Dokument znajduje się w zbiorach Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie

─────────────────────────────────────────────────────────────────────────────

Elekcja Jana Kazimierza na króla polskiego

20 XI 1648, Warszawa

♦

Matthias Łvbienski Gnesnensis, legatus natus, Regni Poloniae primas primusque princeps, Nicolaus
Krosnowski Leopoliensis, abbas Czeruenensis, archiepiscopi, Petrus Gembicki Cracouiensis, dux
Seueriae, Nicolaus Albertus de Olexow Gniewosz Cuiauiensis et Pomeraniae, Andreas Szołdrski
Poznaniensis, serenissimus Carolus Ferdinandus Poloniae et Sueciae princeps, Płocensis, Venceslaus
comes de Lesno Varmiensis, Andreas Gembicki Luceoriensis et Brestensis, Paulus Piasecki
Praemisliensis, abbas Clarae Tumbae, Andreas comes de Lesno Culmensis et Pomesaniae, Regni
vicecancellarius, Stanislaus Pstrokonski Chelmensis, abbas Tynecensis, Stanislaus de Kalinow
Zaremba Kiiouiensis et Czernieiouiensis, abbas Suleiouiensis, Michael Działynski Camenecensis,
abbas Mogilnensis, episcopi, Christophorus de Bnin Opalinski Poznaniensis, Sremensis, Kowelensis,
Christophorus Chotkiewicz Vilnensis, Bobrostensis, Vladislaus Dominicus dux in Ostrog et Zasław,
comes in Tarnow, Sandomiriensis, Luceoriensis, Nicolaus Abramowicz Trocensis, Joannes
Koniecpolski Siradiensis, Janussius Radziwił dux in Bierze et Dubinki, generalis Ducatus Samogitiae
capitaneus, exercituum MDL dux campestris, Camenecensis, Kazimiriensis, Joannes Simon
Sczawinski Brestensis, Lanciciensis, Janussius Tyszkiewicz Kiiouiensis, Zytomiriensis, Jeremi
Michael Korybut dux in Wiszniowiec terrarum Russiae, exercituum Regni protunc generalis, Adamus
Alexander dux Sanguszko Volhiniae, Stanislaus Potocki Podoliae, Georgius Hlebowicz
Smolenscensis, paulus Sapieha Vitebscensis, Rosłauiensis, Borcianensis, Andreas Grudzinski
Rauensis, Andreas Masalski Brześcanensis, Joannes Koss Culmensis, Koualiensis, Borzechouiensis,
Jacobus Weyher Mariaeburgensis, Kiszporiensis, Bitouiensis, Adamus de Brusiłow Swiętołdycz Kisiel
Bracłauiensis, Bohusłauiensis, Gerardus Donhoff Pomeraniae, Koscierzynensis, Alexander Oginski
Minscensis, Andreas comes de Lesno Derpatensis, palatini et capitanei, Stanislaus Witowski
Sendomiriensis, Knyszynensis, Zwolensis, Michael Stanislaus comes a Tarnow Voynicensis, Joannes
comes a Lesno Lesczynski Gnesnensis, Praemislaus Bykowski Syradiensis, Nicolaus Casimirus
Radzieiowski Lenciciensis, Joannes de Lubraniec Dęmbski Brestensis, Maximilianus Brzozowski
Kiiouiensis, Andreas Ruszkowski Inowladislauiensis, Andreas Firley de Dąmbrowica Bełzensis,
Bohdanus Steczkiewicz Nouogrodensis, Joannes Cazimirus Krasinski Płocensis, Grabouiensis,
Sigismundus Parys Czernensis, Procopius Lesniowolski Podlachiae, Gasparus Casimirus Lipski
Rauensis, Alexander Kopec Brzescianensis, Albertus Czerski Culmensis, Bobrounicensis, Stanislaus
Kobierzycki Gedanensis, Solecensis, Paulus Gembicki Miedzyrzecensis, Sigismundus Zapolski
Vielunensis, Zbigneus Gorayski Chełmensis, Stanislaus Karnkowski Dobrzynensis, Dobieslaus
Cieklinski Czechouiensis, Nicolaus Szołdrski Biechouiensis, Joannes Rysinski Crusficiensis, Achacius
Przyłecki Oswiecimensis, Vladislaus Wierzbowski Inowłodensis, Jacobus Trzebuchowski
Koualiensis, Nicolaus Łaysczewski Sochaczouiensis, Stanislaus Laskowski Varsauiensis, Laurentius
Załuski Gostinensis, Alexander Przedwoiewski Visnensis, Stanislaus Kryski Raciązensis, Stanislaus
Krasinski Sieprscensis, Stanislaus Kankowski Wysogrodensis, Nicolaus Łopacki Zakroczymensis,
Stanislaus Krasinski Ciechanouiensis, Adamus Dąmbski Słonscensis, Stephanus Bogdanski
Konariensis Siradiensis, Paulus Warszycki Siradiensis Konariensis, Henricus Kaszowski castellani et
capitanei, Lucas de Bnin Opalinski Regni, Alexander Ludouicus Radziwił dux in Ołyka et Nieswiez
MDL, Vpicensis, supremi marschalci, Georgius dux in Ossolin, comes de Tęczyn, Sacri Romani
Imperii princeps, Bidgostiensis, Lubaczouiensis, Lubomlensis, Adzelensis, Rycensis, Derpatensis,

──────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────

Dokument znajduje się w zbiorach Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie

─────────────────────────────────────────────────────────────────────────────

Regni, Albertus Stanislaus Radziwił dux in Ołyka et Nieswiez, SRImp. princeps, Pinscensis, MDL,
supremi cancellarii et capitanei, Casimirus Leo Sapieha vicecancellarius MDL, Słonimensis, Joannes
Nicolaus de Zurow Daniłowicz Praemisliensis, Samboriensis, Regni, Gedeon Michael Tryzna
Surazensis, Brzescianensis, MDL, supremi thesaurarii et capitanei, Adam in Czasniki de Kazanow
Kazanowski Bielscensis, Solecensis, Regni, Antonius Joannes Tyszkiewicz Vilkomiriensis, MDL,
curiae marschalci et capitanei, senatores et officiales Regni et MDLith., Philippus Casimirus
Obuchowicz tribunus Mozyriensis et equestris ordinis in praesenti conuentu electionis marschalcus,
Georgius comes in Wisznicz Lubomirski generalis Cracouiensis, Scepusiensis, Dobcicensis,
Chmielnicensis, Joannes Wielopolski Biecensis, capitanei, ex palatinatu Cracouiensi, Lucas de Bnin
Opalinski succamerarius Posnaniensis, Boguslaus comes de Lesno Lesczynski generalis Maioris
Poloniae, ex palatinatu Poznaniensi, Faelix Pac succamerarius MDL, Christophorus Zawisza notarius
MDL, ex palatinatu Vilnensi, Alexander comes in Wisznicz Lubomirski stabuli Regni praefectus,
Sendomiriensis, Zatoriensis, Niepołomnensis, Georgius comes de Tęczyn Ossolinski SRM intimi
cubiculi aulicus, ex palatinatu Sendomiriensi, Vladislaus comes de Lesno Lesczynski, Albertus
Gaiowski Vschouensis capitaneus, ex palatinatu Calissiensi, Christophorus Pac vexillifer MDL,
Vilkomiriensis capitaneus, Christophorus Potocki subdapifer MDL, ex palatinatu Trocensi, Alexander
de Otok Zaleski refferendarius Regni, Sigismundus comes a Donhoff Sokaliensis, Layscensis
capitaneus, ex palatinatu Siradiensi, Alexander Sielski subdapifer Poznaniensis, […] Wierzbowski
vexillifer Łęczyciensis, ex palatinatu Łęczyciensi, Stanislaus Woyna praefectus culinae MDL, Joannes
Nicolaus Stankiewicz ciuon Goragolensis et notarius terrarum Samogitiae, ex palatinatu Samogitiae,
Christophorus Sczawinski capitaneus Brestensis, ex palatinatu Brestensi, Christophorus Tyszkiewicz
pocillator Kiiouiensis, Joannes Haxak aulicus et rothmagister SRM, ex palatinatu Kiiouiae, Casimirus
Kołudzki intimi cubiculi SRM aulicus, […] Działynski capitaneus Inouladislauiensis, ex palatinatu
Juniuladislauiensi, Nicolaus comes ab Ostrorog pocillator Regni, Buscensis capitaneus, Nicolaus a
Żurow Daniłowicz subdapifer Regni, Hieronymus comes de Tęczyn Ossolinski Żydaczouiensis,
Joannes Woiakowski SRM secretarius, ex palatinatu Russiae, Nicolaus de Brusiłow Kisiel vexillifer
Nowogrodensis, ex palatinatu Volhiniae, Samuel Kalinowski Czernieiouiensis capitaneus, Andreas
Miastkowski SRMttis secretarius, ex palatinatu Podoliae, Joannes Ciechanowicz iudex terrestris
Smolenscensis, Joannes Chrapowicki rothmagister Drohobucensis, ex palatinatu Smolenscensi,
Zbigneus de Dąmbrowica Firley Lublinensis capitaneus, Andreas Sierakowski, ex palatinatu
Lublinensi, Petrus Casimirus Bieganowski subdapifer Połocensis, Michael Newelski venator
Połocensis, ex palatinatu Połociae, Stephanus Nisczycki vexillifer, Andreas Jahodynski gladifer, SRM
secretarius et iudex iudiciorum marschalcalium, ex palatinatu Belzensi, Hieronymus Chotkiewicz
Mozyrensis capitaneus, Thomas Woyniłowicz SRM secretarius, ex palatinatu Nowogrodensi,
Athanasius Wessel vexillifer Płocensis, Petrus Karnkowski palatinides Płocensis, ex palatinatu
Płocensi, Petrus Galinski dapifer Orszanensis, Joannes Casimirus Sapieha, ex palatinatu Vitebscensi,
Hieronymus in Radzieiowice Radzieiowski capitaneus Łomzensis, Andreas Hieronymus Parys
capitaneus Czerscensis, ex palatinatu Masoviae, Hieronymus Brzozowski, Joannes Wodynski venator
Podlachiae, ex palatinatu Podlachiae, Samuel Lipski Rauensis, Stanisłauouiensis capitaneus, Martinus
Nieborowski succamerarius Ciechanouiensis, ex palatinatu Rauensi, Vladislaus comes de Lesno,
Joannes Kopec, ex palatinatu Brzestianensi, Adamus de Działyn Działynski capitaneus Bratianensis,
Joannes Ignatius Bąkowski, ex palatinatu Culmensi, Vlodimirius Kaminski vexillifer, Christophorus
Ciechanowiecki notarius, Mscisłauienses, ex palatinatu Mscisłauiensi, Joannes von Felder Zakrzewski
vexillifer Mariaeburgensis, Nicolaus z Choyt Łoka, ex palatinatu Mariaeburgensi, Daniel Żytkiewicz
instigator Regni, Casimirus Kosakowski subiudex Bracłauiensis, ex palatinatu Bracłauiensi, Joannes
Wąglikowski gladifer terrarum Prussiae, Nicolaus Konarski Kissouiensis capitaneus, ex palatinatu
Pomeraniae, Andreas Casimirus Zawisza capitaneus Minscensis, Christophorus Wołotkiewicz notarius
Minscensis, ex palatinatu Minscensi, Andreas Tyzenhaus, Vilhelmus Korff Orlensis capitaneus, ex
palatinatu Liuoniae, Joannes Piaseczynski Nowogrodensis capitaneus, Alexander de Brusiłow Kisiel
subdapifer Czerniechouiensis, ex Czerniechouiensi, palatinatibus, ad sigillan[dum] praesens electionis
decretum deputati.

──────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────

Dokument znajduje się w zbiorach Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie

─────────────────────────────────────────────────────────────────────────────

In Nomine Sanctissimae et Indiuiduae Trinitatis et Sanctissimae Mariae Virginis. Significamus
praesentibus literis nostris quorum interest universis et singulis. Quod post ereptum e viuis, ingenti
omnium nostrum, orbisque Christiani totius dolore et dispendio, regem nostrum inclytum Vladislaum
IV, qui post oppraessos, partim ferro triumphali, partim ipsa nominis sui fama, territos ac fugatos
hostes, post innumera parta trophea, prolatis Reipublicae pomaeriis, pacem et interruptam (qua ad
inuidiam orbis perfruebamur) nobis comparauerat tranquillitatem; nihil agendum nobis supererat,
quam tanto principi non dissimilem, quam primum eligere successorem; neque diutius versani inter
lachrymas ac maerorem, sed ex noui principis virtute, noua quaerere solatia. Videbamus anxii ac
prostrati, afflictam orbatamque Rempublicam iis iactatam exagitatamque fuisse procellis, que
florentissimis regnis rebusque publicis fatales esse solent. Cum effrenes Kozacy horrenda ac super
memoriam hominum maxima suscitata rebellione, adscitis in societatem belli Tartarorum copiis, ac
per summam fatorum saeuitiam, fusis prostratisque exercitibus nostris, captis belli ducibus, euersis ac
pollutis Catholicorum sacris, occupatoque eo terrarum spatio, quod ab ultimis Borysthenis oris per
totam panditur Russiam, in summum iam Rempublicam universam adduxisse videbantur discrimen, ita
ut non alia ratione salutem religionis, salutem legum, salutem Reipublicae labefactatam, ad pristinum
reduci potuisse statum videremus, quam si Sarmatico diademate novum ornaremus principem, qui nos
e hostium formidine et intestinis liberaret dissidiis. Juvante igitur illo summo regum rege, qui regnis
salutem dare solet, negotium eligendi regis aggressi sumus. Ne vero, perturbato licet Reipublicae statu,
quidpiam de more institutoque maiorum praetermittere videremur, sed libertatem hanc eligendi
principis, nobis a maioribus relictam, virtute civium conservatam hucusque, posteritati etiam integram
et incontuminatam transmitteremus, ideo toto in id incubuimus pectore, ut patriam ab orbitate
liberando, libertatem, (qua nihil beatius mortalibus contigere potest), salvam et illesam sacrosancte
servaremus. Quapropter ego, Matthias Łubienski archiepiscopus Gnesnensis, primus princeps et
primas Regni, ad quem, tanquam ad primum principem, primatemque primaria cura Regni spectabat,
post funestum regis faelicissimi Vladislai obitum Varsaviam veni, cum multis aliis senatoribus et
officialibus Regni MDLith., qui partim tum praesente Varsaviae aderant, partim per literas meas acciti
convenerant, inter alia publica securitatis sancita et senatusconsulta convocationem ad diem XVI
Augusti indixi. Qua rite et legitime peracta, compositisque negotiis, quae Rempublicam afficiebant, ex
publico omnium ordinum consensu comitia electionis ad diem VI Octobris indixi et per publica
rescripta promulgari curavi, ad eademque cum nos et infrascripti proceres, senatores spirituales et
saeculares, praelati, officiales, comites, barones, terrarum ac civitatum nuncii, stato iam die
convenissemus, implorata prius caelesti spe, ad negotia accessimus, sancitis prius nonnullis, quae ad
securitatem electionis spectare videbantur legibus, iudicioque capturali stabilito, cum vero tristes
unfique advolarent nuncii, de horrenda provinciarum nostrarum devastatione, quas immani hominum
strage, rebelles Kozacy, illorumque emissarii Tartari, ferro et igne depopulabant, ne residuum Regni
nostri hostium saevitiae committeremus, de consensu ordinum abbreviandum electionis tempus esse
duximus, resectoque relicto tempore, quartam Novembris suffragiis ferendis designavimus. Caeterum
ubi praegnantia Reipulicae negotia, stata die hac determinari non possent, tantum insuper dierum
continuandis comitiis impendendis esse duximus, quantum (difficili licet tempore) necessitatibus
Reipublicae satis esse posset. Tandem ubi affusit omnium voto optata dies XVII Novembris, qua post
peractam per oratores serenissimi regis Sueciae Joannis Casimiri ac Poloniae principis legationem, a
reverendissimo, illustrissimo, illustribus ac generosis, Georgio Tyszkiewicz Samogitiae episcopo,
Christophoro Koniecpolski Belzensi, Stanislao a Warszyce Warszycki Mazoviae generali, palatinis,
Stanislao Naruszewicz referendario MDLith., Christophoro Gembicki incisore Regni, Alexandro
comite in Wisznicz Lubomirsky stabuli Regni praefecto, Sendomiriensi, Alexandro Koniecpolski
vexillifero Regni, Pereasłaviensi, Adamo Hieronymo de Granow Sieniawski comite in Skłow et Mysz,
Leopoliensi, capitaneis, […] Łubienski vexillifero Siradiae, Thoma Sapieha cubiculario SRM, tum
post auditas externorum principum legationes, omnibus praeviis solennitatbus, ad suffragia ferenda
accessimus; quae pro libertate nostra, (nulla ordinis nascendi vel praerogativae aetatis, sed sola
virtutis, pietatis, meritorumque erga patriam nostra, habita ratione), quod faelix, faustumque sit

──────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────

Dokument znajduje się w zbiorach Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie

─────────────────────────────────────────────────────────────────────────────

universo orbi Christiano in serenissimum Joannem Casimirum, Sveciae regem haereditarium
contulimus. Principem omni splendore ac pietate praeditum, Jagiellonianaeque virtutis exasse
successorem, parenti suo, divo olim Sigismundo III, fratrique Vladislao, regis invictissimis haud
dissimilem. Qui cum maiorum suorum vivam semper retineret imaginem, tum ad avitam gloriam
propria semper cumulavit decora, aetatemque suam non inerti transegit otio, sed eam Deo, patriae,
gentique nostrae magno rerum voci excultam reddidit, fratre Vladislao Moschovitico in bello strenuam
navavit operam, mox eandem Turcicum adversus concomitatus tyrannum. Pace demum domi forisque
per fratrem parta, diversas non indecorum ille sibi fuisse ratas invisere regiones, magnoque
postmodum Reipublicae solatio domesticos repetiit lares, ita ut post obitum fratris invicto animi sui
robore et patriae defendendae, et debellandorum hostium nobis indubiam spem commonstraverit,
tantumque faelicitatis illi inesse iudicaremus, quantum naufragantis patriae salus exposcere videretur.
Cum itaque liberis, concordibusque omnium et singulorum votis, suffragiis, vocibus, nemine
contraveniente, omnibus consentientibus et applaudentibus pro iure liberae electionis (vocatorum non
comparentium absentia non obstante) nullo privato respectu ducti, sed Dei duntaxat gloriam priscae
religionis Catholicae incrementum, Reipublicae salutem et dignitatem prae oculis habentes, in regem
Poloniae et MDL, Russiae, Prussiae, Masoviae, Samogitiae, Livoniae, Smolensciae,
Czerniechoviaeque eligendum, creandum, renunciandum, nominandum duximus, prout elegimus,
creavimus, renunciavimus, nominavimus me predicto primate Regni pro iuris mei praerogativa, de
consensu ordinum electionem conculdente, bona fide promittendo, quod eidem serenissimo easdem
fidem, subiectionem, obedientiam, obsequia debita, quibus dum libertates nostra exhibebimus, quam
divis Suae Maiestatis praedecessoribus exhibuimus, tum etiam quod eandem Serenitatem comitiis
proximis Cracoviae ad diem XVI Januarii eo fine indictis, tanquam verum regem et dominum nostrum
regio diademate, quo reges Poloniae coronari solent, insigniemus et de more, quem Catholica Romana
Ecclesia n ungendis et inaugurandis regibus ante hoc servavit, ungemus et inaugurabimur, ita tamen, si
primum omnia iura, immunitates ecclesiasticas et saeculares per divos praedecessores concessas et
donatas et quae nos ipsi praeteritorum et praesentis interregnorum tempore pro iure libertatis nostrae
statuque Reipublicae melius conservandis sancivimus, manutenebit et observabit, nec non iuramento
personali et literis authenticis confirmabit, si praeterea idem serenissimus electus conditionibus a nobis
per legatos Suae Maiestatis propositis ante exhibitionem praesentis electionis decreti se satisfacere
iuramento obstringit et literis suis authenticis observabit. Quod quidem decretum electionis nostrae
auxilio Divino exequi cupientes, de communi consilio nostro ad eundem serenissimum regem nostrum
electum mittimus cum illustrissimo et reverendissimo Regni primate nonnullos senatores et officiales,
et generosum Philippum Casimirum Obuchowicz tribunum Mozyrensem ex equestri ordine,
marschalcum, pro mittendis literis, hoc decretum electionis intimando et ad noticiam Suae Serenitati
deducendo, ac caetera alia hoc ipsum negotium requirenda, quaeque ipsis a nobis praescripta vel
iniuncta fuerintagenda et perficienda. In cuius rei fidem praesentibus dominorum senatorum et ex
equestri ordine ad sigillandum deputatorum sigilla sunt appensa. Datum in conventu electionis novi
regis Varsaviae die XX Novembris Anno Domini MDCXLVIII. Praesentibus ac huic actui electionis
liberis votis suffragantibus reverendis, illustribus, magnificis, generosis, spectabilis dominis, Joanne
Gembicki secretario Regni maiori, praeposito Miechoviensi, decano Cracoviensi, Sacrae Reginalis
Maiestatis cancellario, Martino Starczewski decano Płocensi, refferendario Regni, Thoma Lezenski
supremo thesauri notario, Vachocensis, canonico Cracoviensi, Stephano Wydzga Sieciechoviensis,
praeposito Lepoliensi, abbatiarum administratoribus, Andrea Trzebicki canonico Gnesnensi,
Cracoviensi, scholastico Płocensi, Stanislao Sarnowski canonico Cracoviensi, Joanne Rozycki
canonico Posnaniensi, praeposito Climuntovensi, Nicolao Prazmowski, Thoma de Rupnio Uieyski
canonicis Płocensibus, SRM secretariis, Stanislao Skarszewski Stenzycensi, Vasiloviensi capitaneo,
regente cancellariae Regni maioris, Marco Sobieski Crasnostaviensi, Joanne comite in Tarnow
Zamoyski Całusiensi, Christophoro Rupniewski aulico, Stanislao de Lezenicze Lezynski metricae
maioris Regni cancellariae, Mathia Cielecki, Alberto Krzycky, Joanne Maiero SRM secretariis et
notariis, Philippo Huttino iuris utriusque doctore, SRM secretario et decretorum curiae Eiusdem

──────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────

Dokument znajduje się w zbiorach Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie

─────────────────────────────────────────────────────────────────────────────

notario, equite aurato, Andrea Cieski consulibus, Adamo Cieskowicz syndico civitatis Cracoviensis,
caeterisque quamplurimis civitatum et communitatum internunciis.