1

ANALIZA SKŁADU

PODSTAWOWEGO KARM DLA

ZWIERZĄT TOWARZYSZĄCYCH

Dorota Jamroz „Żywienie zwierząt i paszoznawstwo”

dr n. wet. KAZIMIERZ OBREMSKI

Katedra Prewencji Weterynaryjnej i Higieny Pasz

cz. 1, 2 i 3

Olsztyn, 2015

2

Układ pokarmowy psa jest przystosowany przede wszystkim do trawienia pasz pochodzenia
zwierzęcego.

1.

Silnie wykształcone kły, przystosowane do rozszarpywania pokarmu - pokarm roślinny

zazwyczaj nie wymaga rozszarpywania.

2.

Zęby typu tnącego, nie przystosowane do dokładnego rozcierania jakiego wymaga pokarm

roślinny.

3.

Budowa stawu żuchwowego, która umożliwia ruchy w pionie - brak możliwości ruchu w

poziomie uniemożliwia żucie, a tym samym dokładne rozcieranie pokarmu roślinnego.

Ryc. Prof. Dominique Grandjean „Podstawowe wiadomości o składnikach odżywczych – psy i koty.”

3

4.

Żołądek jednokomorowy, nie przystosowany do mikrobiologicznego rozkładu włókna

zawartego w pokarmach roślinnych.

5.

Bardzo krótki przewód pokarmowy i szybki pasaż treści nie pozwalają na dłuższe

przebywanie pokarmu w żołądku i jelitach - konieczność zapewnienia psu pokarmu o
wysokiej koncentracji energii i dużej strawności (mięso).

6.

Psy ras olbrzymich mają 2,5 razy mniejszy przewód pokarmowy niż psy ras małych, przez

co mniejsza jest także objętość całego przewodu pokarmowego (masa przewodu
pokarmowego u psów ras olbrzymich - 2,7% całkowitej masy ciała, podczas gdy u psów ras
małych aż 7%).

Ryc. Prof. Dominique Grandjean „Podstawowe wiadomości o składnikach odżywczych – psy i koty.”

4

Cele racjonalnego żywienia psów:

•

pokrycie zapotrzebowania na energię, witaminy, składniki mineralne (makro- i mikroelementy)

•

dostosowanie żywienia do okresu fizjologicznego:

•

okres spokoju (zapotrzebowania bytowego) – mało aktywne psy dorosłe poza okresem

rozrodczym, których potrzeby pokarmowe zbliżone są do zapotrzebowania bytowego

•

okres rozrodu – od 5 tyg. ciąży, laktacja, okres odchowu szczeniąt

•

okres odchowu młodzieży po odsadzeniu od matek (okres intensywnego wzrostu ciała i

okrywy włosowej

•

okres dużej aktywności fizycznej (psy pracujące, sportowe, zaprzęgowe, myśliwskie)

5

Żywienie ma cztery
podstawowe zadania:

1 - Rozwój oraz pokrycie zapotrzebowania bytowego:

Białka, sole mineralne, pierwiastki śladowe, witaminy oraz część lipidów

2 - Dostarczenie energii:

Tłuszcze oraz węglowodany.

3 - Dieta jako środek zapobiegawczy:

Dodatek specyficznych składników odżywczych do diety (przeciwutleniacze, glinka, itp.) - pomagają

zapobiegać schorzeniom nerek, stawów, przewodu pokarmowego, część z nich pełni w organizmie

rolę przeciwutleniaczy, spowalniając proces starzenia się.

4 - Żywienie jako środek terapeutyczny:

Niektóre składniki dodawane do karmy wykazują działanie wspomagające przebieg terapii czy
rekonwalescencji oraz pomagają zwierzęciu w walce z szeregiem dolegliwości.

6

Systemy oceny wartości pokarmowej i zapotrzebowania u

psów i kotów



Energetyczne wartościowanie pasz opiera się na systemie energii strawnej (ES) i
metabolicznej (EM)



Wielkość spożycia energii przez psy i koty zależy od:

•

rasy

•

masy ciała

•

wieku

•

stanu zdrowia

•

stopnia wygłodzenia

•

od czynników psychicznych

•

stanu fizjologicznego (wzrost, ciąża laktacja)

•

czynników paszowych (wartości energetycznej, smakowitości karmy,

temperatury, stopnia rozdrobnienia)

7

Systemy oceny wartości pokarmowej i zapotrzebowania u

psów i kotów

Koty – większa koncentracja energii w karmie niż psy

Psy ras dużych – większa koncentracja energii i składników pokarmowych



Czy psy i koty wykazują zdolność regulowania pobrania paszy i
pokrycia zapotrzebowania na energię. Czy zawsze ?

Koncentrację składników pokarmowych dopasować do wielkości pobrania i strawności

Współczynnik Strawności Energii (WSE) 75% - okres spokoju płciowego i starości

WSE 80% - ciąża, laktacja

Wymagania energetyczne psów i kotów związane są głównie z ich aktywnością
fizyczną i temperamentem

8

Energetyczne wartościowanie karmy - psy

•

zawartość energii strawnej (ES) ze składu chemicznego karmy:

ES

kJ/kg

= 21,4 x B + 37,37 x T +14,57 x BW – 11,97 x W

ze składników strawnych:

ES

kJ

= 23,9 x Bs + 39,8 x Ts +17,5 x BWs + 20,1 x Ws

ES = EB

paszy

– EB

kału

EM = EB

paszy

– EB

kału

– EB

moczu

•

zawartość energii metabolicznej w karmach przemysłowych dla psów oblicza się na

podstawie składu chemicznego (zaw. s.m. ponad 86 %):

EM

kJ/kg

= 14,64 x B + 35,56 x T + 14,64 x BW

EM

MJ/kg

= 0,1632 x %B + 0,3222 x %T + 0,1255 x %BW – 0,2092

dla kotów:

9

Zastosowanie norm zapotrzebowania na energię w przeliczeniu na kilogram
metabolicznej masy ciała (kg

0,75

MMC), daje możliwość dokładniejszego pokrycia

potrzeb pokarmowych psów niż w przeliczeniu na masę ciała (kg MC).

Potrzeby energetyczne psa

na byt zwiększają się ze wzrostem powierzchni ciała

– zwiększenie powierzchni ciała psa odpowiada zwiększenie jego masy do potęgi
¾ - metaboliczna masa ciała (kg

0,75

MMC)

Zapotrzebowanie energii psów bardzo dużych w przeliczeniu na kg m.c. jest
proporcjonalnie mniejsze niż u ras małych.

ok. 585 kJ/kg

0,75

– zap. bytowe młodych psów krótkowłosych w okresie spokoju

800 - 880 kJ/kg

0,75

– suki w ciąży – rasy miniaturowe – rasy bardzo duże

Obniżenie temp. z 22

o

do 5

o

C – wzrost zapotrzebowania o 60%

Potrzeby energetyczne kota

określa się jako ilość energii metabolicznej

wyrażonej kcal/kg m.c., którą otrzymuje w ciągu dnia i zależą od metabolicznej
masy ciała (MMC = MCkg

0,75

).

10

Podział ras psów na grupy ze względu na masę ciała

(Barteczko, 1997; Mayer, 1990)

Grupa psów

Masa ciała

psa (MC, kg)

Metaboliczna

masa ciała

(MMC, kg

0,75

)

Wybrane rasy psów

I Rasy miniaturowe

do 5

do 3,34

chihuahua, yorkshire-terier, pudel
miniaturowy, maltańczyk, papillon,
pekińczyk, pinczer i sznaucer
miniaturowy

II Rasy małe

6-15

3,83-7,62

skye-terier, mops, foksterier, pinczer,
jamnik, szkocki-terier, puli, cocker
spaniel, beagle, bedington i west-
highland-terier

III Rasy średnie

16-27

8,0-11,84

airedale-

terier, sznaucer średni,

bulterier, syberyjski husky, chow-chow,
collie, buldog, dalmatyńczyk

IV Rasy duże

28-45

12,17-17,37

chart afgański, basset, bobtail, borzoj,
hovawart, pointer, bokser, owczarek
niemiecki, doberman, alaskan-
malamute, sznaucer duży, seter

V Rasy bardzo duże

powyżej 46

powyżej 17,66

rottweiler, pies berneński, fila-brasileiro,
mastif, owczarek pirenejski i kaukaski,
bernardyn, dog niemiecki i argentyński,
nowofunland, wilczarz

11

Wyszczególnienie

Okres spokoju
(zapotrzebowa

nia bytowego)

Okres

wzrostu i

laktacji

Okres dużego

wysiłku

fizycznego

Okres ciąży i

starości

ES, minimum

(kcal/kg)

(MJ/kg)

3800

(15,9)

4250

(17,8)

4600

(19,2)

4100

(17,1)

EM, minimum

(kcal/kg)

(MJ/kg)

3500

(14,6)

3900

(16,3)

4200

(17,6)

3750

(15,7)

Białko ogólne (%)

15 - 22

min. 29

min. 25

min. 18 - 25

Tłuszcz surowy (%)

min. 8

min. 17

min. 23

min. 10

Włókno surowe (%)

do 5

do 4

do 4

do 5

Ca (%)

0,5

– 0,9

1,0

– 1,8

0,8

– 1,5

0,5

– 0,8

P (%)

0,4

– 0,8

0,8

– 1,6

0,6

– 1,2

0,4

– 0,7

Na (%)

0,2

– 0,5

0,3

– 0,7

0,3

– 0,6

0,2

– 0,4

Orientacyjna zawartość energii strawnej (ES) i metabolicznej (EM) oraz

składników pokarmowych w suchej masie karmy pełnoskładnikowej dla

psów w różnych okresach fizjologicznych)

12

Wyszczególnienie

Składniki

białko

(%)

tłuszcz

(%)

energia metaboliczna

(kcal/100g)

PSY

Karmy wilgotne

Karmy konserwowe

Karmy suche

KOTY

Karmy wilgotne

Karmy suche

8 - 10

10

22

9 - 11

30

2 - 8

6

7

4-7

7

81 - 117

149

340

37 - 47

312

Zawartość składników pokarmowych w niektórych karmach

dla psów i kotów (Waltham, 1992)

13

Podział karm dla psów i kotów wg. zawartości wody i metod

konserwowania:

•

karmy suche

5 – 12 % wody

•

karmy półwilgotne

15 – 20 % wody

•

karmy konserwowe

72 – 85 % wody

•

karmy mrożone

60 – 80 % wody

•

karmy wilgotne

75 – 80 % wody

14

Wybrane składniki diety niezbędne do

prawidłowego funkcjonowania

organizmu psów i kotów

15



Aby zapewnić psu wszystkie niezbędne aminokwasy warto podawać różne rodzaje
mięsa oraz podroby, które poza białkiem są bogactwem witamin i minerałów.



Mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego ze względu na skład
aminokwasów są najlepszym pożywieniem dla psów.



Tkanka mięśniowa zwierząt rzeźnych zawiera 16-22% białka.

Białka – niezbędny składnik w diecie



Białko roślinne jest niepełnowartościowe, ale doskonale dostarcza masy azotowej



Pies (wszystkożerca) – białko w co najmniej 50% pochodzenia zwierzęcego
zawierającego w większości aminokwasy egzogenne



Białko o wysokiej wartości biologicznej - wysoka strawność i odpowiednia zawartość
niezbędnych aminokwasów: kazeina, jaja, białko mięsa oraz ryb, izolat sojowy

16

Białka – niezbędny składnik w diecie

Białka obok węglowodanów i tłuszczy stanowią makroelement diety, który należy dostarczyć w
pożywieniu. Pełnią wiele funkcji w organizmie:

•

budulcowa

•

aktywnie uczestniczą w reakcjach immunologicznych i zapalnych

•

aktywnie uczestniczą w procesach trawiennych (enzymy)

•

uczestniczą w transporcie substancji: np. tlen-hemoglobina, żelazo-ferrytyna itp.

•

dostarczają energii w postaci glukogennych aminokwasów

17

Białka – niezbędny składnik w diecie



Białka zbudowane są z aminokwasów



Dostarczane są wraz z pożywieniem i wykorzystywane przez organizm lub
rozkładane do związków azotowych, służących do ponownej syntezy niezbędnych
aminokwasów

„Zapotrzebowanie na białko jako takie nie istnieje, ponieważ przez to pojęcie
rozumie się zapotrzebowanie na poszczególne aminokwasy egzogenne i azot”



Nie nadmiar białka szkodzi, tylko niedobory innych składników diety, szczególnie
minerałów.



Należy dostarczać odpowiedniej porcji składników odżywczych, które równoważą
zakwaszające działanie białek.



Dlatego w diecie psa nie może zabraknąć witamin, minerałów, pochodzących ze
źródeł roślinnych mających działanie alkalizujące na organizm.

18

Aminokwasy w żywieniu psów i kotów

Aminokwasy egzogenne

Arginina
Histydyna
Izoleucyna
Leucyna

Lizyna
Metionina

Fenyloalanina
Tauryna (tylko dla kotów)

Tryptofan

Treonina
Walina

Aminokwasy endogenne

Alanina
Asparagina
Kwas asparaginowy
Cysteina
Glutamina
Kwas glutaminowy
Glicyna
Hydroksylizyna
Hydroksyprolina
Prolina
Seryna
Tyrozyna

19



Zwierzęta młode wykorzystują białko do wzrostu i rozwoju organizmu.



Dorosłe i starsze psy – do wyrównania strat białka, np. złuszczony naskórek, nabłonek, zużyte enzymy.



Białko zarówno młodym i starszym służą do stałej przebudowy masy mięśniowej i narządów
wewnętrznych.



Ilość białka niezbędna do zaspokojenia zapotrzebowania zależy od wartości biologicznej i
strawności białka podanego w pożywieniu (aminokwasy zawarte w danym białku pokrywają
zapotrzebowanie).



Im wyższa wartość biologiczna białka w pożywieniu, tym mniej trzeba go
dostarczyć.



Zawartość białka w pokarmie powinna być tak dobrana, aby zachować odpowiedni bilans
energetyczno-białkowy i zabezpieczać zwierzę przed niedoborami białka i energii.



Większe zapotrzebowanie na białko mają zwierzęta rosnące, bardzo aktywne, pracujące (policyjne,
ratunkowe, zaprzęgowe), ciężarne suczki, karmiące, rekonwalescenci itd. – uwzględnianie stanów
fizjologicznych i chorobowych.



Wartość biologiczną 100% przyznano białku jaja kurzego i jest to wzorzec.



Białka zwierzęce mają wartość biologiczną na poziomie 80-99%. Zawierają komplet
aminokwasów i określane są mianem białek pełnowartościowych.



Białka roślinne zawierają również aminokwasy ale może to być ilość niepokrywająca
zapotrzebowania.

20

KOLAGEN

•

zawiera dużą ilość hydroksyproliny (aminokwasu, który może być syntetyzowany w organizmie), która

jest niezbędna m.in. do wzmocnienia struktur rogowych w organizmie.

•

występuje głównie w tkance łącznej oraz kostnej: ścięgna, powięzi, torebki stawowe, chrząstki,

substancja międzykomórkowa kości itp.

Źródła występowania.

Gotowane

mięso zawiera dużą ilość kolagenu,
w przeciwieństwie do ryb (ryby nie
potrzebują tkanki podporowej).

•

kolagen poddany obróbce termicznej, stanowi cenne źródło białka

•

nie dostarcza jednak organizmowi wszystkich niezbędnych aminokwasów - niską zawartość lizyny

oraz tryptofanu

•

surowy kolagen jest bardzo trudno strawny i może być przyczyną biegunki.

Ryc. Prof. Dominique Grandjean „Podstawowe wiadomości o składnikach odżywczych – psy i koty.”

BIAŁKO



kot (mięsożerca) – wysoka aktywność aminotransferazy alaninowej i
dehydrogenazy glutationowej (katabolizm aminokwasów) – pozwala na nadmiar
białka i ogranicza zmniejszenie białka w diecie;

•

aminokwasy siarkowe (intensywna przemiana lipidowa i kształtowanie
okrywy włosowej)

•

taurynę (kw. aminosulfonowy powstający w wyniku przemian aminokwasów
siarkowych) – znikoma synteza u kotów

21



koty wykazują duże zapotrzebowanie na:

22

Zalecane minimalne zawartości białka w pokarmie

FEDIAF (2012

NRC (2006)

AAFCO (2011)

Dorosłe (g/1000
kcal)

45

25

51,4

Rosnące
(g/1000 kcal)

62,5
(szczenięta
do 14
tygodnia
życia)

50,0
(szczenięta
powyżej 14
tygodnia
życia)

56,3
(szczenięta
do 14
tygodnia
życia)

43,8
(szczenięta
powyżej 14
tygodnia
życia)

62,9

Okres
reprodukcji
(g/1000 kcal)

62,5

50

62,9

arginina

– niska aktywność syntetazy pirolino-5-karboksylowej odpowiedzialnej za

syntezę ornityny z argininy, ograniczona zdolność przekształcania cytruliny w argininę w
cyklu mocznikowym (zakłócenie cyklu mocznikowego)

23



niedobór argininy, u kotów - w kilka godzin mogą wystąpić objawów zatrucia amoniakiem:
wymioty, nadmierne ślinienie i zaburzenia ze strony układu nerwowego.



u nowonarodzonych szczeniąt żywionych mlekiem o zbyt niskiej zawartości argininy
bardzo szybko dochodzi do rozwoju zaćmy



arginina jest prekursorem tlenku azotu (NO), regulującego napięcie naczyń
krwionośnych (ciśnienie i regulacja przepływu krwi)

Ryc. Prof. Dominique Grandjean „Podstawowe wiadomości o składnikach odżywczych – psy i koty.”

Rola tauryny w kocim organizmie:



kot traci dużo tauryny z moczem i z kałem



ponadto dużo tego aminokwasu jest rozkładane przez bakterie jelitowe



niezbędna do prawidłowego trawienia tłuszczów; sprzęga kwasy żółciowe przed

wydaleniem ich z wątroby (poprawia zdolności emulgujące tłuszcze w świetle
przewodu pokarmowego)



odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie serca (wzmacnia siłę skurczu serca)



zmiata wolne rodników



moduluje wewnątrzkomórkową homeostazy wapnia



konieczna do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania siatkówki



bierze udział w procesach związanych z rozrodem



nasila podstawowe wydzielanie wazopresyny i oksytocyny w części nerwowej

przysadki przez pobudzenie receptorów GABA-ergicznych



bierze udział w mechanizmie termoregulacji, wykazując działania hipotermiczne



pomaga transportować kreatynę do mięśni co powoduje jej bardziej efektywne

wykorzystanie, a także przyśpiesza regenerację mięśni po wysiłku



działa jak transmiter metaboliczny i ma dodatkowo efekt detoksykujący oraz

wzmacnia siłę skurczu serca.

24

Produkty bogate w taurynę

Tauryna zawarta jest w surowym mięsie (podczas gotowania przenika do

wywaru). Najbogatsze jej źródło to mięso gryzoni. Udowodniono, że w mysich

tuszkach jest jej 5-6 razy więcej niż np. w wołowinie.

Zawartość tauryny w 100g
produktu:

•

wołowina surowa – 44mg

•

filet z łososia – 13mg

•

dorsz – 31mg

•

mięso indyka – 20mg

•

wątroba drobiowa – 11mg

•

wątroba wołowa – 69mg

•

mleko kotki – 36mg

•

mleko kozie – 1mg

•

mleko kobiece – 4,2mg

25

SKUTKI NIEDOBORU TAURYNY U KOTÓW:

•

niedobór u kociąt odchowanych sztucznie, żywionych mlekiem
krowim

•

mała masa urodzeniowa kociąt, mniejszą witalność i przeżywalność

•

zmniejszenie tempa wzrostu

•

wady rozwojowe układu nerwowego i szkieletowego

•

obniżenie płodności kotek

•

zamieranie płodów

•

poronienia

•

degeneracja siatkówki

26

27

KAZEINA



najbardziej wartościowe źródło aminokwasów (wzrost, sierści, napięcie mięśni, układ immunologiczny,
itd.).



w większych ilościach stosowana u zwierząt wrażliwych lub wymagających specjalnej diety (szczenięta,
kocięta przed i po odsadzeniu, zwierzęta o wrażliwym przewodzie pokarmowym, rekonwalescenci)

Kazeina - białko mleka izolowane na drodze koagulacji, podczas której oddzielana jest od pozostałych
składników mleka (laktozy), dzięki czemu zostaje strawiona przez psa czy kota. Obróbka termiczna zmniejsza
dostępność lizyny. Źródło białka dla pacjentów z encefalopatią wątrobową

Rola w organizmie.

Źródła występowania.

Kazeina występuje jedynie w
mleku krowim.

α-s

1

– kazeina

α-s

2

– kazeina

β – kazeina

•

bardzo wysoka strawność pozorna (ponad 90%)



z uwagi na dużą ilość niezbędnych aminokwasów - bardzo wysoką wartość biologiczną - białko
referencyjne w dietetyce.

Ryc. Prof. Dominique Grandjean „Podstawowe wiadomości o składnikach odżywczych – psy i koty.”

28

Węglowodany

Cukry proste: glukoza, fruktoza, galaktoza

Dwucukry: sacharoza, laktoza, celebioza, maltoza

Wielocukry-polisacharydy: skrobia, glikogen

Węglowodany nie trawione przez enzymy ssaków, zaliczane do grupy włókna pokarmowego.

Zawartość węglowodanów w karmach gotowych :

2-4% w karmach wilgotnych

30-60% w karmach suchych

Funkcje węglowodanów:

cukry proste i złożone zawarte w dostarczanym pokarmie jako źródło energii

Nadmiar węglowodanów w diecie gromadzony jest w postaci materiału zapasowego – glikogenu lub
tłuszczu.

29

Głównym źródłem węglowodanów jest pokarm roślinny: warzywa owoce, zboża (kukurydza, ryż,
pszenica, jęczmień). W wyniku przemian metabolicznych węglowodanów zachodzących w wątrobie
pozyskiwana jest glukoza

Włókno pokarmowe – grupa związków złożonych w większości o strukturze węglowodanowej :
celulozy, hemicelulozy, pektyny, gumy, lignina (która nie jest węglowodanem) i wiele innych.

Źródłem włókna pokarmowego stosowanym w dietach domowych mogą być warzywa i
owoce oraz płatki zbożowe (np. owsiane).

30



Włókno pokarmowe nie jest trawione przez enzymy ssaków i w niezmienionej postaci trafiają
do jelita grubego, tam pod wpływem flory bakteryjnej ulegają częściowemu lub całkowitemu
rozkładowi.



Włókno pokarmowe obecne w diecie psa nie jest niezbędne, jednak wpływa korzystnie na
nabłonek jelita grubego, perystaltykę przewodu pokarmowego oraz jakość kału. Podczas
fermentacji włókna pokarmowego dochodzi do wytwarzania dużej ilości krótkołańcuchowych
kwasów tłuszczowych (KKT), które dostarczają kolonocytom niezbędnej energii oraz biorą
udział w regulacji działania jelita grubego.



Włókno nierozpuszczalne bierze udział w usuwaniu i regeneracji nabłonka jelita.



Włókno to również korzystny wypełniacz, dający poczucie sytości i regulujący pracę
przewodu pokarmowego. Jest ono szczególnie wskazane u zwierząt z chorobami przewodu
pokarmowego, głównie jelita grubego (choroby zapalne, owrzodzenia, nowotwory, zaburzenia
perystaltyki-zaparcia, okrężnica olbrzymia) oraz zaburzeniem gospodarki lipidowej i
węglowodanowej (otyłość, cukrzyca).



Stopień fermentacji poszczególnych frakcji włókna pokarmowego zależy od szybkości
perystaltyki przewodu pokarmowego i składu diety, np. celuloza nie ulega fermentacji w
jelicie grubym psów i kotów, włókno pochodzące z pulpy buraczanej jest fermentowane w
umiarkowanym stopniu, natomiast pektyny – prawie całkowicie.

31

Nadmiar włókna pokarmowego w pożywieniu powoduje

:



obniżenie strawności pozostałych składników pokarmowych



zwiększa się ilość substancji balastowych w jelicie cienkim i w związku z tym zmniejsza się
dostępność substancji odżywczych dla enzymów trawiennych - bardzo łatwo można to
zaobserwować ponieważ zwiększa się ilość oddawanego kału, którego konsystencja najczęściej
nie odbiega od prawidłowej,



następuje wzrost wytwarzania gazów w jelitach



długotrwałe stosowanie pożywienia o dużej zawartości włókna pokarmowego prowadzi do
gorszego przyswajania witamin i związków mineralnych a dalej to już mamy pogorszenie
jakości okrywy włosowej, zmatowienie i wypadanie włosa.

Zbyt mała zawartość włókna pokarmowego może prowadzić do osłabienia miejscowej odporności w
jelicie grubym. Wiąże się to z przerostem niekorzystnych bakterii oraz łatwiejszym przekraczaniem
przez patogeny bariery jelito-krew. Obserwuje się wtedy najczęściej skłonność do występowania
naprzemiennie biegunek oraz zaparć.

32

WĘGLOWODANY

•

całkowity brak węglowodanów w diecie psa czy kota prowadzi do degeneracji

funkcji przewodu pokarmowego, nerwowości (są badania pokazujące wzrost
agresywności terytorialnej), resorpcji płodów u samic ciężarnych i umierania
noworodków podczas odkarmiania mlekiem

•

węglowodany, jako źródło energii w diecie to ważny komponent energetyczny

o zbliżonej wartości do białka

•

koty mogą być utrzymywane na diecie bezwęglowodanowej pod warunkiem

zapewnienia odpowiedniej ilości aminokwasów glukogennych (np. alanina,
arginina, cysteina, glicyna, prolina, seryna, histydyna)

•

aby skrobia została strawiona przez

psa czy kota, musi być poddana
obróbce termicznej (surowa ulega
fermentacji w jelicie grubym;
biegunka również przy
przekroczeniu zdolności
trawiennych enzymów przewodu
pokarmowego

Ryc. Prof. Dominique Grandjean „Podstawowe wiadomości o składnikach odżywczych – psy i koty.”

33

SKROBIA

•

skrobia - najbardziej rozpowszechniony węglowodan zapasowy w świecie

roślin (odpowiednik tłuszczu u zwierząt) - zbożach (ryż, kukurydza, jęczmień),
ziemniaki oraz w nasionach niektórych roślin strączkowych

Rola w organizmie.

Skrobia stanowi dla zwierząt źródło energii. W jelitach

zostaje rozłożona pod wpływem enzymów, a uwolnione cząsteczki glukozy są
wchłaniane do krwi.

Ziemniaki w żywieniu psów:



składnik diety eliminacyjnej stosowanej w alergii pokarmowej



składnik diety komercyjnej z białkiem ryb w żywieniu psów poddanych operacyjnemu
leczeniu przetok okołoodbytowych



w dietach domowych dla pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek-



dostarczają one pewne ilości witaminy C - 6,0–19,5 mg/100g (zawartość tych
składników jest wyższa w ziemniakach surowych niż w gotowanych, czyli takich,
które nadają się dla psów)



źródło szkodliwych glikoalkaloidów (α-solanina i α-czakonina); w dużych ilościach
związki te występują w zazieleniałych, skiełkowanych bulwach (200μg/g - ziemniaki
nie nadają się do celów spożywczych i na pasze)

34

MANNOOLIGOSACHARYDY (MOS)

Rola w organizmie.

Wpływają korzystnie na przewód pokarmowy

:

MOS wpływają na równowagę flory bakteryjnej jelit oraz wykazują bezpośredni oraz pośredni
wpływ na stan zdrowia przewodu pokarmowego. Dzięki temu bardzo skutecznie zapobiegają
biegunce oraz innym zaburzeniom trawiennym tła infekcyjnego.

Źródła występowania.

MOS są składnikiem występującym w ścianie drożdży

.

MOS

IgA

Limfocyty B produkują IgA,
które gromadzą się na
powierzchni kosmków
jelitowych, co chroni przed
patogenami.

Mannooligosacharydy wspomagają
rozpoznawanie patogenów przez
komórki układu immunologicznego
w jelitach (kępki Peyera).

- zapobiegają rozwojowi patogennych bakterii, nie dopuszczając do ich osadzenia się na błonie śluzowej jelit;

- stymulują bezpośrednio układ immunologiczny, zwiększając efektywność walki z czynnikami patogennymi.

Ryc. Prof. Dominique Grandjean „Podstawowe wiadomości o składnikach odżywczych – psy i koty.”

35

FRUKTOOLIGOSACHARYDY, PREBIOTYKI (FOS)

FOS (wielocukier zbudowany z reszt fruktozowych) zapobiega biegunkom tła infekcyjnego (przerost
patogennych bakterii w jelitach). FOS stanowi materiał odżywczy dla komórek bł. śluzowej jelit,
chroniąc je przed zanikiem, zwłaszcza w obrębie jelita grubego. W nadmiarze, FOS mogą być przyczyną
luźnych stolców.

Rola w organizmie.

W wyniku fermentacji, FOS są bezpośrednim źródłem substancji odżywczych dla

komórek jelita grubego. Ten proces fermentacji sprzyja przede wszystkim rozwojowi specyficznej flory
bakteryjnej jelit (Bifidobacteriaceae, Lactobacillus), która wykazuje korzystny wpływ na stan zdrowia
przewodu pokarmowego:

Źródła występowania.

Buraki (pulpa buraczana), soja (całe ziarno), psyllium (uzyskiwane z ziarna zbóż),

cykoria (hydrolizowana). FOS mogą być także stosowane w formie bardziej oczyszczonej; cykoria

,

topinambur, karczochy, banany, czosnek, jęczmień, pszenica, cebula, liście buraka, pomidory, ryż; FOS
bakteryjne (Pseudomonas sp., Bacillus sp., Streptococcus sp) – lewan; FOS wytwarzane przez grzyby
nitkowate (Aspergillus)

•

hamuje rozwój patogennych bakterii (Clostridium, Staphylococcus,

Listeria, Escherichia, Salmonella, Shigella) – przez produkcję kwasu
mlekowego, octowego, H

2

O

2

oraz syntezę bakteriocyn

•

usprawnia trawienie oraz absorpcję składników odżywczych.

•

laktuloza (polimer fruktozo-glukozowy,

powstający podczas przemian laktozy),

•

inulina,

•

lizozym (muramidaza).

Inne probiotyki

:

Ryc. Prof. Dominique Grandjean „Podstawowe wiadomości o składnikach odżywczych – psy i koty.”

36

CELULOZA

Celuloza w diecie zapobiega, a nawet leczy otyłość, cukrzycę, zaparcia czy biegunki.

Włókno surowe, włókno całkowite

Rola w organizmie.

Rola włókna w organizmie zależy od jego rodzaju:

Źródła występowania.

Włókno to główny element budulcowy roślin o charakterze szkieletowym

(funkcja podporowa, nadanie kształtu).

•

włókno niestrawne - nierozpuszczalne (czysta celuloza, lignina) zalegając w jelitach, wpływa na

ich kurczliwość, usprawniając pracę przewodu pokarmowego.

•

włókno rozpuszczalne (pektyny, fruktooligosacharydy - FOS) wywiera korzystny wpływ na

samą błonę śluzową jelit (FOS, mannooligosacharydy - MOS).

Nadwaga.

W

iążąc wodę pęcznieje i wypełnia żołądek, przez co powoduje uczucie sytości,

ułatwiając w ten sposób walkę z otyłością.

Cukrzyca.

Opóźnia przemianę węglowodanów poprzez częściowe blokowanie dostępu glukozy

do krwi i pomaga w utrzymaniu stabilnego poziomu cukru we krwi.

Zapalenie okrężnicy.

Zwiększając objętość mas kałowych przyspiesza eliminację zalegających

niestrawionych resztek pokarmowych, przez co ogranicza ich toksyczne działanie na śluzówkę jelita.

Zatwardzenie.

K

arma o zwiększonej zawartości błonnika zwiększa absorpcję wody w jelicie, a

tym samym spowoduje rozrzedzenie mas kałowych oraz przyspieszenie perystaltyki jelit.

37

Procentowa zawartość włókna pokarmowego u psów

Faza rozwoju lub aktywności

% zawartość włókna w dawce psa

Szczenięta

2 - 3

Psy dorosłe

3 - 5

Psy ciężko pracujące i zaprzęgowe

2,5

– 3

Suki karmiące

3

– 4

W karmach dla kotów maksymalnie do 4% włókna

Nadmiar włókna obniża strawność innych składników paszy

38

Tłuszcz

Tłuszcz dostarcza największej ilości energii, jeden gram to 8,5 kcal. Poza tym tłuszcz nadaje smaczku
psim potrawom, powoduje że są bardziej atrakcyjne dla zwierzaka. W tłuszczu rozpuszczają się
witaminy A, D, E i K.

Rola tłuszczy:



dostarcza energię i niezbędnych kwasów tłuszczowych



pełni wiele ważnych ról metabolicznych i regulacyjnych



niezbędne w procesie wchłaniania witamin rozpuszczalnych w tłuszczach



kwasy n-6 odpowiadają za prawidłowe działanie błon komórkowych



kwasy n-3 wykorzystywane są do hamowania reakcji zapalnych w organizmie – zapalenie stawów,
skóry



lipidy są magazynem energii w postaci tłuszczu podskórnego i okołotkankowego, który ochrania
narządy przed urazami mechanicznymi oraz stanowi izoalcję termiczną.

Niedobory:

Zaburzenia w działaniu skóry, zaburzenia dermatologiczne, zaburzenia w rozrodzie. Trudności w
gojeniu się ran, matowa sierść.

Niedobór kwasu linolowego n-6 powoduje objawy nadmiernego złuszczania się naskórka.

Z kwasu linolowego syntetyzowany jest kwas arachidonowy, który wchodzi w skład błon
komórkowych komórek naskórka.

39

Źródła kwasów:



kwasy n-6: oleje roślinne np. olej ze słonecznika, rzepaku, krokosza barwierskiego, wiesiołka,
ogórecznika lekarskiego



kwasy n-3: oleje z ryb morskich, olej lniany

Zapotrzebowanie



Minimalne zapotrzebowanie w pokarmie to 1-2%.



Nadmiar może powodować otyłość. Wraz ze wzrostem zawartości tłuszczu w pożywieniu
zwiększa się konieczność dodawania przeciwutleniaczy – witaminy E (pojawi się oddzielny wpis
o tej witaminie).



Najwyższa dopuszczalna zawartość tłuszczu w pożywieniu to 82,5 g/1000 kcal (NRC- National
Research Council).



Nadmiar może prowadzić do rozwoju zapalenia trzustki oraz może wystąpić
biegunka tłuszczowa.

40

Faza rozwoju lub aktywności

Zalecana ilość

tłuszczu w %

Szczenięta

18 - 22

Dorosłe psy niepracujące

14 - 18

Psy wystawiane

20

Psy sportowe lub zaprzęgowe

do 50

Psy otyłe

6 - 10

Psy starsze

10

Suki karmiące

18 - 22

Ryc. Prof. Dominique Grandjean „Podstawowe wiadomości o składnikach odżywczych – psy i koty.”

41

·

KWASY TŁUSZCZOWE



Krótkołańcuchowe nasycone kwasy tłuszczowe (od 6 do 11 atomów węgla) są doskonałym
źródłem szybko dostępnej energii dla psów aktywnych i cierpiących na cukrzycę.



Wielonienasycone kwasy tłuszczowe zawarte w pokarmie ulegają degradacji pod
wpływem tlenu oraz temperatury w procesie jełczenia, tworząc niebezpieczne dla
organizmu kompleksy (dlatego do karm dodawane są przeciwutleniacze).

Ryc. Prof. Dominique Grandjean „Podstawowe wiadomości o składnikach odżywczych – psy i koty.”

42

KWASY TŁUSZCZOWE OMEGA 3

Rola w organizmie.

Źródła występowania.

Duże ilości kwasów omega 3 znajdują się w rybach (tran); można je

także znaleźć w ziarnach soi (olej).



są czynnikami o działaniu przeciwzapalnym, hamującymi syntezę np. prostaglandyn,



zwiększają wydolność psów aktywnych oraz poprawiają natlenowanie mózgu (zwłaszcza u starszych
zwierząt),



wpływają korzystnie na proces uczenia się u szczeniąt.

Ryc. Prof. Dominique Grandjean „Podstawowe wiadomości o składnikach odżywczych – psy i koty.”

43

KWASY TŁUSZCZOWE OMEGA 6

Rola w organizmie.

Niezbędne w syntezie prostaglandyn, wpływają korzystnie na stan zdrowia

skóry, wygląd włosa oraz układ rozrodczy zwierząt.

Źródła występowania.

Kwasy tłuszczowe z rodziny Omega 6



występują wyłącznie w roślinach (oleje roślinne)



najlepszym źródłem jest olej otrzymywany z kwiatów ogórecznika lekarskiego (wysoki poziom
kwasu gammalinolenowego)



starsze zwierzęta, a zwłaszcza koty, nie posiadają już enzymu niezbędnego do przekształcenia
kwasu linolenowego w gammalinolenowy.

Ryc. Prof. Dominique Grandjean „Podstawowe wiadomości o składnikach odżywczych – psy i koty.”

44

Efa Olie - preparat witaminowy poprawiający

wygląd sierści dla psów i kotów

Naturalny preparat odżywczy, wspomagający leczenie chorób
skóry dla psów i kotów:



przywraca właściwe proporcje (NNKT) serii omega-3 i
omega-6 w organizmie psa lub kota



zapobiega chorobom skóry (wypadanie sierści, alergie
skórne, egzemy, uczulenia, łupież...)



wspomaga leczenie dermatologiczne



poprawia wygląd skóry i okrywy włosowej

Skład:
1 ml preparatu zawiera:
Kwas eikozapentaenowy (EPA) 80 mg
Kwas dokozaheksaenowy (DHA) 80 mg
Kwas gamma-linolenowy (GLA) 8 mg
Kwas linolowy 60 mg
Kwas linolenowy 40 mg
Biotyna 10 mcg
D-panthenol 2 mg
DL-alfa-tokoferol 2 mg

45

POLIFENOLE



substancje występujące w roślinach (kwasy organiczne pochodne kw. dihydroksybenzoesowego i kw.
dihydroksycynamonowego, pochodne flawonu oraz flawonoidy i izoflawonoidy, pochodne stilbenu,
katechiny, kumaryny, antocyjany, lignany, ligniny)



bardzo silne działanie przeciwutleniające w organizmie.

Rola w organizmie.

Walcząc z wolnymi rodnikami, a zwłaszcza chroniąc DNA przed potencjalną

destrukcją czy mutacjami, polifenole działają bardzo skutecznie w obrębie wnętrza komórki.

Źródła występowania.

Występują powszechnie w roślinach,
zarówno w korzeniach, jak i w
liściach oraz owocach. Polifenole o
najsilniejszym działaniu występują
w zielonej herbacie, winogronach,
niektórych wodorostach oraz w
oliwkach.

Ryc. Prof. Dominique Grandjean „Podstawowe wiadomości o składnikach odżywczych – psy i koty.”

46

ŹRÓDŁA POLIFENOLI

Flawonole
kwercetyna
kemferol

cebula, sałata, brokuły, ciemne
winogrona, jabłka, herbata,
brokuły, grejpfrut, czarna herbata

Flawony
luteolina
apigenina

seler, cytryny, czerwona papryka
seler, pietruszka

Flawanony
hesperetyna
naryngenina

pomarańcze
grejpfruty

Flawanole
(+)-katechina
(-)-epikatechina
proantocyjanidyny

jabłka, winogrona, czerwone wino,
herbata, czekolada

Izoflawony
genisteina
daidzeina

soja, produkty sojowe, warzywa
strączkowe

Antocyjany
cyjanidyna
delfinidyna

owoce: czarnej porzeczki, truskawki,
winorośli, wiśni, bzu czarnego,
owoce: aronii, borówki czernicy

Fenolokwasy
kwas kawowy
kwas chlorogenowy
kwas ferulowy

białe winogrona, oliwki, kapusta
jabłka, wiśnie, pomidory, brzoskwinie,
gruszki,
zboża, pomidory, szparagi

47

ZEOLITY



zeolit dodany do karmy pomaga w zapobieganiu oraz w terapii biegunki (zdolność wchłaniania
nadmiaru wody w przewodzie pokarmowym, zdolność wiązania toksyn odpowiedzialnych za
zwiększone wydzielanie wody przez ścianę jelit)



Zeolit jest glinką - naturalnym minerałem tworzącym mikroskopijną warstwę glinokrzemianu.

Stosowany jest w terapii biegunek, podobnie jak inne glinokrzemiany (np. bentonit, kaoliny). Zeolit jest
nierozpuszczalny w wodzie i w porównaniu do innych glinek jest bardziej porowaty, dzięki czemu może
pochłaniać objętość stanowiącą 50% swojej własnej objętości, - posiada bardzo dużą powierzchnię
wymiany (ponad 100 m

2

na gram!).

Źródła wystepowania.

Zeolit, podobnie jak inne glinki, występuje
w naturze w postaci oczyszczonej.

Rola w organizmie.

Zeolit działa w obrębie przewodu pokarmowego

na trzy sposoby:
- tworzy warstwę ochronną na powierzchni błony śluzowej jelit;
- wchłania nadmiar wody;
- wchłania substancje toksyczne.
W żaden sposób nie wpływa jednak na wchłanianie składników odżywczych przez przewód
pokarmowy. Wpływa natomiast na strukturę kości, sprzyjając wchłanianiu wapnia.

Ryc. Prof. Dominique Grandjean „Podstawowe wiadomości o składnikach odżywczych – psy i koty.”

48

WAPŃ



wapń z fosforem stanowi podstawowy budulec tkanki kostnej



uczestniczy w międzykomórkowym przekazywaniu informacji



uczestniczy w krzepnięciu krwi

Źródła wapnia:



mleko i jego przetwory



brokuły, kapusta, lucerna



mączki mięsno-kostne



skorupki jaj kurzych (poddane obróbce termicznej, następnie zmielone)



nieorganiczne źródła: węglan wapnia, siarczan wapnia, chlorek wapnia i fosforan wapnia.

Wchłanianie wapnia powiązane jest z obecnością witaminy D

Zawartość wapnia w diecie szczeniąt ras dużych i olbrzymich ma bardzo duże znaczenie.

Nadmiar Ca w pożywieniu prowadzi do wystąpienia chorób ortopedycznych, daje kliniczne
objawy wynikające z zaburzenia procesów endochondrialnej ostyfikacji, chrzęstnienia dalszych
odcinków kości promieniowej i łokciowej, opóźnionego dojrzewania szkieletu i wzrostu kości
na długość.

Wapń występuje w postaci wolnej, zjonizowanej, wolnej, związanej z białkami lub w postaci
kompleksów czy chelatów.

99% wapnia zmagazynowane jest w kościach i zębach.
1% znajduje się we krwi i innych płynach ustrojowych.

49

Niedobór wapnia prowadzi do demineralizacji kości oraz utraty ich gęstości i masy. U psów
pierwszymi objawami niedoboru wapnia w diecie są choroby przyzębia, utrata zębów, w następnej
kolejności pojawiają się choroby kręgów kręgosłupa i kości długich. Pojawia się bolesność,
kulawizny, niechęć do ruchu, złamania – głównie kości długich. U suk w okresie reprodukcji
niedobór wapnia w diecie może spowodować wystąpienie tężyczki poporodowej.

Zalecane zawartości wapnia w pokarmie:



psy dorosłe – najniższa zawartość :

1,48 g

na 1000 kcal (wg FEDIAF 2012),

najwyższa zawartość : 6,25 g na 1000 kcal



szczenięta poniżej 14 tygodnia życia i reprodukcja:

2,50 g

na 1000 kcal,

najwyższa zawartość: 4,0 g na 1000 kcal



szczenięta powyżej 14 tygodnia życia:

2,20 – 2,50 g

na 1000 kcal, najwyższa

zawartość: 4,5 g na 1000 kcal. Przy czym szczeniętom ras psów osiągających
powyżej 15 kg masy ciała po 6 miesiącu życia należy zredukować dawkę do
2,00 g/1000 kcal, szczenięta mniejszych ras 2,20 g/1000 kcal przez cały okres
wzrostu.

50

Fosfor

Oprócz uczestnictwa w budowie kości i zębów, wchodzi w skład struktury kwasów nukleinowych
DNA i RNA, stanowi podstawowy składnik fosfolipidów i fosfoprotein, uczestniczy w procesach
energetycznych komórki oraz regulacji równowagi kwasowo-zasadowej.

Naturalne źródła fosforu:



mięso



produkty zbożowe



produkty nabiałowe



jaja

Wchłanianie fosforu zależne jest w dużej mierze od biodostępności wapnia i zmniejsza się wraz
ze wzrostem zawartości wapnia w pożywieniu.

Niedobór fosforu:



spadek apetytu



nieznaczne spowolnienie tempa wzrostu



pogorszenie jakości okrywy włosowej



spontaniczne złamania kości



wzrost ryzyka wystąpienia krzywicy

51

Nadmiar fosforu:



utrata masy kostnej



zwapnienie tkanek miękkich



uszkodzenie nerek.

Zalecana zawartości fosforu w pokarmie



psy dorosłe – najniższa zawartość :

1,00 g

na 1000 kcal (wg FEDIAF 2012), najwyższa

zawartość : 6,25 g na 1000 kcal



szczenięta poniżej 14 tygodnia życia i reprodukcja:

2,25 g

na 1000 kcal, najwyższa

zawartość: 4,0 g na 1000 kcal



szczenięta powyżej 14 tygodnia życia:

1,75 g

na 1000 kcal, najwyższa zawartość: 4,5 g na

1000 kcal.

Stosunek Ca:P

Stosunek ten powinien być różny w zależności od grupy wiekowej i formy. U psów rosnących
ras dużych i olbrzymich, ze względu na wysokie ryzyko rozwoju osteochondrozy, maksymalny
stosunek Ca:P nie może przekraczać wartości

1,54:1

.

52

Praktyczne obliczenie dobowej dawki pokarmowej i jej składu.

Suka owczarek niemiecki, waga 34 kg, szóstym tydzień ciąży, utrzymywana w kojcu na
świeżym powietrzu, marzec, klimat umiarkowany, suka nie pracuje.

1.

Obliczamy masę metaboliczna suki (34 kg)

0,75

= 14,08

2.

Zapotrzebowanie podstawowe na energię wynosi 125 kcal na kilogram masy metabolicznej.

3.

Uwzględniając poprawki na stan fizjologiczny (ciąża) zapotrzebowanie podstawowe musimy

pomnożyć przez 1,2 a ze względu na warunki utrzymania jeszcze mnożymy przez 1,15.

4.

Ostatecznie zapotrzebowanie energetyczne naszej przykładowej suki wynosi 125 x 1,2 x 1,15 x

14,08 = 2428 kilokalorii na dobę.

Teraz musimy obliczyć ile gotowej karmy przemysłowej na dobę powinniśmy podać ciężarnej.

Z opakowania karmy dla suk ciężarnych i karmiących (najczęściej jest to ta sama karma jak dla psów
aktywnych, pracujących) odczytujemy, że w kilogramie tej karmy jest 3900 kcal.

1000g karmy ma wartość energetyczną 3900kcal x gram karmy ma wartość energetyczną 2428kcal X =
(2428 x 1000) : 3900 x = 622 gramy

Analogicznie postępujemy przy wyliczaniu ilości karmy wilgotnej zawartej w puszkach, pamiętając,
że ma to być karma pełnoporcjowa dla suk w ciąży (lub psów aktywnych pracujących).

Wartość energetyczna: np. karma zawiera 32% białka brutto, 20% tłuszczu i 32% węglowodanów.
(32 x 3,5kcal) + (20 x 8,6kcal) + (32 x 3,5kcal) = 396 kcal.
Czyli w kilogramie naszej karmy znajduje się 3960 kcal energii

53

Przy żywieniu składnikami tradycyjnymi.

700 g chudej wołowiny

300 g suchego ryżu

400 g marchwi

10 g oleju słonecznikowego

ok. 10 g preparatu mineralno – witaminowego

Odpowiednie do zapotrzebowania naszej ciężarnej suki ilość białka, tłuszczów,
węglowodanów i składników mineralnych oraz niezbędna wartość energetyczna.

54

Dieta BARF (surowe mięso, kości, warzywa i owoce), czy sucha karma?



Brak amylazy w ślinie



Jeśli w suchej karmie brakuje jakiegoś składnika (lub jest w złych proporcjach), to
brakuje go w każdym posiłku psa.



Głównym składnikiem suchych karm są zboża - białko zwierzęce jest 6 razy lepiej
przyswajalne przez psa niż roślinne.



Surowe mięso zawiera ok. 60% wody, sucha karma wcale.



Naturalny pokarm jest prawie w całości przyswajalny, więc odchody psów żywionych
barfem są mniejsze niż na suchej karmie.



Pies ma naturalną potrzebę darcia, szarpania, gryzienia.



Pies żywiony mięsem na niskie pH żołądka



Podczas gryzienia kości, następuje stymulacja nosa, ale również mózgu.



Pomimo składu podanego na opakowaniu suchej karmy, człowiek tak naprawdę nie wie co
ona zawiera.

Dieta BARF jest alternatywą dla tradycyjnego sposobu żywienia psów. BARF to skrót od
angielskiej nazwy „Biologically Appropriate Raw Food”, co oznacza „odpowiedni
biologicznie surowy pokarm”.

55

BARF wołowina

Wołowina, dobrze zmielone kości wołowe, wątroba
wołowa, całe jajko, kefir, brokuły, seler, szpinak,
marchewka, zmielone siemię lniane, karczoch,
suszone liście lucerny, nerka wołowa, serce wołowe,
niebielone flaki wołowe, jabłko, gruszka, grapefruit,
pomarańcza, suszone wodorosty, czosnek, pieprz.
Analiza odżywcza:
Czyste proteiny minimum 14.0%
Czysty tłuszcz minimum 18.9%
Czysty błonnik maximum 2.85%
Wilgotność maximum 55.6%
Wapń minimum 2.41%
Fosfor minimum 1.28%

BARF jagnięcina

Jagnięcina, dobrze zmielone kości jagnięce, wątroba
wołowa, całe jajko, kefir, brokuły, seler, szpinak,
marchewka, zmielone siemię lniane, karczoch,
suszone liście lucerny, nerka wołowa, serce wołowe,
niebielone flaki wołowe, jabłko, gruszka, grapefruit,
pomarańcza, suszone wodorosty, czosnek, pieprz.
Analiza odżywcza:
Czyste proteiny minimum 17.5%
Czysty tłuszcz minimum 16.9%
Czysty błonnik maximum 2.18%
Wilgotność maximum 51.0%
Wapń minimum 3.75%
Fosfor minimum 1.87%

56

Przed gotowaniem

Po gotowaniu

waga g

białko %

waga g

białko %

mięso

600

60%

231

23%

mączka kostna

160

16%

308

31%

kukurydza

140

14%

269

37%

dodatki

100

10%

192

19%

Zawiera kurczaka = zawiera 4% kurczaka (np. pióra)
Z kurczakiem = 4 -14 % kurczaka (np. pióra)
Rich In chicken = 14 - 26% kurczaka (np. pióra)
Paste of chicken = 26 – 100% kurczaka (np. pióra)
Made of chicken = 100% kurczaka (np. pióra)
Made of chicken meat – zawiera faktyczne mięso z kurczaka

57

Masa

Chude mię-

Olej rzepako-

Ziemniaki'" *

Masa

Chude mię-

O::ej rzepako-

Ziemniaki**

ciała (kg)

so* (g)

wy

(g)

ciał a (kg)

so* (g)

wy

(g)

1

50

1 m. łyż.

40

36

550

3 d. łyż.

750

2

75

1 m. łyż.

100

37

575

3 d. łyż.

750

3

100

1 m. łyż.

150

38

575

3 d. łyż.

750

4

125

2 m. łyż.

160

39

600

3 d. łyż.

800

5

150

2 m. łyż.

200

40

700

3 d. łyż.

700

6

175

2 m. łyż.

250

41

700

3 d. łyż.

700

7

180

1 d. lyż.

250

42

700

3 d. łyż.

750

8

200

1 d. łyż.

300

43

700

3 d. łyż.

800

9

225

l d. łyż.

300

44

700

3 d. łyż.

800

10

230

1 d. łyż.

350

45

700

3 d. łyż.

850

11

250

1 d. łyż.

370

46

750

3 d. łY7.

800

12

270

2 d. łyż.

300

47

750

3 d. łyż.

850

13

280

2 d. łyż.

300

48

800

3 d. łyż.

800

14

300

2 d. łyż.

300

49

800

3 d. łyż.

850

15

310

2 d. łyż.

350

50

800

3 d. łyż.

900

16

325

2 d. łyż.

400

51

800

3 d. łyż.

900

17

340

2 d. łyż.

400

52

800

4 d. łyż.

800

18

350

2 d. łyż.

450

53

850

4 d. łyż.

800

19

365

2 d. łyż.

450

54

850

4 d. łyż.

800

20

380

2 d. łyż.

500

55

850

4 d. łyż.

800

21

390

2 d. łyz.

501)

56

850

4-

cI. lyż.

90:)

22

400

2 d. łyż.

550

57

850

4 d. łyż.

900

23

410

2 d. łyż.

550

58

850

4 d. łyż.

900

24

425

2. d. łyż.

600

59

gSO

4,-

1. łyż.

900

25

450

2 d. łyż.

600

60

900

4 d. łyż.

900

26

450

2 d. łyż.

650

61

900

4 d. łyż.

900

27

450

2 d. łyż.

700

62

900

4 d. łyż.

900

28

475

2 d. łyż.

700

63

900

4 d. łyż.

1000

29

475

3 d. łyż.

600

64

900

4 d. łyż.

1000

30

500

3 d. łyż.

600

65

900

4 d. łyż.

1000

31

500

3 d. łyż.

650

66

950

4 d. łyż.

950

32

525

3 d. łyż.

650

67

950

4 d. łyż.

1000

33

525

3 d. łyż.

700

68

950

4 d. łyż.

1100

34

550

3 d. łyż.

700

69

1000

4 d. łyż.

1000

35

550

3 d. łyż.

700

70

1000

4 d. łyż.

1000

DIETA ELIMINACYJNA U PSÓW - dawki w zależności od masy ciała

Dawki stosowane w domowej diecie eliminacyjnej

(wg G. Blanc.hart, Krajowa Szkoła Weterynaryjna, Alfort/Paryż)

** Ziemniaki = gotowane, podawane ze skórką
m. łyż * Chude mięso (5% tłuszczu): konina, królik, kura,
indyk, wieprzowina (pieczone bez tłuszczu)
= łyżeczka do kawy; d. łyż.= łyżka stołowa