background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

  

 
 

 
 
 

MINISTERSTWO EDUKACJI 
             NARODOWEJ 

 

 
 
 
 
 
 
Marcin Łukasiewicz 
 
 
 
 
 

Wykonywanie naprawy układów kierowniczych 
723[04].Z2.03

 

 
 
 
 
 
 
 

Poradnik dla nauczyciela 

 

 

 
 
 
 
 
 
 
 

 

 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy  
Radom 2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

Recenzenci: 
mgr inŜ. Ireneusz Kulczyk 
mgr Leszek Ludwikowski 
 
 
Opracowanie redakcyjne: 
 
mgr inŜ. Marcin Łukasiewicz 
 
Konsultacja: 
mgr inŜ. Gabriela Poloczek 
 
 

 

 
 

 
Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej  723[04].Z2.03, 
Wykonywanie  naprawy  układów  kierowniczych,  zawartego  w  modułowym  programie 
nauczania dla zawodu mechanik pojazdów samochodowych. 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

 
Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

SPIS TREŚCI 

 
 

1.  Wprowadzenie 

3 

2.  Wymagania wstępne 

5 

3.  Cele kształcenia 

6 

4.  Przykładowe scenariusze zajęć 

7 

5.  Ćwiczenia 

12 

5.1.  Budowa i zadania mechanizmów kierowniczych 

12 

5.1.1.  Ćwiczenia 

12 

5.2.  Sprawdzanie zuŜycia elementów układu kierowniczego 

14 

5.2.1.  Ćwiczenia 

14 

5.3.  Sposoby naprawy elementów układu kierowniczego 

16 

5.3.1.  Ćwiczenia 

16 

5.4.  Regulacja kół kierowanych 

18 

5.4.1.  Ćwiczenia 

18 

6.  Sprawdzian osiągnięć 

20 

7.  Literatura 

34 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

1. WPROWADZENIE 

 

Przekazuje  Państwu  poradnik  dla  nauczyciela,  który  będzie  pomocny  w  prowadzeniu 

zajęć  dydaktycznych  w  szkole  kształcącej  w zawodzie  mechanik  pojazdów  samochodowych 
723 [04].  

W poradniku zamieszczono:  

– 

wymagania  wstępne,  czyli  wykaz  umiejętności,  jakie  uczeń  powinien  posiadać  przed 
rozpoczęciem  tej  jednostki  modułowej,  tak  by  bez  problemów  mógł  przyswoić  sobie 
wiedzę zawartą w poradniku, 

– 

cele  kształcenia  tj.  wykaz  umiejętności  jakie  uczeń  ukształtuje  podczas  pracy 
z poradnikiem, 

– 

przykładowe scenariusze zajęć, 

– 

ć

wiczenia,  które  pomogą  zweryfikować  wiedzę  teoretyczną  ucznia  oraz  wykształcić 

umiejętności praktyczne, 

– 

literaturę dodatkową.  

 

W  celu  przeprowadzenia  sprawdzianu  wiadomości  i  umiejętności  ucznia,  nauczyciel 

moŜe  posłuŜyć  się  zamieszczonym  w  rozdziale  6  zestawem  zadań  testowych,  zawierającym 
róŜnego rodzaju zadania. 
 

W tym rozdziale podano równieŜ: 

− 

plan testu w formie tabelarycznej, 

− 

punktacje zadań i uczenia się, 

− 

propozycje norm wymagań, 

− 

instrukcję dla nauczyciela, 

− 

instrukcję dla ucznia, 

− 

kartę odpowiedzi, 

− 

zestaw zadań testowych. 
Jednostka  modułowa:  Wykonywanie  napraw  układu  kierowniczego  zawarta  jest 

w module 723[04]Z2 i zaznaczona na schemacie na stronie 4. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Schemat układu jednostek modułowych 

723[04].Z2.01 

Wykonywanie naprawy silników 

samochodowych

 

723[04].Z2.02 

Wykonywanie naprawy zespołów 

napędowych 

723[04].Z2 

Obsługa i naprawa pojazdów samochodowych

 

723[04].Z2.03 

Wykonywanie naprawy układów 

kierowniczych 

7

23[04].Z2.07 

Wykonywanie pomiarów 

diagnostycznych silnika 

723[04].Z2.04 

Wykonywanie naprawy układów 

hamulcowych 

723[04].Z2.06 

Wykonywanie naprawy układów 

chłodzenia, ogrzewania 

i klimatyzacji 

723[04].Z2.05 

Wykonywanie naprawy podzespołów 

układu nośnego samochodów 

723[04].Z2.08 

Wykonywanie naprawy elementów 

nadwozi pojazdów samochodowych 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

2. WYMAGANIA WSTĘPNE 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

− 

rozróŜniać  metalowe  i  niemetalowe  materiały  konstrukcyjne  oraz  materiały 
eksploatacyjne, 

− 

dobierać przyrządy pomiarowe, 

− 

dokonywać  pomiarów  podstawowych  wielkości  fizycznych  i geometrycznych  oraz 
interpretować ich wyniki, 

− 

rozróŜniać części maszyn, 

− 

stosować zasady bezpiecznej obsługi maszyn i urządzeń elektrycznych, 

− 

charakteryzować  podstawowe  procesy  starzenia  się  i  zuŜycia  materiałów  oraz  części 
maszyn, 

− 

posługiwać  się  dokumentacją  techniczną  i  serwisową,  Dokumentacją  Techniczno-
Ruchową, Polskimi Normami i katalogami, 

− 

rozróŜniać  pojazdy  samochodowe  ze  względu  na  ich  przeznaczenie  i rozwiązania 
konstrukcyjne, 

− 

charakteryzować  właściwości  materiałów  konstrukcyjnych  stosowanych  w  budowie 
pojazdów samochodowych, 

− 

kontrolować jakość wykonywanych prac, 

− 

rozpoznawać  zagroŜenia  występujące  podczas  uŜytkowania narzędzi, maszyn i urządzeń 
zasilanych energią elektryczną, spręŜonym powietrzem oraz działaniem spalin i wysokich 
temperatur, organizować stanowisko do wykonywanej pracy, 

− 

stosować  zasady  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpoŜarowej  i ochrony 
ś

rodowiska. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

3. CELE KSZTAŁCENIA 

 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

− 

określić funkcje układu kierowniczego i jego części, 

− 

wyjaśnić  budowę  układu  kierowniczego:  przekładni  kierowniczych,  zwrotnic,  drąŜków 
kierowniczych, 

− 

zdemontować i zweryfikować elementy układu kierowniczego, 

− 

naprawić i zamontować układ kierowniczy, 

− 

dokonać regulacji kół kierowanych, 

− 

ocenić jakość wykonywanych prac, 

− 

skorzystać z instrukcji serwisowej i dokumentacji technicznej, 

− 

zastosować  zasady  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  przeciwpoŜarowej 
obowiązujące na stanowisku pracy. 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ  

 

SCENARIUSZ ZAJĘĆ 1

 

 
Osoba prowadząca:   

 

 

.............................................................................................. 

Modułowy program nauczania: 

Mechanik pojazdów samochodowych 723[04] 

Moduł: 

723[04] Obsługa i naprawa pojazdów samochodowych 

Jednostka modułowa: 

723[04].Z2.03 

Wykonywanie 

naprawy 

układów 

kierowniczych 

 

Temat:   Obsługa układu kierowniczego. 

Cel ogólny:  Kształtowanie umiejętności wykrywania usterek układu kierowniczego. 
 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:  
– 

zaplanować kolejność operacji, 

– 

zgromadzić niezbędne narzędzia i urządzenia, 

– 

przygotować stanowisko pracy, 

– 

przeprowadzić pomiar luzów w układzie kierowniczym i zinterpretować jego wynik, 

– 

zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 
Metody nauczania–uczenia się: 

− 

wykład, 

− 

pokaz z instruktaŜem, 

− 

ć

wiczenia praktyczne, 

− 

tekst przewodni. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów:  

− 

praca w grupach 2–3 osobowych. 

 
Czas: 
4 godziny dydaktyczne. 
 
Środki dydaktyczne:  

− 

pojazd ćwiczebny lub model układu kierowniczego, 

− 

podnośnik  najazdowy  z  przyrządem  do  kontroli  luzów 

(

szarpak)  lub  podnośnik 

dwukolumnowy 

(

sprawdzenie ręczne), 

− 

przyrząd do kontroli luzu na kole kierowniczym LUZ-1. 

− 

zestaw kluczy płaskich, 

− 

zestaw kluczy nasadowych, 

− 

łyŜka do sprawdzania elementów metalowo-gumowych, 

− 

zeszyt do ćwiczeń. 

 
Przebieg zajęć: 
 
Zadanie dla ucznia 
Sprawdź  zamocowanie  do  nadwozia  elementów  układu  kierowniczego  i  ich  połączenia 
przegubowe. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

FAZA WSTĘPNA 
Czynności  organizacyjno-porządkowe,  wyjaśnienie  tematu  zajęć,  zaznajomienie  uczniów 
z pracą metodą przewodniego tekstu. 
 
FAZA WŁAŚCIWA 
 
INFORMACJE 
1.  Czy potrafisz przygotować stanowisko do sprawdzenia układu kierowniczego? 
2.  Czy potrafisz zabezpieczyć stanowisko kontrolne? 
3.  Za pomocą, jakich urządzeń moŜna sprawdzić luzy w układzie kierowniczym? 
4.  Czy moŜna sprawdzić luzy w układzie kierowniczym bez uŜycia przyrządów? 
5.  Czy potrafisz zgromadzić odpowiednie narzędzia do sprawdzenia układu kierowniczego? 
6.  Czy potrafisz samodzielnie sprawdzić sprawność układu kierowniczego? 
 
PLANOWANIE 
1.  Określ sposób wykonania ćwiczenia. 
2.  Ustal elementy podlegające kontroli. 
3.  Zaplanuj kolejność wykonywania czynności. 
4.  Zaplanuj narzędzia do wykonania ćwiczenia. 
5.  Zaplanuj zabezpieczenie stanowiska pracy pod kątem BHP. 
 
UZGODNIENIE 
1.  Omów wszystkie punkty z fazy planowania z nauczycielem. 
2.  Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela. 
 
WYKONANIE 
1.  Przygotowanie stanowiska pracy. 
2.  Zabezpieczenie pojazdu przed przemieszczeniem. 
3.  Sprawdź bez urządzeń luz na kole kierowniczym i oceń stan układu. 
4.  Sprawdź za pomocą urządzenia LUZ-1 luz na kole kierowniczym i oceń stan układu. 
5.  Podnieś sprawdzany pojazd na odpowiednią wysokość. 
6.  Sprawdź  zamocowanie  do  nadwozia  elementów  układu  kierowniczego  i  ich  połączenia 

przegubowe nie uŜywając przyrządów. 

7.  Sprawdź  zamocowanie  do  nadwozia  elementów  układu  kierowniczego  i  ich  połączenia 

przegubowe uŜywając detektora luzów 

(

szarpaka). 

8.  Zanotuj wykryte niedomagania. 
9.  Przygotuj się do zaprezentowania swojej pracy.  

 

SPRAWDZANIE 
1.  Czy poprawnie zostało przygotowane stanowisko pracy i odpowiednio zabezpieczone? 
2.  Czy poprawnie został sprawdzony luz na kole kierownicy bez przyrządu? 
3.  Czy poprawnie został sprawdzony luz na kole kierownicy z przyrządem? 
4.  Czy  poprawnie  zostały  sprawdzone:  zamocowanie  do  nadwozia  elementów  układu 

kierowniczego i ich połączenia przegubowe bez przyrządów? 

5.  Czy  poprawnie  zostały  sprawdzone:  zamocowanie  do  nadwozia  elementów  układu 

kierowniczego i ich połączenia przegubowe z uŜyciem detektora luzów? 

 

ANALIZA 
Uczniowie  wskazują,  które  etapy  ćwiczenia  sprawiły  im  najwięcej  trudności.  Nauczyciel 
podsumowuje  całe  ćwiczenie,  określa,  jakie  nowe  umiejętności  zostały  ukształtowane,  jakie 
wystąpiły nieprawidłowości i sposoby ich unikania w przyszłości. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

FAZA KOŃCOWA 
 
Zakończenie zajęć 
 
Praca domowa  
Odszukaj  w  literaturze  wiadomości  dotyczące  sprawdzenia  układu  kierowniczego 
w warunkach dynamicznych. 

 

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

− 

anonimowe  ankiety  ewaluacyjne  dotyczące  sposobu  prowadzenia  zajęć,  trudności 
podczas realizowania zadania i nabytych umiejętności. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

10 

SCENARIUSZ ZAJĘĆ 2

 

 
Osoba prowadząca:   

 

 

.............................................................................................. 

Modułowy program nauczania: 

Mechanik pojazdów samochodowych 723[04] 

Moduł: 

723[04] Obsługa i naprawa pojazdów samochodowych 

Jednostka modułowa: 

723[04].Z2.03 

Wykonywanie 

naprawy 

układów 

kierowniczych 

 

Temat:   Przeprowadzenie regulacji kół kierowanych. 

Cel ogólny:  Kształtowanie umiejętność wykonywania regulacji kół kierowanych. 
 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

− 

zaplanować kolejność operacji podczas regulacji kół kierowanych, 

− 

dobrać narzędzia i przyrządy do przygotowania i pomiarów, 

− 

posłuŜyć się narzędziami i urządzeniami do przygotowania i pomiarów geometrii kół, 

− 

zorganizować stanowisko do pomiarów geometrii kół, 

− 

posłuŜyć się urządzeniami pomiarowymi do kontroli geometrii kół, 

− 

dokonać pomiarów geometrii kół, 

− 

dokonać regulacji geometrii kół, 

− 

zaprezentować wykonaną pracę. 

 
Metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z instruktaŜem, 

− 

ć

wiczenia praktyczne. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

− 

indywidualna. 

 

Czas: 4 godziny dydaktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

− 

model lub pojazd ćwiczebny, 

− 

stanowisko pomiarowe, 

− 

instrukcja stanowiskowa, 

− 

dane regulacyjne, 

− 

zestaw kluczy płaskich, 

− 

zestaw kluczy nasadowych, 

− 

zestaw narzędzi monterskich, 

− 

przyrządy pomiarowe, 

− 

zeszyt do ćwiczeń,  

− 

karta pomiarowa, 

− 

przybory do pisania.  

 
Przebieg zajęć: 
1.  Sprawy organizacyjne. 
2.  Nawiązanie do tematu, omówienie celów i przebiegu zajęć. 
3.  Omówienie zasad przeprowadzania pomiarów i regulacji. 
4.  Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia. 
5.  Realizacja tematu: 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

11 

− 

uczeń  ma  do  dyspozycji  pojazd  ćwiczebny  lub  model,  zestaw  narzędzi  i  przyrządy 
pomiarowe do wykonywania geometrii koł, 

− 

uczeń po przeczytaniu instrukcji przystępuje do załoŜenia na koła: uchwytów, głowic 
pomiarowych, 

− 

następnie dokonuje kompensacji bicia koła, 

− 

sprawdzenia wartości na przyrządach pomiarowych, 

− 

dokonuje  regulacji  kół  kierowanych  (w  razie  trudności  korzysta  z  pomocy 
nauczyciela), 

− 

na przygotowanym druku – karcie pomiarowej uczeń notuje wyniki pomiarów, 

− 

nauczyciel nadzoruje pracę uczniów i pomaga w poprawnym wypełnieniu druku.  

6.  Po wykonaniu pracy uczeń analizuje wykonane ćwiczenie. 
7.  Uczeń wskazuje swoje mocne i słabe strony. 
8.  Nauczyciel analizuje pracę ucznia i stwierdza, czy została poprawnie wykonana. 
9.  Uczniowie prezentują pracę w kolejności wykonywania. 
10.  Grupa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny prac. 
 
Zakończenie zajęć 
 
Praca domowa 
1.  Na  podstawie  ćwiczenia  wykonanego  w  pracowni  sporządź  spis  wykonywanych 

czynności. 

2.  Odszukaj  w  literaturze  wiadomości  dotyczące  sprawdzenia  i  regulacji  układu 

kierowniczego na innych przyrządach. 

 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

− 

anonimowe  ankiety  ewaluacyjne  dotyczące  sposobu  prowadzenia  zajęć,  trudności 
podczas realizowania zadania i nabytych umiejętności. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

12 

5. Ćwiczenia 

 

5.1. Budowa i zadania mechanizmów kierowniczych 

 
5.1.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

WskaŜ i nazwij na modelu poszczególne elementy układu kierowniczego. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeczytać materiał nauczania zawarty w poradniku dla ucznia, 
2)  wskazać elementy budowy układu kierowniczego, 
3)  wykonać opis elementów w zeszycie przedmiotowym, 
4)  zaprezentować wykonanie ćwiczenia. 

 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem,  

− 

ć

wiczenia praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

model układu kierowniczego lub pojazd ćwiczebny 

− 

podnośnik stanowiskowy 

− 

zeszyt do ćwiczeń. 

 
Ćwiczenie 2 

WskaŜ  rodzaj  zastosowanej  przekładni  kierowniczej  w  pojeździe  i  opisz  róŜnicę 

w budowie całego układu w zaleŜności od zastosowanej przekładni.  

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeczytać materiał nauczania zawarty w poradniku dla ucznia, 
2)  zgromadzić narzędzia i urządzenia niezbędne do wykonania ćwiczenia, 
3)  przygotować stanowisko pracy, 
4)  wykonać ćwiczenie zgodnie z sporządzonym planem działania, 
5)  uporządkować stanowisko pracy, 
6)  zapisać wnioski i spostrzeŜenia z wykonanego ćwiczenia, 
7)  zaprezentować efekt wykonanego zadania. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

13 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem,  

− 

ć

wiczenia praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

stanowisko do wykonania ćwiczenia,  

− 

instrukcje stanowiskowe dla urządzeń i narzędzi,  

− 

pojazd samochodowy lub makieta, 

− 

zestaw narzędzi monterskich, 

− 

kliny samochodowe, 

− 

ś

rodki ochrony osobistej, 

− 

zeszyt do ćwiczeń, 

− 

przybory do pisania. 

 
Ćwiczenie 3 

Wykonaj demontaŜ/montaŜ przekładni układu kierowniczego z pojazdu samochodowego.  
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeczytać materiał nauczania zawarty w poradniku dla ucznia, 
2)  zgromadzić narzędzia i urządzenia niezbędne do wykonania ćwiczenia, 
3)  przygotować stanowisko pracy, 
4)  wykonać ćwiczenie zgodnie z sporządzonym planem działania, 
5)  uporządkować stanowisko pracy, 
6)  zapisać wnioski i spostrzeŜenia z wykonanego ćwiczenia, 
7)  zaprezentować efekt wykonanego zadania. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem,  

− 

ć

wiczenia praktyczne. 

 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

stanowisko do wykonania ćwiczenia,  

− 

instrukcje stanowiskowe dla urządzeń i narzędzi,  

− 

pojazd samochodowy lub makieta, 

− 

zestaw narzędzi monterskich, 

− 

kliny samochodowe, 

− 

ś

rodki ochrony osobistej, 

− 

zeszyt do ćwiczeń, 

− 

przybory do pisania. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

14 

5.2. Sprawdzanie zuŜycia elementów układu kierowniczego 

 

5.2.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Wymień  punkty  w  układzie  kierowniczym,  w  których  moŜe  powstawać  luz  między 

współpracującymi elementami.  

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeczytać materiał nauczania zawarty w poradniku dla ucznia, 
2)  przeanalizować instrukcje, poznać przyrządy i wyposaŜenie stanowiska, 
3)  wymienić punkty połączeń w układzie kierowniczym i odnotować je w zeszycie, 
4)  zaprezentować przebieg ćwiczenia. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem,  

− 

ć

wiczenia praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

instrukcje stanowiskowe dla urządzeń i przyrządów, 

− 

instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy i przeciwpoŜarowe, 

− 

przybory do pisania, 

− 

zeszyt do ćwiczeń. 
 

Ćwiczenie 2 

Sprawdź  luz  sumaryczny  układu  kierowniczego  na  kole  kierowniczym  za  pomocą 

przyrządu LUZ-1.  

  
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeczytać informacje zawarte w poradniku dla ucznia, 
2)  przeczytać instrukcje przyrządów, 
3)  wykonać pomiary i wyniki odnotować w zeszycie ćwiczeniowym, 
4)  zaprezentować wykonanie ćwiczenia. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem,  

− 

ć

wiczenia praktyczne. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

15 

Ś

rodki dydaktyczne: 

– 

tablice poglądowe, 

– 

instrukcje stanowiskowe dla urządzeń i przyrządów,  

– 

narzędzia i przyrządy pomiarowe, 

– 

przybory do pisania, zeszyt ćwiczeń. 

– 

model układu kierowniczego lub pojazd ćwiczebny 

– 

 podnośnik stanowiskowy 

– 

 zeszyt do ćwiczeń. 

 
Ćwiczenie 3 

Oceń stan sprawności układu kierowniczego.  
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeczytać informacje zawarte w poradniku dla ucznia, 
2)  przeanalizować instrukcje, poznać przyrządy i wyposaŜenie stanowiska, 
3)  wykonać sprawdzenie sprawności układu kierowniczego wyniki odnotować w zeszycie, 
4)  zaprezentować przebieg ćwiczenia. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem,  

− 

ć

wiczenia praktyczne. 

 
Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

instrukcje stanowiskowe dla urządzeń i przyrządów, 

− 

przybory do pisania, 

− 

zeszyt do ćwiczeń. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

16 

5.3. Sposoby naprawy elementów układu kierowniczego 

 

5.3.1. Ćwiczenia 

  
Ćwiczenie 1  

Wykonaj regulację luzu międzyzębnego w przekładni kierowniczej.  
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeczytać informacje zawarte w poradniku dla ucznia, 
2)  wykonać demontaŜ przekładni kierowniczej,  
3)  dobrać odpowiednie narzędzia i przyrządy pomiarowe, 
4)  zapisać w zeszycie ćwiczeń sposób pomiarów i swoje wnioski, 
5)  zaprezentować efekty swojej pracy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem,  

− 

ć

wiczenia praktyczne. 

 
Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

przekładnie przeznaczone do demontaŜu,  

− 

instrukcja stanowiskowa, 

− 

zestaw narzędzi monterskich, 

− 

przyrządy pomiarowe, 

− 

dane techniczne naprawianej przekładni, 

− 

zeszyt do ćwiczeń,  

− 

przybory do pisania.  

 
Ćwiczenie 2  

Wykonaj wymianę sworznia kulistego drąŜka kierowniczego. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeczytać informacje zawarte w poradniku dla ucznia, 
2)  dobrać odpowiednie narzędzia, 
3)  wykonać demontaŜ sworznia kulistego,  
4)  zapisać w zeszycie ćwiczeń swoje wnioski, 
5)  zaprezentować efekty swojej pracy. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

17 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem,  

− 

ć

wiczenia praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

model lub pojazd ćwiczebny 

− 

nowe drąŜki kierownicze, 

− 

ś

ciągacze drąŜków kierowniczych 

− 

instrukcja stanowiskowa, 

− 

zestaw narzędzi monterskich, 

− 

zeszyt do ćwiczeń,  

− 

przybory do pisania.  

 
Ćwiczenie 3 

Wykonaj wymianę wspornika drąŜków kierowniczych. 
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeczytać informacje zawarte w poradniku dla ucznia, 
2)  dobrać odpowiednie narzędzia, 
3)  wykonać demontaŜ sworznia kulistego,  
4)  zapisać w zeszycie ćwiczeń swoje wnioski, 
5)  zaprezentować efekty swojej pracy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem,  

− 

ć

wiczenia praktyczne. 

 
Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

model lub pojazd ćwiczebny 

− 

nowy wspornik drąŜków kierowniczych, 

− 

ś

ciągacze drąŜków kierowniczych 

− 

instrukcja stanowiskowa, 

− 

zestaw narzędzi monterskich, 

− 

przyrządy pomiarowe, 

− 

zeszyt do ćwiczeń,  

− 

przybory do pisania.  

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

18 

5.4. Regulacja zbieŜności kół kierowanych 

 

5.4.1. Ćwiczenia 

 

Ćwiczenie 1 

Przeprowadź  kontrolę  luzów  w  układzie  kierowniczym,  i  uzupełnij  ciśnienie 

w ogumieniu. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeczytać informacje zawarte w poradniku dla ucznia, 
2)  zabezpieczyć pojazd przed przetoczeniem, 
3)  podnieść oś przednią pojazdu ,  
4)  sprawdzić luzy w kładzie kierowniczym i zawieszenia,  
5)  sprawdzić ciśnienie w ogumieniu,  
6)  zaprezentować ćwiczenie. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem,  

− 

ć

wiczenia praktyczne. 

 
Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

pojazd ćwiczebny, 

− 

podnośnik stanowiskowy, 

− 

przyrząd do pomiaru ciśnienia w kołach, 

− 

zestaw narzędzi monterskich, 

− 

zeszyt do ćwiczeń,  

− 

przybory do pisania. 
 

Ćwiczenie 2 

Wykonaj regulację zbieŜności.  
 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  jego  zakres 

i techniki wykonania oraz zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  przeczytać informacje zawarte w poradniku dla ucznia, 
2)  dobrać odpowiednie narzędzia i przyrządy pomiarowe, 
3)  dokonać pomiaru zbieŜności kół, 
4)  zapisać w zeszycie ćwiczeń lub protokole badań wyniki pomiarów i swoje wnioski, 
5)  zaprezentować efekty swojej pracy. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

19 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

− 

pokaz z objaśnieniem,  

− 

ć

wiczenia praktyczne. 

 
Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

model lub pojazd ćwiczebny 

− 

instrukcja stanowiskowa, 

− 

dane regulacyjne 

− 

zestaw narzędzi monterskich, 

− 

przyrządy pomiarowe, 

− 

zeszyt do ćwiczeń,  

− 

przybory do pisania.  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

20 

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

 

 

 

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego 

 

TEST 1 
Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Wykonywanie  naprawy 
układów kierowniczych” 

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:  

− 

zadania 1–17 są z poziomu podstawowego, 

− 

zadania 18–20 są z poziomu ponadpodstawowego. 
 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

 

 

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje  się  następujące  normy  wymagań  –  uczeń  otrzyma  następujące 
oceny szkolne:

 

− 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,  

− 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego, 

− 

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego, 

− 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  19  zadań,  w  tym  co  najmniej  3  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 

 

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. c, 4. d, 5. b, 6. d, 7. c, 8. b, 9. c, 10. b, 11. c, 

12. c, 13. b, 14. b, 15. d, 16. c, 17. b, 18. a, 19. c, 20. d. 

 

Plan testu  

 

Nr 

zadania 

Cel operacyjny 

(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

1   

Rozpoznać podzespoły układu kierowniczego 

2   

Porównać sprawność przekładni kierowniczej 

3   

RozróŜnić zadania elementów i ich obciąŜenia 

4   

Rozpoznać parametry prowadzenia pojazdu 

5   

Określić podstawowe funkcje układu 
kierowniczego 

6   

Określić funkcję podzespołów i ich zaleŜności 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

21 

7   

Określić zastosowanie współpracujących 
podzespołów 

8   

Określić  podstawowe  parametry  regulacyjne 
pojazdu samochodowego 

9   

Określić dobór narzędzia do naprawy 
elementów układu kierowniczego 

10   

Określić funkcje podzespołów układu 
kierowniczego 

11   

Określić funkcje podzespołów układu 
kierowniczego 

12   

RozróŜnia  elementy  budowy  mechanizmu 
zwrotniczego 

13   

RozróŜnić sposób naprawy elementów układu 
kierowniczego 

14   

Określić 

sposób 

obsługi 

układu 

kierowniczego 

15   

Określić sposób wykrywania niedomagań 

16   

Określić sposób sprawdzenia układu 
kierowniczego 

17   

Scharakteryzować 

rozumieć 

sposób 

działania układu kierowniczego 

18   

Określić  parametry  wpływające  na  pracę 
układu 

PP 

19   

Określić  złoŜone  parametry  wpływające  na 
pracę układu 

PP 

20   

RozróŜnić elementy budowy układów 

PP 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

22 

Przebieg testowania

 

 

Instrukcja dla nauczyciela

 

1.  Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym 

wyprzedzeniem. 

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 
4.  Przeprowadź  z  uczniami  próbę  udzielania  odpowiedzi  na  takie  typy  zadań  testowych, 

jakie będą w teście. 

5.  Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi). 
6.  Zapewnij uczniom moŜliwość samodzielnej pracy. 
7.  Rozdaj  uczniom  zestawy  zadań  testowych  i  karty  odpowiedzi,  podaj  czas  przeznaczony 

na udzielanie odpowiedzi. 

8.  Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru  
9.  dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich moŜliwości). 
10.  Kilka  minut  przed  zakończeniem  sprawdzianu  przypomnij  uczniom  o  zbliŜającym  się 

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi. 

11.  Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych. 
12.  Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego. 
13.  Przeprowadź  analizę  uzyskanych  wyników  sprawdzianu  i  wybierz  te  zadania,  które 

sprawiły uczniom największe trudności. 

14.  Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności. 
15.  Opracuj  wnioski  do  dalszego  postępowania,  mającego  na  celu  uniknięcie  niepowodzeń 

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu. 

 

Instrukcja dla ucznia

 

1.  Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 
3.  Zapoznaj się z zestawem pytań testowych. 
4.  Test zawiera 20 pytań o róŜnym stopniu trudności. Są to pytania wielokrotnego wyboru. 
5.  Za kaŜdą poprawną odpowiedź moŜesz uzyskać 1 punkt. 
6.  Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla kaŜdego zadania podane 

są cztery moŜliwe odpowiedzi: A, B, C, D. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna; 
wybierz ją i zaznacz kratkę z odpowiadającą jej literą znakiem X. 

7.  Staraj się wyraźnie zaznaczać odpowiedzi. JeŜeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz 

odpowiedź, otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedź, którą uwaŜasz za 
poprawną. 

8.  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 
9.  Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy odłóŜ rozwiązanie 

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. 

10.  Po rozwiązaniu testu sprawdź, czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE 

ODPOWIEDZI. 

11.  Na rozwiązanie testu masz 45 minut. 

Powodzenia 

 

Materiały dla ucznia:

 

− 

instrukcja, 

− 

zestaw zadań testowych, 

− 

karta odpowiedzi. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

23 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

 

 
1.  Elementem układu kierowniczego jest 

a)  wahacz. 
b)  drąŜek stabilizacyjny. 
c)  zwrotnica. 
d)  drąŜek skrętny. 

 
2.  Najmniejszą sprawność ma przekładnia 

a)  śrubowa. 
b)  śrubowo-kulowa. 
c)  globoidalna. 
d)  zębatkowa. 

 
3.  Podaj element układu kierowniczego zuŜywający się najszybciej 

a)  przekładnia kierownicza. 
b)  wał kierowniczy. 
c)  sworznie kuliste. 
d)  kolumna kierownicza. 
 

4.  Charakterystyka sterowności najbardziej optymalna z punktu  prowadzenia pojazdu jest 

a)  nadsterowna. 
b)  podsterowna. 
c)  prostoliniowa. 
d)  neutralna. 
 

5.  Układ kierowniczy spełnia zadanie 

a)  prowadzenie kół. 
b)  kierowanie kół 
c)  pochylenie kół. 
d)  wywaŜenie kół. 

 

6.  Zwrotnice kół są konstruowane zaleŜnie od 

a)  przekładni głównej. 
b)  mechanizmu wspomagania układu kierowniczego. 
c)  koła kierownicy. 
d)  elementów przedniego zawieszenia. 
 

7.  Układ wspomagający układu kierowniczego ma za zadanie 

a)  korygowanie jazdy przy duŜych prędkościach. 
b)  zmianę kierunku jazdy na zakrętach. 
c)  podniesienie komfortu jazdy i zmniejszenie siły potrzebnej do skręcania kół. 
d)  łatwiejsze pokonywanie wzniesień. 

 
8.  Ugięcie prawidłowo naciągniętego paska klinowego napędu pompy wspomagania wynosi 

a)  około 5 mm. 
b)  około 10 mm. 
c)  około 20 mm. 
d)  około 30 mm.  
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

24 

9.  Przedstawiony na rysunku przyrząd słuŜy do 

a)  odłączania wału kierowniczego od przekładni. 
b)  zdejmowania kierownicy. 
c)  zdejmowania sworzni kulistych. 
d)  demontaŜu przekładni kierowniczej. 
 

10.  Mechanizm zwrotniczy słuŜy do 

a)  obrotu drąŜków kierowniczych. 
b)  jednoczesnego skręcania kół kierowanych. 
c)  samoczynnego powrotu kół kierowanych. 
d)  obrotu wału kierowniczego. 
 

11.  Mechanizm kierowniczy słuzy do 

a)  przeniesienia ruchu kątowego ze zwrotnicy na koła. 
b)  zmiany połoŜenia końcówki drąŜka. 
c)  do przekazywania ruchów koła kierownicy na mechanizm zwrotniczy. 
d)  do zmiany pochylenia koła. 
 

12.  Elementem mechanizmu zwrotniczego jest 

a)  kolumna kierownicza. 
b)  przeguby krzyŜakowe. 
c)  zwrotnice wraz z ramionami. 
d)  przekładnia kierownicza. 
 

13.  Naprawę sworznia kulistego wykonuje się 

a)  poprzez regenerację. 
b)  poprzez wymianę spręŜyny. 
c)  poprzez wymianę na nowy. 
d)  poprzez wymianę wkładek ciernych. 
 

14.  Obsługa układu kierowniczego polega na 

a)  sprawdzenie kąta wychylenia. 
b)  sprawdzenie połączeń przegubowych i śrub mocujących elementy układu kierowniczego. 
c)  sprawdzenie połączeń gumowych. 
d)  naprawę zuŜytych elementów. 
 

15.  Niedomagania układu kierowniczego podczas jazdy objawiają się 

a)  stukami pochodzącymi z tyłu samochodu. 
b)  stukami  pochodzącymi  z  przedniej  części  podwozia  samochodu  podczas  jazdy  po 

nierównościach. 

c)  przestawieniem koła kierownicy. 
d)  kołysaniem wzdłuŜnym pojazdu. 

 

16.  Najszybciej moŜemy sprawdzić sprawność układu kierowniczego 

a)  poprzez obserwację pojazdu na postoju. 
b)  poprzez obracanie kołem kierownicy. 
c)  poprzez  poruszanie  kołem  kierownicy  w  prawo  i  lewo  w  zakresie  luzu 

i obserwowanie reakcji kół. 

d)  poprzez podniesienie pojazdu. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

25 

17.  PoŜądany sposób zwracania kół kierowanych zapewnia 

a)  odpowiednia średnica koła kierownicy. 
b)  trapezowy mechanizm zwrotniczy 
c)  odpowiednie przełoŜenie przekładni. 
d)  odpowiednia długość drąŜka środkowego. 

 
18.  Kierowalność i stabilność pojazdu podczas jazdy jest uwarunkowana 

a)  prawidłowością ustawienia kół. 
b)  prawidłowym doborem opon samochodowych. 
c)  właściwym obciąŜeniem pojazdu. 
d)  prawidłowym doborem zawieszenia. 
 

19.  Zastosowanie zasady Acermana polega na 

a)  odpowiednim doborze drąŜków kierowniczych do przekładni. 
b)  odpowiednim doborze układu kierowniczego do układu zawieszenia. 
c)  odpowiednim doborze parametrów trapezu kierowniczego. 
d)  odpowiednim przełoŜeniu przekładni kierowniczej. 
 

20.  Przekładnię ramieniową przedstawia schemat 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

26 

 

KARTA ODPOWIEDZI 

 

Imię i nazwisko …………………………………………………….. 

 
Wykonywanie naprawy układów kierowniczych 

 

Zgodnie z instrukcją zakreśl poprawną odpowiedź. 

 

Numer 

pytania 

ODPOWIEDŹ 

Punkty 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10   

 

11   

 

12   

 

13   

 

14   

 

15   

 

16   

 

17   

 

18   

 

19   

 

20   

 

Razem: 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

27 

Test 2  
Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Wykonywanie  naprawy 
układów kierowniczych” 

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:  

− 

zadania 1–14 są z poziomu podstawowego, 

− 

zadania 15–20 są z poziomu ponadpodstawowego. 
 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

 

 

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje  się  następujące  normy  wymagań  –  uczeń  otrzyma  następujące 
oceny szkolne:

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,  

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego, 

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego, 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  19  zadań,  w  tym  co  najmniej  4  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 

 

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. a, 3. c, 4. a, 5. c, 6. b, 7. c, 8. a, 9. b, 10. b, 11. b, 

12. c, 13. c, 14. b, 15. c, 16. d, 17. a, 18. c, 19. c, 20. a. 

 
Plan testu  

 

Nr 

zadania 

Cel operacyjny 

(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

Określić parametry ruchu pojazdu 

Określić parametry ruchu pojazdu 

Określić parametry ruchu pojazdu 

RozróŜnić przekroje przekładni na rysunku 

Określić budowę układu kierowniczego 

Ustalić  wielkość  przełoŜeń  w  przekładniach 
kierowniczych 

Scharakteryzować zastosowanie podzespołów 

RozróŜnić funkcje podzespołów 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

28 

RozróŜnić kolejność wykonywanych prac 

10 

Ustalić sposób pomiaru w zaleŜności od 
wyposaŜenia pojazdu 

11 

Określić  parametry  wpływające  na  pracę 
układu kierowniczego 

12 

Określić funkcje poszczególnych parametrów 

13 

RozróŜnić zastosowanie podzespołów 

14 

Określić funkcję układu kierowniczego 

15 

Rozpoznać parametry działania układu 

PP 

16 

Określić  parametry  wpływające  na  pracę 
układu 

PP 

17 

RozróŜniać  i  rozumieć  sposób  działania 
układu 

PP 

18 

Określić funkcję przyrządów 

PP 

19 

Scharakteryzować  sposób  działania  układu 
kierowniczego 

PP 

20 

RozróŜnić funkcje podzespołów 

PP 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

29 

Przebieg testowania

 

 
Instrukcja dla nauczyciela

 

1.  Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym 

wyprzedzeniem. 

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 
4.  Przeprowadź  z  uczniami  próbę  udzielania  odpowiedzi  na  takie  typy  zadań  testowych, 

jakie będą w teście. 

5.  Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi). 
6.  Zapewnij uczniom moŜliwość samodzielnej pracy. 
7.  Rozdaj  uczniom  zestawy  zadań  testowych  i  karty  odpowiedzi,  podaj  czas  przeznaczony 

na udzielanie odpowiedzi. 

8.  Postaraj  się  stworzyć  odpowiednią  atmosferę  podczas  przeprowadzania  pomiaru    

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich moŜliwości). 

9.  Kilka  minut  przed  zakończeniem  sprawdzianu  przypomnij  uczniom  o  zbliŜającym  się 

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi. 

10.  Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych. 
11.  Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego. 
12.  Przeprowadź  analizę  uzyskanych  wyników  sprawdzianu  i  wybierz  te  zadania,  które 

sprawiły uczniom największe trudności. 

13.  Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności. 
14.  Opracuj  wnioski  do  dalszego  postępowania,  mającego  na  celu  uniknięcie  niepowodzeń 

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu. 

 

Instrukcja dla ucznia

 

1.  Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 
3.  Zapoznaj się z zestawem pytań testowych. 
4.  Test zawiera 20 pytań o róŜnym stopniu trudności. Są to pytania wielokrotnego wyboru. 
5.  Za kaŜdą poprawną odpowiedź moŜesz uzyskać 1 punkt. 
6.  Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla kaŜdego zadania podane 

są  cztery  moŜliwe  odpowiedzi:  A,  B,  C,  D.  Tylko  jedna  odpowiedź  jest  poprawna; 
wybierz ją i zaznacz kratkę z odpowiadającą jej literą znakiem X. 

7.  Staraj  się  wyraźnie  zaznaczać  odpowiedzi.  JeŜeli  się  pomylisz  i  błędnie  zaznaczysz 

odpowiedź,  otocz  ją  kółkiem  i  zaznacz  ponownie  odpowiedź,  którą  uwaŜasz  za 
poprawną. 

8.  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 
9.  Kiedy  udzielenie  odpowiedzi  będzie  sprawiało  Ci  trudność,  wtedy  odłóŜ  rozwiązanie 

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. 

10.  Po  rozwiązaniu  testu  sprawdź,  czy  zaznaczyłeś  wszystkie  odpowiedzi  na  KARCIE 

ODPOWIEDZI. 

11.  Na rozwiązanie testu masz 45 minut. 

Powodzenia 

Materiały dla ucznia: 

− 

instrukcja,  

− 

zestaw zadań testowych, 

− 

karta odpowiedzi. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

30 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 

1.  Stateczność kierunkowa pojazdu to 

a)  samoczynne dąŜenie pojazdu do jazdy na wprost. 
b)  ułatwianie zmiany kierunku ruchu. 
c)  dąŜenie do samoczynnego skrętu. 
d)  Kontrolowana zmiana kierunku. 

 
2.  Kierowalnością pojazdu nazywa się 

a)  zdolność samoczynnej zmiany kierunku jazdy. 
b)  zdolność  do  utrzymania  Ŝądanego  kierunku  jazdy  i  jego  zmiany  wedle  Ŝyczenia 

kierowcy. 

c)  łatwość zmiany kierunku jazdy. 
d)  łatwość zawracania. 
 

3.  Zwrotnością pojazdu nazywamy 

a)  swobodę skręcania. 
b)  moŜliwość zawracania. 
c)  moŜliwość manewrowania nim na ograniczonej przestrzeni i łatwość wykonywania 

skrętów o małym promieniu. 

d)  łagodne pokonywanie zakrętów. 

 
4.  Przekładnia pokazana na rysunku jest przekładnią 

a)  śrubową z obiegiem kulek. 
b)  zębatkową. 
c)  ślimakową z palcem wodzącym. 
d)  ślimakowo-rolkową. 

 

5.  Wał kierowniczy jest osadzony 

a)  w przegubach krzyŜakowych. 
b)  w drąŜkach kierowniczych. 
c)  w kolumnie kierownicy. 
d)  w przegubach kulistych. 

 

6.  Przekładnie kierownicze w samochodach osobowych mają przełoŜenie 

a)  6:1–10:1. 
b)  12:1–24:1 
c)  23:1–30:1. 
d)  31:1–40:1. 

 

7.  W zębatkowej przekładni kierowniczej jest zastosowany 

a)  ślimak. 
b)  listwa zębata. 
c)  wał kierowniczy. 
d)  wałek napędowy. 

 

8.  Zadaniem trapezu układu kierowniczego jest 

a)  umoŜliwienie skręcania kół pojazdu z róŜnymi kątami 
b)  zmniejszenie siły potrzebnej do skręcania kół. 
c)  zapewnienie odpowiedniego pochylenia kół. 
d)  zapewnienie odpowiedniego wyprzedzenia sworznia zwrotnicy. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

31 

9.  Podczas  obsługi  klasycznego  układu  kierowniczego  jest  dokonywana  regulacja  kąta 

wyprzedzenia sworznia zwrotnicy i zbieŜność kół, kolejność czynności jest 
a)  obojętna. 
b)  najpierw reguluje się kąt wyprzedzenia sworznia zwrotnicy, a następnie zbieŜność. 
c)  najpierw reguluje się zbieŜność, a następnie kąt wyprzedzenia sworznia zwrotnicy. 
d)  oba parametry reguluje się razem. 

 

10.  W  pojeździe  ze  wspomaganiem  układu  kierowniczego  pomiar  luzu  na  kole  kierownicy 

powinien odbywać się 
a)  przy włączonym silniku. 
b)  przy wyłączonym silniku. 
c)  jest to obojętne. 
d)  przy przetaczaniu pojazdu. 

 

11.  Pojazd nadsterowny to taki, który 

a)  zwiększa  promień  zakrętu  w  stosunku  do  promienia  wynikającego  z  kąta  skrętu 

kierownicy. 

b)  zmniejsza  promień  zakrętu  w  stosunku  do  promienia  wynikającego  z  kąta  skrętu 

kierownicy. 

c)  porusza się po łuku wynikającym z kąta skrętu kół. 
d)  dąŜy do jazdy na wprost. 

 

12.  Samoczynne powracanie kół do połoŜenia jazdy na wprost uzyskuje się przez 

a)  odpowiedni kąt pochylenia sworzni zwrotnic. 
b)  odpowiedni kąt pochylenia koła. 
c)  odpowiedni kąt wyprzedzenia sworzni zwrotnic. 
d)  właściwą oś geometryczną pojazdu. 

 

13.  Najczęściej stosowaną przekładnią w samochodach osobowych jest przekładnia 

a)  globoidalna. 
b)  śrubowo-kulowa. 
c)  zębatkowa. 
d)  śrubowa. 

 

14.  Układ trapezowy słuŜy do 

a)  utrzymania prostoliniowego kierunku jazdy. 
b)  zróŜnicowaniu kątów skrętu kół przednich podczas jazdy po łuku. 
c)  zmniejszenia oporów toczenia kół przednich. 
d)  wyrównania kątów skrętu kół przednich podczas jazdy po łuku 

 

15.  W  trapezowym  układzie  kierowniczym  wewnętrzne  koło  kierowane  jest  skręcone  o  kąt 

20° w stosunku do płaszczyzny symetrii pojazdu, koło zewnętrzne będzie skręcone o 
a)  ten sam kąt. 
b)  kąt większy. 
c)  kąt mniejszy. 
d)  kąt zbliŜony do 20°. 

 

16.  Kąt pochylenia koła to kąt zawarty pomiędzy  

a)  płaszczyzną symetrii koła i płaszczyzną równoległą do nawierzchni. 
b)  płaszczyzną symetrii koła i prostą prostopadłą do osi piasty koła. 
c)  płaszczyzną symetrii koła i osią piasty koła. 
d)  płaszczyzną symetrii koła i płaszczyzną prostopadłą do nawierzchni. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

32 

17.  ZbieŜność kół 

a)  zapewnia samosterowność pojazdu. 
b)  ogranicza zuŜycie bieŜnika. 
c)  ułatwia pokonywanie zakrętów. 
d)  ułatwia powrót kół do jazdy na wprost. 
 

18.  Szarpaki słuŜą do 

a)  sprawdzania luzu w przekładni głównej 
b)  sprawdzania luzu przekładni w przekładni kierowniczej. 
c)  sprawdzania luzów zawieszenia i układu kierowniczego. 
d)  sprawdzania równoległości osi. 
 

19.  Poprawę kierowania samochodu kosztem zmniejszeniem siły potrzebnej do skręcania kół 

jest wartość 
a)  wyprzedzenia sworznia zwrotnicy. 
b)  pochylenia sworznia zwrotnicy. 
c)  pochylenia koła. 
d)  zbieŜności połówkowej. 
 

20.  PrzełoŜenie układu kierowniczego 15:1 oznacza 

a)  przy obrocie kierownicą o 15

°

 zwrotnica z kołem skręca o 1

°

b)  przy obrocie kierownicą o 1

°

 zwrotnica skręca o15

°

 

c)  Ŝe do skręcania kół o 1

°

 potrzebna jest siła 15N. 

d)  Ŝe do skręcania kół o 15

°

 potrzebna jest siła 1N. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

33 

 

KARTA ODPOWIEDZI 

 
 

Imię i nazwisko …………………………………………………….. 

 

Wykonywanie obsługi i konserwacji elementów i podzespołów obwodu 
zasilania 

 

Zgodnie z instrukcją zakreśl poprawną odpowiedź. 

 

Numer 

pytania 

ODPOWIEDŹ 

Punkty 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10   

 

11   

 

12   

 

13   

 

14   

 

15   

 

16   

 

17   

 

18   

 

19   

 

20   

 

                                   Razem: 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

34 

7. LITERATURA

 

 
 
1.  Grzybek S. (red.): Budowa pojazdów samochodowych. Część II. REA, Warszawa 2003. 
2.  Kozłowski  M.  (red.):  Mechanik  pojazdów  samochodowych.  Budowa  i  eksploatacja 

pojazdów. Część I. Vogel, Wrocław 2003. 

3.  Kozłowski  M.  (red.):  Mechanik  pojazdów  samochodowych.  Budowa  i  eksploatacja 

pojazdów. Część II. Vogel, Wrocław 2003. 

4.  Reński A, Układy hamulcowe i kierownicze oraz zawieszenia. OWPW, Warszawa 1997.  
5.  Rychter T. Mechanik pojazdów samochodowych. WSiP, Warszawa 1996. 
6.  Sikorski J.: Układy kierownicze. WKŁ, Warszawa 1974. 
7.  Sitek K.: Diagnostyka samochodowa. Auto, Warszawa 1999. 
8.  Trzeciak  K.  Diagnostyka  samochodów  osobowych.  WKŁ  Wyd.  6 uaktualnione.  WKiŁ, 

Warszawa 2005. 

 
Literatura metodyczna 
1.  Niemierko B.: Ocenianie szkolne bez tajemnic. WSiP, Warszawa 2002 
2.  Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000 
3.  Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. ITeE, Radom 1995