background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 
 
 
 
 

MINISTERSTWO EDUKACJI 

NARODOWEJ 

 
 
 
 
 
Beata Kozińska 
 
 
 
 
 
 
 
 

Sporządzanie i ekspedycja potraw z mięsa zwierząt 
rzeźnych 321[11].Z2.08

 

 
 
 
 
 
 
 

Poradnik dla nauczyciela 

 
 
 
 
 
 
 

 
 
 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy 
Radom 2007
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

Recenzenci: 
dr inż. Jacek Anioła 
dr inż. Aleksandra Kostrzewa-Tarnowska 
 
 
Opracowanie redakcyjne: 
mgr inż. Ewa Superczyńska 
 
 
 
Konsultacja: 
dr hab. inż. Henryk Budzeń 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej  321[11].Z2.08 
„Sporządzanie  i  ekspedycja  potraw  z  mięsa  zwierząt  rzeźnych”,  zawartego  w  modułowym 
programie nauczania dla zawodu dietetyk. 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

SPIS TREŚCI                    
 

1.  Wprowadzenie 

2.  Wymagania wstępne 

3.  Cele kształcenia 

4.  Przykładowe scenariusze zajęć 

7 

5.  Ćwiczenia 

14 

5.1. Sprzęt  kuchenny.  Zmiany  fizykochemiczne  zachodzące  podczas  obróbki 

termicznej. Warunki przechowywania surowców i gotowych potraw 

14 

5.1.1.  Ćwiczenia 

14 

5.2. Sporządzanie i ekspedycja potraw z mięsa zwierząt rzeźnych 

17 

5.2.1.  Ćwiczenia 

17 

5.3. Sporządzanie i ekspedycja potraw z podrobów 

23 

5.3.1.  Ćwiczenia 

23 

5.4. Sporządzanie i ekspedycja potraw z dziczyzny 

28 

5.4.1.  Ćwiczenia 

28 

6.  Ewaluacja osiągnięć ucznia 

32 

7.  Literatura 

46 

 
 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

1.   WPROWADZENIE 

 

Przekazujemy  Państwu  Poradnik  dla  nauczyciela,  który  będzie  pomocny  w  prowadzeniu 

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie dietetyk. 

W poradniku zamieszczono: 

 

wymagania wstępne, 

 

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien opanować podczas zajęć, 

 

przykładowe scenariusze zajęć, 

 

propozycje  ćwiczeń,  które  mają  na  celu  wykształcenie  u  uczniów  umiejętności 
praktycznych, 

 

wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki. 
Wskazane  jest,  aby  zajęcia  dydaktyczne  były  prowadzone  różnymi  metodami  ze 

szczególnym uwzględnieniem: 

 

pokazu z objaśnieniem, 

 

ćwiczeń praktycznych. 

 

tekstu przewodniego, 

 

metody projektów. 
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej 

pracy uczniów do pracy zespołowej. 

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może 

posłużyć  się  zamieszczonymi  w  rozdziale  6  zestawami  zadań  testowych  wielokrotnego 
wyboru. 

W tym rozdziale podano również: 

 

plany testów w formie tabelarycznej, 

 

punktacje zadań, 

 

propozycje norm wymagań, 

 

instrukcje dla nauczyciela, 

 

instrukcje dla ucznia, 

 

karty odpowiedzi, 

 

zestawy zadań testowych. 

 
Bezpieczeństwo i higiena pracy 

W  czasie  pobytu  w  pracowni  należy  bezwzględnie  zwrócić  uwagę  na  przestrzeganie 

regulaminów,  przepisów  bhp  oraz  instrukcji  przeciwpożarowych,  wynikających  z rodzaju 
wykonywanych  prac.  Z  przepisami  tymi  należy  zapoznawać  uczniów  od  początku  trwania 
nauki i należy je bezwzględnie stosować. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

 

Schemat układu jednostek modułowych 

 
 

312[11].Z2 

Produkcja i ekspedycja potraw 

dietetycznych 

321[11].Z2.01 

Zapewnianie jakości zdrowotnej 

żywności i żywienia 

321[11].Z2.02 

Prowadzenie gospodarki 

produktami żywnościowymi 

321[11].Z2.03 

Organizowanie procesów 

technologicznych  

321[11].Z2.04 

Sporządzanie oraz ekspedycja 

potraw z owoców i warzyw 

 

321[11].Z2.05 

Sporządzanie i ekspedycja zup 

oraz sosów  

 

321[11].Z2.06 

Sporządzanie 

i ekspedycja 

potraw z jaj, 

mleka oraz jego 

przetworów  

 

321[11].Z2.07 

Sporządzanie 

i ekspedycja 

potraw z kasz 

i mąki  

 

321[11].Z2.08 

Sporządzanie 

i ekspedycja 

potraw z mięsa 

zwierząt 

rzeźnych  

 

321[11].Z2.09 

Sporządzanie 

i ekspedycja 

potraw  

z drobiu oraz ryb  

321[11].Z2.10 

Sporządzanie i ekspedycja napojów

,

 

deserów oraz dietetycznych wyrobów 

ciastkarskich i kulinarnych z ciast  

 

 

321[11].Z2.11 

Wykorzystanie żywności specjalnego 

przeznaczenia  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

2.  WYMAGANIA WSTĘPNE 

 
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:  

 

zabezpieczać żywność przed zakażeniem mikrobiologicznym, 

 

określać zasady przechowywania żywności, 

 

organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, 

 

utrzymywać czystość i porządek na stanowisku pracy, 

 

dokonywać oceny organoleptycznej surowców i potraw, 

 

stosować zasady zabezpieczania odpadów pokonsumpcyjnych i poprodukcyjnych, 

 

stosować  przepisy  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  sanitarno-epidemiologiczne,  ochrony 
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, 

 

korzystać z różnych źródeł informacji, 

 

klasyfikować produkty spożywcze według pochodzenia i wartości odżywczej, 

 

dokonywać oceny jakości surowców, półproduktów oraz innych wyrobów kulinarnych, 

 

określać  właściwości  przypraw  oraz  ich  zastosowanie  w  procesie  produkcji  potraw 
dietetycznych, 

 

charakteryzować  zmiany  zachodzące  w  produktach  spożywczych  podczas  ich 
przechowywania, 

 

dobierać warunki przechowywania surowców, półproduktów i gotowych wyrobów, 

 

charakteryzować etapy procesu technologicznego, 

 

sporządzać zapotrzebowanie na surowce spożywcze, 

 

przygotowywać  surowce  i  półprodukty  do  prowadzenia  procesów  technologicznych 
zgodnie z recepturą,  

 

dobierać maszyny, urządzenia i narzędzia do rodzaju i wielkości produkcji, 

 

obsługiwać podstawowe maszyny i urządzenia stosowane w gastronomii, 

 

przeprowadzać obróbkę wstępną i termiczną surowców oraz półproduktów, 

 

określać 

wpływ 

procesu 

technologicznego 

na 

wartość 

odżywczą  

i organoleptyczną produktów, 

 

charakteryzować  zmiany  fizykochemiczne  podstawowych  składników  pokarmowych 
podczas obróbki cieplnej surowców,  

  dobierać tłuszcze do metody obróbki cieplnej i rodzaju surowców. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

3.  CELE KSZTAŁCENIA 

 
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

 

 

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, 

 

przestrzegać zasad higieny w procesie produkcyjnym,  

 

określić  wartość  odżywczą  oraz  cechy  jakościowe  mięsa  zwierząt  rzeźnych,  podrobów 
i dziczyzny, 

 

scharakteryzować mikroflorę mięsa zwierząt rzeźnych,  

 

scharakteryzować zmiany zachodzące w mięsie po uboju,  

 

przeprowadzić obróbkę wstępną mięsa zwierząt rzeźnych, podrobów i dziczyzny, 

 

zastosować  różne  techniki  sporządzania  potraw  z  mięsa  zwierząt  rzeźnych,  podrobów 
i dziczyzny, 

 

scharakteryzować  zmiany fizykochemiczne zachodzące podczas obróbki termicznej mięsa 
zwierząt rzeźnych, podrobów i dziczyzny,  

 

sporządzić  podstawowy  asortyment  potraw  z  mięsa  zwierząt  rzeźnych,  podrobów 
i dziczyzny, 

 

sporządzić i garnirować zakąski z mięsa zwierząt rzeźnych, dziczyzny i podrobów, 

 

zaplanować 

dodatki 

do 

potraw 

mięsa 

zwierząt 

rzeźnych, 

podrobów  

i dziczyzny, 

 

przechować  surowce,  półprodukty  i  gotowe  potrawy  z  mięsa  zwierząt  rzeźnych, 
podrobów i dziczyzny,  

 

przedstawić  asortyment  potraw  dietetycznych  z  mięsa  zwierząt  rzeźnych,  podrobów 
i dziczyzny, 

 

zastosować  podstawowe  techniki  podawania  potraw  z  mięsa  zwierząt  rzeźnych, 
podrobów i dziczyzny, 

 

dokonać  oceny  organoleptycznej  potraw  z  mięsa  zwierząt  rzeźnych,  podrobów 
i dziczyzny, 

 

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, sanitarno-epidemiologiczne, ochrony 
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, 

 

skorzystać z różnych źródeł informacji. 

 

 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

4.  PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ 

 

Scenariusz zajęć 1

 

 
Osoba prowadząca 

…………………………………….…………. 

Modułowy program nauczania:   Dietetyk 321[11]  
Moduł: 

Produkcja i ekspedycja potraw dietetycznych 321[11].Z2  

Jednostka modułowa: 

Sporządzanie i ekspedycja potraw z mięsa zwierząt rzeźnych 
321[11].Z2.08 

Temat:   Ocena towaroznawcza mięsa zwierząt rzeźnych. 

Cel ogólny:   Kształtowanie  umiejętności  dokonania  oceny  towaroznawczej  mięsa  zwierząt 

rzeźnych. 

 

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

 

charakteryzować mięso zwierząt rzeźnych, 

 

dokonać oceny towaroznawczej mięsa zwierząt rzeźnych, 

 

określić zastosowanie mięsa zwierząt rzeźnych w gastronomii. 
 

Metody nauczania–uczenia się:  

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

gra dydaktyczna – układanka, 

 

pogadanka. 
 

Formy organizacyjne pracy uczniów: 

 

praca w 2-osobowych grupach. 
 

Czas:  2 godziny dydaktyczne. 

 

Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia, 

 

prezentacja multimedialna, 

 

plansze z podziałem półtusz zwierząt rzeźnych, 

 

foliogramy, tablice, albumy i zdjęcia przedstawiające elementy gastronomiczne i opisujące 
ich charakterystyczne cechy, 

 

gra dydaktyczna – układanka, 

 

materiały biurowe, komputer, drukarka, rzutnik multimedialny, 

 

kolorowe elementy do losowania na 2 osobowe grupy. 
 

Przebieg zajęć: 
1.  Czynności organizacyjne. 
2.  Podanie tematu zajęć. 
3.  Omówienie celów i sposobu realizacji zajęć. 
4.  Omówienie cech towaroznawczych mięsa zwierząt rzeźnych – prezentacja multimedialna. 
5.  Podział na 2-osobowe grupy – losowanie. 
6.  Podanie treści ćwiczenia:  

Nazwij  części  półtuszy  cielęcej,  a  następnie  przyporządkuj  im  zdjęcia  i  ich  cechy 
charakterystyczne. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

7.  Omówienie przez nauczyciela sposobu wykonania ćwiczenia. 
8.  Rozdanie materiałów gry dydaktycznej (załącznik 1.). 
9.  Wykonanie ćwiczenia: 

 

uczniowie  zapoznają  się  z  foliogramami,  tablicami,  albumami  i  zdjęciami 
przedstawiającymi podział półtusz oraz zdjęciami elementów gastronomicznych,  

 

uczniowie  w  grupach  przyporządkowują  nazwy  elementów  gastronomicznych 
częściom półtuszy (układanka), 

 

uczniowie  w  grupach  przyporządkowują  nazwom  elementów  gastronomicznych  ich 
zdjęcia i ich cechy charakterystyczne. 

10.  Prezentacja wyników i ich omówienie na forum grupy. 

 

Zakończenie zajęć 

 

uczniowie  oceniają  poszczególne  prezentacje  za  pomocą  kwestionariusza  oceny  
(załącznik 2), 

 

nauczyciel podsumowuje wyniki kwestionariusza oraz przebieg całych zajęć, wskazując na 
zaangażowanie uczniów i uzyskane efekty. 

 

Praca domowa 

 

wyszukaj  w  literaturze  lub  Internecie  przykłady  potraw  z  mięsa  zwierząt  rzeźnych 
mających zastosowanie w dietetyce.  

 

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

 

anonimowa  ankieta  dotycząca  atrakcyjności  i  przydatności  zajęć  prowadzonych  metodą 
gry dydaktycznej.  

 

Załączniki  

 

Załącznik 1 

Do gry dydaktycznej wykorzystać rys. 1. i tabelę 1., którą należy pociąć i zastosować jako 

elementy układanki. 
 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Rys do ćwiczenia  

Podział półtuszy cielęcej na części zasadnicze [opr. własne na podstawie 8, cz. 2, s. 351] 

 

10 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

Tabela do ćwiczenia 

Charakterystyka i zastosowanie elementów gastronomicznych z mięsa cielęcego [opracowanie własne] 

Element 

gastronomiczny  

Cechy 

charakterystyczne 

udziec - dzieli się na trzy frykanda: 

Element 

gastronomiczny  

Cechy 

charakterystyczne 

frykando I 

 

 

Tkanka mięsna, 
delikatna, soczysta, 
jędrna, mięśnie 
grube, obrośnięte 
z zewnątrz błonami 

nerkówka 

 

Mięso delikatne, 
drobno włókniste, 
soczyste, miękkie, 
pokryte z zewnątrz 
powięziami, 
niekiedy obrośnięte 
tłuszczem 

frykando II 

 

Grube pęczki mięśni 
poprzerastane 
powięziami, tkanka 
mięsna, delikatna 

górka 

Mięśnie spoiste, 
jędrne o delikatnej 
strukturze, od 
zewnątrz pokryte 
warstwą powięzi 

frykando III 

 

Cienka warstwa 
mięśni obrośnięta 
z zewnątrz grubymi 
powięziami 

mostek 

 

Cienkie i wiotkie 
warstwy mięśni 
przerośnięte 
grubymi 
powięziami, dużo 
tkanki chrzęstnej 

łopatka 

 

Mięśnie płaskie, 
przerośnięte tkanką 
łączną 

Szyja 

Mięśnie 
przerośnięte 
błonami i ścięgnami 

łata 

 

 

 

Cienka warstwa 
mięśni przerośnięta 
błonami i ścięgnami 

gicz przednia i tylna 

 

Bardzo słabo 
umięśniona, dużo 
powięzi i ścięgien 

karkówka 

 

 

 

Tkanka mięśniowa 
spoista, 
poprzerastana 
błonami i ścięgnami 

ogon 

 

Umięśnienie 
minimalne, dużo 
chrząstek i powięzi 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

10 

Załącznik 2 

Kwestionariusz – ocena prezentacji 

 

1. Czy prezentacja miała wstęp, rozwinięcie i zakończenie? 

 

tak

 

nie

 

6 5 4 3 2 1 

 

2. Czy prezentacja była zrozumiała? 

 

tak 

nie

 

6 5 4 3 2 1 

 

3. Czy prezentacja była ciekawa? 

 

tak 

nie

 

6 5 4 3 2 1 

 

4. Czy prezentacja była poprawna? 

 

tak

 

nie

 

6 5 4 3 2 1 

 

5. Czy prezenterzy swobodnie korzystali z przygotowanych przez siebie pomocy? 

 

tak

 

nie

 

6 5 4 3 2 1 

 

Ogólna liczba punktów ……………………… 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

11 

Scenariusz zajęć 2  

 

Osoba prowadząca 

…………………………………….…………. 

Modułowy program nauczania:   Dietetyk 321[11]  
Moduł: 

Produkcja i ekspedycja potraw dietetycznych 321[11].Z2  

Jednostka modułowa: 

Sporządzanie i ekspedycja potraw z mięsa zwierząt rzeźnych 
321[11].Z2.08 

Temat:   Sporządzanie dietetycznych potraw gotowanych z mięsa zwierząt rzeźnych.  

Cel ogólny:   

Kształtowanie umiejętności sporządzania dietetycznych potraw gotowanych 

z mięsa zwierząt rzeźnych. 

 

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

 

wymienić dietetyczne potrawy gotowane z mięsa zwierząt rzeźnych, 

 

zorganizować stanowisko pracy, 

 

dobrać naczynia i urządzenia,  

 

zastosować zasady bhp, 

 

sporządzić wybraną potrawę, 

 

dobrać dodatki, 

 

zaproponować sposób garnirowania i podania potrawy. 

 

Metody nauczania–uczenia się:  

 

pogadanka, 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenie praktyczne. 

 

Formy organizacyjne pracy uczniów: 

 

praca w grupach 2-osobowych. 

 

Czas:  4 godziny dydaktyczne. 

 

Środki dydaktyczne:  

 

poradnik dla ucznia, literatura dotycząca potraw z mięsa zwierząt rzeźnych, 

 

receptury dietetycznych potraw gotowanych z mięsa zwierząt rzeźnych, 

 

surowce zgodnie z recepturami, 

 

narzędzia, sprzęt i urządzenia do sporządzania potrawy gotowanej, 

 

zastawa stołowa do podania potrawy, 

 

karty oceny organoleptycznej. 

 
Przebieg zajęć: 
1.  Czynności organizacyjne. 
2.  Podanie tematu zajęć. 
3.  Omówienie celów i sposobu realizacji zajęć. 
4.  Omówienie potraw gotowanych z mięsa zwierząt rzeźnych. 
5.  Podział na 2-osobowe grupy. 
6.  Podanie treści ćwiczenia: 

Sporządź  dietetyczną  potrawę  gotowaną  z  mięsa  zwierząt  rzeźnych,  zaplanuj  dodatki 
(według  receptur  wybranych  z literatury),  zaproponuj  sposób  dekoracji  i  podania.  Do 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

12 

wykonania  ćwiczenia  przystąp  po  uzasadnieniu  wyboru  i uzyskaniu  akceptacji  przez 
nauczyciela. 

7.  Zorganizowanie stanowiska pracy – dobór narzędzi, odważenie surowców. 
8.  Wykonanie ćwiczenia.  

Uczeń: 

 

zapoznaje  się  z  materiałem  nauczania  z  poradnika  dla  ucznia,  recepturami  oraz 
poszerza  wiadomości  z  literatury,  w  zakresie  garnirowania  i  sposobów  podawania 
potraw gotowanych z mięsa zwierząt rzeźnych, 

 

wybiera  odpowiednie  receptury  potrawy  gotowanej  z  mięsa  zwierząt  rzeźnych 
i dodatków, 

 

przygotowuje stanowisko pracy, 

 

przygotowuje odpowiednie narzędzia i sprzęt kuchenny,  

 

dobiera i odważa surowce, 

 

przeprowadza obróbkę wstępną mięsa drobiu i pozostałych surowców, 

 

sporządza potrawę gotowaną i dodatki według receptur, 

 

proponuje sposób garnirowania i podania potrawy, 

 

porządkuje stanowisko pracy, 

 

na  forum  grupy  prezentuje  potrawę,  uzasadnia  dobór  dodatków  skrobiowych 
i witaminowych. 

9.  Ocena organoleptyczna potrawy na podstawie karty oceny (Załącznik 1). 
 
Uwaga!
  Nauczyciel  w  trakcie  zajęć  zwraca  uwagę  na  zachowanie  higieny  i  zasad  bhp, 
nadzoruje pracę uczniów, koryguje błędy, pomaga w realizacji ćwiczenia. 
 
Zakończenie zajęć 

 

uczniowie oceniają potrawę, 

 

nauczyciel podsumowuje pracę grup i efekt końcowy wykonanych ćwiczeń. 

 
Praca domowa 

Sporządź notatkęo zasadach sporządzania potraw dietetycznych. 

 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach 

 

uczniowie odpowiadają na karteczkach na dwa pytania: 

1.  Co Ci się podobało w zajęciach? 
2.  Co należy poprawić? 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

13 

Załączniki 
 
Załącznik 1 

Karta oceny organoleptycznej 

 

1. Smak potrawy 

 

  bardzo dobry                                                             zły 

6 5 4 3 2 1 

 

2. Wygląd potrawy, sposób podania 

 

atrakcyjny                                                   nieatrakcyjny  

6 5 4 3 2 1 

 

3. Dobór dodatków 

 

 prawidłowy                                                   nieprawidłowy  

6 5 4 3 2 1 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

14 

5.  ĆWICZENIA 

 

5.1.  Sprzęt  kuchenny.  Zmiany  fizykochemiczne  zachodzące 

podczas  obróbki  termicznej.  Warunki  przechowywania 
surowców, półproduktów i gotowych potraw 

 

5.1.1.  Ćwiczenia  

 

Ćwiczenie 1 

Dobierz  narzędzia,  sprzęt  i  urządzenia  niezbędne  do  sporządzenia  wybranej  potrawy 

z mięsa  zwierząt  rzeźnych,  zgodnie  z  recepturą dla 4 i 500  osób.  Zestaw  je w tabeli  opisując 
ich wykorzystanie.  
 

Wskazówki do realizacji  
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób realizacji 

ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 lub 3 osobowych (dobór grup 
na  zasadzie  losowania)  indywidualnie.  Do  wykonania  ćwiczenia  uczeń  przystępuje  po 
uzasadnieniu i uzyskaniu akceptacji wyboru receptur przez nauczyciela. Wykonanie ćwiczenia 
przez uczniów powinno być zakończone pogadanką podsumowującą. 

Przed  i  w  trakcie  wykonania  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  przypominać  zasady  bhp, 

zwracać  uwagę  na  przestrzeganie  zasad  higieny,  zasad  użytkowania  narzędzi  i  sprzętu 
dostępnego w pracowni. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z recepturami, 
2)  wybrać  recepturę  potrawy,  do  wykonania  której  masz  dobrać  narzędzia,  sprzęt 

i urządzenia, 

3)  zgromadzić na stanowisku pracy narzędzia i sprzęt niezbędny do wykonania potrawy, 
4)  wpisać do tabeli nazwy wybranych narzędzi, sprzętu i urządzeń, 
5)  dokonać analizę zestawienia i opisać wykorzystanie narzędzi, sprzętu i urządzeń, 
6)  uporządkować stanowisko pracy, 
7)  zaprezentować na forum grupy wyniki pracy. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

pogadanka. 

 

Środki dydaktyczne: 

  poradnik dla ucznia,  

  receptury, 

  katalogi ze sprzętem, narzędziami i urządzeniami stosowanymi w gastronomii, 

  sprzęt i urządzenia znajdujące się w pracowni, 

  materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki), 

  komputer z oprogramowaniem, 

  rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

15 

Ćwiczenie 2 

Przeprowadź  badanie  warunków  przechowywania  mięsa  zwierząt  rzeźnych  w chłodni lub 

lodówce, wykorzystując kartę kontroli temperatury i kartę kontroli wilgotności. 

 

Wskazówki do realizacji  
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób realizacji 

ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 lub 3 osobowych (dobór grup 
na  zasadzie  losowania)  indywidualnie.  Do  wykonania  ćwiczenia  uczeń  przystępuje  po 
uzasadnieniu i uzyskaniu akceptacji wyboru receptur przez nauczyciela.  

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z kartą kontroli temperatury i wilgotności, 
2)  zapoznać się z instrukcją obsługi termometru i higrometru, 
3)  dokonać odczytów temperatury i wilgotności w chłodni, 
4)  wyniki odczytów zanotować w kartach kontroli, 
5)  zaprezentować wyniki pracy na forum grupy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pogadanka, 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

  poradnik dla ucznia, 

  karty kontroli temperatury i wilgotności, 

  sprzęt do wykonania ćwiczenia (termometr, higrometr), 

 

materiały piśmiennicze, 

 

literatura z rozdziału 7. 

 

Ćwiczenie 3 

Sporządź  zapotrzebowanie  na  surowce  i  półprodukty potrzebne  do  wykonania  3  potraw: 

z mięsa  zwierząt  rzeźnych  z  dodatkami,  na  5,  75  i  300  porcji  (według  receptur  wybranych 
z literatury). Do wykonania ćwiczenia przystąp po uzasadnieniu wyboru i uzyskaniu akceptacji 
przez nauczyciela.  

 

Wskazówki do realizacji  
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób realizacji 

ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 lub 3 osobowych (dobór grup 
na zasadzie losowania) indywidualnie.  

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien:  

1)  zapoznać się z recepturami potraw z mięsa zwierząt rzeźnych, 
2)  wybrać receptury każdej z potraw,  
3)  przeanalizować skład surowcowy potraw i dodatków, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

16 

4)  sporządzić  zapotrzebowanie  na  surowce  i  półprodukty  na  5,  75  i  300  porcji  dla  każdej 

z potraw, 

5)  zaprezentować na forum grupy wyniki pracy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia. 
 
Środki dydaktyczne: 

  poradnik dla ucznia,  

  receptury, 

  materiały piśmiennicze (arkusze papieru format A1 i A4, kolorowe pisaki), 

  komputer z oprogramowaniem, 

  rzutnik multimedialny lub rzutnik pisma, drukarka i folie. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

17 

5.2.  Sporządzanie  i  ekspedycja  potraw  z mięsa  zwierząt 

rzeźnych 

 

5.2.1.  Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

W  kartach  menu  i  jadłospisach  dekadowych  wyszukaj  przykłady  potraw  dietetycznych 

sporządzanych z mięsa zwierząt rzeźnych. 

 

 

Wskazówki do realizacji  
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób realizacji 

ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 lub 3 osobowych (dobór grup 
na zasadzie losowania) indywidualnie.  

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  wyszukać  w  kartach  menu  i  jadłospisach  dekadowych  (literatura,  Internet)  przykłady 

potraw dietetycznych sporządzanych z mięsa zwierząt rzeźnych, 

2)  przeanalizować wybrane potrawy pod kątem doboru surowca i metod obróbki cieplnej, 
3)  zaproponować dodatki do potraw wybranych z kart menu oraz sposoby podania potraw, 
4)  zaprezentować na forum grupy wyniki pracy. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pogadanka, 

 

ćwiczenia. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia,  

 

karty menu, 

 

jadłospisy dekadowe, 

 

materiały piśmiennicze (arkusze papieru formatu A1 i A4, pisaki), 

 

komputer z oprogramowaniem, dostępem do Internetu i drukarką, 

 

literatura dotycząca potraw z mięsa zwierząt rzeźnych. 

 
Ćwiczenie 2   

Sporządź  dietetyczną  potrawę  gotowaną  z  mięsa  zwierząt  rzeźnych,  zaplanuj  dodatki 

(według  receptur  wybranych  z  literatury),  zaproponuj  sposób  dekoracji  i  podania. 
Do wykonania  ćwiczenia  przystąp  po  uzasadnieniu  wyboru  i  uzyskaniu  akceptacji  przez 
nauczyciela. 

 
Wskazówki do realizacji  
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób realizacji 

ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 lub 3 osobowych (dobór grup 
na zasadzie losowania) indywidualnie. Nauczyciel powinien dodatkowo wykonać samodzielny 
pokaz z instruktażem. Do wykonania ćwiczenia uczeń przystępuje po uzasadnieniu i uzyskaniu 
akceptacji  wyboru  receptur  przez  nauczyciela.  Wykonanie  ćwiczenia przez uczniów powinno 
być zakończone pogadanką podsumowującą. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

18 

Przed  i  w  trakcie  wykonania  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  przypominać  zasady  bhp, 

zwracać  uwagę  na  przestrzeganie  zasad  higieny,  zasad  użytkowania  narzędzi  i  sprzętu 
dostępnego w pracowni. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać  się  z  materiałem  nauczania  dotyczącym  garnirowania  i  sposobów  podawania 

potraw),  

2)  zapoznać się z recepturami potraw z mięsa gotowanego, 
3)  wybrać odpowiednie receptury potrawy dietetycznej i dodatków, 
4)  przygotować stanowisko pracy, 
5)  przygotować odpowiednie narzędzia i sprzęt kuchenny,  
6)  dobrać i odważyć surowce, 
7)  zabezpieczyć surowce łatwo psujące się umieszczając w odpowiednich warunkach, 
8)  przeprowadzić ocenę towaroznawczą oraz ocenę jakości surowca mięsnego, 
9)  przeprowadzić obróbkę wstępną mięsa i pozostałych surowców, 
10)  sporządzić potrawę gotowaną i dodatki wg receptur, 
11)  przygotować  elementy  dekoracyjne  oraz  zaproponować  sposób  garnirowania  i  podania 

potrawy, 

12)  uporządkować stanowisko pracy, 
13)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną potrawy,  
14)  zaprezentować  potrawę  na  forum  grupy,  uzasadnić  dobór  dodatków  skrobiowych 

i witaminowych  oraz  omówić  wyniki  oceny  jakości  surowca  mięsnego  i  oceny 
organoleptycznej potrawy, 

15)  uporządkować stanowisko pracy po prezentacji i ocenie organoleptycznej potrawy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia,  

 

receptury dietetycznych potraw gotowanych z mięsa i dodatków, 

 

surowce zgodnie z recepturami, 

 

narzędzia, sprzęt i urządzenia do sporządzania potrawy gotowanej z mięsa, 

 

zastawa stołowa do podania potrawy, 

 

karty oceny surowca mięsnego, 

 

karty oceny organoleptycznej. 

 
Ćwiczenie 3   

Sporządź  dietetyczną  potrawę  duszoną,  zaplanuj  dodatki  (według  receptur  wybranych 

z literatury),  zaproponuj  sposób  dekoracji  i podania.  Do  wykonania  ćwiczenia  przystąp  po 
uzasadnieniu wyboru i uzyskaniu akceptacji przez nauczyciela. 

 
Wskazówki do realizacji  
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób realizacji 

ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 lub 3 osobowych (dobór grup 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

19 

na  zasadzie  losowania)  indywidualnie.  Nauczyciel  powinien  dodatkowo  zaprezentować  i 
omówić  film  dydaktyczny  o  charakterze  instruktażowym.  Do  wykonania  ćwiczenia  uczeń 
przystępuje po uzasadnieniu i uzyskaniu akceptacji wyboru receptur przez nauczyciela.  

Przed  i  w  trakcie  wykonania  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  przypominać  zasady  bhp, 

zwracać  uwagę  na  przestrzeganie  zasad  higieny,  zasad  użytkowania  narzędzi  i  sprzętu 
dostępnego w pracowni. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać  się  z  materiałem  nauczania  dotyczącym  garnirowania  i  sposobów  podawania 

potraw), 

2)  zapoznać się z recepturami potraw z mięsa duszonego,  
3)  wybrać odpowiednie receptury potrawy dietetycznej i dodatków, 
4)  przygotować stanowisko pracy, 
5)  przygotować odpowiednie narzędzia i sprzęt kuchenny,  
6)  dobrać i odważyć surowce, 
7)  zabezpieczyć surowce łatwo psujące się umieszczając w odpowiednich warunkach, 
8)  przeprowadzić ocenę towaroznawczą oraz ocenę jakości surowca mięsnego, 
9)  przeprowadzić obróbkę wstępną mięsa i pozostałych surowców, 
10)  sporządzić potrawę i dodatki wg receptur, 
11)  przygotować  elementy  dekoracyjne  oraz  zaproponować  sposób  garnirowania  i  podania 

potrawy, 

12)  uporządkować stanowisko pracy, 
13)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną potrawy,  
14)  zaprezentować  potrawę  na  forum  grupy,  uzasadnić  dobór  dodatków  skrobiowych 

i witaminowych  oraz  omówić  wyniki  oceny  jakości  surowca  mięsnego  i  oceny 
organoleptycznej potrawy, 

15)  uporządkować stanowisko pracy po prezentacji i ocenie organoleptycznej potrawy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia,  

 

receptury dietetycznych potraw duszonych z mięsa i dodatków, 

 

surowce zgodnie z recepturami, 

 

narzędzia, sprzęt i urządzenia do sporządzania potrawy duszonej z mięsa, 

 

zastawa stołowa do podania potrawy, 

 

karty oceny surowca mięsnego, 

 

karty oceny organoleptycznej. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

20 

Ćwiczenie 4   

Sporządź  dietetyczną  potrawę  pieczoną  z  mięsa  zwierząt  rzeźnych,  zaplanuj  dodatki 

(według  receptur  wybranych  z  literatury),  zaproponuj  sposób  dekoracji  i  podania.  Do 
wykonania  ćwiczenia  przystąp  po  uzasadnieniu  wyboru  i  uzyskaniu  akceptacji  przez 
nauczyciela. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób realizacji 

ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 lub 3 osobowych (dobór grup 
na zasadzie losowania) indywidualnie. Nauczyciel powinien dodatkowo wykonać samodzielny 
pokaz z instruktażem. Do wykonania ćwiczenia uczeń przystępuje po uzasadnieniu i uzyskaniu 
akceptacji  wyboru  receptur  przez  nauczyciela.  Wykonanie  ćwiczeń  przez  uczniów  powinno 
być zakończone pogadanką podsumowującą. 

Przed  i  w  trakcie  wykonania  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  przypominać  zasady  bhp, 

zwracać  uwagę  na  przestrzeganie  zasad  higieny,  zasad  użytkowania  narzędzi  i  sprzętu 
dostępnego w pracowni. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać  się  z  materiałem  nauczania  dotyczącym  garnirowania  i  sposobów  podawania 

potraw), 

2)  zapoznać się z recepturami potraw z mięsa pieczonego, 
3)  wybrać odpowiednie receptury potrawy pieczonej z mięsa i dodatków, 
4)  przygotować stanowisko pracy, 
5)  przygotować odpowiednie narzędzia i sprzęt kuchenny,  
6)  dobrać i odważyć surowce, 
7)  zabezpieczyć surowce łatwo psujące się umieszczając w odpowiednich warunkach, 
8)  przeprowadzić ocenę towaroznawczą oraz ocenę jakości surowca mięsnego, 
9)  przeprowadzić obróbkę wstępną mięsa i pozostałych surowców, 
10)  sporządzić potrawę pieczoną i dodatki wg receptur, 
11)  przygotować  elementy  dekoracyjne  oraz  zaproponować  sposób  garnirowania  i  podania 

potrawy, 

12)  uporządkować stanowisko pracy, 
13)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną potrawy,  
14)  zaprezentować  potrawę  na  forum  grupy,  uzasadnić  dobór  dodatków  skrobiowych 

i witaminowych  oraz  przedstawić  wyniki  oceny  jakości  surowca  mięsnego  i  oceny 
organoleptycznej potrawy, 

15)  uporządkować stanowisko pracy po prezentacji i ocenie organoleptycznej potrawy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia,  

 

receptury potraw pieczonych z mięsa i dodatków, 

 

surowce zgodnie z recepturami, 

 

narzędzia, sprzęt i urządzenia do sporządzania potrawy pieczonej z mięsa, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

21 

 

zastawa stołowa do podania potrawy, 

 

karty oceny surowca mięsnego, 

 

karty oceny organoleptycznej. 

 
Ćwiczenie 5   

Sporządź  dietetyczną  zakąskę  z  mięsa  zwierząt  rzeźnych,  zaplanuj  dodatki  (według 

receptur  wybranych  z  literatury),  zaproponuj  sposób  dekoracji  i  podania.  Do  wykonania 
ćwiczenia przystąp po uzasadnieniu wyboru i uzyskaniu akceptacji przez nauczyciela. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób realizacji 

ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 lub 3 osobowych (dobór grup 
na zasadzie losowania) indywidualnie. Nauczyciel powinien dodatkowo wykonać samodzielny 
pokaz z instruktażem. Do wykonania ćwiczenia uczeń przystępuje po uzasadnieniu i uzyskaniu 
akceptacji  wyboru  receptur  przez  nauczyciela.  Wykonanie  ćwiczeń  przez  uczniów  powinno 
być zakończone pogadanką podsumowującą. 

Przed  i  w  trakcie  wykonania  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  przypominać  zasady  bhp, 

zwracać  uwagę  na  przestrzeganie  zasad  higieny,  zasad  użytkowania  narzędzi  i  sprzętu 
dostępnego w pracowni. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać  się  z  materiałem  nauczania  dotyczącym  garnirowania  i  sposobów  podawania 

potraw), 

2)  zapoznać się z recepturami zakąsek dietetycznych, 
3)  wybrać odpowiednie receptury zakąsek z mięsa i dodatków, 
4)  przygotować stanowisko pracy, 
5)  przygotować odpowiednie narzędzia i sprzęt kuchenny,  
6)  dobrać i odważyć surowce, 
7)  zabezpieczyć surowce łatwo psujące się umieszczając w odpowiednich warunkach, 
8)  przeprowadzić ocenę towaroznawczą oraz ocenę jakości surowca mięsnego, 
9)  przeprowadzić obróbkę wstępną mięsa i pozostałych surowców, 
10)  sporządzić zakąskę i dodatki wg receptur, 
11)  przygotować  elementy  dekoracyjne  oraz  zaproponować  sposób  garnirowania  i  podania 

potrawy, 

12)  uporządkować stanowisko pracy, 
13)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną potrawy,  
14)  zaprezentować  potrawę  na  forum  grupy,  uzasadnić  dobór  dodatków  skrobiowych 

i witaminowych  oraz  przedstawić  wyniki  oceny  jakości  surowca  mięsnego  i  oceny 
organoleptycznej potrawy, 

15)  uporządkować stanowisko pracy po prezentacji i ocenie organoleptycznej potrawy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

22 

Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia,  

 

receptury zakąsek z mięsa i dodatków, 

 

surowce zgodnie z recepturami, 

 

narzędzia, sprzęt i urządzenia do sporządzania zakąski z mięsa, 

 

zastawa stołowa do podania potrawy, 

 

karty oceny surowca mięsnego, 

 

karty oceny organoleptycznej. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

23 

5.3.  Sporządzanie i ekspedycja potraw z podrobów 

 

5.3.1.  Ćwiczenia 

 

Ćwiczenie 1   

W  kartach  menu  i  jadłospisach  dekadowych  wyszukaj  przykłady  potraw  dietetycznych 

sporządzanych z podrobów. 

 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób realizacji 

ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 lub 3 osobowych (dobór grup 
na zasadzie losowania) indywidualnie.  

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  wyszukać  w  kartach  menu  i  jadłospisach  dekadowych  (literatura,  Internet)  przykłady 

potraw dietetycznych sporządzanych z podrobów, 

2)  przeanalizować wybrane potrawy pod kątem doboru surowca i metod obróbki cieplnej, 
3)  zaproponować dodatki do potraw wybranych z kart menu oraz sposoby podania potraw, 
4)  zaprezentować na forum grupy wyniki pracy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pogadanka, 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia,  

 

literatura dotycząca potraw dietetycznych z podrobów, 

 

karty menu, 

 

jadłospisy dekadowe, 

 

materiały piśmiennicze (arkusze papieru formatu A1 i A4, pisaki), 

 

komputer z oprogramowaniem, dostępem do Internetu i drukarką. 
 

Ćwiczenie 2 

Sporządź  dietetyczną  potrawę  gotowaną z podrobów, zaplanuj dodatki (według receptur 

wybranych  z  literatury),  zaproponuj  sposób  dekoracji  i podania.  Do  wykonania  ćwiczenia 
przystąp po uzasadnieniu wyboru i uzyskaniu akceptacji przez nauczyciela. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób realizacji 

ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 lub 3 osobowych (dobór grup 
na zasadzie losowania) indywidualnie. Nauczyciel powinien dodatkowo wykonać samodzielny 
pokaz z instruktażem. Do wykonania ćwiczenia uczeń przystępuje po uzasadnieniu i uzyskaniu 
akceptacji  wyboru  receptur  przez  nauczyciela.  Wykonanie  ćwiczeń  przez  uczniów  powinno 
być zakończone pogadanką podsumowującą. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

24 

Przed  i  w  trakcie  wykonania  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  przypominać  zasady  bhp, 

zwracać  uwagę  na  przestrzeganie  zasad  higieny,  zasad  użytkowania  narzędzi  i  sprzętu 
dostępnego w pracowni. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać  się  z  materiałem  nauczania  dotyczącym  garnirowania  i  sposobów  podawania 

potraw), 

2)  zapoznać się z recepturami potraw gotowanych z podrobów, 
3)  wybrać odpowiednie receptury potrawy gotowanej z podrobów i dodatków, 
4)  przygotować stanowisko pracy, 
5)  przygotować odpowiednie narzędzia i sprzęt kuchenny,  
6)  dobrać i odważyć surowce, 
7)  przeprowadzić ocenę towaroznawczą oraz ocenę jakości podrobów, 
8)  przeprowadzić obróbkę wstępną podrobów i pozostałych surowców, 
9)  sporządzić potrawę gotowaną i dodatki wg receptur, 
10)  przygotować  elementy  dekoracyjne  oraz  zaproponować  sposób  garnirowania  i  podania 

potrawy, 

11)  uporządkować stanowisko pracy, 
12)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną potrawy,  
13)  zaprezentować  potrawę  na  forum  grupy,  uzasadnić  dobór  dodatków  skrobiowych 

i witaminowych  oraz  przedstawić  wyniki  oceny  jakości  podrobów  i  oceny 
organoleptycznej potrawy, 

14)  uporządkować stanowisko pracy po prezentacji i ocenie organoleptycznej potrawy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia, literatura, 

 

receptury potraw gotowanych z podrobów i dodatków, 

 

surowce zgodnie z recepturami, 

 

narzędzia, sprzęt i urządzenia do sporządzania potrawy gotowanej z podrobów, 

 

zastawa stołowa do podania potrawy, 

 

karty oceny podrobów, 

 

karty oceny organoleptycznej. 
 

Ćwiczenie 3 

Sporządź  dietetyczną  potrawę  duszoną  z  podrobów,  zaplanuj  dodatki  (według  receptur 

wybranych  z literatury),  zaproponuj  sposób  dekoracji  i  podania.  Do  wykonania  ćwiczenia 
przystąp po uzasadnieniu wyboru i uzyskaniu akceptacji przez nauczyciela. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób realizacji 

ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 lub 3 osobowych (dobór grup 
na zasadzie losowania) indywidualnie. Nauczyciel powinien dodatkowo wykonać samodzielny 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

25 

pokaz z instruktażem. Do wykonania ćwiczenia uczeń przystępuje po uzasadnieniu i uzyskaniu 
akceptacji  wyboru  receptur  przez  nauczyciela.  Wykonanie  ćwiczenia  przez  uczniów powinno 
być zakończone pogadanką podsumowującą. 

Przed  i  w  trakcie  wykonania  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  przypominać  zasady  bhp, 

zwracać  uwagę  na  przestrzeganie  zasad  higieny,  zasad  użytkowania  narzędzi  i  sprzętu 
dostępnego w pracowni. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać  się  z  materiałem  nauczania  dotyczącym  garnirowania  i  sposobów  podawania 

potraw), 

2)  zapoznać się z recepturami dietetycznych potraw duszonych z podrobów, 
3)  wybrać odpowiednie receptury potrawy duszonej z podrobów i dodatków, 
4)  przygotować stanowisko pracy, 
5)  przygotować odpowiednie narzędzia i sprzęt kuchenny,  
6)  dobrać i odważyć surowce, 
7)  przeprowadzić ocenę towaroznawczą oraz ocenę jakości podrobów, 
8)  przeprowadzić obróbkę wstępną podrobów i pozostałych surowców, 
9)  sporządzić potrawę duszoną i dodatki wg receptur, 
10)  przygotować  elementy  dekoracyjne  oraz  zaproponować  sposób  garnirowania  i  podania 

potrawy, 

11)  uporządkować stanowisko pracy, 
12)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną potrawy,  
13)  zaprezentować  potrawę  na  forum  grupy,  uzasadnić  dobór  dodatków  skrobiowych 

i witaminowych  oraz  przedstawić  wyniki  oceny  jakości  podrobów  i  oceny 
organoleptycznej potrawy, 

14)  uporządkować stanowisko pracy po prezentacji i ocenie organoleptycznej potrawy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 
Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia,  

 

receptury potraw duszonych z podrobów i dodatków, 

 

surowce zgodnie z recepturami, 

 

narzędzia, sprzęt i urządzenia do sporządzania potrawy duszonej z podrobów, 

 

zastawa stołowa do podania potrawy, 

 

karty oceny podrobów, 

 

karty oceny organoleptycznej. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

26 

Ćwiczenie 4   

Sporządź dietetyczną zakąskę z podrobów, zaplanuj dodatki (według receptur wybranych 

z literatury),  zaproponuj  sposób  dekoracji  i  podania.  Do  wykonania  ćwiczenia  przystąp  po 
uzasadnieniu wyboru i uzyskaniu akceptacji przez nauczyciela. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób realizacji 

ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 lub 3 osobowych (dobór grup 
na zasadzie losowania) indywidualnie. Nauczyciel powinien dodatkowo wykonać samodzielny 
pokaz z instruktażem. Do wykonania ćwiczenia uczeń przystępuje po uzasadnieniu i uzyskaniu 
akceptacji  wyboru  receptur  przez  nauczyciela.  Wykonanie  ćwiczenia  przez  uczniów  powinno 
być zakończone pogadanką podsumowującą. 

Przed  i  w  trakcie  wykonania  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  przypominać  zasady  bhp, 

zwracać  uwagę  na  przestrzeganie  zasad  higieny,  zasad  użytkowania  narzędzi  i  sprzętu 
dostępnego w pracowni. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać  się  z  materiałem  nauczania  dotyczącym  garnirowania  i  sposobów  podawania 

potraw), 

2)  zapoznać się z recepturami zakąsek z podrobów, 
3)  wybrać odpowiednie receptury zakąsek z podrobów i dodatków, 
4)  przygotować stanowisko pracy, 
5)  przygotować odpowiednie narzędzia i sprzęt kuchenny,  
6)  dobrać i odważyć surowce, 
7)  przeprowadzić ocenę towaroznawczą oraz ocenę jakości podrobów, 
8)  przeprowadzić obróbkę wstępną podrobów i pozostałych surowców, 
9)  sporządzić zakąski i dodatki wg receptur, 
10)  przygotować  elementy  dekoracyjne  oraz  zaproponować  sposób  garnirowania  i  podania 

potrawy, 

11)  uporządkować stanowisko pracy, 
12)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną potrawy,  
13)  zaprezentować  potrawę  na  forum  grupy,  uzasadnić  dobór  dodatków  skrobiowych 

i witaminowych  oraz  przedstawić  wyniki  oceny  jakości  podrobów  i  oceny 
organoleptycznej potrawy, 

14)  uporządkować stanowisko pracy po prezentacji i ocenie organoleptycznej potrawy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 

Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia, literatura, 

 

receptury zakąsek z podrobów i dodatków, 

 

surowce zgodnie z recepturami, 

 

narzędzia, sprzęt i urządzenia do sporządzania potrawy zapiekanej z podrobów, 

 

zastawa stołowa do podania potrawy, 

 

karty oceny podrobów, 

 

karty oceny organoleptycznej. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

27 

Ćwiczenie 5   

Sporządź  dietetyczną  potrawę  pieczoną  z  podrobów,  zaplanuj  dodatki  (według  receptur 

wybranych  z literatury),  zaproponuj  sposób  dekoracji  i  podania.  Do  wykonania  ćwiczenia 
przystąp po uzasadnieniu wyboru i uzyskaniu akceptacji przez nauczyciela. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób realizacji 

ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 lub 3 osobowych (dobór grup 
na zasadzie losowania) indywidualnie. Nauczyciel powinien dodatkowo wykonać samodzielny 
pokaz z instruktażem. Do wykonania ćwiczenia uczeń przystępuje po uzasadnieniu i uzyskaniu 
akceptacji  wyboru  receptur  przez  nauczyciela.  Wykonanie  ćwiczenia  przez  uczniów  powinno 
być zakończone pogadanką podsumowującą. 

Przed  i  w  trakcie  wykonania  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  przypominać  zasady  bhp, 

zwracać  uwagę  na  przestrzeganie  zasad  higieny,  zasad  użytkowania  narzędzi  i  sprzętu 
dostępnego w pracowni. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać  się  z  materiałem  nauczania  dotyczącym  garnirowania  i  sposobów  podawania 

potraw), 

2)  zapoznać się z recepturami dietetycznych potraw pieczonych z podrobów, 
3)  wybrać odpowiednie receptury potrawy pieczonej i dodatków, 
4)  przygotować stanowisko pracy, 
5)  przygotować odpowiednie narzędzia i sprzęt kuchenny,  
6)  dobrać i odważyć surowce, 
7)  przeprowadzić ocenę towaroznawczą oraz ocenę jakości podrobów, 
8)  przeprowadzić obróbkę wstępną podrobów i pozostałych surowców, 
9)  sporządzić pasztet i dodatki wg receptur, 
10)  przygotować  elementy  dekoracyjne  oraz  zaproponować  sposób  garnirowania  i  podania 

potrawy, 

11)  uporządkować stanowisko pracy, 
12)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną potrawy,  
13)  zaprezentować  potrawę  na  forum  grupy,  uzasadnić  dobór  dodatków  skrobiowych 

i witaminowych  oraz  przedstawić  wyniki  oceny  jakości  podrobów  i  oceny 
organoleptycznej potrawy, 

14)  uporządkować stanowisko pracy po prezentacji i ocenie organoleptycznej potrawy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 

Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia,  

 

receptury potraw pieczonych i dodatków, 

 

surowce zgodnie z recepturami, 

 

narzędzia, sprzęt i urządzenia do sporządzania potrawy pieczonej z podrobów, 

 

zastawa stołowa do podania potrawy, 

 

karty oceny podrobów, 

 

karty oceny organoleptycznej. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

28 

5.4.  Sporządzanie i ekspedycja potraw z dziczyzny 

 

5.4.1.  Ćwiczenia 

 

Ćwiczenie 1 

W  kartach  menu  i  jadłospisach  dekadowych  wyszukaj  przykłady  potraw  dietetycznych 

sporządzanych z dziczyzny. 

 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób realizacji 

ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 lub 3 osobowych (dobór grup 
na zasadzie losowania) indywidualnie.  

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  wyszukać  w  kartach  menu  i  jadłospisach  dekadowych  (literatura,  Internet)  przykłady 

potraw dietetycznych sporządzanych z dziczyzny, 

2)  przeanalizować wybrane potrawy pod kątem doboru surowca i metod obróbki cieplnej, 
3)  zaproponować dodatki do potraw wybranych z kart menu oraz sposoby podania potraw, 
4)  zaprezentować na forum grupy wyniki pracy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia, 

 

pogadanka. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia,  

 

literatura dotycząca potraw z dziczyzny, 

 

karty menu, 

 

jadłospisy dekadowe, 

 

materiały piśmiennicze (arkusze papieru formatu A1 i A4, pisaki), 

 

komputer z oprogramowaniem, dostępem do Internetu i drukarką. 

 
Ćwiczenie 2 

Na podstawie tabel wartości odżywczej produktów i potraw dokonaj porównania wartości 

odżywczej mięsa zwierząt rzeźnych i dziczyzny. Wyniki możesz przedstawić na wykresie.  
 

Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób realizacji 

ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 lub 3 osobowych (dobór grup 
na zasadzie losowania) indywidualnie.  

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  wyszukać  w  tabelach  wartości  odżywczej  produktów  i  potraw  zawartości  składników 

pokarmowych w 100 g mięsa zwierząt rzeźnych i dziczyzny, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

29 

2)  zapisać wyszukane dane w tabeli, 
3)  dokonać analizy danych, 
4)  omówić wyniki swojej pracy na forum grupy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ćwiczenia. 
 
Środki dydaktyczne: 

  poradnik dla ucznia,  

  tabele wartości odżywczej produktów i potraw, 

  materiały piśmiennicze (arkusze papieru formatu A1 i A4, pisaki), 

  komputer z oprogramowaniem. 

 

Ćwiczenie 3 

Sporządź  potrawę  dietetyczną  pieczoną  z  dziczyzny,  zaplanuj  dodatki  (według  receptur 

wybranych  z literatury),  zaproponuj  sposób  dekoracji  i  podania.  Do  wykonania  ćwiczenia 
przystąp po uzasadnieniu wyboru i uzyskaniu akceptacji przez nauczyciela. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób realizacji 

ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 lub 3 osobowych (dobór grup 
na zasadzie losowania) indywidualnie. Nauczyciel powinien dodatkowo wykonać samodzielny 
pokaz z instruktażem. Do wykonania ćwiczenia uczeń przystępuje po uzasadnieniu i uzyskaniu 
akceptacji  wyboru  receptur  przez  nauczyciela.  Wykonanie  ćwiczenia  przez  uczniów  powinno 
być zakończone pogadanką podsumowującą. 

Przed  i  w  trakcie  wykonania  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  przypominać  zasady  bhp, 

zwracać  uwagę  na  przestrzeganie  zasad  higieny,  zasad  użytkowania  narzędzi  i  sprzętu 
dostępnego w pracowni. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 
 
Dzień wcześniej: 

1)  zapoznać  się  z  materiałem  dotyczącym  nauczania  garnirowania  i  sposobów  podawania 

potraw), 

2)  zapoznać się z recepturami dietetycznych potraw pieczonych z dziczyzny, 
3)  wybrać odpowiednie receptury dietetycznej potrawy pieczonej z dziczyzny i dodatków, 
4)  przygotować stanowisko pracy do bejcowania mięsa, 
5)  przygotować odpowiednie narzędzia i sprzęt kuchenny do bejcowania mięsa,  
6)  dobrać i odważyć surowce do bejcowania mięsa, 
7)  przeprowadzić ocenę towaroznawczą oraz ocenę jakości mięsa, 
8)  przeprowadzić obróbkę wstępną dziczyzny, zabejcować i odstawić do chłodni, 

 
W dniu wykonania ćwiczenia: 

1)  przygotować stanowisko pracy, 
2)  przygotować odpowiednie narzędzia i sprzęt kuchenny,  
3)  dobrać i odważyć pozostałe surowce, 
4)  przeprowadzić obróbkę wstępną pozostałych surowców, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

30 

5)  sporządzić potrawę pieczoną i dodatki wg receptur, 
6)  przygotować  elementy  dekoracyjne  oraz  zaproponować  sposób  garnirowania  i  podania 

potrawy, 

7)  uporządkować stanowisko pracy, 
8)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną potrawy,  
9)  zaprezentować  potrawę  na  forum  grupy,  uzasadnić  dobór  dodatków  skrobiowych 

i witaminowych  oraz  przedstawić  wyniki  oceny  jakości  mięsa  dziczyzny  i  oceny 
organoleptycznej potrawy, 

10)  uporządkować stanowisko pracy po prezentacji i ocenie organoleptycznej potrawy. 

 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pogadanka, 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 

Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia,  

 

receptury potraw pieczonych z dziczyzny i dodatków, 

 

surowce zgodnie z recepturami, 

 

narzędzia,  sprzęt  i  urządzenia  do  sporządzania  dietetycznej  potrawy  pieczonej 
z dziczyzny, 

 

zastawa stołowa do podania potrawy, 

 

karty oceny mięsa dziczyzny, 

 

karty oceny organoleptycznej. 

 
Ćwiczenie 4 

Sporządź  potrawę  duszoną  z  dziczyzny,  zaplanuj  dodatki  (według  receptur  wybranych 

z literatury),  zaproponuj  sposób  dekoracji  i podania.  Do  wykonania  ćwiczenia  przystąp  po 
uzasadnieniu wyboru i uzyskaniu akceptacji przez nauczyciela. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczeń nauczyciel powinien omówić sposób realizacji 

ćwiczenia. Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach 2 lub 3 osobowych (dobór grup 
na zasadzie losowania) indywidualnie. Nauczyciel powinien dodatkowo wykonać samodzielny 
pokaz z instruktażem. Do wykonania ćwiczenia uczeń przystępuje po uzasadnieniu i uzyskaniu 
akceptacji  wyboru  receptur  przez  nauczyciela.  Wykonanie  ćwiczenia  przez uczniów  powinno 
być zakończone pogadanką podsumowującą. 

Przed  i  w  trakcie  wykonania  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  przypominać  zasady  bhp, 

zwracać  uwagę  na  przestrzeganie  zasad  higieny,  zasad  użytkowania  narzędzi  i  sprzętu 
dostępnego w pracowni. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)  zapoznać  się  z  materiałem  nauczania  dotyczącym  garnirowania  i  sposobów  podawania 

potraw, 

2)  zapoznać się z recepturami dietetycznych potraw duszonych z dziczyzny, 
3)  wybrać odpowiednie receptury potrawy duszonej i dodatków, 
4)  przygotować stanowisko pracy, 
5)  przygotować odpowiednie narzędzia i sprzęt kuchenny,  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

31 

6)  dobrać i odważyć surowce, 
7)  przeprowadzić ocenę towaroznawczą oraz ocenę jakości mięsa dziczyzny, 
8)  przeprowadzić obróbkę wstępną mięsa i pozostałych surowców, 
9)  sporządzić potrawę duszoną i dodatki wg receptur, 
10)  przygotować  elementy  dekoracyjne  oraz  zaproponować  sposób  garnirowania  i  podania 

potrawy, 

11)  uporządkować stanowisko pracy, 
12)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną potrawy,  
13)  zaprezentować  potrawę  na  forum  grupy,  uzasadnić  dobór  dodatków  skrobiowych 

i witaminowych  oraz  przedstawić  wyniki  oceny  jakości  mięsa  i  oceny  organoleptycznej 
potrawy, 

14)  uporządkować stanowisko pracy po prezentacji i ocenie organoleptycznej potrawy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

ćwiczenia praktyczne. 
 
Środki dydaktyczne: 

 

poradnik dla ucznia,  

 

receptury potraw duszonych z dziczyzny i dodatków, 

 

surowce zgodnie z recepturami, 

 

narzędzia, sprzęt i urządzenia do sporządzania potrawy duszonej z dziczyzny, 

 

zastawa stołowa do podania potrawy, 

 

karty oceny mięsa, 

 

karty oceny organoleptycznej. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

32 

6.   EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA 

 
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego    

 

Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Sporządzanie  i  ekspedycja 
potraw z mięsa zwierząt rzeźnych”  

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:  

 

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 14, 15, 16, 17, 19 są z poziomu podstawowego, 

 

zadania 6, 13, 18, 20 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt, za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów.  
 

Proponuje  się  następujące  normy  wymagań  –  uczeń  otrzyma  następujące 
oceny szkolne: 

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego, 

 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,  

 

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego 

 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  19  zadań,  w  tym  co  najmniej  2  z  poziomu 
ponadpodstawowego.

   

 

 

Klucz  odpowiedzi:  1.  d,  2.  a,  3.  d,  4. c, 5. b, 6. b, 7. a, 8. c, 9. c, 10. b, 11. a, 
12. 
b, 13. b, 14. a, 15. b, 16. c, 17. b, 18. d, 19. a, 20. b. 

 

Plan testu 

 

Nr 

zad. 

Cel operacyjny 
(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

Określić wartość odżywczą mięsa zwierząt rzeźnych 

Zastosować różne techniki sporządzania potraw 
z mięsa zwierząt rzeźnych  

Zastosować różne techniki sporządzania potraw 
z mięsa zwierząt rzeźnych, dziczyzny 

Scharakteryzować zmiany zachodzące w mięsie po 
uboju 

Dobrać dodatki do potraw z mięsa zwierząt rzeźnych, 
podrobów, drobiu, dziczyzny 

Scharakteryzować zmiany zachodzące w mięsie 
podczas dojrzewania 

PP 

Zastosować podstawowe techniki podawania potraw 
z mięsa zwierząt rzeźnych 

Przeprowadzić obróbkę wstępną mięsa zwierząt 
rzeźnych, dziczyzny 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

33 

Zastosować różne techniki sporządzania potraw 
z mięsa zwierząt rzeźnych, i dziczyzny 

10  Dobrać rodzaj mięsa zwierząt rzeźnych do 

sporządzania określonych potraw 

11  Określić warunki przechowywania surowców z mięsa 

zwierząt rzeźnych, podrobów i dziczyzny 

12  Dokonać oceny towaroznawczej podrobów 

13  Określić zastosowanie potraw z podrobów w żywieniu 

człowieka chorego 

PP 

14  Dobrać dodatki do potraw z mięsa zwierząt rzeźnych, 

podrobów i dziczyzny 

15  Dokonać oceny towaroznawczej mięsa zwierząt 

rzeźnych 

16  Przeprowadzić obróbkę wstępną mięsa dziczyzny 

17  Określić zastosowanie potraw z mięsa zwierząt 

rzeźnych w żywieniu człowieka chorego 

18  Określić cechy jakościowe mięsa dziczyzny 

PP 

19  Dobrać dodatki do potraw z mięsa zwierząt rzeźnych 

20  Określić cechy jakościowe mięsa zwierząt rzeźnych, 

dziczyzny 

PP 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

34 

Przebieg testowania 

 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.  Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu,  z  co najmniej  jednotygodniowym 

wyprzedzeniem. 

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 
4.  Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy pytań testowych, jakie 

będą w teście. 

5.  Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi). 
6.  Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy. 
7.  Rozdaj  uczniom  zestawy  pytań  testowych  i  karty  odpowiedzi,  podaj  czas  przeznaczony 

na udzielanie odpowiedzi. 

8.  Postaraj  się  stworzyć  odpowiednią  atmosferę  podczas  przeprowadzania  pomiaru 

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości). 

9.  Kilka  minut  przed  zakończeniem  sprawdzianu  przypomnij  uczniom  o  zbliżającym  się 

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi. 

10.  Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy pytań testowych. 
11.  Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego. 
12.  Przeprowadź  analizę  uzyskanych  wyników  sprawdzianu  i  wybierz  te  pytania,  które 

sprawiły uczniom największe trudności. 

13.  Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności. 
14.  Opracuj  wnioski  do  dalszego  postępowania,  mającego  na  celu  uniknięcie  niepowodzeń 

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu. 

 

Instrukcja dla ucznia 

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję. 
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 
4.  Test  zawiera  20  zadań  dotyczących  sporządzania  i  ekspedycji  potraw  z mięsa  zwierząt 

rzeźnych.  Wszystkie  zadania  są  wielokrotnego  wyboru  i  tylko  jedna  odpowiedź  jest 
prawidłowa. 

5.  Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej Karcie odpowiedzi. 
6.  Zaznacz  prawidłową  odpowiedź  X  (w  przypadku  pomyłki  należy  błędną  odpowiedź 

zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową). 

7.  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 
8.  Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie 

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

9.  Na rozwiązanie testu masz 30 minut. 

 

Powodzenia! 

 
Materiały dla ucznia: 

  instrukcja, 

  zestaw zadań testowych, 

  karta odpowiedzi. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

35 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

   

 

1.  Tłuszcz w mięsie zwierząt rzeźnych zawiera głównie 

a)  kwasy nieorganiczne. 
b)  kwasy jednonienasycone. 
c)  NNKT. 
d)  kwasy nasycone. 
 

2.  Najlepszą metodą obróbki cieplnej mięsa zwierząt rzeźnych stosowaną w dietetyce jest 

a)  gotowanie w parze wodnej. 
b)  pieczenie. 
c)  smażenie. 
d)  duszenie. 
 

3.  Sztufada to potrawa 

a)  gotowana. 
b)  pieczona. 
c)  smażona. 
d)  duszona. 
 

4.  Stężenie pośmiertne po uboju w mięsie zwierząt rzeźnych rozpoczyna się w czasie 

a)  18–36 godzin. 
b)  12–24 godzin. 
c)  2–6 godzin. 
d)  0,5 godziny. 
 

5.  Dodatki skrobiowe odpowiednie do gulaszu to 

a)  kluski kładzione, frytki. 
b)  kasze, ziemniaki puree. 
c)  ziemniaki z wody, ziemniaki smażone. 
d)  frytki, ryż. 
 

6.  Mięso podczas dojrzewania nabiera kruchości, ponieważ  

a)  następuje rozkład glikogenu do kwasu mlekowego. 
b)  powstający amoniak zobojętnia kwas mlekowy. 
c)  następuje zwiększenie kwasowości. 
d)  zachodzą przemiany tłuszczów. 
 

7.  Ze schabu najczęściej sporządza się potrawy 

a)  smażone i pieczone. 
b)  gotowane i duszone. 
c)  duszone i esencjonalne wywary. 
d)  smażone i esencjonalne wywary. 
 

8.  Mięso w bejcy można przechowywać 

a)  do 7 dni. 
b)  od 12 do 24 godzin. 
c)  od 2 do 3 dni. 
d)  do 3 godzin. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

36 

9.  Jaja do masy mielonej dodaje się w celu 

a)  nadania smaku. 
b)  spulchnienia masy. 
c)  sklejania składników. 
d)  zemulgowania tłuszczu. 

 

10.  Na sztukę mięsa najlepiej przeznaczyć 

a)  polędwicę wieprzową. 
b)  krzyżową wołową. 
c)  comber barani. 
d)  gicz cielęcą. 

 

11.  Mięso mrożone należy przechowywać w temperaturze 

a)  -18ºC. 
b)  -10ºC. 
c)  -5ºC. 
d)  0ºC. 

 
12.  Do klasy I podrobów należą 

a)  płuca, wątroba, nogi wieprzowe. 
b)  ogony, płuca, nogi cielęce. 
c)  wątroba, nerki, ozory. 
d)  mózg, żołądek przeżuwaczy, ogony. 

 
13.  Potrawy  z  podrobów  mają  ograniczone  zastosowanie  w  dietetyce,  ponieważ  mogą  być 

źródłem 
a)  NNKT i glikogenu. 
b)  cholesterolu i nasyconych kwasów tłuszczowych. 
c)  zbyt dużej ilości żelaza. 
d)  zbyt dużych ilości witaminy A. 

 
14.  Najlepszym dodatkiem skrobiowym do klopsików są 

a)  kasze. 
b)  frytki. 
c)  grzanki. 
d)  czesterki. 

 
15.  Ligawa, to element kulinarny z półtuszy 

a)  wieprzowej. 
b)  wołowej. 
c)  dzika. 
d)  zająca. 

 
16.  Tłuszcz w dziczyźnie jest zgromadzony głównie 

a)  na udach. 
b)  na brzuchu. 
c)  wokół nerek. 
d)  wokół wątroby. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

37 

17.  Potrawami z mięsa zwierząt rzeźnych mających zastosowanie w dietetyce są 

a)  potrawka, sznycel. 
b)  sztuka mięsa, potrawka. 
c)  klopsiki, stek. 
d)  gulasz, kotlety pożarskie. 

 
18.  W celu poprawy soczystości mięsa dziczyzny stosuje się 

a)  obłożenie plastrami z warzyw. 
b)  pieczenie w pergaminie. 
c)  bejcowanie w zalewie. 
d)  szpikowanie słoniną. 

 
19.  Odpowiednimi dodatkami do sztuki mięsa są 

a)  ziemniaki z wody i sos chrzanowy. 
b)  ryż i sos majonezowy. 
c)  frytki i sos ogórkowy. 
d)  frytki i ketchup. 

 
20.  O barwie tkanki mięśniowej decyduje zawartość 

a)  fosfolipidów. 
b)  mioglobiny. 
c)  glikogenu. 
d)  kolagenu. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

38 

KARTA ODPOWIEDZI 

 
Imię i nazwisko ……..............................……………………………………………….. 
 

Sporządzanie i ekspedycja potraw z mięsa zwierząt rzeźnych 

 
Zakreśl poprawną odpowiedź. 
 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

1   

 

2   

 

3   

 

4   

 

5   

 

6   

 

7   

 

8   

 

9   

 

10   

 

11   

 

12   

 

13   

 

14   

 

15   

 

16   

 

17   

 

18   

 

19   

 

20   

 

Razem:

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

39 

TEST 2  
 
Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „Sporządzanie  i  ekspedycja 
potraw z mięsa zwierząt rzeźnych” 

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

 

zadania  1,  2,  3,  4,  5,  7,  8,  9,  10,  11,  12,  13,  14,  15,  16,  17,  19  są  z  poziomu 
podstawowego, 

 

zadania 6, 18, 20 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 

Za  każdą  prawidłową  odpowiedź  uczeń  otrzymuje  1  punkt, za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów.  

 

Proponuje  się  następujące  normy  wymagań  –  uczeń  otrzyma  następujące 
oceny szkolne: 

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego, 

 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,  

 

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego 

 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  19  zadań,  w  tym  co  najmniej  2  z  poziomu 
ponadpodstawowego.

 

 

Klucz  odpowiedzi:  1.  d,  2.  a,  3.  d,  4. c, 5. b, 6. b, 7. a, 8. c, 9. c, 10. c, 11. d, 
12. 
c, 13. b, 14. a, 15. b, 16. c, 17. b, 18. d, 19. a, 20. b. 

 

Plan testu 

 

Nr 

zad. 

Cel operacyjny 
(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

Określić wartość odżywczą mięsa zwierząt rzeźnych 

Przeprowadzić obróbkę wstępną mięsa zwierząt 
rzeźnych  

Zastosować różne techniki sporządzania potraw 
z podrobów 

Określić zastosowanie potraw z mięsa zwierząt 
rzeźnych w żywieniu człowieka chorego 

Dobrać dodatki do potraw z mięsa zwierząt rzeźnych 

Scharakteryzować zmiany zachodzące w mięsie 
podczas dojrzewania 

PP 

Zastosować różne techniki sporządzania potraw 
z mięsa zwierząt rzeźnych 

Przeprowadzić obróbkę wstępną mięsa zwierząt 
rzeźnych 

Sporządzić potrawy z mięsa zwierząt rzeźnych, 
dziczyzny 

10  Dobrać surowiec do sporządzania potraw z mięsa 

zwierząt rzeźnych 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

40 

 

11  Określić warunki przechowywania surowców 

z dziczyzny 

12  Określić wartość odżywczą oraz cechy jakościowe 

podrobów 

13  Określić asortyment potraw dietetycznych z mięsa 

zwierząt rzeźnych 

14  Dobrać dodatki do potraw z mięsa dziczyzny  

15  Określić cechy jakościowe mięsa zwierząt rzeźnych 

16  Określić wartość odżywczą mięsa zwierząt rzeźnych 

17  Dobrać rodzaj mięsa zwierząt rzeźnych do 

sporządzania określonych potraw 

18  Określić wartość odżywczą podrobów 

PP 

19  Scharakteryzować mikroflorę mięsa zwierząt rzeźnych 

20  Określić cechy jakościowe mięsa 

PP 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

41 

Przebieg testowania 

 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.  Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  co  najmniej  jednotygodniowym 

wyprzedzeniem. 

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem pytań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 
4.  Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy pytań testowych, jakie 

będą w teście. 

5.  Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi). 
6.  Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy. 
7.  Rozdaj  uczniom  zestawy  pytań  testowych  i  karty  odpowiedzi,  podaj  czas  przeznaczony 

na udzielanie odpowiedzi. 

8.  Postaraj  się  stworzyć  odpowiednią  atmosferę  podczas  przeprowadzania  pomiaru 

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości). 

9.  Kilka  minut  przed  zakończeniem  sprawdzianu  przypomnij  uczniom  o  zbliżającym  się 

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi. 

10.  Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy pytań testowych. 
11.  Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego. 
12.  Przeprowadź  analizę  uzyskanych  wyników  sprawdzianu  i  wybierz  te  pytania,  które 

sprawiły uczniom największe trudności. 

13.  Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności. 
14.  Opracuj  wnioski  do  dalszego  postępowania,  mającego  na  celu  uniknięcie  niepowodzeń 

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu. 

 

Instrukcja dla ucznia 

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję. 
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 
4.  Test  zawiera  20  zadań  dotyczących  sporządzania  i  ekspedycji  potraw  z mięsa  zwierząt 

rzeźnych.

 

Wszystkie

 

pytania  są  wielokrotnego  wyboru  i  tylko  jedna  odpowiedź  jest 

prawidłowa. 

5.  Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej Karcie odpowiedzi:  
6.  Zaznacz  prawidłową  odpowiedź  X  (w  przypadku  pomyłki  należy  błędną  odpowiedź 

zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową). 

7.  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 
8.  Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie 

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

9.  Na rozwiązanie testu masz 30 minut. 

 

Powodzenia! 

 

Materiały dla ucznia: 

  instrukcja, 

  zestaw zadań testowych, 

  karta odpowiedzi. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

42 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH  

 

1.  Mięso zwierząt rzeźnych zawiera białko 

a)  niepełnowartościowe w ilości 10–22%. 
b)  niepełnowartościowe w ilości 20–30%. 
c)  pełnowartościowe w ilości 5–10%. 
d)  pełnowartościowe w ilości 10–22%. 
 

2.  Dla poprawy cech jakościowych mięso dziczyzny poddaje się 

a)  bejcowaniu. 
b)  liofilizowaniu. 
c)  blanszowaniu. 
d)  parzeniu. 
 

3.  Cynadry należą do potraw 

a)  gotowanych. 
b)  pieczonych. 
c)  smażonych. 
d)  duszonych. 
 

4.  Potrawą z mięsa zwierząt rzeźnych mającą zastosowanie w dietetyce jest 

a)  bryzol. 
b)  rumsztyk. 
c)  potrawka. 
d)  kotlety. 
 

5.  Odpowiedni dodatek do potraw smażonych z mięsa zwierząt rzeźnych to 

a)  ryż na sypko. 
b)  frytki. 
c)  kluski francuskie. 
d)  kopytka. 

 
6.  Mięso podczas dojrzewania nabiera kruchości, ponieważ 

a)  następuje rozkład glikogenu do kwasu mlekowego. 
b)  amoniak zobojętnia kwas mlekowy. 
c)  następuje zwiększenie kwasowości. 
d)  zachodzą przemiany tłuszczów. 
 

7.  Comber najlepiej nadaje się na 

a)  potrawy pieczone. 
b)  potrawy gotowane. 
c)  esencjonalne wywary. 
d)  galarety. 
 

8.  Mięso w pokrzywach można przechowywać 

a)  do 7 dni. 
b)  od 2 do 3 dni. 
c)  do 12 godzin. 
d)  od 30 minut do 4 godzin. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

43 

9.  Bułka w masie mielonej jest składnikiem 

a)  smakowym. 
b)  sklejającym. 
c)  spulchniającym. 
d)  głównym. 
 

10.  Do sporządzenia steku najlepiej przeznaczyć 

a)  karkówkę. 
b)  szponder. 
c)  rostbef. 
d)  łatę. 

 
11.  Dziczyznę mrożoną należy przechowywać w temperaturze 

a)  około 0

°

C. 

b)  od -5

°

C do -10

°

C. 

c)  od -1

°

C do -5

°

C. 

d)  poniżej -18

°

C. 

 

12.  Wątroba dostarcza 

a)  błonnika. 
b)  laktozy 
c)  witaminy A. 
d)  witaminy C. 
 

13.  Największe zastosowanie w dietetyce mają potrawy z mięsa zwierząt rzeźnych 

a)  pieczone. 
b)  gotowane. 
c)  smażone. 
d)  zapiekane. 
 

14.  Odpowiedni dodatek skrobiowy do bryzola z dziczyzny to  

a)  frytki. 
b)  kluski francuskie. 
c)  ryż na sypko. 
d)  kluski kładzione. 

 
15.  Rozbratel to element z półtuszy 

a)  baraniej. 
b)  wołowej. 
c)  cielęcej. 
d)  wieprzowej. 
 

16.  Mięso jest bogate w 

a)  witaminę C. 
b)  witaminę E. 
c)  witaminy z grupy B. 
d)  witaminę A. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

44 

17.  Do sporządzenia befsztyka najlepiej przeznaczyć 

a)  schab. 
b)  polędwicę. 
c)  łopatkę. 
d)  karkówkę. 
 

18.  Podroby należące do klasy III zawierają dużo 

a)  glikogenu. 
b)  tłuszczu. 
c)  białka. 
d)  kolagenu. 
 

19.  Badanie trychinoskopowe mięsa przeprowadza się w celu wykrycia 

a)  włośni. 
b)  zanieczyszczeń.  
c)  mikroorganizmów. 
d)  nieprawidłowości w budowie anatomicznej. 
 

20.  O barwie tkanki mięśniowej decyduje zawartość 

a)  kolagenu. 
b)  mioglobiny. 
c)  witaminy C. 
d)  wapnia. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

45 

KARTA ODPOWIEDZI 

 
Imię i nazwisko ……..............................……………………………………………….. 
 

Sporządzanie i ekspedycja potraw z mięsa zwierząt rzeźnych

 

 
Zakreśl poprawną odpowiedź. 
 

Nr 

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

1   

 

2   

 

3   

 

4   

 

5   

 

6   

 

7   

 

8   

 

9   

 

10   

 

11   

 

12   

 

13   

 

14   

 

15   

 

16   

 

17   

 

18   

 

19   

 

20   

 

Razem:

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

46 

7.  LITERATURA 

 

1.  Arens - Azêvedo U.  i  inni:  Technologia  gastronomiczna  z  obsługą  gości.  Część  3.  Rea, 

Warszawa 2002 

2.  Bailey A.,  Lambert Ortiz E.,  Radecka H.:  Wielka  księga  ingrediencji.  Wiedza  i  Życie, 

Warszawa 1992  

3.  Basche A., Kissel R.: Dziczyzna – porady dla smakoszy. Arkady, Warszawa 2005 
4.  Biller E. i inni: Kucharz & Gastronom: vademecum. Rea, Warszawa 2001 
5.  Ehlert F., Kallenbach M.: Szkoła gotowania. Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1993 
6.  Flis K., Procner A.: Technologia gastronomiczna z towaroznawstwem. Część 2 i 3. WSiP, 

Warszawa 2003 

7.  Gawęcki  J.,  Hryniewiecki  L.  (red):  Żywienie  człowieka.  Podstawy  nauki  o  żywieniu. 

PWN, Warszawa 1998 

8.  Górecka D.,  Limanówka H.,  Superczyńska E.,  Żylinska-Kaczmarek M.:  Technologia 

gastronomiczna z obsługą konsumenta cz.2 i 3. Format AB, Warszawa 2006 

9.  Jargoń R.: Obsługa konsumenta. Część 1 i 2. WSiP, Warszawa 2000 
10.  Kołożyn-Krajewska D., Sikora T.: Towaroznawstwo żywności. WSiP, Warszawa 2004 
11.  Kunachowicz  H.,  Nadolna  I.:  Wartość  odżywcza  wybranych  produktów  spożywczych 

i typowych potraw. PZWL, Warszawa 2001  

12.  Leitner H.: Poradnik kelnera. WSiP, Warszawa 1993 
13.  Procner A.:  Technologia  gastronomiczna  z  towaroznawstwem.  Część  1.  WSiP, 

Warszawa 2003 

14.  Stein F.: Ulubione dania z dziczyzny. AWM, 1993 
15.  Zalewski S.: Podstawy technologii gastronomicznej. WNT, Warszawa 1997 
 

Czasopisma specjalistyczne:  

 

Przegląd gastronomiczny, 

 

Kuchnia – magazyn dla smakoszy, 

 

Food sernice. 

 

Literatura metodyczna:  

1.  Figurski J., Symela K. (red.): Modułowe programy nauczania w kształceniu zawodowym. 

Wyd. ITeE, Radom 2001 

2.  Kupisiewicz C.: Dydaktyka ogólna. OW Graf-Punkt, Warszawa 2000 
3.  Kupisiewicz C.: Podstawy dydaktyki. WSiP, Warszawa 2005 
4.  Niemierko B.: Ocenianie szkolne bez tajemnic. WSiP, Warszawa 2002 
5.  Okoń W.:  Wprowadzenie  do  dydaktyki  ogólnej.  Wydawnictwo  Akademickie  „Żak”, 

Warszawa 2003 

6.  Plewka Cz.:  Metodyka  nauczania  teoretycznych  przedmiotów  zawodowych.  cz.  I  i  II. 

Wyd. ITeE, Radom 1999 

7.  Symela K.(red.):  Skuteczność  kształcenia  modułowego  w  Polsce  w  systemie  szkolnej 

i pozaszkolnej edukacji zawodowej. Wyd. ITeE, Radom 2003