z

1

3

Prof. dr hab. Ryszard Stachowski
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza
w Poznaniu

Zagadnienia do egzaminu z przedmiotu

Historia psychologii

Uniwersytet SWPS Sopot, Psychologia V rok

Rok akademicki 2015/2016

1. Proces dziejowy w metaforze procesu abrazji i sedymentacji (Krzysztof Pomian).

2. Główne różnice między Wilhelma Wundta programem heidelberskim a programem

lipskim psychologii.

3. Wundtowska zasada przyczynowości psychicznej jako podstawa wyjaśniania

zjawisk psychicznych.

4. Wprowadzenie eksperymentu laboratoryjnego do psychologii jako jeden z dwóch

etapów dokonanego przez Wilhelma Wundta przełomu w metodzie badania

psychologicznego.

5. Co to znaczy, że wczesny Wundt wprowadził do psychologii zasadę eksperymentu

laboratoryjnego po to, żeby badać naturę procesów nieświadomych, stanowiących

początek życia psychicznego? Miejsce nieświadomości w psychologii

świadomościowej Wilhelma Wundta.
6.

Introspekcja (samoobserwacja) według Wilhelma Wundta: wewnętrzna obserwacja

czy wewnętrzne spostrzeżenie? Podstawowa zasada Wundtowskiego eksperymentu

psychologicznego.

7. Neutralny holizm metodologiczny jako podstawa wypracowania przez Wilhelma

Wundta programu dwóch psychologii.

8. Co według Wilhelma Wundta było zadaniem jego psychologii historyczno–

–kulturowej?

9. Wewnętrzne spostrzeżenie a wewnętrzna obserwacja w psychologii aktów Franza

Brentana.

10. Behawioryzm metafizyczny (logiczny, radykalny) i behawioryzm metodologiczny

(empiryczny).

11. Klimat intelektualny wystąpienia Johna Watsona w 1913 roku z „manifestem

behawiorystycznym”.

12. Jaką rolę w wyjaśnianiu zachowania człowieka odgrywa według Frederica

B. Skinnera postulowanie stanów psychicznych oraz układu nerwowego?

13. Operacjonizm etapem historycznie koniecznym w rozwoju psychologii jako nauki

empirycznej.

14. Co dla Sigmunda Freuda jest wystarczającym dowodem istnienia nieświadomych

stanów psychicznych?

15. Freudowska doktryna nieświadomej świadomości a doktryna neurofizjologicznej

(fizycznej, somatycznej) ontologii nieświadomości.

16. Błąd idem per idem w wyjaśniania przez Sigmunda Freuda roli dziedzictwa

archaicznego w przebiegu życia jednostki.

17. Co to znaczy, że Freudowska teoria marzeń sennych nie dysponuje bilingue czyli

dwujęzyczną wersją tego samego tekstu i jakie to ma znaczenie w objaśnianiu

marzeń sennych?

18. Podstawowe twierdzenie Sigmunda Freuda uwiedzeniowej teorii histerii (UTH) jako

caput Nili.

z

2

3

19. Znaczenie „afery nosowej” (Emma Eckstein) dla Freudowskiej myśli

psychoanalitycznej. Rzeczywistość historyczna i rzeczywistość narracyjna.
20.

Spór o porzucenie przez Sigmunda Freuda jego UTH: koniec czy początek

psychoanalizy? Experimentum crucis prawdziwości UTH (tabela czteropolowa).
21.

Polityczne następstwa porzucenia przez Sigmunda Freuda jego UTH. Biegunowa

odmienność poglądów zwolenników Terapii Odzyskanej Pamięci i zwolenników

Ruchu Fałszywych Wspomnień.
22.

Terapia Anny O. jako „komórka zarodkowa całej psychoanalizy”. Sigmund Freud

jako reinterpretator przeprowadzonej przez Josefa Breuera terapii Anny O.

23. Co Sigmund Freud miał na myśli, kiedy pisał, że Josef Breuer miał „klucz w ręku,

którym mógł otworzyć <drzwi do Matek>, ale go odrzucił”?

24. Wątek gnostycki w psychologii Carla Gustava Junga.

25. Czy stawiając sobie za cel badanie ludzkiej świadomości psychologia

transpersonalna powraca do Wundtowskiej koncepcji psychologii jako nauki

o świadomości?

26. Co przesądziło o osobliwym charakterze Psychologicznej Szkoły Lwowskiej:

przedmiot psychologii czy metoda badania?

27. Władysława Witwickiego teoria kratyzmu jako jedyna rodzima oryginalna teoria

psychologiczna w okresie zaborów.

28. W jakim sensie Władysława Heinricha można uznać za prekursora

behawioryzmu?

29. Co to znaczy, że psychologia poznawcza jest umiarkowanym behawioryzmem?

30. Pierwszoosobowa ontologia fenomenów świadomości. Ontologiczna

subiektywność versus epistemologiczna obiektywność. Epistemologiczna

subiektywność versus ontologiczna obiektywność.

*

1: Stachowski, R. i B. Dobroczyński (2008), s.75–76; 2: 1.5–1.8; 3: 1.2.1; 4: 1.5–1.5.1;
5: 1.5.1; 1.7; 6.1; 6: 1.5.1 oraz Schultz, D. P. i S. E. Schultz (2007, s. 92–95); 7–8: 1.8; 9: 2.4.1;

10: 4.8; 11: 4.4 (s. 165–166); 12: 5.4; 13: s. 208–210; 14: 6.2; 15: 6.3; 16: 6.4; 17: s. 230–231;

18–23: Stachowski, R. i B. Dobroczyński (2008), s. 97–103 i dostępne w internecie na stronie Uniwersytetu

SWPS w Sopocie dwa teksty: „Sigmunda Freuda uwiedzeniowa teoria histerii i zmienne koleje jej losu”

oraz „Mit założycielski psychoanalizy”; 24: 7.4–7.6; 25: 7.3; 26: 8.6; 27–28: 8.8; 29: 9.4; 30: Slajd.

U w a g a: Jeśli nie zaznaczono inaczej, wszystkie numery paragrafów i stron odnoszą się do podręcznika

Stachowski, R. (2007).

Literatura podstawowa:

Stachowski, R., Historia współczesnej myśli psychologicznej. Od Wundta do czasów
najnowszych. Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR: Warszawa 2007. [Zagadnienia do egzaminu
od 2 do 17 oraz od 24 do 29].
Stachowski, R. i B. Dobroczyński, Historia psychologii – od Wundta do czasów najnowszych
(s. 73–136). W: Strelau, J. i D. Doliński (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. Gdańskie
Wydawnictwo Psychologiczne: Gdańsk 2008.

z

3

3

Literatura uzupełniająca (nieobowiązkowa):

* Benjamin, L. T., Historia współczesnej psychologii. Wydawnictwo Naukowe PWN: Warszawa
2008.
* Korab, K. (red.), Pseudonauka. Choroba, magia czy biznes? Wydawnictwo Naukowe
SCHOLAR: Warszawa 2011.
* Lück, H. E., Historia psychologii. Orientacje, szkoły, kierunki rozwoju. Wydawnictwo Vizja
Press & IT: Warszawa 2008.
* Rzepa, T. i B. Dobroczyński, Historia polskiej myśli psychologicznej. Wydawnictwo Naukowe
PWN: Warszawa 2009.
* Schultz, D. P. i S. E. Schultz, Historia współczesnej psychologii. Wydawnictwo Uniwersytetu
Jagiellońskiego: Kraków 2007.
* Searle, J., Umysł. Krótkie wprowadzenie. Dom Wydawniczy Rebis: Poznań 2010.
* Stachowski, R., Prawda ma strukturę fikcji. Breuerowska metoda katartyczna prekursorską
metodą psychoterapeutyczną? (s. 493–517). W: Brzeziński, J. M. i L. Cierpiałkowska (red.),
Zdrowie i choroba. Problemy teorii, diagnozy i praktyki. Gdańskie Wydawnictwo
Psychologiczne: Gdańsk 2008.
* Stachowski, R., Spór o introspekcję. Tadeusz Tomaszewski kontra Mieczysław Kreutz (s. 229–
248). W: Rzepa, T. i C. W. Domański (red.), Na drogach i bezdrożach historii psychologii.
Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej: Lublin 2011.
* Stachowski, R., Dlaczego psychologia Wilhelma Wundta nie jest psychologią introspekcyjną?

(s. 65–78). W: Rzepa, T. i C. Domański (red.), Na drogach i bezdrożach historii psychologii,

t. 2. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej: Lublin 2013.
* Stachowski, R.,Mit założycielski psychoanalizy (s. 47–70). W: Rzepa, T. i C. Domański (red.),
Na drogach i bezdrożach historii psychologii, t. 3. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-
-Skłodowskiej: Lublin 2013.

***