Cyprian Kamil Norwid BEMA PAMIĘCI ŻAŁOBNY RAPSOD
Rapsod to pieśo sławiąca bohatera. Józef Bem był generałem, uczestnikiem powstania listopadowego, walczył w powstaniu
na Węgrzech, a także w wojskach tureckich. Poeta zastosował w tytule inwersję, by podkreślid ważnośd bohatera lirycznego
i nadad patos stylowi. Autorem słów motta jest Hannibal, wielki wódz kartagioski, co również podnosi rangę pochwały.
Motto mówi o wierności ideałom i wadze przysięgi. Bem reprezentował ideę walki o wolnośd różnych narodów.
Pogrzeb generała w wierszu został wystylizowany na pogrzeb średniowiecznego rycerza:
–nieboszczyk jest ubrany w zbroję;
–pojawiają się gromnice;
–wraz z nim, zgodnie z tradycją rycerską, chowany jest miecz, sokół, koo;
–w kondukcie żałobnym niesione są proporce i flagi;
–w pochodzie idą płaczki żałobne, niosą naczynia, do których zbierają łzy;
–śpiewane są żałobne średniowieczne pieśni religijne.
Idą panny żałobne: jedne, podnosząc ramiona
Ze snopami wonnymi, które wiatr w górze rozrywa,
Drugie, w konchy zbierając łzę, co się z twarzy odrywa,
Inne, drogi szukając, chod przed wiekami zrobiona...
Inne, tłukąc o ziemię wielkie gliniane naczynia,
Czego klekot w pękaniu jeszcze smętności przyczynia.
Korowód jest godzien bohatera, któremu oddaje cześd, nie straszne mu czeluście, nie kooczy swej wędrówki w grobie, lecz
wkracza do uśpionych miast, budzi biernych i struchlałych, pobudza do czynu, bijąc w bramy. Siły do pokonania trudności
czerpią wędrowcy z wielkości bohatera. Można więc powiedzied, że pogrzebowy pochód to marsz ludzi "zarażonych"
ideałami Bema, bojowników o wolnośd i sprawiedliwośd. Bowiem prawdziwa idea nie umiera, lecz budzi narody do czynu.
I powleczem korowód, smęcąc ujęte snem grody,
W bramy bijąc urnami, gwizdając w szczerby toporów,
Aż się mury Jerycha porozwalają jak kłody,
Serca zmdlałe ocucą – pleśo z oczu zgarną narody...
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dalej – dalej – –
Utwór jest doskonały pod względem formalnym, jest to wiersz sylabotoniczny, trocheiczno-daktyliczny.