01 Stosowanie przepisów Kodeksu pracy, Prawa geologicznego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Ewa Szewczyk

Stosowanie przepisów Kodeksu pracy, Prawa geologicznego
i górniczego 311[15].O1.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Grzegorz Merta
mgr inż. Aleksander Wrana

Opracowanie redakcyjne:
mgr Ewa Szewczyk

Konsultacja:
mgr inż. Gabriela Poloczek

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 311[15].O1.01
„Stosowanie przepisów Kodeksu pracy, Prawa geologicznego i górniczego” zawartego
w modułowym programie nauczania dla zawodu technik górnictwa podziemnego.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

Wymagania wstępne

Cele kształcenia

Przykładowe scenariusze zajęć

Ćwiczenia

5.1. Wybrane przepisy Kodeksu pracy

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Przepisy Prawa geologicznego i górniczego

5.2.1. Ćwiczenia

5.3

Wymagania Prawa geologicznego i górniczego

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Prawna ochrona pracy. Bezpieczeństwo i higiena pracy

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Organizacja ochrony pracy w górnictwie podziemnym

5.5.1. Ćwiczenia

5.6. Przepisy dotyczące zagrożeń w górnictwie. Stan bezpieczeństwa i higieny

pracy a wypadkowość w kopalni podziemnej

5.6.1. Ćwiczenia

5.7. Przepisy dotyczące chorób zawodowych i zachorowań

5.7.1. Ćwiczenia

5.8. Środki ochrony indywidualnej stosowane w górnictwie

5.8.1. Ćwiczenia

5.9. Wybrane przepisy dotyczące zagrożenia pożarowego

5.9.1. Ćwiczenia

5.10. Wymagania nadzoru górniczego dotyczące bezpiecznego funkcjonowania

maszyn i urządzeń

5.10.1. Ćwiczenia

5.11. Zasady udzielania pierwszej pomocy przedlekarskiej

5.11.1. Ćwiczenia

Ewaluacja

Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazuję Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik górnictwa podziemnego
311[15].

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne,

−

wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu ukształtowanie u uczniów umiejętności
praktycznych,

−

ewaluację osiągnięć ucznia,

−

wykaz literatury, z jakiej można korzystać podczas zajęć.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem:

−

pokazu z objaśnieniem,

−

metody tekstu przewodniego,

−

metody projektów,

−

wiczeń praktycznych.

Wykaz literatury, a w szczególności ustaw i rozporządzeń – ze względu na częste

zmiany, należy na bieżąco aktualizować.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel

może posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym
różnego rodzaju zadania.

W tym rozdziale podano również:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktację zadań,

−

propozycję norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

311[15].O1

Podstawy konstrukcji mechanicznych

311[15].O1.01

Stosowanie przepisów Kodeksu pracy,

Prawa geologicznego i górniczego

311[15].O1.02

Określanie właściwości

materiałów konstrukcyjnych

311[15].O1.03

Wykonywanie rysunków

części maszyn

311[15].O1.04

Wykonywanie obliczeń w układach

statycznych, dynamicznych i kinetycznych

311[15].O1.05

Projektowanie części maszyn

i połączeń

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

korzystać z różnych źródeł informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych,

−

posługiwać się terminologią z zakresu górnictwa oraz geologii,

−

współpracować w zespole,

−

posługiwać się techniką komputerową,

−

selekcjonować, porządkować i przechowywać informacje,

−

wyszukiwać informacje w Internecie,

−

oceniać własne możliwości sprostania wymaganiom stanowiska pracy i wybranego
zawodu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

zastosować przepisy Kodeksu pracy, dotyczące praw i obowiązków pracownika
i pracodawcy,

−

zinterpretować wybrane przepisy Prawa geologicznego i górniczego i przepisy
wykonawcze,

−

scharakteryzować system organizacyjny ochrony pracy w górnictwie,

−

scharakteryzować czynniki wpływające na poprawę stanu bezpieczeństwa i higieny pracy
w kopalni podziemnej,

−

dostrzec zagrożenia związane z wykonywaną pracą,

−

uzasadnić dobór sprzętu ochrony indywidualnej, zależnie od warunków pracy,

−

uzasadnić zastosowanie sprzętu ochrony indywidualnej zależnie od warunków pracy,

−

zareagować w przypadku zagrożenia pożarowego,

−

zastosować podręczny sprzęt gaśniczy zgodnie z instrukcją obsługi,

−

sporządzić dokumentację powypadkową,

−

zanalizować wypadki przy pracy,

−

wyjaśnić przyczyny powstawania chorób zawodowych i ich wpływ na zdrowie
pracownika w kopalni podziemnej,

−

zastosować przepisy dotyczące zagrożeń w górnictwie,

−

udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach,

−

określić wymagania nadzoru górniczego dotyczące bezpiecznego funkcjonowania
maszyn i urządzeń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Technik górnictwa podziemnego 311[15]

Moduł:

Podstawy konstrukcji mechanicznych 311[15].O1

Jednostka modułowa:

Stosowanie

przepisów

kodeksu

pracy,

prawa

geologicznego i górniczego 311[15].O1.01

Temat: Zatrudnienie a przepisy prawa.

Cel ogólny: Zapoznanie uczniów z różnymi formami zatrudnienia. Uświadomienie uczniom

ich praw i obowiązków w przyszłym życiu zawodowym.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

wskazać akty prawne, z których wynikają prawa człowieka oraz pracownika,

−

rozróżniać podstawowe rodzaje umów o pracę,

−

wymienić wady i zalety poszczególnych umów o pracę z punktu widzenia pracownika,

−

omówić różne formy zatrudnienia (umowa o dzieło, umowa zlecenie),

−

znać drogę postępowania w wypadku naruszenia praw pracowniczych,

−

orientować się w podstawowych prawach i obowiązkach pracownika.

Metody nauczania–uczenia się:

−

mapa myśli,

−

burza mózgów,

−

pogadanka z elementami wykładu,

−

dyskusja.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

plansze,

−

flamastry, taśma klejąca,

−

tablica,

−

poradnik dla ucznia,

−

rzutnik pisma,

−

foliogramy.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca indywidualna,

−

praca w grupach.

Uczestnicy: uczniowie kształcący się w zawodzie technik górnictwa podziemnego.

Przebieg zajęć:
I część zajęć:
1.

Faza wstępna – 10 minut.

−

przywitanie uczniów i sprawdzenie obecności,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

podanie tematu i celów głównych zajęć.

Faza zasadnicza – 25 minut.

−

nauczyciel – prosi uczniów, aby wymienili, jakie znają formy zatrudnienia. Zachęca,
aby podzielili się z innymi swoimi doświadczeniami. Pyta uczniów, gdzie mogą
znaleźć przepisy dotyczące prawa pracy. Informuje ich następnie, że będą pracować
z Kodeksami: pracy oraz cywilnym.

−

nauczyciel – dzieli klasę na 7 grup. Następnie prosi, aby zapoznali się z rozdanymi
materiałami, a następnie przygotowali i zaprezentowali krótką scenkę – rozmowę
pracodawcy i kandydata do pracy. W trakcie rozmowy uczniowie mają wykorzystać
zagadnienia poruszane w kartach: Rodzaje umów zawieranych z pracodawcą.

−

nauczyciel – informuje uczniów, że scenka nie ma być symulacją rozmowy
kwalifikacyjnej, powinna pozostałym uczniom przybliżyć zalety i wady wynikające
z podpisania określonego typu umowy.

−

uczniowie odgrywają swoje scenki,

−

nauczyciel wykorzystuje foliogramy dotyczące umowy o pracę, umowy o dzieło,
umowy zlecenie, wolontariat.

Faza końcowa – 10 minut.

Zakończenie zajęć

Wspólna dyskusja, uczniowie korzystając z tabeli zbiorczej analizują rozmaite aspekty

zawierania umów o pracę. Odpowiadają na zawarte w tabelce pytania, swoje wnioski zapisują
na flipczarcie (w dużej tabeli zbiorczej).
Nauczyciel – uzupełnia informacje, których brakowało w opisie różnych form zatrudnienia
i nie pojawiły się w scenkach odgrywanych przez uczniów.
Nauczyciel podkreśla, że warto dokładnie zapoznać się z przepisami regulującymi prawa
i obowiązki pracownika oraz pracodawcy, aby uniknąć problemów i kłopotów.
Podsumowanie aktywności uczniów, ocenienie wykonanego ćwiczenia.

Praca domowa

Zapoznanie z prawami oraz obowiązkami pracownika i pracodawcy wynikającymi

z Kodeksu pracy. Przygotowanie scenek do haseł podanych przez Nauczyciela.

II część zajęć
1.

Faza wstępna – 10 minut.

−

przywitanie uczniów i sprawdzenie obecności,

−

przypomnienie tematu i celów głównych zajęć. Przedstawienie w tzw. „pigułce”
wniosków z poprzednich zajęć.

Faza zasadnicza – 25 minut.

−

nauczyciel – nawiązując do pracy domowej uczniów zapoznaje ich z Prawami
Człowieka w oparciu o Konstytucję RP oraz Konwencję Praw Człowieka,

−

nauczyciel inicjuje dyskusję na temat ogólnych praw i obowiązków wynikających ze
stosunku pracy. Zachęca ich, aby zastanowili się, nad tym, czy dotyczą one w takim
samym stopniu pracy w różnych zawodach, na rozmaitych stanowiskach,

−

nauczyciel – dzieli klasę na 4 grupy. Każda grupa otrzymuje karteczkę ze scenką,

−

przedstawienie przez uczniów scenek dotyczących:

I grupa – „Łamanie praw do swobodnej wypowiedzi”,
II grupa – „Łamanie praw związanych z czasem pracy”,
III grupa – „Łamanie praw związanych z wynagrodzeniem”,
IV grupa – „Łamanie prawa do nietykalności osobistej”.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

na podstawie scenek uczniowie mają za zadanie wskazać przyczyny i skutki
nierównego w zatrudnieniu oraz podać inne znane im przykłady,

−

nauczyciel - zapisuje wnioski na tablicy.

Faza końcowa – 10 minut.

Zakończenie zajęć

Nauczyciel – jako podsumowanie przedstawia prawa pracownika, wobec którego

pracodawca naruszył zadanie równego traktowania, wskazuje sposoby i możliwości szukania
pomocy oraz odpowiednie instytucje udzielające takiej pomocy.
Podsumowanie aktywności uczniów, ocenienie wykonanego ćwiczenia.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Technik górnictwa podziemnego 311[15]

Moduł:

Podstawy konstrukcji mechanicznych 311[15].O1

Jednostka modułowa:

Stosowanie

przepisów

kodeksu

pracy,

prawa

geologicznego i górniczego 311[15].O1.01

Temat: Zasady udzielania pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności udzielania pierwszej pomocy w stanach zagrożenia

ycia.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

wymienić i rozpoznać stany zagrożenia życia,

−

wykonać sztuczne oddychanie metodą usta-usta,

−

wykonać sztuczne oddychanie metodą usta-nos,

−

wykonać pośredni masaż serca,

−

wykonać zabiegi resuscytacji krążeniowo-oddechowej we właściwej sekwencji dla
dorosłych i dla dzieci,

−

ułożyć poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej (bezpiecznej).

Metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenia praktyczne.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

fantom dorosłego człowieka, (fantom dziecka),

−

koc,

−

poradnik – tekst rozdziału 4.10.1.,

−

kartka, długopis,

−

plansze dydaktyczne dotyczące budowy układu oddechowego, układu krążenia oraz zasad

udzielania pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna,

−

grupowa – zespoły czteroosobowe.

Uczestnicy: uczniowie technikum kształcącego w zawodzie technik górnictwa podziemnego.

Przebieg zajęć:
1.

Podanie tematu zajęć oraz wyjaśnienie konieczności i celu podejmowania czynności
ratowniczych przez świadków wypadków z udziałem osób poszkodowanych

Omówienie metod i form pracy.

Demonstracja postępowania ratowniczego przez nauczyciela lub krótki film dydaktyczny
- prezentacja metod sztucznego oddychania, pośredniego masażu serca oraz układanie
poszkodowanego w pozycji bezpiecznej.

Indywidualne wykonywanie przez uczniów ćwiczeń postępowania ratowniczego według
ustalonych zasad: sztuczne oddychanie metodą usta-usta oraz metodą usta-nos, pośredni

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

masaż serca, pozycja bezpieczna (podczas ćwiczeń uczniowie korzystają z pomocy
nauczyciela oraz wskazówek z rozdziału 4.10.1. poradnika).

Pracując w zespołach czteroosobowych uczniowie przygotowują plan postępowania
ratowniczego grupy (wyznaczając dla każdego rolę) w sytuacji wypadku, w wyniku
którego poszkodowane są trzy osoby: osoba dorosła bez objawów oddechu, dziecko we
wstrząsie pourazowym z powodu rany ciętej na kończynie dolnej, osoba dorosła
nieprzytomna, z zachowanym oddechem i tętnem.

Uczniowie wykonują we właściwej sekwencji, wyznaczone dla każdego z grupy
czynności ratownicze.

Wykonywanie przez grupę czynności ratowniczych można powtórzyć po zamianie ról dla
poszczególnych uczniów.

Zakończenie zajęć

Ustne sprawozdanie przedstawiciela grupy z kolejno wykonywanych czynności

ratunkowych z wyjaśnieniem celu poszczególnych czynności.

Praca domowa

Przyswojenie i analiza zasad postępowania ratowniczego w przypadku wstrząsu

kardiogennego, wstrząsu anafilaktycznego oraz w przypadku porażenia prądem.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

plan postępowania poszczególnych uczniów podczas wykonywania przez grupę
czynności ratowniczych w sytuacji trzech poszkodowanych w wypadku osób,

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Wybrane przepisy Kodeksu pracy

5.1.1 Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sporządź dla Państwowej Inspekcji Pracy zawiadomienie o rozpoczęciu działalności

gospodarczej. Kopalnia Odkrywkowa „JASNA” S.A. w Katowicach, ul. Kwiatowa 3. NIP:
566-22-22-444, REGON: 744515454, własność prywatna krajowa. Podmiot jednozakładowy.
Nie występują czynniki rakotwórcze czy mutagenne. Zakres działalności: wydobycie węgla.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Korzystając z komputera uczeń powinien zwrócić uwagę na przepisy bezpieczeństwa
i higieny pracy. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez
nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 20 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wyszukać w Internecie wzory zawiadomień,

sporządzić w edytorze tekstu kartę zgłoszenia pracodawcy,

wydrukować kartę zgłoszenia pracodawcy i zaprezentować swoją pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenie przedmiotowe.

rodki dydaktyczne:

−

zestaw komputerowy z dostępem do Internetu i z edytorem tekstu,

−

białe kartki A4 i drukarka.

Ćwiczenie 2

W wykropkowane miejsca wpisz, co oznaczają poszczególne skróty, a następnie

wyszukaj odpowiednie ustawy.

−

PIP:

............................................................................................................................

−

BHP:

............................................................................................................................

−

PIS:

............................................................................................................................

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wyszukać informacje w Internecie i uzupełnić wykropkowane miejsca,

zaprezentować wyniki ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenie przedmiotowe.

rodki dydaktyczne:

−

komputer z dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Przepisy Prawa geologicznego i górniczego

5.2.1. Ćwiczenia

wiczenie 1

Zapoznaj się z ustawą o Prawie geologicznym i górniczym, a następnie scharakteryzuj

główne jej działy

Przepisy ogólne:

−

.............................................................................................................................................

−

.............................................................................................................................................

Prace geologiczne:

−

...............................................................................................................................................

−

...............................................................................................................................................

Wydobywanie kopalin:

−

...............................................................................................................................................

−

...............................................................................................................................................

Składowanie odpadów w górotworze w tym w podziemnych wyrobiskach
górniczych:

−

...............................................................................................................................................

−

...............................................................................................................................................

Wynagrodzenie za ustanowienie użytkowania górniczego, opłaty:

−

...............................................................................................................................................

−

...............................................................................................................................................

Stosunki sąsiedzkie i odpowiedzialność za szkody:

−

...............................................................................................................................................

−

...............................................................................................................................................

Organy administracji geologicznej – państwowa służba geologiczna i organy
nadzoru górniczego:

−

...............................................................................................................................................

−

...............................................................................................................................................

Przepisy karne:

−

...............................................................................................................................................

−

...............................................................................................................................................

Przepisy przejściowe i końcowe:

−

...............................................................................................................................................

−

...............................................................................................................................................

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni zapoznać się z ustawą

o Prawie geologicznym i górniczym. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu
ć

wiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania

wiczenia 15 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wyszukać wskazaną ustawę i wypisać zagadnienia dotyczące poszczególnych jej działów,

zaprezentować na forum grupy swoje wyniki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

literatura wskazana przez nauczyciela,

−

zestaw komputerowy z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 2

Uzupełnij tabelę w zakresie doboru odpowiednich stanowisk pracy przy uwzględnieniu

wykonywanej pracy.

Rodzaj pracy:

Stanowiska pracy:

Praca w ruchu podziemnych
zakładów górniczych:

..................................................................................

10)

................................................................................

Praca w ruchu odkrywkowych
zakładów górniczych:

..................................................................................

Praca

ruchu

zakładów

górniczych

wydobywających

kopaliny

metodą

otworów

wiertniczych:

..................................................................................

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Korzystając z komputera uczeń powinien zwrócić uwagę na przepisy bezpieczeństwa
i higieny pracy. Uczniowie wyszukują odpowiednie ustawy, pracują samodzielnie. Po
wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas
wykonania zadania 15 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wyszukać w Internecie odpowiednie rozporządzenie,

wpisać w miejsce kropek właściwe stanowisko pracy,

zaprezentować swoje wyniki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenie przedmiotowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

rodki dydaktyczne:

−

zestaw komputerowy z dostępem do Internetu,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Wymagania Prawa geologicznego i górniczego

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Uzupełnij tekst dotyczący wymagań Prawa geologicznego i górniczego – terminami

z odpowiednich ustaw i rozporządzeń.

Ruch zakładu górniczego odbywa się na podstawie............................................., zgodnie

z zasadami techniki górniczej.
Określa on szczegółowe przedsięwzięcia niezbędne w celu zapewnienia:

−

............................................................................................................................................

−

............................................................................................................................................

−

............................................................................................................................................

−

............................................................................................................................................

−

............................................................................................................................................

−

............................................................................................................................................

Przedsiębiorca jest zobowiązany.................................. pracowników zakładu górniczego

w zakresie ..................................................................................................................................
w zakładzie górniczym i ............................ zatrudnić pracownika, który nie wykazał się
dostateczną znajomością tych przepisów.

Kierownik ruchu zakładu górniczego, który nie dopełnia obowiązku określonego

w art. 77 ust. 3 - podlega karze....................................................................................................

Na podstawie art. 78 ust.1 ustawy Prawo geologiczno i górnicze, Minister Gospodarki

w rozporządzeniu z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy,
prowadzenia

ruchu

oraz

specjalistycznego

zabezpieczenia

przeciwpożarowego

w podziemnych zakładach górniczych zgodnie z pkt.1 § 6 nakazał.............................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiału nauczania. Uczniowie pracują samodzielnie. Po
wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas
wykonania ćwiczenia 15 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przeczytać dokładnie zdania,

skorzystać z odpowiedniej ustawy i rozporządzenia,

wybrać odpowiednie terminy i wpisać je w miejsce kropek,

odczytać zdania i dokonać weryfikacji z innymi osobami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

ustawa,

−

zeszyt,

−

foliogramy,

−

rzutnik pisma.

Ćwiczenie 2

Opracuj Dokument bezpieczeństwa spełniający wymagania wynikające z ustawy

o Prawie geologicznym i górniczym oraz z Rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie
bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia
pożarowego w podziemnych zakładach górniczych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania Korzystając z komputera uczeń powinien zwrócić uwagę na przepisy
bezpieczeństwa i higieny pracy. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia
każdy uczeń drukuje Dokument bezpieczeństwa. Czas wykonania ćwiczenia 25 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z odpowiednimi uregulowaniami prawnymi w tym zakresie,

opracować trzy części Dokumentu bezpieczeństwa wraz z załącznikami,

wydrukować Dokument bezpieczeństwa,

zaprezentować swoją pracę na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

kartki A4 i drukarka,

−

komputer z dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Prawna ochrona pracy. Bezpieczeństwo i higiena pracy

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając z odpowiednich aktów prawnych wskaż wzajemne relacje obszarów objętych

ochroną pracy oraz bezpieczeństwem i higieną pracy.

Systemy

Przykłady wzajemnych relacji

system ubezpieczeń
społecznych

−

....................................................................................................

−

....................................................................................................

−

....................................................................................................

system edukacji

−

...................................................................................................

−

...................................................................................................

−

...................................................................................................

system podatkowy

−

system kredytowy

−

....................................................................................................

−

....................................................................................................

−

....................................................................................................

system finansowania
nauki

−

....................................................................................................

−

....................................................................................................

−

....................................................................................................

system badań
i certyfikacji wyrobów

−

....................................................................................................

−

....................................................................................................

−

....................................................................................................

system normalizacji

−

....................................................................................................

−

....................................................................................................

−

....................................................................................................

system celny

−

....................................................................................................

−

....................................................................................................

−

....................................................................................................

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Korzystając z komputera uczeń powinien zwrócić uwagę na przepisy
bezpieczeństwa i higieny pracy. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia
każdy uczeń drukuje umowę. Czas wykonania ćwiczenia 25 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wyszukać w Internecie odpowiednie akty prawne,

wpisać w miejsce kropek trzy przykłady wzajemnych relacji obszarów objętych ochroną
pracy oraz bezpieczeństwem i higieną pracy,

zaprezentować swoją pracę i porównać z innymi osobami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

wiczenia praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

literatura wskazana przez nauczyciela,

−

zestaw komputerowy z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj pojęcia dotyczące systemu ochrony pracy.

Bezpieczeństwo

System

Bezpieczeństwo
i higiena pracy

Ochrona pracy

to choroby określone w wykazie chorób zawodowych, jeżeli
zostały spowodowane działaniem czynników szkodliwych dla
zdrowia.

to zbiór uporządkowanych jednostek tworzących jakąś całość
organizacyjną, służących jednemu celowi.

to brak nieakceptowalnego ryzyka szkód.

to całokształt norm prawnych oraz środków badawczych,
organizacyjnych i technicznych mających na celu ochronę praw
pracownika oraz ochronę jego życia i zdrowia przed czynnikami
niebezpiecznymi i szkodliwymi w środowisku pracy, a także
stworzenie mu optymalnych warunków pracy z punktu widzenia
ergonomii, fizjologii i psychologii pracy.

ogół

norm

prawnych

oraz

rodków

badawczych,

organizacyjnych i technicznych, mających na celu stworzenie
pracownikowi takich warunków pracy, aby mógł on wykonywać
pracę

w sposób produktywny, bez narażania go na

nieuzasadnione ryzyko wypadku lub choroby zawodowej oraz
nadmierne obciążenie fizyczne i psychiczne.

to sytuacja charakteryzująca się zwiększonym ryzykiem utraty
zdrowia lub życia poprzez zwiększenie prawdopodobieństwa
wystąpienia niebezpiecznego zdarzenia.

Odpowiedzi:

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń
prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 10 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przeczytać pojęcia z kolumny lewej oraz definicje z kolumny prawej,

dobrać do pojęć z kolumny lewej odpowiednią definicję z kolumny prawej,

porównać otrzymane wyniki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

literatura wskazana przez nauczyciela,

−

foliogramy,

−

rzutnik pisma.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Organizacja ochrony pracy w górnictwie podziemnym

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając z zasobów Internetu wyszukaj adresy poniższych instytucji, a następnie

wymień ich pięć zadań w zakresie ochrony pracy w górnictwie.

Instytucja

Rola i zadania w górnictwie polskim

Grupa A
Służba bezpieczeństwa i higieny pracy
Centralny Instytut Ochrony Pracy
Grupa B
Państwowa Inspekcja Pracy
Instytuty Medycyny Pracy
Grupa C
Społeczna inspekcja pracy
Urząd Dozoru Technicznego
Grupa D
Główny Instytut Górnictwa
Państwowa Inspekcja Sanitarna
Grupa E
Wyższy Urząd Górniczy
Placówki przemysłowej i górniczej służby zdrowia

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i technikę wykonania. Grupa podzielona jest na zespoły 5-cio osobowe, każdy zespół ma
wyszukać daną jednostkę, jej adres oraz założenia. Każdy członek danej grupy jest tzw.
fachowcem w zakresie swojej strategii.

Podczas pracy zespołów nauczyciel zwraca uwagę na umiejętne korzystanie z zasobów

Internetu. Szczególną uwagę należy zwrócić na przestrzeganie przepisów BHP podczas pracy.
Następnie uczniowie z danej grupy zgodnie ze wskazówką zegara przechodzą do innej grupy
i prezentują założenia swojej strategii. Uczniowie wymieniają się swoimi założeniami do
momentu, aż każda osoba będzie miała wypisane wszystkie założenia pozostałych zespołów.
Na koniec lider danej grupy prezentuje na forum klasy rolę i zadania poszczególnych
instytucji w zakresie ochrony pracy.

Czas wykonania ćwiczenia 40 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia w grupach,

dokonać podziału ról w grupach,

wylosować karteczkę z określonymi jednostkami oraz przypisać je do określonego
segmentu w zakresie ochrony pracy,

wyszukać w Internecie adresy jednostek,

wypisać rolę i zadania poszczególnych instytucji w zakresie ochrony pracy,

zaprezentować wyniki ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

zestaw komputerowy z dostępem do Internetu,

−

karteczki z zadaniem dla każdej grupy,

−

białe kartki A4,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Dokonaj analizy zagadnień związanych z organizacją ochrony pracy w górnictwie.

Prawda (p)

/ Fałsz (f)

Zdanie

...............

Służby bezpieczeństwa i higieny pracy prowadzą badania w rozmaitych
dziedzinach ochrony pracy i ergonomii, opracowując wytyczne, opinie
i ekspertyzy, oceniają prototypy ochron osobistych, dostarczają podstaw
naukowych do regulacji prawnych z zakresu bezpieczeństwa i higieny
pracy.

...............

W polskim systemie ochrony pracy można wyodrębnić trzy segmenty:
wykonawczy, nadzoru oraz naukowo - badawczy.

...............

Do segmentu wykonawczego należy Państwowa Inspekcja Pracy, Główny
Instytut Górnictwa oraz Urząd Dozoru Technicznego.

...............

Ochrona pracy to m.in. przejaw interwencji państwa w sferze zatrudnienia
w celu ochrony podstawowych interesów pracowników.

...............

Jednostką naukowo-badawczą jest m.in. Centralny Instytut Ochrony Pracy
(CIOP).

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń
prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 10 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przeczytać dokładnie zdania w tabelce,

wpisać w miejsce kropek literkę „p” jeśli zdanie jest prawdziwe lub literkę „f” jeśli
zdanie jest fałszywe,

porównać otrzymane wyniki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

foliogramy,

−

rzutnik pisma.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Przepisy

dotyczące

zagrożeń

górnictwie.

Stan

bezpieczeństwa i higieny pracy a wypadkowość w kopalni
podziemnej

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Sporządź protokół powypadkowy po przeprowadzeniu dochodzenia w sprawie ustalenia

okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy w zakładzie górniczym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania Korzystając z komputera uczeń powinien zwrócić uwagę na przepisy
bezpieczeństwa i higieny pracy. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia
każdy uczeń drukuje protokół powypadkowy. Czas wykonania ćwiczenia 25 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

ustalić okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy w zakładzie górniczym,

wyszukać w Internecie wzory protokołów powypadkowych,

sporządzić w edytorze tekstu protokół powypadkowy,

zwróć uwagę na estetykę i odpowiednio sformatować tekst,

wydrukować protokół powypadkowy i zaprezentować swoją pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 16 września 2004 r. z późniejszymi
zmianami w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy
pracy,

−

zestaw komputerowy z dostępem do Internetu i z edytorem tekstu,

−

białe kartki A4 i drukarka.

Ćwiczenie 2

Każdej definicji oznaczonej cyfrą przyporządkuj odpowiednie pojęcie oznaczone literą:

Pojęcie

(a)

Wypadek ciężki

(b)

Prace niepowtarzalne

(c)

Wypadek śmiertelny

(d)

Pośrednie zagrożenie

(e)

Zagrożenie erupcyjne

(f)

Bezpośrednie zagrożenie

(g)

Zagrożenie siarkowodorowe

(h)

Zagrożenie

(i)

Prace niepowtarzalne

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Pojęcie

Definicja

................ 1.

Sytuacja charakteryzująca się zwiększonym ryzykiem utraty zdrowia lub
ż

ycia

poprzez

zwiększenie

prawdopodobieństwa

wystąpienia

niebezpiecznego zdarzenia.

................ 2.

Zagrożenie życia lub zdrowia w razie przekroczenia wartości
najwyższych dopuszczalnych stężeń pułapowych szkodliwych dla
zdrowia czynników środowiska pracy, określonych dla niektórych
substancji.

................ 3.

Prace wykonywane w warunkach wielu niewiadomych, szczególnie
niebezpieczne.

................ 4.

Zagrożenia wywołanego erupcją wiertniczą rozumianą jako przypływ
płynu złożowego do otworu wiertniczego spowodowanego naruszeniem
równowagi między ciśnieniem złożowym a ciśnieniem dennym.

................ 5.

Wypadek, w wyniku, którego nastąpiła śmierć w miejscu wypadku lub
w okresie nie przekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przeczytać pojęcia oznaczone literami oraz ponumerowane określenia,

przyporządkować każdemu określeniu oznaczonemu liczbą pojęcie oznaczone literą,

porównać otrzymane wyniki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

dyskusja,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

foliogramy,

−

rzutnik pisma,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Rozwiąż poniższą krzyżówkę.

Osoba, która uległa wypadkowi.

Czynnik zagrożenia powodujący wypadek przy pracy wywołany mechanicznie.

Czynnik zagrożenia powodujący choroby zawodowe.

Zagrożenia gwałtowne, o dużej intensywności rozwoju zjawiska, charakterystyczne dla
polskiego górnictwa (przymiotnik).

Zagrożenie dla życia występujące w sytuacji przekroczenia wartości najwyższych
dopuszczalnych stężeń pułapowych szkodliwych dla zdrowia.

Prace wykonywane stale.

Wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia uległy, co najmniej dwie osoby.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zagrożenia występujące w związku z warunkami górniczo-geologicznym.

Dynamiczne zjawisko, spowodowane wstrząsem górotworu, w wyniku, którego
wyrobisko lub jego odcinek ulega gwałtownemu zniszczeniu lub uszkodzeniu.

10.

Rodzaj zagrożenia, powstałego w wyniku wypływu płynu złożowego.

11.

Zespół, który bada okoliczności i przyczyny wypadków śmiertelnych, ciężkich
i zbiorowych.

12.

Dokument sporządzany po przeprowadzeniu dochodzenia w sprawie ustalenia
okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy.

13.

Wypłacane osobie, która uległa wypadkowi.

10.

11.

12.

13.

Hasło:…………………………………………………...............................................................

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują samodzielnie. Trzech uczniów, którzy najszybciej rozwiążą

krzyżówkę wraz z hasłem, oddaje zeszyty do sprawdzenia nauczycielowi. Otrzymują oceny
za rozwiązane krzyżówki. Czas wykonania zadania 15 minut.

Uwaga: Jeśli proponowane przez ucznia rozwiązanie jest błędne, nie otrzymuje on oceny

negatywnej. Po upływie wyznaczonego czasu na rozwiązanie krzyżówki, pozostali uczniowie
po kolei czytają zdania i podają odpowiedzi. Na końcu podają hasło krzyżówki oraz próbują
odgadnąć, co ono oznacza.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przeczytać dokładnie pytania,

wpisać w miejsce kratek odpowiedzi,

wpisać w miejsce kropek pod tabelą po kolei litery z poszczególnych wierszy, w których
znajdują się pogrubione kratki,

porównać otrzymane wyniki i odczytać hasło.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

rodki dydaktyczne:

−

krzyżówka,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.7. Przepisy dotyczące chorób zawodowych i zachorowań

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając ze strony internetowej Państwowej Inspekcji Pracy lub Państwowej Inspekcji

Sanitarnej i dostępnych tam informacji jako pracodawca, sporządź zgłoszenie o podejrzeniu
choroby zawodowej pracownika kopalni.

Skorzystaj z dostępnych załączników, które należy dołączyć do zgłoszenia.

Dane identyfikacyjne firmy:
Kopalnia Węgla Kamiennego, ul. Klonowa 456, Katowice, NIP: 444–555–55–55,

REGON: 420123159.

Pracownik, u którego pojawiło się podejrzenie o chorobie zawodowej: pylicy płuc
Jan Kowalski, urodzony: 10.10.1970r., zatrudniony na stanowisku górnika w okresie od
1 stycznia 19XX r. Do chwili obecnej. Praca: wydobywanie węgla oraz załadunek i transport.
Poprzednie stanowisko pracy: młodszy gornik, pomocnik w okresie do 31 grudnia 19XX r.
Praca: załadunek węgla.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

wyszukać w Internecie wzory zgłoszenia podejrzenia o chorobę zawodową,

sporządzić w edytorze tekstu zgłoszenie,

sprawdzić poprawność wprowadzonych danych,

zwrócić uwagę na estetykę i odpowiednio sformatować tekst,

wydrukować zgłoszenie do Państwowej Inspekcji Pracy,

zaprezentować swoją pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

zestaw komputerowy z dostępem do Internetu i z edytorem tekstu,

−

białe kartki A4 i drukarka,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Każdemu z pojęć oznaczonych literami przyporządkuj odpowiednie określenie

oznaczone liczbą:

..............
..............
..............
..............

(a) choroba wibracyjna
(b) choroby zawodowe
(c) ostre uszkodzenie słuchu
(d) choroba kesonowa (dekompresyjna)

Choroba wywołująca gwałtowne bóle uszu, szum, głuchotę w skutek hałasu o dużej
intensywności, wywierający równocześnie działanie mechaniczne i akustyczne.

Choroba wywołana długotrwałym wdychaniem pyłu węglowego zawierającego wolną
(krystaliczną) krzemionkę.

Choroba wywołana długotrwałym działaniem hałasu o intensywności przekraczającej
85 dB.

Schorzenia mięśni, kości i stawów spowodowane często drganiami mechanicznymi.

Choroba powstała na skutek gwałtownego obniżenia ciśnienia powietrza.

Choroby spowodowane działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia, występujących
w środowisku pracy.

Choroba przewlekła narządu głosu, spowodowana nadmiernym wysiłkiem głosowym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przeczytać pojęcia oznaczone literami oraz ponumerowane definicje,

przyporządkować każdemu z pojęć oznaczonych literami odpowiednie określenie
oznaczone liczbą,

porównać otrzymane wyniki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

foliogramy,

−

rzutnik,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.8. Środki ochrony indywidualnej stosowane w górnictwie

5.8.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Korzystając z zasobów Internetu sporządź kosztorys środków ochrony indywidualnej dla

jednego pracownika, niezbędne w pracy w kopalni. Skorzystaj z informacji w poniższych
tabelach, zaproponuj również inne środki ochrony indywidualnej.

Lp. Środki

ochrony

indywidualnej

podstawowe

Cechy

Cena
(zł)

Adres:

Zdjęcie

Hełm ochronny

Rękawice ochronne

Obuwie ochronne

Pochłaniacz ochronny górniczy

Lp. Środki

ochrony

indywidualnej

dodatkowe

Cechy

Cena
(zł)

Adres:

Zdjęcie

Środki ochrony słuchu

Maski przeciwpyłowe

Okulary ochronne

Ściśle przylegające ubranie

Uprzęże

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują w grupach po dwie osoby. Przed przystąpieniem do realizacji

wiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres i techniki wykonania. Powinien zwrócić

uwagę na przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas korzystania z komputera. Po
wykonaniu ćwiczenia uczniowie drukują sporządzone kosztorysy. Ocenę otrzymuje grupa
z najkorzystniejszą ofertą. Czas wykonania ćwiczenia 30 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

wyszukać w Internecie adresy firm sprzedających środki ochrony indywidualnej,

sporządzić w edytorze tekstu kosztorys,

wydrukować kosztorys i zaprezentować swoją pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka,

–

wiczenie praktyczne.

rodki dydaktyczne:

−

zestaw komputerowy z dostępem do Internetu,

−

białe kartki A4 i drukarka,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

W jakich sytuacjach zagrożenia wykorzystuje się poniższe środki ochrony

indywidualnej? Dokonaj ich podziału na podstawowe oraz dodatkowe.

ciśle

przylegające

ubranie

Maski

przeciwpyłowe

Okulary

ochronne

Linki

bezpieczeństwa

rodki ochrony słuchu

Hełm ochronny

Rękawice

ochronne

Uprzęże

Obuwie

ochronne

Antywibracyjne

uchwyty

a. środki ochrony indywidualnej podstawowe:

−

................................................................................................................................................

−

................................................................................................................................................

−

................................................................................................................................................
b. środki ochrony indywidualnej dodatkowe:

−

................................................................................................................................................

−

................................................................................................................................................

−

................................................................................................................................................

−

................................................................................................................................................

−

................................................................................................................................................

−

................................................................................................................................................

−

................................................................................................................................................

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń
prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 15 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wpisać w miejsca wykropkowane środki ochrony indywidualnej z podziałem na
podstawowe i dodatkowe,

określić sytuacje, w których dany środek ochrony indywidualnej ma zastosowanie
w górnictwie,

zaprezentować wyniki ćwiczenia i porównać z innymi osobami.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.9. Wybrane przepisy dotyczące zagrożenia pożarowego

5.9.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opisz w punktach drogę ewakuacji z klasy, w której przebywasz, do miejsca zbiórki.

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Następnie przedstaw zasady zachowania się w czasie ewakuacji.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń
prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 15 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zapoznać się z instrukcją bezpieczeństwa pożarowego w szkole,

zastanowić się i wpisać w miejsce kropek drogę ewakuacji oraz zasady zachowania się
w czasie ewakuacji,

zaprezentować wyniki ćwiczenia i porównać z innymi osobami.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

instrukcja bezpieczeństwa pożarowego,

−

białe kartki A4,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Wymień miejsca na terenie szkoły, w których znajdują się:

−

gaśnice....................................................................................................................................

−

koce
gaśnicze..................................................................................................................................

−

szafki
hydrantowe.............................................................................................................................

Scharakteryzuj czynności, które należałoby wykonać, gdyby w sali podczas zajęć

wybuchł pożar.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują w parach. Po wykonaniu ćwiczenia wskazana przez nauczyciela grupa
prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 15 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wyszukać miejsca na terenie szkoły, w których znajduje się podręczny sprzęt gaśniczy,

wpisać w miejsca kropek odpowiednie informacje,

przejść do drugiej części ćwiczenia i scharakteryzować czynności, które należałoby
wykonać, gdyby w sali podczas zajęć wybuchł pożar,

zaprezentować wyniki ćwiczenia i porównać z innymi osobami.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Opisz zasady działania niżej wymienionych gaśnic, a następnie wskaż ich trzy zalety

i wady.

Rodzaje gaśnic:
a. gaśnica pianowa:

−

................................................................................................................................................

−

................................................................................................................................................
b. gaśnica śniegowa:

−

................................................................................................................................................

−

................................................................................................................................................
c. gaśnica proszkowa:

−

................................................................................................................................................

−

................................................................................................................................................
d. gaśnica halonowa:

−

................................................................................................................................................

−

................................................................................................................................................

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien zaprezentować

uczniom gaśnice, a następnie omówić jego zakres. Uczniowie pracują w grupach
4-osobowych, każda grupa ma swojego lidera, który losuje karteczkę z określonym rodzajem
gaśnicy. Po wykonaniu ćwiczenia lider danej grupy prezentuje pracę. Czas wykonania
ć

wiczenia 15 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wyszukać w Internecie odpowiednie informacje,

wpisać w miejsca wykropkowane zasady działania gaśnic,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zastanowić się i określić zalety oraz wady stosowania gaśnic,

zaprezentować wyniki ćwiczenia i porównać z innymi osobami.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

zestaw komputerowy z dostępem do Internetu,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 4

Wyjaśnij, co oznaczają przedstawione niżej znaki i gdzie najczęściej można je spotkać:

a) znaki ochrony przeciwpożarowej

______________________

__________________

______________________

__________________

______________________

__________________

[10, s. 38]

b) znaki zakazu:

______________________

_________________

_________________

_____________________

_________________

_________________

[10, s. 40]

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Powinien również zwrócić uwagę na przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas
korzystania z komputera. Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia
wskazany przez nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 15
minut.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wyszukać w Internecie znaki ochrony przeciwpożarowej oraz zakazu,

wpisać do tabeli, co oznaczają powyższe znaki i gdzie można je spotkać,

zaprezentować wyniki ćwiczenia i porównać z innymi osobami.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

zestaw komputerowy z dostępem do Internetu,

−

rzutnik,

−

foliogramy,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.10. Wymagania nadzoru górniczego dotyczące bezpiecznego

funkcjonowania maszyn i urządzeń

5.10.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyszukaj w odpowiednich ustawach informacji na temat okresu ważności decyzji

dopuszczeniowych wyrobów do stosowania w zakładach górniczych.

Lp.

Podstawa prawna

wydania decyzji

o dopuszczeniu

Maksymalny czas

ważności decyzji

o dopuszczeniu

Przyczyna unieważnienia

decyzji

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują w parach. Po wykonaniu ćwiczenia wskazana przez nauczyciela grupa
prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 15 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

wyszukać w Internecie odpowiednie ustawy i na ich podstawie uzupełnić tabelę,

zaprezentować wyniki ćwiczenia i porównać z innymi osobami.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

zestaw komputerowy z dostępem do Internetu,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Dokonaj analizy zagadnień związanych z wymaganiami nadzoru górniczego dotyczącymi

bezpiecznego funkcjonowania maszyn i urządzeń.

Prawda (p)

/ Fałsz (f)

Zdanie

..............

Wyrób dopuszczony do stosowania w zakładach górniczych nie musi być
oznaczony przez dostawcę znakiem dopuszczenia, jego numerem i rokiem
wydania.

...............

Załącznik nr 1 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 kwietnia
2004 r. (Dz. U. Nr 99 poz. 1003 z późniejszymi zmianami) dotyczy
jednostek oceniających, upoważnionych do przeprowadzania badań
i oceny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

...............

Prezes Wyższego Urzędu Górniczego jako centralny organ administracji
państwowej, wydaje decyzje zezwalające na stosowanie wyrobów
w zakładach górniczych.

...............

Znak dopuszczenia wyrobu: GG dotyczy sprzętu strzałowego.

...............

Decyzja o dopuszczeniu wyrobu jest wydawana na czas nieokreślony nie
dłuższy niż 5 lat i nie może być w tym okresie uchylona lub zmieniona.

...............

W celu dopełnienia wszystkich wymagań dyrektywy związanej
z odpowiedzialnością producenta za wyrób, użytkownik maszyny musi
otrzymać dokumentację techniczno-ruchową, której zawartość jest
określona w dyrektywie maszynowej oraz w normach zharmonizowanych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń
prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 10 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

przeczytać dokładnie zdania w tabelce,

wpisać w miejsce kropek literkę „p” jeśli zdanie jest prawdziwe lub literkę „f” jeśli
zdanie jest fałszywe,

porównać otrzymane wyniki.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

foliogramy,

−

rzutnik pisma.

Ćwiczenie 3

W celu dopełnienia wszystkich wymagań dyrektywy związanej z odpowiedzialnością

producenta za wyrób, sporządź dokumentację techniczno-ruchową wybranego wyrobu.

Dokumentacja techniczno-ruchowa musi zawierać następujące dane:

−

identyfikacja maszyny,

−

informacje dotyczące uruchomienia, przechowywania i transportu maszyny,

−

informacje dotyczące samej maszyny,

−

informacje dotyczące użytkowania maszyny,

−

informacje dotyczące utrzymania ruchu,

−

informacje dotyczące wyłączenia z ruchu, demontażu, transportu, jeżeli ma to związek
z bezpieczeństwem,

−

informacje dotyczące sytuacji awaryjnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Powinien również zwrócić uwagę na przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas
korzystania z komputera. Uczniowie pracują samodzielnie, a następnie prezentują swoją
pracę. Czas wykonania ćwiczenia 15 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

wyszukać w Internecie odpowiednie informacje,

sporządzić dokumentację techniczno-ruchową wybranego wyrobu,

zaprezentować swoją pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

instruktaż.

rodki dydaktyczne:

−

zestaw komputerowy z dostępem do Internetu,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.11. Zasady udzielania pierwszej pomocy przedlekarskiej

5.11.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zidentyfikuj służby ratunkowe, do których należą wymienione numery telefonów oraz

wskaż podstawową funkcję, jaką pełnią:

−

997
................................................................................................................................................

−

998
..........................................................................................................................................

−

999
................................................................................................................................................

−

112 (w sieci komórkowej)
................................................................................................................................................

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń
prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 10 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

wyszukać w Internecie, książce telefonicznej numery telefonów służb ratunkowych,

zaprezentować wyniki ćwiczenia i porównać z innymi osobami.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

zestaw komputerowy z dostępem do Internetu,

−

książka telefoniczna,

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Wspólnie z koleżanką/kolegą wydobyliście spod lodu tonącego wędkarza. Jest

przytomny, ale przebywał w wodzie około 10 minut i jest skrajnie wyziębiony. Jak
powinniście postąpić, aby udzielić mu pierwszej pomocy?
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują w parach. Po wykonaniu ćwiczenia wskazana przez nauczyciela grupa
prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 15 minut.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

wypisać zasady udzielania pierwszej pomocy przedlekarskiej,

zaprezentować swoją pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

literatura wskazana przez nauczyciela,

−

foliogramy,

−

rzutnik.

Ćwiczenie 3

Napisz w punktach instrukcję zachowania się dla osoby, która jako pierwsza znalazła się

na miejscu wypadku drogowego.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres.

Uczniowie pracują w parach. Po wykonaniu ćwiczenia wskazana przez nauczyciela grupa
prezentuje swoją pracę. Czas wykonania ćwiczenia 15 minut.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

napisać w punktach instrukcję zachowania się w określonej sytuacji,

zaprezentować wyniki ćwiczenia i porównać z innymi osobami.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

literatura wskazana przez nauczyciela.

Ćwiczenie 4

Wykonaj na fantomie zabiegi składające się na resuscytację krążeniowo–oddechową.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
oraz nadzorować i korygować sposób wykonywania ćwiczenia. Uczniowie, którzy poprawnie
i samodzielnie wykonali ćwiczenie otrzymują oceny. Czas określa nauczyciel, np. 15 minut.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

ułożyć fantoma na twardym podłożu, na kocu,

wykonać sztuczne oddychanie metodą usta – usta (5 wdechów),

wykonać sztuczne oddychanie metodą usta – nos (5 wdechów),

wykonać pośredni masaż serca (30 uciśnięć),

postępując zgodnie z opisem w poradniku, stosując właściwą sekwencję postępowania
ratowniczego, wykonaj resuscytację krążeniowo–oddechową: a) w przypadku
poszkodowanego dorosłego, b) w przypadku poszkodowanego dziecka.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

koc,

−

fantom dorosłego człowieka, (fantom dziecka).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie przepisów
Kodeksu pracy, Prawa geologicznego i górniczego”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1–16 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 17–20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań,

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań,

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. d, 3. a, 4. b, 5. d, 6. b, 7. a, 8. b, 9. a, 10. b, 11. b, 12.
c, 13. a, 14. d, 15. b, 16. d, 17. b, 18. a, 19. d, 20. a.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Wskazać, jakie prawa nie przysługują
pracownikom zakładu górniczego
zatrudnionym na umowę o pracę

Określić, jakie zasady i warunki określa
ustawa: Prawo geologiczne i górnicze

Zdefiniować pojęcie Dokumentu
bezpieczeństwa zakładu górniczego

Wyjaśnić, co oznacza skrót PIP

Określić, jaka jest odpowiedzialność
przedsiębiorcy w zakresie zatrudniania
pracowników

Określić, jakiego rodzaju pożary
zakwalifikowano do grupy pożaru C

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Określić, co uważa się za wypadek przy
pracy

Wskazać podstawowe źródło prawa pracy

Wskazać urazy termiczne

Określić cel stosowania sztuczne
oddychania

Określić czynniki zagrożenia powodujące
choroby zawodowe

Wskazać instytucje segmentu naukowo-
badawczego w obszarze ochrony pracy
w górnictwie

Określić, jakich urządzeń dotyczy znak
dopuszczenia GX w zakładach górniczych

Określić czynności obejmujące zabiegi
ratownicze

15 Scharakteryzować hydronetkę

Wskazać najczęściej występujące choroby
zawodowe w górnictwie

Udzielić pierwszej pomocy w stanach
zagrożenia życia i zdrowia człowieka

Wskazać, zagrożenia naturalne występujące
w zakładach górniczych

Określić wymagania wobec dostawcy
wyrobu dopuszczonego do stosowania
w zakładach górniczych

20 Rozpoznać znak ochrony przeciwpożarowej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na typy zadań testowych, jakie
będą w teście.

Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, określ czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.

Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10.

Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

11.

Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.

12.

Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.

13.

Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

14.

Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych – niskich wyników przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

Przeczytaj uważnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Wszystkie zadania są zadaniami
wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi –zaznacz prawidłową
odpowiedź znakiem X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć
kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego
rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny. Trudności mogą
przysporzyć Ci zadania: 17–20, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe.
Przeznacz na ich rozwiązanie więcej czasu.

Na rozwiązanie testu masz 40 min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

Pracownik zakładu górniczego zatrudniony na umowę o pracę nie ma prawa do
a)

wynagrodzenia.

dowolnego ustalania czasu pracy.

urlopu.

podnoszenia swoich kwalifikacji.

Ustawa: Prawo geologiczne i górnicze określa zasady i warunki
a)

wykonywania prac geologicznych.

zatrudniania pracowników.

wydobywania kopalin ze złóż oraz ich ochronę.

odpowiedzi a i c są prawidłowe.

Dokument bezpieczeństwa zakładu górniczego to
a)

podstawowy dokument regulujący działalność zakładu w zakresie zapewnienia
skutecznej ochrony życia i zdrowia pracowników własnych i firm usługowych.

zbiór procedur postępowania.

regulamin pracy.

protokół powypadkowy.

Co oznacza skrót PIP –
a)

Państwowy Inspektor Pośrednictwa Pracy.

Państwowa Inspekcja Pracy.

Powiatowa Inspekcja Pracy.

Powiatowy Urząd Pracy.

Właściciel zakładu górniczego powinien
a)

posiadać zorganizowane ratownictwo górnicze.

zapewnić stałą możliwość udziału w akcji ratowniczej specjalistycznych służb
Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego.

przeszkolić pracowników zakładu górniczego w zakresie znajomości przepisów
regulujących bezpieczne wykonywanie pracy w zakładzie górniczym.

odpowiedzi a, b i c są prawidłowe.

Grupa pożaru C obejmuje
a)

pożary materiałów stałych, zwykle pochodzenia organicznego.

pożary gazów.

pożary cieczy i materiałów stałych topiących się.

pożary metali.

Za wypadek przy pracy uważa się
a)

nagłe zdarzenie, wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w związku
z pracą.

wypadek w wyniku bójki na tle osobistym.

wypadek, jaki zdarzył się pracownikowi w czasie przebywania w godzinach pracy
poza zakładem, w celu nabycia artykułów żywnościowych.

odpowiedzi b i c są prawidłowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Głównym źródłem prawa pracy jest
a)

Kodeks cywilny.

Kodeks pracy.

Kodeks spółek handlowych.

ustawa o swobodzie działalności gospodarczej.

Urazy termiczne obejmują
a)

oparzenia i odmrożenia, czyli uszkodzenia tkanek miękkich.

krwotoki i krwawienia.

zatrucia drogą oddechową, pokarmową i przez skórę.

zranienia, złamania i zwichnięcia.

10.

Sztuczne oddychanie stosowane jest w celu
a)

wykonania pośredniego masażu serca i przedłużenia funkcji życiowych ofiary.

przedłużenia funkcji życiowych ofiary lub pobudzenia do własnego oddechu poprzez
tzw. „oddech zastępczy”.

wykonania pośredniego masażu serca.

natychmiastowego zatrzymania krwotoku.

11.

Czynniki zagrożenia powodujące choroby zawodowe:
a)

upadki, pochwycenia, uderzenia.

wibracja, hałas, pyły przemysłowe, pary rozpuszczalników organicznych.

upadki, wibracja, hałas.

odpowiedzi a i b są prawidłowe.

12.

Segment naukowo-badawczy w obszarze ochrony pracy tworzą
a)

Państwowa Inspekcja Sanitarna, Centralny Instytut Ochrony Pracy, służby
bezpieczeństwa i higieny pracy.

Inspekcja Sanitarna, Urząd Dozoru Technicznego, Wyższy Urząd Górniczy.

Główny Instytut Górnictwa, Centralny Instytut Ochrony Pracy, Instytuty Medycyny
Pracy.

Główny Instytut Górnictwa, służby bezpieczeństwa, górnicza służba zdrowia.

13.

Znaki dopuszczenia GX dotyczy
a)

systemów budowy przeciwwybuchowej.

sprzętu strzałowego.

maszyn i urządzeń mechanicznych oraz taśm przenośnikowych.

systemów w wykonaniu normalnym oraz maszyn i urządzeń elektrycznych.

14.

Podejmując zabiegi ratownicze należy przede wszystkim
a)

ocenić miejsce zdarzenia pod kątem bezpieczeństwa.

ewakuować się z miejsca wypadku bez względu na zagrożenie życia innych osób.

ocenić stan świadomości poszkodowanego.

odpowiedzi a i c są prawidłowe.

15.

Hydronetka to
a)

szafka hydrantowa

plastykowy pojemnik zaopatrzony w ręczną pompkę ssąco-tłoczącą i wąż z dyszą
rozpylającą strumień wody lub piany ze zbiornika o pojemności około 10 litrów.

tłumica.

koc gaśniczy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16.

Do najczęściej występujących chorób zawodowych w górnictwie należą
a)

krzemica płuc, choroba kesonowa.

przewlekle choroby narządu głosu związane z nadmiernym wysiłkiem głosowym.

choroba wibracyjna, uszkodzenie słuchu.

odpowiedzi a i c są prawidłowe.

17.

Podczas resuscytacji krążeniowo–oddechowej osoby dorosłej czynności ratownicze
wykonywane są zgodnie z sekwencją
a)

2 uciśnięcia klatki piersiowej / 30 wdechów ratowniczych, itd.

30 uciśnięć klatki piersiowej / 2 wdechy ratownicze, itd.

15 uciśnięć klatki piersiowej / 4 wdechy ratownicze, itd.

4 uciśnięcia klatki piersiowej / 15 wdechów ratowniczych, itd.

18.

Do zagrożeń naturalnych występujących w zakładach górniczych należą zagrożenia
a)

tąpaniami, radiacyjne oraz metanowe.

zawałami, ze strony urządzeń elektrycznych oraz działaniem pyłów szkodliwych dla
zdrowia.

przy przewozie lokomotywowym, metanowe oraz siarkowodorowe.

związane z ruchem maszyn i urządzeń przodkowych oraz wodne.

19.

Wyrób dopuszczony do stosowania w zakładach górniczych musi być oznaczony przez
dostawcę
a)

znakiem dopuszczenia.

numerem.

rokiem wydania.

odpowiedzi a, b i c są prawidłowe.

20.

Przedstawiony rysunek oznacza znak
a)

ochrony przeciwpożarowej, alarmowy sygnalizator akustyczny.

ochrony przeciwpożarowej, zestaw sprzętu pożarowego.

zakazu, zakaz gaszenia wodą.

zakazu, nie zastawiać.

[10, s. 38]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko................................................................................................

Stosowanie przepisów kodeksu pracy, prawa geologicznego i górniczego

Zakreśl poprawną odpowiedź

zadania

Odpowiedź

Punkty

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Stosowanie przepisów
Kodeksu pracy, Prawa geologicznego i górniczego”

Test składa się z 20 zadań, z których:

−

zadania 1–16 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 17–20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 6 zadań,

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań,

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. c, 3. a, 4. b, 5. c, 6. c, 7. a, 8. b, 9. a, 10. a, 11. c,
12. d, 13. a, 14. d, 15. d, 16. a., 17. b, 18. d, 19. b, 20. b.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić karę za nieprzestrzeganie zasad
bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładach
górniczych

Określić poszczególne części Dokumentu
bezpieczeństwa

Wskazać instytucje należące do segmentu
nadzoru w polskim systemie ochrony pracy

Określić zagrożenia występujące w związku
z warunkami górniczo-geologicznymi

Określić zasady przechowywania
dokumentacji powypadkowej

Określić, jakiego rodzaju pożary
zakwalifikowano do grupy pożarów typu B

Wskazać cechy umowy na okres próbny

Wyjaśnić, co oznacza skrót CIOP

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazać przyczyny zagrożeń pożarowych
w kopalni

Wskazać podstawowe środki ochrony
indywidualnej

11 Wyjaśnić, co to jest choroba kesonowa

Określić obowiązki pracownika zakładu
górniczego

Wskazać najważniejszy akt prawny regulujący
przepisy w zakresie wykonywania prac
geologicznych, wydobywania kopalin ze złóż
oraz ich ochrony

14 Wskazać aspekty systemu ochrony pracy

Określić, w jaki sposób następuje zatrucie
chemiczne

Określić, jakich urządzeń dotyczy znak
dopuszczenia GX w zakładach górniczych

17 Określić zasady działania gaśnic

Wskazać wyroby nie podlegające procedurze
dopuszczeniowej

Udzielić pierwszej pomocy w stanach
zagrożenia życia i zdrowia człowieka

20 Rozpoznać znak zakazu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu, z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,
jakie będą w teście.

Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).

Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.

Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.

Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się
czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10.

Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.

11.

Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.

12.

Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.

13.

Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.

14.

Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

Instrukcja dla ucznia

Przeczytaj uważnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Wszystkie zadania są zadaniami
wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

Na rozwiązanie testu masz 40 min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

Kto w zakładzie górniczym wykracza przeciwko nakazom lub zakazom zawartym
w przepisach dotyczących zagrożeń pożarowych, to
a)

podlega karze grzywny.

nie podlega żadnej karze.

podlega karze aresztu.

odpowiedzi a i c są prawidłowe.

Część dokumentacyjna dokumentu bezpieczeństwa obejmuje
a)

zbiór wewnętrznych regulacji oraz dokumentów umożliwiających ocenę
i dokumentowanie ryzyka zawodowego.

rodki profilaktyczne zmniejszające ryzyko zawodowe w zakładzie górniczym.

zapisy dotyczące stanu bezpieczeństwa.

całokształt środków, które zakład górniczy stosuje w celu zapewnienia wymaganego
poziomu bezpieczeństwa.

Segment nadzoru w polskim systemie ochrony pracy obejmuje
a)

Państwową Inspekcję Pracy, Urząd Dozoru Technicznego, Wyższy Urząd Górniczy.

Państwową Inspekcję Pracy, Instytuty Medycyny Pracy, służby bezpieczeństwa
i higieny pracy.

Urząd Dozoru Technicznego, Wyższy Urząd Górniczy, Centralny Instytut Ochrony
Pracy.

Główny Instytut Górnictwa, Państwową Inspekcję Pracy, górniczą służbę zdrowia.

Zagrożenia występujące w związku z warunkami górniczo-geologicznymi to
a)

zagrożenia związane z technologią produkcji.

zagrożenia katastrofogenne naturalne.

zagrożenia ze strony maszyn i urządzeń.

odpowiedzi a i b są prawidłowe.

Dokumentacja powypadkowa musi być przechowywana przez pracodawcę
a)

1 rok.

5 lat.

10 lat.

wieczyście.

Grupa pożarów typu B obejmuje pożary
a)

materiałów stałych, zwykle pochodzenia organicznego.

metali.

cieczy i materiałów stałych topiących się.

gazów.

Umowa na okres próbny
a)

trwa maksymalnie 3 miesiące i nie można jej ponawiać.

to umowa na czas nieokreślony i można ją ponawiać.

to umowa na zastępstwo, której nie można ponawiać.

jedna z umów cywilno-prawnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Co oznacza skrót CIOP –
a)

Centralny Inspektorat Ośrodków Pracy.

Centralny Instytut Ochrony Pracy.

Celny Instytut Ochrony Pracy.

Centralną Inspekcję Ochrony Pracy.

Zagrożenia pożarowe w kopalni mogą nastąpić
a)

w skutek samozapalenia się węgla.

wdarcia lub niekontrolowanego dopływu wody do wyrobisk górniczych.

w skutek promieniowania jonizującego.

w skutek zapylenia, hałasu i wibracji.

10.

Do podstawowych środków ochrony indywidualnej należą
a)

hełm, rękawice i obuwie ochronne.

maski przeciwpyłowe.

okulary ochronne i maski przeciwpyłowe.

ciśle przylegające ubranie oraz uprzęże i linki bezpieczeństwa.

11.

Choroba kesonowa (dekompresyjna) to
a)

choroba wibracyjna czyli schorzenie mięśni, kości i stawów spowodowane
używaniem narzędzi udarowych.

krzemica płuc spowodowana przez pył krzemionki.

choroba, która powstaje na skutek gwałtownego obniżenia ciśnienia powietrza
i powoduje m.in. silny ból w uszach, zawroty głowy, zatory powietrzne.

pylica płuc, która powstaje przez długotrwałe wdychanie pyłu węglowego

12.

Obowiązkiem pracownika jest:
a)

poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym badaniom lekarskim.

stosować środki ochrony zbiorowej oraz indywidualnej.

wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa
i higieny pracy.

odpowiedzi a, b i c są prawidłowe.

13.

Najważniejszym aktem prawnym regulującym przepisy w zakresie wykonywania prac
geologicznych, wydobywania kopalin ze złóż oraz ich ochrony jest
a)

ustawa – Prawo geologiczne i górnicze z dnia 4 lutego 1994 r. wraz z późniejszymi
zmianami.

Kodeks cywilny.

ustawa o ochronie przeciwpożarowej z dnia 24 sierpnia 1991 r. wraz z późniejszymi
zmianami.

rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie ratownictwa górniczego z dnia
12 czerwca 2002 r. wraz z późniejszymi zmianami.

14.

Aspekty systemu ochrony pracy:
a)

brak nieakceptowalnego ryzyka szkód.

prawny czyli prawo pracy i jego źródła.

organizacyjny czyli podmioty działające w systemie.

odpowiedzi b i c są prawidłowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15.

Zatrucie chemiczne może nastąpić
a)

drogą oddechowa.

przez skórę.

drogą pokarmową.

odpowiedzi a, b i c są prawidłowe.

16.

Znak dopuszczenia GG dotyczy
a)

sprzętu strzałowego.

systemów budowy przeciwwybuchowej.

maszyn i urządzeń mechanicznych oraz taśm przenośnikowych.

systemów w wykonaniu normalnym oraz maszyn i urządzeń elektrycznych.

17.

Gaśnica wypełniona cieczą o bardzo niskiej temperaturze parowania, w trakcie gaszenia
wydzielająca gazy szkodliwe dla zdrowia. Obecnie wycofana z użycia to gaśnica
a)

pianowa.

halonowa.

proszkowa.

niegowa.

18.

Do wyrobów nie podlegających procedurze dopuszczeniowej należą
a)

elementy górniczych wyciągów szybowych.

sprzęt strzałowy.

wyroby stosowania w wyrobiskach podziemnych zakładów górniczych.

rodki transportu takie jak samochód osobowy, rower.

19.

Przystępując do udzielania pomocy przedlekarskiej poszkodowanemu, należy sprawdzić
kolejno
a)

przytomność, krążenie, oddech.

przytomność, oddech, krążenie

krążenie, oddech, przytomność.

oddech, krążenie, przytomność.

20.

Przedstawiony rysunek oznacza znak
a)

zakazu, zakaz używania otwartego ognia.

zakazu, zakaz gaszenia wodą.

zochrony przeciwpożarowej, drabina wewnętrzna.

ochrony przeciwpożarowej, alarmowy sygnalizator akustyczny.

[10, s. 40]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko................................................................................................

Stosowanie przepisów Kodeksu pracy, Prawa geologicznego i górniczego

Zakreśl poprawną odpowiedź

zadania

Odpowiedź

Punkty

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

Czyż E.: Bezpieczeństwo i higiena pracy dla zasadniczych szkół górniczych.
Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1981

Dyżakowska O. (red.): Bezpieczeństwo i higiena pracy. Poradnik dla pracodawcy. 2004,
Państwowa Inspekcja Pracy, Główny Inspektorat Pracy,

Fijałkowski T.: Kodeks pracy. Wyd. Codex, Warszawa 2007

Goniewicz M., Nowak A., Smutek Z.: Przysposobienie obronne. Wydawnictwo
OPERON, Rumia 2002

Koradecka D. (red.):: Bezpieczeństwo pracy i ergonomia. Tom 1 i 2. Centralny Instytut
Ochrony Pracy, Warszawa 1997

Lubelska S.: Bezpieczeństwo i higiena pracy w górnictwie. Wydawnictwo Uczelniane
Politechnika Lubelska, Lublin 1982

Rączkowski B: BHP w praktyce. Wydawnictwo oddk, Gdańsk 2007

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 kwietnia 2004r. (Dz. U. Nr 99 poz.1003,
Dz. U. Nr 80 poz.695 z 2005 r., Dz. U. Nr 249 poz.1853 z 2007 r.) w sprawie zasad
dopuszczania wyrobów do stosowania w zakładach górniczych, wymagań technicznych
oraz wykaz jednostek upoważnionych do przeprowadzania badań i oceny

Słoma J.: Przysposobienie obronne. Kształcenie w zakresie podstawowym. Podręcznik
dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego, technikum i zasadniczej szkoły
zawodowej. Nowa Era, Warszawa 2004

10.

Słoma J.: Przysposobienie obronne. Kształcenie w zakresie podstawowym. Ćwiczenia.
Nowa Era, Warszawa 2005

11.

Ustawa z dnia 4 lutego 1994r. wraz z późniejszymi zmianami: Prawo geologiczne
i górnicze

12.

Walle M., Jennings N.: Bezpieczeństwo i ochrona zdrowia w małych kopalniach
odkrywkowych. Poradnik. Wyższy Urząd Górniczy, Warszawa 2004

13.

Warno O.: Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach zagrażających życiu. PCK, Warszawa
1994

14.

http://home.agh.edu.pl/~nawstan/wyklad1.html

15.

www.fttwolbrom.com.pl/pdf/pl_/zarys_zmian.pdf

16.

www.komag.gliwice.pl/~komag/index.php?artykul=cmg-ate-ocezg7

17.

www.lex.pl

18.

www.pierwszapomoc.com.pl

19.

www.pip.gov.pl/

20.

www.ratownictwo-mcs.pl/program.php

21.

www.wug.gov.pl

22.

Zarządzenie Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego z dnia 3 sierpnia 1994 r. w sprawie
określenia kryteriów oceny zagrożeń naturalnych oraz trybu zaliczania złóż kopalin, ich
części lub wyrobisk górniczych do poszczególnych stopni zagrożeń.

Literatura metodyczna
1.

Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele
kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

Francuz W. M.: Dydaktyka w nowej szkole zawodowej. Wydawnictwo Politechniki
Krakowskiej, Kraków 2004

Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP, Warszawa 2004

Taraszkiewicz M.: Jak uczyć jeszcze lepiej? Szkoła pełna ludzi. Wydawnictwo Arka,
Poznań 2001