Alfa - hydroksykwasy (AHA) to grupa substancji naturalnych, które od wielu
lat wzbudzają zainteresowanie zarówno dermatologów jak i kosmetologów. Te
związki chemiczne stosowane miejscowo wywierają specyficzne działanie na
naskórek, warstwę brodawkową skóry właściwej i mieszki włosowe.
Alfa-hydroksykwasy zwane także kwasami owocowymi znalazły szerokie
zastosowanie w kosmetyce i leczeniu chorób skórnych.

W dużych i małych stężeniach, w różnorodnych postaciach farmakologicznych
(roztwory, mleczka, kremy, żele) dostarczają nowych możliwości leczenia
szeregu stanów chorobowych.
Kwasy owocowe zapobiegają powstawaniu na powierzchni skóry grubej
warstwy zrogowaciałego naskórka, co przyczynia się do wygładzenia
zmarszczek i bruzd.

- Dzięki właściwościom złuszczającym stosowane są także na młodej skórze
trądzikowej; zapobiegają tworzeniu się czopów łojowych i podnoszą jakość
skóry.
- Pomagają one również w leczeniu suchej skóry, rogowacenia
okołomieszkowego, rybiej łuski, znamion starczych rogowacenia posłonecznego,
brodawek zwykłych i łojotokowych, pozapalnych przebarwień i stosowane są
również jako środki do peelingu.

AHA rozszerzają możliwości terapeutyczne zarówno lekarza - dermatologa, jak i
kosmetologa. Podawane na skórę w dużych stężeniach powodują oddzielanie
się keratynocytów i spełzanie naskórka (epidermolysis). Ze względu na takie
działanie wysokich stężeń znalazły zastosowanie w leczeniu trądziku
pospolitego, łagodnych i złośliwych ognisk rogowacenia, brodawek zwykłych i
łojotokowych.
W dużych stężeniach są wykorzystywane do wywołania głębokiego i
powierzchniowego peelingu. Oczywiście wysokie stężenia alfa
hydroksykwasów mogą być jedynie stosowane w procedurach leczniczych pod
kontrolą lekarską.

W przypadku niższych stężeń efekty ich działania ograniczone są do
rozluźnienia (kohezji) korneocytów głównie w niższych rzędach warstwy
rogowej połączonych z warstwą ziarnistą, w wyniku czego zapobiegają
pogrubieniu warstwy rogowej prowadząc do jej ścienczenia.

W odpowiednich proporcjach mogą być używane przez pacjentów do terapii
domowej stanów związanych z nadmiernym rogowaceniem (hyperkeratosis) np.
sucha skóra, rybia łuska. Niskie stężenia AHA pozwalają też użyć ich jako
potencjalnych promotorów przejścia przezskórnego dla substancji
biologicznie czynnych.

Dzięki specjalnym właściwościom zmiękczającym i nośnikowym są
doskonałym partnerem w preparatach mieszanych np. połączenie AHA z
kwasem salicylowym wzmacnia efekt peelingu, dodatek ceramidów lub kwasu
hialuronowego powoduje wzrost zdolności magazynowania wilgoci.

WŁAŚCIWOŚCI ALFA HYDROKSYKWASÓW
Hydroksykwasy
Kwasy można formalnie podzielić na: kwasy organiczne (np. hydroksykwasy,
kwasy karboksylowe, kwasy tłuszczowe, kwasy nukleinowe, aminokwasy) oraz
kwasy nieorganiczne (np. kwasy mineralne, woda sodowa, wodorotlenki
wykazujące amfoteryczność).

Olbrzymia liczba różnorodnych związków organicznych wynika m.in.z faktu, że
mogą one w swoich cząsteczkach zawierać dwie lub więcej grup funkcyjnych.
Takimi związkami wielofunkcyjnymi są hydroksykwasy. Zawierają one w
cząsteczce grupy: hydroksylową (-OH) i karboksylową (-COOH). W zależności
od wzajemnego położenia tych grup, rozróżnia się alfa-, beta-, gamma-, delta-
hydroksykwasy.

Hydroksykwasy wykazują własności chemiczne odpowiednich kwasów lub
alkoholi, ponadto wchodzą w specyficzne reakcje:

Alfa-hydroksykwasy kondensują do cyklicznych estrów (laktydów) lub
poliestrów, ulegają rozkładowi do odpowiedniego aldehydu (lub ketonu) i kwasu
mrówkowego,
Beta-hydroksykwasy odszczepiają cząsteczki wody przechodząc do kwasów
L,B-nienasyconych,
Gamma i alfa-hydroksykwasy mogą ulegać wewnątrzcząsteczkowej estryfikacji,
z utworzeniem pierścieni pięcio - lub sześcioczłonowych (laktony).
Wśród hydroksykwasów częste są przypadki występowania izomerii optycznej.

W kosmetyce stosuje się wyłącznie alfa- i beta-hydroksykwasy, zawierające
grupę hydroksylową w bezpośrednim sąsiedztwie ugrupowania kwasowego
(grupy karboksylowej).

Alfa- i beta-hydroksykwasy powodują rozluźnienie wiązań pomiędzy
korneocytami warstwy rogowej i usuwają luźną warstwę zrogowaciałych
komórek naskórka, jednocześnie przyspieszając jego odnowę.

ALFA - hydroksykwasy
Są one nazywane również „kwasami owocowymi”, a symbolicznie przedstawia
się je jako AHA (z ang. Alpha Hydroxy Acids).

Ich wspólny wzór to: R - HCOHCOOH .

Mogą zawierać w swojej strukturze do 14 atomów węgla. Najbardziej popularne
i najczęściej stosowane AHA to:

kwas glikolowy
kwas mlekowy
kwas winowy
kwas cytrynowy
kwas jabłkowy.
Mogą one być otrzymywane w sposób naturalny (ekstrakty roślinne) np. kwas
glikolowy otrzymuje się z trzciny cukrowej, ale obecnie często również w
sposób syntetyczny (synteza chemiczna) lub biotechnologiczny (metabolity
drobnoustrojów).
Alfa-hydroksykwasy zawierają jedną grupę hydroksylową umieszczoną w
położeniu alfa w stosunku do karboksylowego atomu węgla. Wszystkie AHA z
wyjątkiem kwasu glikolowego mają hiralny węgiel i są optycznie czynne.

KWAS GLIKOLOWY wzór sumaryczny: HO - CH2 - COOH , a wzór
strukturalny wygląda następująco:

Obecnie najczęściej stosowany w kosmetykach do codziennej pielęgnacji
zawierających AHA jest kwas glikolowy (hydroksyoctowy). Posiada on
najmniejszą cząsteczkę zbudowaną tylko z dwóch atomów węgla, przez co może
najłatwiej penetrować powierzchnię skóry. Jest bardzo dobrze przez nią
tolerowany, ponieważ jest naturalnym bioproduktem naszego organizmu,
uczestniczy w cyklu Krebsa i ulega spalaniu podobnie jak cukier.

Nie znane są reakcje alergiczne na ten związek. Jest on powszechnie stosowany
w preparatach do eksfoliacji, czyli głębokiego złuszczania. Jest uniwersalny,
rezultaty obserwuje się w wielu różnych przypadkach. Skóra łuszczy się w
niewidoczny dla oka sposób i zaraz po zabiegu wygląda ładnie i zdrowo, można
nawet robić makijaż.

Stwierdzono, że aktywność 30% kwasu glikolowego jest najwyższa przy
pH=3. Zanotowano wtedy najwyższy poziom stymulacji odnowy komórek
naskórka, najwyższy wzrost nawilżenia skóry, zwiększenie jej jędrności,
wygładzenie i spłycenie zmarszczek. Stosowanie 5% - 30% kwasu glikolowego
w formach hydrożeli polecane jest przez firmę Dermika do zabiegu eksfoliacji.
Wyższe stężenia 50% - 90%, które są przedmiotem propozycji firm zachodnich,
wykazują działanie inwazyjne, mogące prowadzić do epidermolizy.

Kwas glikolowy stosowany jest też w stężeniach 5%, 10%, 15% w preparatach
do użytku domowego, a w wyższych 20%, 30%, 50%, 70% - w peelingach
leczniczych.

Efekty stosowania kwasu glikolowego:
Zmiękczenie i wygładzenie skóry
Poprawa kolorytu skóry
Przyspieszenie odnowy naskórka
Rozjaśnienie plam pigmentacyjnych
Nawilżenie skóry
Redukcja zmarszczek i spłycenie bruzd.
Oddziaływując zarówno na naskórek jak i skórę właściwą, ze względu na swoje
liczne właściwości, nie można ograniczać jego roli do czynnika złuszczającego.
W sposób bardziej kompleksowy powinien być on traktowany jako aktywator
mechanizmów regulujących energetyczny mechanizm komórkowy, zarówno na
poziomie keratynocytów jak i fibroblastów.

KWAS MLEKOWY czyli hydroksypropionowy ma wzór sumaryczny:
CH3 - CHOH - COOH, a wzór strukturalny wygląda następująco:

Kwas ten zawiera asymetryczny atom węgla, może więc występować w dwóch
odmianach optycznych i jednej racemicznej. Powstaje podczas fermentacji cukru
mlekowego i innych cukrów. Występuje w kwaśnym mleku, żurach, kiszonych
warzywach i owocach. W warunkach fizjologicznych kwas mlekowy
przekształca się w formę ketonową kwas pirogronowy (CH3C(O)COOH) i
odwrotnie.

Kwas mlekowy L(+) ? kwas 2-hydroksy propionowy jest produktem fermentacji
mleczanowej u bakterii lub glikolizy beztlenowej w tkankach zwierzęcych,
powstający na drodze katabolizmu glukozy bezpośrednio z kwasu
pirogronowego i NADH pod wpływem dehydrogenazy mleczanowej.

Pod względem chemicznym, kwas mlekowy jest kwasem
hydroksyekanokarboksylowym zawierającym asymetryczny atom węgla w
cząsteczce. W stanie czystym jest bezbarwnym, przezroczystym płynem o
bardzo ostrym, kwaśnym smaku. Kwas mlekowy występuje w trzech postaciach.
Może mieć dwie odmiany izomeryczne: optycznie czynne prawo- i lewoskrętną
oraz odmianę optycznie nieczynną ? racemiczną, która spotykana jest
powszechnie w produktach spożywczych takich jak: chleb (zwłaszcza razowy),
kwaśne ogórki, kapusta, kefir czy kwaśne mleko. Prawoskrętna forma kwasu
mlekowego L(+) powstaje w tkankach oraz płynach ustrojowych człowieka i jest
metabolizowana przez nasz organizm szybko i całkowicie, natomiast
lewoskrętna D(-) od czterech do dziesięciu razy wolniej.

Kwas DL-mlekowy jest jedynym lub głównym końcowym produktem rozkładu
glikozy przez grupę drobnoustrojów nazywanych ?bakteriami kwasu
mlekowego? takich jak: Bacillus acidi lactici, Lactobacillus delbrueckii,
Lactobacillus bulgaricus. Możliwe, że powstawanie kwasu DL-mlekowego jest
wynikiem działania dehydrogenaz glikosalazy I i II, ponieważ proces ten zależny
jest od NAD. Kwas L-mlekowy otrzymuje się na drodze fermentacji glukozy
przy pomocy bakterii Lactobacillus delbrueckii.
Kwas mlekowy to naturalny produkt przemian biochemicznych.

W stanach niedotlenienia kwas mlekowy przenikając z komórek do krwi
powoduje kwasicę metaboliczną (mleczanową). Kwas ten zmienia się w

wątrobie ponownie w glukozę na drodze glukoneogenazy. Właściwości
biologiczne tego kwasu pozwalają na zastosowanie go w szerokiej gamie
kosmetyków. Powoduje wygładzenie i odświeżenie skóry oraz odgrywa
ważną rolę w procesie pielęgnacyjnym torebki włosa.

Zastosowanie
Zastosowanie kwasu mlekowego w szamponach jest czynnikiem
zabezpieczającym pH emulsji, dlatego stosuje się dodatek tego kwasu również
do kremów, wykorzystując dodatkowo jego właściwości konserwujące.
Biologiczne właściwości kwasu mlekowego pozwoliły zastosować go również
jako środek przeciwpotowy, gdyż bierze udział w mechanizmach regulacji
temperatury ciała.
Preparaty do wybielania skóry, głównie kremy, zawierają oprócz kwasu
salicylowego, recoryny, nadtlenków nieorganicznych i organicznych, również
kwas mlekowy.

Znajduje się on głównie w tonikach i maseczkach, gdzie obok miąższu z
cytryny i miodu pszczelego, truskawek czy gotowanych ziemniaków ? wybiela,
wygładza, oczyszcza i odżywia skórę. Toniki zawierające kwas mlekowy
stosowane są do ściągania ujść gruczołów łojowych, mają przeciwzapalne i
keratolityczne działanie.

Kwas ten powoduje więc normalizację procesu złuszczania skóry,
zmiękczanie spoiwa międzykomórkowego i rozrywanie więzów
odpowiedzialnych za spójność korneocytów. Działa on jako środek
nawilżający gdyż ma właściwości wiązania wody i powierzchniowego
złuszczania skóry. Wydelikatnienie warstwy rogowej przez pocienianie jej,
odżywienie i nawilżenie zwiększa przenikanie czynnych składników,
polepszając zdolność skóry do przyjęcia oraz wykorzystania składników
kosmetycznych i leczniczych.

Kwas mlekowy zalecany jest przez lekarzy podczas antybiotykoterapii
trądziku oraz wraz ze środkami grzybobójczymi przeciwko grzybicom.

Użycie kwasu mlekowego wzmacnia więc efekty zastosowania innych
produktów kosmetycznych. Zwiększenie grubości naskórka to wynik
liczniejszych podziałów komórkowych i ich wzrostu, który zależy od
specyficznego receptora komórkowego, z którym wiąże się kwas mlekowy. Pod

wpływem zgrubienia naskórka, skóra staje się mocniejsza i zmniejsza się jej
wrażliwość.

Badania wykazują zwiększenie papilarnego kolagenu skóry, wywołane
pobudzeniem jej syntezy przy zastosowaniu kwasu mlekowego. Wraz z redukcją
rogowacenia zabezpieczone są mieszki włosowe przed zapychaniem. To
powstrzymuje gromadzenie się bakterii oraz wytwarzanie przez bakterie typu
propionum drażniących kwasów tłuszczowych odpowiedzialnych za tworzenie
się krostek. Kwas mlekowy wypiera nagromadzone corneocyte occlusion z już
zatkanych mieszków, oczyszcza ujaścia gruczołów łojowych dlatego często
jest stosowany przy leczeniu skóry trądzikowej.

Efekty na skórze wynikające z użycia kwasu mlekowego:

Zmniejszenie grubości warstwy rogowej
Związanie warstwy rogowej
Zwiększenie grubości epidermy
Wzmocnienie struktury kolagenu skóry
Zwiększenie Glycosamino Glycans (glikozaminoglikanów) skóry
Zwiększenie uwodnienia
Wzmocnienie przenikania składników

KWAS WINOWY znany jako dihydroksybursztynowy występujący w
winogronach i w winie. Jego wzór sumaryczny to: HOOC - CHOH - CHOH -
COOH , a wzór strukturalny przedstawia się tak:

To alifatyczny hydroksykwas dikarboksylowy i dihydroksylowy, który
występuje w czterech odmianach ? dwóch optycznie czynnych (aktywność
optyczna, enancjomery), jednej nieczynnej (kwas mezowinowy) oraz racematu
(kwas gronowy). Bezbarwne kryształy o temperaturze topnienia 170 0C ? dla
odmian enancjomerycznych albo 140 0C ? dla kwasu mezo-winowego,
rozpuszczalne w wodzie. W przyrodzie przeważa izomer kwasu L(+)-winowego,
zaś kwas mezo-winowy nie występuje w ogóle.

KWAS CYTRYNOWY zawiera sześć atomów węgla i ma wzory:
- sumaryczny: HOOC - CH2 - HOC - COOH - CH2 - COOH

- strukturalny:

Znajduje się w cytrynie i ananasie . Stąd cytryna stosowana jest jako rozjaśniacz
skóry i często używana w domu jako środek tonujący, odświeżający do skóry
tłustej. Może jednak podrażniać skórę wrażliwą. Kwas ten uczestniczy we
wspomnianym wcześniej cyklu Krebsa.

KWAS JABŁKOWY inaczej nazywany hydroksyetanoidikarboksylowy
występuje w wielu owocach. Jego wzór sumaryczny to: HOOC - CHOH - CH2 -
COOH , a wzór strukturalny:
W przyrodzie występuje on m.in. w jabłkach i rabarbarze.

Łączenie kwasów owocowych z innymi substancjami chemicznymi
Dzięki właściwościom zmiękczającym i nośnikowym, alfa-hydroksykwasy są
doskonałym partnerem w ?preparatach mieszanych? . Przykładem może być
połączenie AHA z kwasem salicylowym (beta-hydroksykwas) wzmacniające
efekt peelingu . Dodatek ceramidów lub kwasu hialuronowego do kwasów
owocowych powoduje wzrost zdolności magazynowania wilgoci. Niskie stężenia
AHA pozwalają użyć ich jako potencjalnych promotorów przejścia
przezskórnego dla substancji biologicznie czynnych.

Stężenie i ph kwasów owocowych
Najważniejszymi środkami ostrożności jakie należy podjąć przed zastosowaniem
kwasów, to zapoznanie się z ich stężeniem oraz wartością ?pH?.
pH jest wskaźnikiem stężenia jonów wodorowych (kwaśnych). Dla
normalnych roztworów wodnych, skala wartości pH leży pomiędzy 0 a 14. Przy
pH = 7, stężenie jonów wodorowych (kwaśnych) i wodorotlenowych
(zasadowych) są takie same -roztwór ma wówczas roztwór neutralny (obojętny).
Wartości mniejsze od 7 odpowiadają przewadze jonów wodorowych (odczyn
kwaśny), większe od 7 przewadze jonów wodorotlenowych (odczyn
zasadowy lub alkaliczny).

Zmiana pH o jedną jednostkę oznacza 10 - krotną zmianę stężenia jonów
wodorowych. Pomiaru wartości pH roztworu wodnego można dokonać w
odpowiednio zestawionym ogniwie elektrycznym, mierząc różnicę potencjału
między dwiema elektrodami odpowiednio dobranymi. Urządzenie do tego
służące nosi nazwę ?pehametru?. Mniej dokładnie, ale za to szybko można
oznaczyć pH roztworów bezbarwnych lub słabo zabarwionych stosując

wskaźniki. Są to barwniki zmieniające kolor w zależności od pH roztworu.
Zalicza się do nich metyloranż (oranż metylowy), błękit bromotymolowy,
fenoloftaleinę i lakmus.

Stężenie roztworu wyrażamy jako stosunek masy substancji rozpuszczanej do
objętości roztworu. Stosownie do potrzeby, stężenie wyrażamy w rożnych
jednostkach masy i objętości, np. mol/l lub g/ml . Innym sposobem wyrażania
stężeń jest podanie wagowego składu procentowego mieszaniny. Na przykład
3%-owy roztwór NaCl zawiera w 100 g , 3 g NaCl.

Wartości te wpływają więc na głębokość działania eksfoliacyjnego. Przy
głębokiej eksfoliacji prowadzonej pod kontrolą lekarską stosuje się nawet
roztwory zawierające ponad 30% wolnego kwasu. Hydroksykwasy mogą
działać drażniąco, zależy to zarówno od ich stężenia, jak i wartości pH
kosmetyku. W produktach rynkowych, z reguły nie przekracza się stężenia
powyżej 4 ? 5%, przy wartości pH = 4,0 do 5,0. Najlepsze wartość pH to 3,0 ?
5,5 , gdyż mniejsza może powodować podrażnienia. Przy pH powyżej 6,0
aktywność eksfoliacyjna hydroksykwasów znacznie maleje, a powyżej pH =7
zanika całkowicie.

Związek pomiędzy skutecznością, a tolerancją kosmetyków na bazie
alfahydroksykwasów jest określony przez następujące kryteria:
pH = 3 do pH = 5,5
% kwasu w postaci wolnej, która jest bardziej aktywna niż w postaci soli
% AHA
związek aktywnych składników nawilżających, uśmierzających, kojących,
kompensujących podrażnienie spowodowane przez AHA.
W.P.Smitch (Soap and Cosmetics) porównał aktywność i podrażnienia
powodowane przez codzienne stosowanie 3% kwasu w formie pH = 3 i pH = 7.

PH3 PH7
Stopień odnawiania komórek 33% 9%
Jędrność skóry 35% 11%
Nawilżanie 23% 18%
Łagodność 44% 15%
Liczba widocznych zmarszczek 55% 11%

Natomiast podrażnienie jest prawie 2,5 razy większe w przypadku pH = 3 niż pH
= 7.

Wskazania i przeciwwskazania do leczenia kwasami owocowymi wskazania
Poprawienie stanu i wyglądu skóry tłustej
Zmniejszenie zmian trądzikowych i potrądzikowych
Łojotok z silnie rozszerzonymi porami
Usuwanie skutków hiperpigmentacji (rozjaśnienie plam)
Przebarwienia pozapalne
Usuwanie skutków fotostarzenia się skóry
Rogowacenie słoneczne
Plamy soczewicowe starcze
Znamiona starcze
Regeneracja skory starzejącej się o zmniejszonej elastyczności
Poprawienie stanu skóry suchej
Rogowacenie przymieszkowe
Rybia łuska
Trądzik pospolity
Brodawki zwykłe i łojotokowe
Rozstępy

Przeciwwskazania :
Uszkodzenie ciągłości naskórka
Stany ropne, bakteryjne, wirusowe
Opryszczka (w każdej postaci)
Brodawki (młodzieńcze, wirusowe, nieznanego pochodzenia)
Znamiona barwnikowe (owłosione, nieowłosione, wyniosłe)
Zaburzenia naczynioruchowe
Trądzik różowaty
Naczyniaki
Choroby zakaźne
Choroby uogólnione
Ciąża
Choroby psychiczne
Bliznowce, keloidy
Skłonność do obrzęków
Cukrzyca

Miażdżyca
Nadciśnienie
Alergie

Wpływ aha na skórę

Wpływ aha na naskórek:
Alfa - hydroksykwasy w niskich stężeniach działają jedynie na naskórek, a nie na
skórę właściwą. Podane miejscowo zmniejszają spójność korneocytów, głównie
w niższych rzędach warstwy rogowej połączonych z warstwą ziarnistą, natomiast
nie wywierają wpływu na komórki leżące zewnętrznie, w ten sposób prowadzą
do ścieńczenia warstwy rogowej. Proces ten można zaobserwować zarówno
klinicznie jak i histologicznie.

Badania nad miejscem uchwytu AHA sugerują, że działanie farmakologiczne
tych kwasów jest zjawiskiem dynamicznym, które zachodzi na określonym
poziomie procesu rogowacenia. Mechanizm tego zjawiska nie jest do końca
wyjaśniony. Może on wynikać z modyfikacji wiązań jonowych przez hamujący
wpływ AHA na enzymy uczestniczące w tworzeniu tych wiązań. Poprzez
wpływ na komórki naskórka następuje normalizacja procesu rogowacenia.
AHA nie tylko zmniejszają wzajemne przyleganie korneocytów niżej leżących
lecz również ułatwiają zatrzymanie wody w części powierzchniowej
naskórka, powodując w ten sposób lepsze nawodnienie skóry i w dalszym
efekcie zmniejszenie nadmiernego rogowacenia naskórka. Poprawa
nawodnienia skóry jak wykazały badania następuje przez znaczący wzrost
wskaźnika przeznaskórkowej utraty wody (TEWL ? transepidermal water loss).

Dzięki licznym badaniom prowadzonym przez wybitnych specjalistów na całym
świecie, wykazane zostało istotne statystycznie skrócenie czasu przejścia
korneocyta przez warstwę rogową (SCTT ? stratum corneum turnover time)
dzięki czemu przyspieszona zostaje odnowa naskórka. Stwierdzono również
znaczne zmniejszenie suchości skóry po podaniu AHA. Zjawisko to
naukowcy tłumaczą wzrostem poziomu ceramidów w naskórku na skutek
stymulacji ich biosyntezy przez AHA.

Pomimo swych wielokierunkowych mechanizmów działania, AHA nie tylko nie
uszkadzają bariery ochronnej skóry, ale w sposób znaczący ją poprawiają.

Wpływ aha na skórę właściwą:
Alfa - hydroksykwasy w wyższych stężeniach prowadzą nie tylko do
rozdzielenia połączeń między korneocytami, lecz powodują powstanie
epidermolizy naskórka. Mają również wpływ na warstwę brodawkową i
siateczkową skóry właściwej. Wielu autorów w pracach badawczych wykazało
zwiększoną syntezę kolagenu w hodowli ludzkich fibroblastów pod wpływem
AHA. Ta zwiększona synteza wynika ze wzrostu wytwarzania specyficznego m-
RNA (informacyjnego).

W skórze właściwej AHA aktywują fibroblasty, makrofagi i komórki tuczne,
zwiększają produkcję glikozaminoglikanów, kolagenu i elastyny. W ostatnich
latach badacze zwrócili uwagę, że stosowania alfa ? hydroksykwasów poprawia
stan skóry zmienionej pod wpływem niekorzystnego, wieloletniego działania
promieniowania słonecznego (tzw. ?fotostarzenie? skóry). Proces naprawy szkód
posłonecznych rozpoczęty zostaje zarówno w naskórku, jak i w skórze
właściwej.

W skórze właściwej dochodzi albo do bezpośredniej, albo do pośredniej
stymulacji fibroblastów. Zaktywowane fibroblasty produkują czynniki wzrostu
dla substancji podstawowej skóry, kolagenu i elastyny, które są ważnymi
elementami przebudowy i naprawy struktur skóry właściwej. Podobne wyniki
naprawcze, po zastosowaniu AHA stwierdzono w przypadku skóry zmienionej
po uprzednim leczeniu kortykosteroidami zewnętrznymi. Wykazano, że
podanie AHA odwraca niekorzystny wpływ kortykosteroidów na naskórek i
skórę właściwą.

Dość ważna z punktu praktycznego jest możliwość „kontroli” procesu
rogowacenia poprzez ciągłe, podtrzymujące stosowanie AHA w średnich
stężeniach w warunkach domowych. W ten sposób zapobiega się ponownemu
pogrubieniu warstwy rogowej po jej początkowym ścieńczeniu w gabinecie
zabiegowym. Regularne i systematyczne podawanie AHA miejscowo jest
szczególnie ważne w prowadzeniu chorych z rybią łuską, trądzikiem
pospolitym, rogowaceniem starczym, suchą skórą, a także w celu
utrzymania gładkiej powierzchni skóry u osób mających tendencję do
tworzenia zarówno powierzchniowych, jak i głębszych zmarszczek.
Specyficzne działanie AHA zależne jest od działania kwasu, jego stężenia,
podłoża w którym jest zawieszony, czasu ekspozycji itp.

Duże stężenia AHA znalazły zastosowanie w leczeniu łagodnych i złośliwych
ognisk rogowacenia, brodawek, zmarszczek oraz są wykorzystywane w
wykonywaniu powierzchniowego i głębokiego peelingu. Oczywiście wysokie
stężenia alfa - hydroksykwasów mogą być jedynie stosowane pod kontrolą
lekarską.

Podsumowanie

Alfa - hydroksykwasy w chwili obecnej są szeroko stosowane w terapii
dermatologicznej i kosmetyce skóry, a doświadczenia nad potencjalnymi
możliwościami AHA są ciągle prowadzone. Kwasy te wywierają znaczący
wpływ zarówno na naskórek, zwłaszcza na toczący się w nim proces
rogowacenia jak i na skórę właściwą. Mechanizm ich działania zależy od
stężenia preparatu. W skórze właściwej AHA stymulują czynność
fibroblastów, histiocytów i komórek tucznych, w związku z tym dochodzi do
wzrostu syntezy glikozaminoglikanów i kolagenu. Wszystkie omówione wyżej
właściwości AHA poprawiają stan skóry, zwiększają jej elastyczność,
wygładzają naskórek i rozjaśniają przebarwienia oraz spłycają zmarszczki.
Mechanizm działania preparatów zawierających AHA pozwolił na ich
zastosowanie również w leczeniu wielu stanów patologicznych skóry.

Kwasy owocowe są bezpieczne podczas umiejętnego ich stosowania, dlatego
też zabiegi z ich zastosowaniem cieszą się ostatnio dużym zainteresowaniem.
Eksfoliacja kwasami owocowymi jest metodą średnio -głębokiego złuszczania
naskórka. Najczęstszym produktem wykorzystywanym do tego zabiegu jest
kwas glikolowy, ponieważ posiada najmniejszą cząsteczkę zbudowana tylko z
dwóch atomów węgla, dzięki czemu łatwo penetruje powierzchnie skóry.

Alfa -hydroksykwasy są dobrze tolerowane przez skórę, ponieważ są
naturalnymi bioproduktami biorącymi udział w przemianach biochemicznych w
organiźmie. Bardzo ważne jest stężenie i pH stosowanego preparatu,
ponieważ odstępstwa od przyjętych norm stosowania mogą spowodować
zbędne skutki uboczne, jak: poparzenia, blizny.

Dlatego też zabiegi z kwasami owocowymi powinny być wykonywane
wyłącznie pod kontrolą lekarza lub przez kosmetologa w licencjonowanym

gabinecie kosmetycznym, a pacjent powinien przestrzegać zaleceń dotyczących
pielęgnacji skóry, w domu po zabiegu.