background image

Cyprian Kamil Norwid  BEMA PAMIĘCI ŻAŁOBNY RAPSOD 

Rapsod to pieśo sławiąca bohatera. Józef Bem był generałem, uczestnikiem powstania listopadowego, walczył w powstaniu 
na Węgrzech, a także w wojskach tureckich. Poeta zastosował w tytule inwersję, by podkreślid ważnośd bohatera lirycznego 
i nadad patos stylowi. Autorem słów motta jest Hannibal, wielki wódz kartagioski, co również podnosi rangę pochwały. 
Motto mówi o wierności ideałom i wadze przysięgi. Bem reprezentował ideę walki o wolnośd różnych narodów. 

Pogrzeb generała w wierszu został wystylizowany na pogrzeb średniowiecznego rycerza: 

–nieboszczyk jest ubrany w zbroję; 

–pojawiają się gromnice; 

–wraz z nim, zgodnie z tradycją rycerską, chowany jest miecz, sokół, koo; 

–w kondukcie żałobnym niesione są proporce i flagi; 

–w pochodzie idą płaczki żałobne, niosą naczynia, do których zbierają łzy; 

–śpiewane są żałobne średniowieczne pieśni religijne. 

Idą panny żałobne: jedne, podnosząc ramiona  

Ze snopami wonnymi, które wiatr w górze rozrywa,  

Drugie, w konchy zbierając łzę, co się z twarzy odrywa,  

Inne, drogi szukając, chod przed wiekami zrobiona...  

Inne, tłukąc o ziemię wielkie gliniane naczynia,  

Czego klekot w pękaniu jeszcze smętności przyczynia. 

Korowód jest godzien bohatera, któremu oddaje cześd, nie straszne mu czeluście, nie kooczy swej wędrówki w grobie, lecz 
wkracza do uśpionych miast, budzi biernych i struchlałych, pobudza do czynu, bijąc w bramy. Siły do pokonania trudności 
czerpią wędrowcy z wielkości bohatera. Można więc powiedzied, że pogrzebowy pochód to marsz ludzi "zarażonych" 
ideałami Bema, bojowników o wolnośd i sprawiedliwośd. Bowiem prawdziwa idea nie umiera, lecz budzi narody do czynu. 

I powleczem korowód, smęcąc ujęte snem grody,  

W bramy bijąc urnami, gwizdając w szczerby toporów,  

Aż się mury Jerycha porozwalają jak kłody,  

Serca zmdlałe ocucą – pleśo z oczu zgarną narody...  

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .  

Dalej – dalej – – 

Utwór jest doskonały pod względem formalnym, jest to wiersz sylabotoniczny, trocheiczno-daktyliczny.