Kurs z Teorii Osobowości od psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

1/14

Teorie Osobowości

Kurs przekazany przez psyche.com.pl

Kurs z Teorii Osobowości od psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

2/14

Teorie Osobowości

Kurs przekazany przez psyche.com.pl

Spis treści:

L01 Wstęp – historia psychologii

L02 Teorie osobowości

Teoria psychodynamiczna Freuda

L03 Teoria psychodynamiczna Freuda cd.

Spojrzenie na Psychoanalizę

L04 Co się stało po śmierci Z. Freuda?

L05 Teoria C.G. Junga

L06 Teoria pola Kurta Goldsteina

L07 Teorie czynnikowe Guillforda, Cattela i Eysencka

L08 Teoria uczenia się społecznego –Alberta Bandury

L9

Teorie psychologii humanistycznej C. Rogersa i A. Maslowa

L10 Behawioryzm

L11 Motywacja do pracy a środowisko

L12 Parę słów o sukcesie

L13 Zakończenie, cytaty i piękna opowieść

Kurs z Teorii Osobowości od psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

3/14

cd.

Techniki przemieszczenia

::: acting-out - rodzaj zachowań, w których poprzez działanie wyrażane są

bezpośrednio nieuświadomione impulsy. Dzięki temu można uniknąć uświadomienia

sobie towarzyszących zwykle tym impulsom emocji. Acting-out jest jednym z

mechanizmów obronnych, często prowadzącym do działań aspołecznych.

Przykład: Dresiarze bijący kijami baseballowymi pierwszego napotkanego człowieka.

Zysk psychologiczny agresora: wyładowanie się, poczucie wszechmocy, wzrost

poczucia pewności siebie. Nieplanowanie tej agresji i szybkie znalezienie dla niej

ujścia pozwala na uniknięcie niepewności, strachu i innych towarzyszących zwykle

aspołecznym działaniom uczuć.

::: fiksacja - od łac. figere, przybijać) - Jeden z mechanizmów obronnych znanych

w psychologii. Polega na kurczowym trzymaniu się wyuczonych mechanizmów

przystosowania (myśli i zachowań), dzięki czemu nie dopuszcza się myśli, które

mogłyby spowodować frustrację. Daje to zysk psychologiczny jeśli zagrożenie minie,

ale uniemożliwia przystosowanie się do niego.

Przykład: Orkiestra na Titanicu grała ponoć do samego końca...

::: inwersja - to przekształcenie zbioru jakichś parametrów do postaci przeciwnej

temu zbiorowi. Inwersja nie dotyczy zmian symetrycznych wewnątrz samego

zbioru, o ile nie zawierają się w tym zbiorze parametry z całego dopuszczalnego

zakresu. Typowym przykładem inwersji może być np. zamiana obrazu

zawierającego głównie ciemne miejsca w jego negatyw, który będzie w tym

przypadku zawierał głównie miejsca jasne. Termin stosowany w wielu

znaczeniach, dotyczący odwrócenia proporcji, kolejności, tendencji, zmiany

zwrotu, odwrócenia kształtu charakterystyki, przeciwieństwa dotychczasowych

wartości itp.

Kurs z Teorii Osobowości od psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

4/14

::: kompensacja - (łac. compensatio, równoważenie) - Jeden z mechanizmów

obronnych znanych w psychologii, odmiana substytucji.

Jest to wynagradzanie siebie za braki lub defekty. Daje chwilową przyjemność, ale

powtarzane może spowodować utrwalenie się podświadomego skojarzenia danego

defektu z nagrodą i utrudnić jego usunięcie.

Przykład: Dziewczyna uważa się za nieatrakcyjną, więc wynagradza to sobie

słodyczami.

Ogólniej używa się tego terminu także w nieco innym znaczeniu, skierowania

aktywności na cele podobne do tych, których nie potrafimy osiągnąć.

Przykład: Flirt zamiast stałych związków.

::: konwersja - (łac. conversio, odwrócenie) to jeden z mechanizmów obronnych

znanych w psychologii.

Jest to generowanie przez podświadomość rozmaitych (pozornych lub rzeczywistych)

dolegliwości fizycznych w celu uzasadnienia niepodejmowania działań przez

jednostkę lub odwrócenia jej uwagi od niechcianych myśli i uczuć.

Konwersja jest mechanizmem bardzo charakterystycznym dla osobowości

histerycznej, lecz występuje sporadycznie także u ludzi nie wykazujących cech

histeryka.

Przykład: Pracownik ma zostać zwolniony. Zaczyna go boleć noga. Kiedy znajdzie

nową pracę, noga przestaje boleć.

::: przeniesienie – przenoszenie własnych wyobrażeń na inną osobę lub rzecz.

::: regresja - owrót do zachowania charakterystycznego dla wcześniejszego okresu

rozwojowego. Powrót ten może również objawiać się na płaszczyźnie emocjonalnej

Kurs z Teorii Osobowości od psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

5/14

(odczuwanie siebie jako dziecka, przypominanie sobie uczuć podobnych do tych

odczuwanych jako dziecko, itp.).

Regresja zachodzi głównie pod wpływem stresu, może mieć także miejsce na

polecenie hipnotyzera podczas hipnozy (tzw. regresja hipnotyczna), albo autohipnozy

(np. praca z linią czasu w NLP).

Regresja pod wpływem stresu jest jednym z psychologicznych mechanizmów

obronnych.

Podczas regresji człowiek czasem przypomina sobie fakty od dawna zapomniane.

Bywa jednak i tak, że fakty zasłyszane (np. treść książek), lub kompletnie

zmyślone objawiają mu się jako autentyczne.

::: sublimacja (od łac. sublimis, wyniosły) - jeden z mechanizmów obronnych

znanych w psychologii, odmiana substytucji.

Jest to zastąpienie swoich celów, popędów i dążeń innymi, łatwiejszymi lub bardziej

akceptowanymi społecznie.

Przykład: Boję się podrywać dziewczyny, więc piję piwo, aż skończy się impreza.

Zygmunt Freud uważał, że cały dorobek kultury jest efektem sublimacji popędu

seksualnego. Teraz wiadomo, że istnieją też inne motywacje działań artystycznych.

::: substytucja - od łac. substituere, podstawić) - Jeden z mechanizmów obronnych

znanych w psychologii.

Jest to zastępowanie nieosiągalnych celów celami łatwiejszymi, zmiana obiektu na

który skierowany jest popęd. Istnieją dwie główne formy substytucji: sublimacja

i kompensacja.

Przykład: Osoba bojąca się związków angażuje się w drobne flirty.

Zjawisko znane również jako przeniesienie.

Kurs z Teorii Osobowości od psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

6/14

::: asceza - to skrajne wyrzekanie się i ograniczanie przyjemności, skrajna

wstrzemięźliwość, zazwyczaj z pobudek religijnych. Oznacza dobrowolne

ograniczanie potrzeb życiowych do absolutnego minimum i poddawanie się surowej

dyscyplinie wewnętrznej w celu osiągnięcia czystości i doskonałości duchowej.

::: reakcje upozorowane

– wytwarzanie postawy przeciwnej rzeczywistym

uczuciom jednostki wobec obiektu np. przesadna uprzejmość wobec osoby, której się
nienawidzi.

::: zaprzeczanie istnieniu czegoś

- nawykowe, utrwalone wzorce zachowań (np. uległość, agresja, unikanie,

samochwalstwo, dążenie do niezależności, podejrzliwość)

- omdlenie, robienie się słabym, chorym lub zmęczonym

::: zaprzeczane własnemu działaniu z przeszłości

Techniki zniekształcania rzeczywistości

::: dewaluacja – obniżenie wartości poszczególnych uczuć, norm moralnych

i etycznych ect.

:::: dysocjacja - łac. dissociatio, rozdzielenie) - Jeden z ostrzejszych mechanizmów

obronnych, znany w psychologii. Dotyczy zaburzeń określanych niegdyś jako

histeryczne.

Polega na czasowej drastycznej modyfikacji cech osobowości lub poczucia

tożsamości w celu uniknięcia przykrych uczuć i myśli.

Niektóre odmiany:

- amnezja dysocjacyjna

- fuga dysocjacyjna

- osłupienie dysocjacyjne

- trans i opętanie

- dysocjacyjne zaburzenia ruchu

- osobowość naprzemienna

Kurs z Teorii Osobowości od psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

7/14

- konwersja histeryczna

Przykład 1: Nagły wrzask w celu zwrócenia na siebie uwagi.

Przykład 2 (fuga): Osoba uciekająca z domu i następnie tracąca pamięć, żeby w ten

sposób uniknąć przebywania z nielubianymi domownikami.

::: fantazjowanie - mechanizm obronny, który może być rozumiany jako:

- impuls do działania

- zaspokojenie pragnień w wyobraźni

- myślenie obrazowe

- forma myślenia autystycznego

- jeden ze składników marzeń sennych

Najczęściej fantazjowanie jest opisywane jako odwrócenie uwagi od konkretnego

zadania i zwrócenie jej na własne reakcje wyzwolone pod wpływem bodźców

zewnętrznych.

Jako mechanizm obronny spełnia następujące funkcje:

- stanowi sposób radzenia sobie z frustracją poprzez dostarczenie zastępczej

gratyfikacji, dzięki czemu uciekamy lub oswajamy się z obiektem rodzącym

lęk np. zamiłowanie dzieci do wielokrotnego słuchania tych samych

przerażających bajek

- stanowi sposób rozwiązywania konfliktów

- stanowi obronę przed nieakceptowanym zachowaniem

Singer - traktował fantazjowanie jako pozytywny poznawczy składnik osobowości.

Fantazjowanie obronne - nieproduktywne Fantazjowanie adaptacyjne - produktywne

::: nieuzasadniona generalizacja - [fr. < łac.], uogólnienie, log. zdanie (twierdzenie)

ogólne, wywnioskowane (np. przez indukcję) ze zdań jednostkowych,

stanowiących jego egzemplifikacje; szczególnym rodzajem generalizacji jest

generalizacja historyczna — empiryczne twierdzenie ogólne, odnoszące się do

Kurs z Teorii Osobowości od psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

8/14

ograniczonej czasoprzestrzennie klasy zjawisk; zakres generalizacji historycznej

może obejmować tylko przypadki przebadane (generalizacja historyczna

sprawozdawcza) lub wykraczać poza nie (generalizacja historyczna indukcyjna).

::: idealizacja - [łac. < gr.], metodol. nazwa zabiegów poznawczych polegających na

przyjmowaniu założeń upraszczających analizę rzeczywistości (idealizujących)

w wyniku zastosowania 3 rodzajów abstrakcji: a) abstrahowania od istnienia

pewnych cech i związków badanych zjawisk; b) abstrahowania od istotności

wpływu pewnych czynników na inne badane czynniki; c) abstrahowania od

zmienności pewnych czynników i przypisania im wartości stałej; w ten sposób

eliminuje się myślowo, na przeciąg jakiegoś czasu, z pola rozważań badacza, cechy

i czynniki uznane za nieistotne lub mało istotne dla badanych zjawisk i bierze się

pod uwagę tylko cechy i czynniki uznane za decydujące, w celu stworzenia

uproszczonego obrazu badanego wycinka rzeczywistości, jego typu idealnego,

modelu myślowego; procedurę idealizacji można określić jako swego rodzaju

eksperyment myślowy zmierzający do stworzenia drogą abstrakcji warunków

idealnych, jakie w rzeczywistości nigdy nie występują, w celu badania zjawisk

w ich czystej postaci i stwierdzania, jak by wyglądał niezakłócony przebieg

badanych procesów w idealnych warunkach; na dokonywaniu tego eksperymentu

myślowego polega wprowadzanie teorii i praw idealizacyjnych obowiązujących

w warunkach określonego modelu lub typu idealnego.

::: intelektualizacja - (od łac. intellectus, pojmowanie) - Jeden z mechanizmów

obronnych znanych w psychologii.

Polega on na uciekaniu od rzeczywistych przykrych zdarzeń do przestrzeni

abstrakcyjnej, dzięki czemu następuje ich odrealnienie.

Przykład 1: (tzw. gra w psychiatrię - autentyczne zdarzenie). Psycholog z radością

nazywa po imieniu wszystkie swoje zaburzenia psychiczne i rozwodzi się nad nimi.

Nic jednak nie robi, żeby z nimi walczyć.

Przykład 2: Tzw. knajpiany filozof, który z lubością rozwodzi się nad problemami

świata, dzięki czemu nie musi myśleć o własnych, alkoholowych.

Kurs z Teorii Osobowości od psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

9/14

Specyficzną i niebezpieczną formą intelektualizacji jest dehumanizacja. Innym jej

rodzajem jest symbolizacja.

::: maskowanie

::: odwracanie sensu

::: projekcja - (od łac. proicere, wyrzucać przed siebie) W psychologii jeden

z mechanizmów obronnych - przypisywanie innym własnych poglądów, zachowań

lub cech (najczęściej negatywnych). Przyczyną jest większa dostępność tych

poglądów, zachowań i cech u osoby, która je posiada, i tym samym łatwiejsze

podciąganie pod daną kategorię.

Przykład: Matka krzyczy na dziecko. Sądzi, że dziecko jest wyjątkowo agresywne.

W rzeczywistości sama jest agresywna.

Jak zwykle w przypadku mechanizmów obronnych mamy tu dwa aspekty: uniknięcie

frustracji (matka nie musi się czuć winna za niesłuszne skarcenie dziecka)

i zniekształcenie rzeczywistości (dziecko cierpi i nie rozumie, czemu jest karcone).

Badania wykazały, że ludzie nie projektują swoich cech ani na osoby zbyt podobne

do nich (mogłoby to utrudnić udowadnianie, że samemu się tych cech nie posiada),

ani na osoby zbyt odmienne (wówczas teza projekcji wydawałaby się niewiarygodna).

Projekcja bywa niebezpieczna, gdyż często uzasadnia agresywne zachowania poprzez

podbudowywanie wiary w agresywne nastawienie całego świata i konieczność

samoobrony. Staje się to wówczas typowym symptomem paranoi.

::: racjonalizacja - (od łac. ratio, rozum) W psychologii jeden z mechanizmów

obronnych - pozornie racjonalne uzasadnianie po fakcie swoich decyzji i postaw,

kiedy prawdziwe motywy pozostają ukryte, często także przed własną świadomością.

Kurs z Teorii Osobowości od psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

10/14

Przykład: Matka krzyczy na dziecko. Sądzi, że powodem jest niegrzeczne zachowanie

dziecka. W rzeczywistości identyczne zachowanie u dziecka nigdy jej nie

przeszkadzało, a prawdziwym powodem jest strach przed wyrzuceniem z pracy.

Matka dzięki temu czuje się lepiej (uniknięcie frustracji - nie musi mieć poczucia

winy za wyładowanie się na dziecku), ale dziecko niesłusznie cierpi (zniekształcenie

rzeczywistości).

Dwie typowe odmiany racjonalizacji zostały nazwane "kwaśnymi winogronami"

i "słodkimi cytrynami".

▪ Kwaśne winogrona to uznawanie za nieważny celu, którego nie osiągneliśmy.

▪ Słodkie cytryny to wmawianie sobie, że przykre zdarzenia i sytuacje, będące

naszym udziałem są w rzeczywistości przyjemne. Ta forma racjonalizacji znana

jest też pod nazwą pozytywnego myślenia.

Przykład: Chciałeś kupić auto sportowe a małżonka wana. Kupiłeś wana więc

udowadniasz sobie, że wan jest lepszy.

::: rozszczepienie (splitting)

::: selektywny brak uwagi

::: symbolizacja

::: zaprzeczanie - Zaprzeczanie to fałszowanie obrazu teraźniejszości poprzez

nieprzyjmowanie do wiadomości realnych faktów, w celu odsunięcia negatywnych

myśli i uczuć, które mogłyby się z tym wiązać.

Przykład 1: Alkoholik, który twierdzi, że nie jest uzależniony, bo może w każdej

chwili przestać.

Przykład 2: Matka, która nie wierzy w śmierć syna i wciąż czeka na jego powrót do

domu.

Kurs z Teorii Osobowości od psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

11/14

Techniki przyjmowania cudzych zachowań

::: identyfikacja - może być traktowana jako rozwojowa, obronna i jako uczenie się

roli społecznej.

Jako mechanizm obronny jest procesem, za pomocą którego jednostka w różnym

stopniu upodabnia się do kogoś innego, utożsamia z drugim człowiekiem,

przejmuje jego myśli, cele i zachowania - identyfikacja z agresorem.

::: inkorporacja - występuje najczęściej w bardzo młodym wieku. U osób dorosłych

świadczy o głębokiej regresji.

Mechanizm ten polega na tym, iż człowiek symbolicznie wchłania, przejmuje

i asymiluje cechy, reakcje, postawy i inne róże aspekty życia drugiego człowieka.

Mechanizm ten zachodzi w sferze fantazji i to właśnie odróżnia ten mechanizm od

internalizacji i introjekcji.

Przykład: Dziecko wyobraża sobie, że dosłownie pożera matkę.

Wg psychoanalityków ten mechanizm jest procesem charakterotwórczym i stanowi

pierwsze stadium kształtowania się osobowości.

::: introjekcja - pojawia się w celu obrony ego przed uświadomieniem

nieakceptowanych, wrogich impulsów.

Polega on na symbolicznym wchłanianiu różnych obiektów zewnętrznych. Obiektami

tymi mogą być zarówno ludzie jak i ich cechy. Najczęściej żywimy wobec tych

obiektów silne uczucia (np. miłość lub nienawiść), które mogą być zarówno

świadome jak i nieświadome. Proces introjekcji jest nieuświadomiony.

Introjekcja oprócz obronnego, ma także znaczenie charakterotwórcze. Jednak bardzo

trudno jest rozgraniczyć te dwa znaczenia. Istotą w tych funkcjach jest motywacja

lękowa.

Kurs z Teorii Osobowości od psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

12/14

::: konformizm w psychologii społecznej oraz jako mechanizm obronny to zmiana

zachowania na skutek rzeczywistego, bądź wyobrażonego wpływu innych ludzi.

Bezkrytyczne, nadmierne podporządkowanie się wartościom, poglądom, zasadom i

normom postępowania obowiązującym w danej grupie społecznej.

W naukach społecznych jeden ze sposobów dostosowania jednostki społecznej.

W ujęciu Roberta Mertona oznacza zgodę na realizację celów społecznych grupy

przy pomocy społecznie uznawanych środków.

::: internalizacja - (ang internalization, z łac. internus, wewnętrzny) to mechanizm

obronny, polegający na przyjmowaniu za własne narzucanych z zewnątrz postaw,

poglądów, norm i wartości.

Na początku główną rolę w tym procesie pełnią rodzice dziecka (szczególnie gdy jest

ono w wieku przedszkolnym i w pierwszych latach uczęszczania przez nie do szkoły),

później wychowawcy oraz grupy równieśnicze, a po osiągnięciu przez daną osobę

wieku dorosłego grupy społeczne i jednostki, z którymi się ona identyfikuje i które są

dla niej autorytetem.

W wyniku internalizacji normy heteronomiczne (ustanowione nie przez tych, których

mają obowiązywać) przekształcają się w normy autonomiczne (ich przestrzeganie

nie wymaga już kontroli z zewnątrz). Internalizacja jest więc jednym

z najważniejszych mechanizmów socjalizacji i społecznego rozwoju człowieka.

Mechanizmy złożone, łączące kilka z powyższych, np.

::: negatywizm – (u dzieci i młodzieży) to tendencja do zachowania niezgodnego

z oczekiwaniami otoczenia, pojawiająca się już w wieku przedszkolnym, kiedy

dziecko „sprawdza swoje siły” i często używa słowa „nie”, ale w szczególnie

wyraźnie w okresie dojrzewania, kiedy zwłaszcza jest wyrazem niezadowolenia

z kontroli ze strony rodziców nauczycieli.Negatywizm dzieli sie na zcynny

i bierny.

Kurs z Teorii Osobowości od psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

13/14

::: pokuta, naprawienie zła

::: odwracanie uwagi

::: samorozgrzeszanie się

::: tracenie zainteresowania

::: zemsta

::: przesądy

Moralne mechanizmy obronne

Na szczególną uwagę zasługują też tzw. moralne mechanizmy obronne, czyli takie,

które pozwalają wciąż uważać się za dobrego człowieka pomimo naruszania

własnych zasad moralnych. Można tu wyróżnić np.

- Racjonalizacje "złych" czynów jako środków do wyższego dobra

- Eufemizmy - nazywanie "złych" czynów mniej negatywnymi nazwami

- Porównania - porównywanie własnych "złych" czynów z jeszcze gorszymi

czynami innych ludzi

- Rozmycie odpowiedzialności - dzielenie się winą z innymi

- Przemieszczenie odpowiedzialności - uzasadnianie "złych" czynów jako

dopuszczonych przez jakiś wyższy autorytet

- Wyparcie konsekwencji - ignorowanie negatywnych konsekwencji swoich

czynów

- Dehumanizacja ofiar swoich czynów.

- Zewnętrzna atrybucja winy - obwinianie ofiar np. o to, że prowokowały.

Skrajne postacie mechanizmów obronnych

Nerwice oraz fobie są często po prostu przerośniętymi ponad miarę mechanizmami

obronnymi. Za skrajny przypadek przerostu mechanizmów obronnych można nawet

uznać psychozy, w których wizja świata ulega takiemu zniekształceniu, że

uniemożliwia normalne funkcjonowanie.

Niektórzy psychologowie transpersonalni uważają oświecenie, osiągane podobno

w wyniku medytacji, za stan w którym człowiek całkowicie pozbawiony jest

mechanizmów obronnych. Aby to było możliwe, musi jednak być przestrzegany jakiś

kodeks moralny, musi też zaniknąć obraz swojego "ja" (ego), aby nie było czego

Kurs z Teorii Osobowości od psyche.com.pl

__________________________________________________________________________________

____________________________________________________________________

14/14

bronić. W przeciwnym razie dysonans poznawczy powodowany konfliktem między

własnym obrazem siebie a obrazem uzyskiwanym od innych osób powodowałby

olbrzymie frustracje i nerwicę.

Ciąg dalszy w następnej lekcji już jutro!

Korzystano z materiałów zawartych w Wolnej Encyklopedii Wikipedii

www.wikipedia.pl

,

której treść udostępniana jest na licencji

http://www.gnu.org/copyleft/fdl.html

, GNU Free

Documentation License

www.gnu.org/copyleft/fdl.html

, Informacje prawne na ten temat

http://pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Zrzeczenie_się_odpowiedzialności

,

haseł

Encyklopedii PWN dostępnych na stronie

http://encyklopedia.pwn.pl/0_3.html

, materiałów

archiwalnych serwisu psychobaza

http://www.psychobaza.prv.pl

oraz materiałów własnych

http://psyche.com.pl

Otrzymujesz kurs ponieważ zapisałeś się na niego poprzez formularz zgłoszeniowy dostępny

pod adresem

http://psyche.com.pl

Nie udostępniam nikomu Twoich danych osobowych.

W każdej chwili możesz wypisać się z listy mailingowej. Szczegóły znajdziesz

http://psyche.com.pl/?p=polityka_prywatnosci