Państwa północy

•

Liao [Kitanowie, Qidan] 907 – 1125

•

Jin [Dżurdżeni, Ruzhen] 1115-1234

•

Xixia [Tanguci] 1032 – 1227

•

Yuan [Mongołowie] 1271-1371

Chiny a Azja Północna

•

Chiny – 80 mln, Azja Płn – 5mln

•

Sprawna dyplomacja Han i Tang wykorzystywała nomadów i zapewniała Chinom pozycję
nadrzędną

•

Szeroki pas terenów przygranicznych o gospodarce mieszanej

•

Federacje plemion a dynastie dziedziczne

•

Liao:

•

Wcześniejsze od Song

•

Federacja plemion

•

Łączyło ludność nomadyczną i osiadłą, dając nomadom bazę rolną

•

Posiadało też oparcie w ufortyfikowanych miastach

•

Zachowało jednak uderzeniową siłę nomadycznej kawalerii

•

Południe – 16 chińskich prefektur [Song – 300]

•

Północ – o wiele większy teren nomadów

•

Zaanektowane terytoria chińskie pod rządami chińskich urzędników

•

Urzędnicy rekrutowani drogą egzaminów

•

Gwardia cesarska [ordo] rekrutowana wśród konnych łuczników północy [oddziały do 600
tys.]

•

Południowa dynastia Song [1127-1279] stolica – Hangzhou

•

Jin:

•

Podbój Chin północnych w XII w. Przez Dżurdżenów [Ruzhen]

•

Ludność państwa ok 45 mln w tym:

•

Dżurdżeni ok 6 mln

•

Kitanowie [po Liao] ok 4 mln

•

Chińczycy 35 mln

•

Konieczność zorganizowania własnej biurokracji

•

1185-1210 – co najmniej 5 tys. Absolwentów

•

Ponadetniczna rola dynastii jako strażników cywilizacji

•

Dążenie do 'prawowitej sukcesji':

•

przejęcie instytucji państwowych

•

kontynuacja obrzędów

•

uznawanie Mandatu Nieba i teorii Dong Zhongshu

•

Uznanie 'prawowitości dynastii' przez następców – Yuan

•

Czynnik sprzyjający – uniwersalizm filozofii Song

•

Naśladownictwo Liao w wykorzystaniu chińskich instytucji [także przeciw opozycji
wewnętrznej]

•

Większa sinizacja:

•

przenosiny na południe

•

przejęcie chińskich obyczajów przez elity dżurdżeńskie

•

Próby 'ratowania dżurdżeńskości':

•

stworzenie pisma i tłumaczenia dzieł

•

osobny system szkolnictwa

•

zakazy sinizacji

•

Xi Xia:

•

Dawni sojusznicy Chin na szlaku Jedwabnym

•

Uznanie formalnej podległości wobec Pięciu Dynastii

•

Kompromis z Song:

•

formalna podległość cesarzowi chińskiemu

•

wysoki trybut ze strony Song

•

Opanowanie dorgi do Azji Centralnej:

•

konflikty z Song i Liao

•

Państwo wasalne Jin

•

konflikt i ostateczne zniszczenie przez Mongołów

•

Mongołowie:

•

Federacja plemion zjednoczona przez geniusza wojskowego – Temudżyna

•

W 1206 r. Temudżyn obwołany wielkim chanem – Czyngis chanem

•

Niebywale sprawny polityk, równie inteligentny co bezwzględny i okrutny

•

Armia mongolska:

•

Szczytowe osiągnięcie nomadycznej kawalerii

•

Połączenie indywidualnej sprawności jeździecko-strzeleckiej z żelazną dyscypliną i
organizacją

•

Militaryzacja społeczeństwa, zerwanie więzi klanowych

•

Podział armii na jednolite, tysiącosobowe jednostki