stanem izolacji, a powodują

przepływ prądów różnicowych. Do nie-

potrzebnych wyłączeń dochodzi często.

Wielu monterów decyduje się w takich

przypadkach na wymianę wyłącznika

różnicowoprądowego, sądząc, że jest

on niesprawny. Ale zwykle problem się

powtarza. Stwierdzenie nieprawidłowe-

go wyzwalania wyłącznika jest możli-

we praktycznie tylko przy użyciu teste-

ra zabezpieczeń różnicowoprądowych.

Najczęstszą przyczyną nieprawidłowego

wyzwalania zabezpieczeń różnicowoprą-

dowych (w prawidłowo wykonanej insta-

lacji) są stany nieustalone w obwodach

ze stosunkowo dużymi pojemnościami

doziemnymi. Na wypadkową pojemność

doziemną zabezpieczonego obwodu

składa się szereg mniejszych elementar-

nych pojemności: przewodów, grzałek,

uzwojeń silników czy stateczników opraw

oświetleniowych. Pojemności kabli i

przewodów roboczych są dodatkowo

zwiększone, gdy instalacja ułożona jest

na uziemionych korytkach czy bezpo-

średnio w ziemi. Dużym problemem jest

powszechnie wykorzystywana w nowym

budownictwie tania technologia żelbetu

(uziemione stalowe pręty zalane beto-

nem). Ściany i stropy tak wykonanego

budynku mają dobrą przewodność, co

zwiększa wartość pojemności doziem-

nych instalacji i prowadzi do większych

prądów upływu. Duże wartości prądów

upływowych są również powodowane

przez filtry przeciwzakłóceniowe. Wpływ

ten jest szczególnie wyraźny w rozległych

instalacjach elektrycznych zasilających

dużą liczbę odbiorników wyposażonych

w kondensatory przeciwzakłóceniowe.

Kondensatory odprzęgające są włączo-

ne zwykle między każdym przewodem

roboczym a ochronnym. Elementy te

służą do tłumienia składowych asyme-

trycznych przewodzonych zakłóceń wiel-

kiej częstotliwości. Pojemności pojedyn-

czych kondensatorów wynoszą zwykle

od 1 nF do 4,7 nF. Jak już wspomniano

wcześniej, całkowita pojemność obwodu

zabezpieczonego wyłącznikiem różnico-

woprądowym jest sumą wszystkich włą-

czonych w obwód doziemnych pojemno-

ści. Pojemności te znacznie zwiększają

wartość tzw. prądu upływowego instala-

cji. Zgodnie z prawem komutacji, w ukła-

dzie z pojemnością napięcie nie może

zmienić się skokowo. A więc włączenie

napięcia oraz szybkie stany przejściowe

powodują zmianę ładunku na pojemności

doziemnej instalacji. To z kolei powoduje

przepływ prądu różnicowego, który może

spowodować niepotrzebne wyzwolenie

zabezpieczenia. Jedną z najczęstszych

przyczyn powstawania takich zakłóceń

są zapady napięcia spowodowane np.

bliskimi zwarciami lub bezpośrednim roz-

ruchem silników. Zdarzają się przypadki

równoczesnego wyzwolenia wyłącznika

różnicowoprądowego i zabezpieczenia

nadmiarowoprądowego instalacji. Takich

zagrożeń można uniknąć dzieląc obwo-

dy dwoma lub więcej zabezpieczeniami

różnicowoprądowymi. Najlepszym roz-

wiązaniem jest zastosowanie oddziel-

nego zabezpieczenia różnicowoprądo-

W

płyW

pojemności

doziemnych

na

pracę

zabezpieczeń

różnicoWoprądoWych

W

instalacjach

końcoWych

nn

Kompatybilność elektromagnetyczna EMC oraz zabezpieczenia

różnicowoprądowe to bardzo aktualne zagadnienia, które ciągle

przysparzają wiele problemów. Wyłączniki różnicowoprądowe są obecne

niemal w każdej instalacji elektrycznej. W starszych instalacjach pojawią

się z pewnością przy okazji remontów. Aparaty te miały zrewolucjonizować

bezpieczeństwo instalacji elektrycznych. Dziś wiadomo że tak nie jest, ale

ich udział w poprawie bezpieczeństwa jest znaczący.

Wyłącznik RCD dwubiegunowy

Wyłącznik RCD czterobiegunowy

O s p r z ę t e l e k t r o i n s t a l a c y j n y

Ei

44

Elektroinstalator 3/2008

www.elektroinstalator.com.pl

wego zintegrowanego z wyłącznikiem

nadmiarowym do ochrony wrażliwego

obwodu, np. gniazd instalacji komputero-

wej. W starych instalacjach, bez przewo-

du ochronnego (układ TN-C), podczas

remontu powinien być w szczególności

wymieniony obwód gniazd łazienki oraz

gniazd komputerowych (jeśli takie wystę-

pują). Najlepiej jeśli obwody te będą

zabezpieczone oddzielnymi wyłącznika-

mi różnicowoprądowymi 30 mA z czło-

nem nadprądowym. Wówczas wszelkie

zakłócenia w pozostałych częściach

instalacji nie będą oddziaływały na chro-

niony w ten sposób sprzęt. Należy jed-

nak pamiętać, ze wiele urządzeń sprzętu

komputerowego ma wbudowane filtry

przeciwzakłóceniowe, dlatego na jednym

obwodzie nie powinno być więcej niż

6 urządzeń pracujących w I klasie izola-

cji. W wielu projektach można spotkać

nawet oddzielne rozdzielnice wydzielone

z instalacji i dedykowane wyłącznie dla

sprzętu komputerowego. Jest to szcze-

gólnie ważne nie tylko na terenach prze-

mysłowych, ale również pozamiejskich

gdzie są rozległe sieci, które są bardziej

podatne na zapady napięcia.

Problemy z eksploatacją wyłączników

różnicowoprądowych będą występować

coraz częściej. Niektórzy projektanci

sprzętu markowego już podjęli próby

ograniczenia lub całkowitego wyelimino-

wania pojemności doziemnych w filtrach.

Jednak przy tak dużym wzroście liczby

nowo przyłączanych urządzeń elektro-

nicznych, jedynym rozwiązaniem jest

podzielenie instalacji i zabezpieczeń.

Mgr inż. Paweł Sadowski

KANLUX

Ei

Oprawy ścienne, stałe

n o w o ś c i

Kanlux S.A., ul. Objazdowa 1-3 / 41-922 Radzionków

tel. /32/388 74 00 fax /32/388 74 99

Dział Handlowy tel. /32/388 74 10

e-mail: [e-mail]

www.kanlux.pl

... więcej niż światło!

Oprawy najazdowe

metalohalogenkowe

ZEW EL-235U

ZEW EL-235J

TURO MTH-70
TURO MTH-150

Przykładowy schemat filtru przeciwzakłóceniowego

Oferta rozgałęźników wtyczkowych została wzbogacona

o nową rodzinę OLI 2P, w skład, której wchodzą: podwójny
rozgałęźnik OLI 2P-2, potrójny rozgałęźnik OLI 2P-3 oraz
poczwórny rozgałęźnik OLI 2P-4. Nowe produkty wykonane
są z wysokiej jakości tworzywa sztucznego w kolorze
białym. OLI 2P mogą zostać zastosowane przy wszystkich
pracach instalacyjnych zasilanych prądem o napięciu
250 V AC. Prąd znamionowy nowych rozgałęźników

wtyczkowych wynosi odpowiednio: 2x2,5A, 3x 2,5 A
oraz 4x2,5 A, a ich moc kolejno: 1150 W, 1725 W oraz
2300 W. Nowa rodzina rozgałęźników serii OLI 2P służy
do zastosowania wewnątrz pomieszczeń, gdyż jej ochrona
przed wnikaniem ciał stałych, pyłu i wilgoci wyraża się
współczynnikiem IP20.

(KANLUX)

W a r t o w i e d z i e ć

Ei

Ei

Rozgałęźniki wtyczkowe serii OLI 2P

www.elektroinstalator.com.pl

O s p r z ę t . . .

Ei