KAZANIE NA DZIEŃ ŚW. MICHAŁA

……………………………………………

4. Anjeli święci dani są nam na otwadzenie naszego ustraszenia

[… ży]dowskiego [w jego] mieście […] sława krola wszemogącego i [mowi krol asyr]ski do

krola Ezechyjasza

1

, krola żydowskiego, i do lud[a jego]: «awiem

2

, prawi,

3

pwacie

4

w moc

Boga waszego wadzący [się

5

s mocą krola moc]niejszego?» Usłyszew

6

to krol Ezechyjasz i

wszyciek lud jego, sieksz[y

7

odzienie i] kając

8

idziechą, pośpieszychą się do kościoła na

modlitwę przed Boga wszemogącego i poczęchą się

9

modlić

10

, iżby je Bog zbawił

11

ot

12

mocy

1

2 Krl 18, 1-19,35 (zwłaszcza: 19,8-13 oraz 19,35).

2

awiem = zatem.

3

prawić = mowić, prawi = 3.os. sg. praes.

4

pwać = ufać, pwacie = 3.os.pl.praes.

5

wadząc = kłócąc się, vaditi sę > part. praes. activi M. pl. m. odm. złożona: vadj-

ǫtj-i > stpol. vadz-ący.

6

Part. praet. act. I M.sg. r.m.: uslyšě-ti > uslysze-w, czasem nieregularnie usłysza-w.

7

*sěk-ti, M.l.poj. r.m. T(2)-T-ø > siek, M.l.poj.r.ż. siekszy.

8

kając = part. praes. act. B.l.poj.r.m., kajati sę, ka-j

ǫ, ka-je-šь; kaj-ǫtj-ь.

9

idziechą, pośpieszychą się, poczęchą.

(i)

idziechą. Id-ti > it-ti > isti > i(ś)ć. AORYST: T(2) = id-, tamat –T- + -e- > idzie-chą. IMPERFEKT: id-
ě-axǫ > -ěa- > -e- > stpol. idziechą.

(ii)

pośpieszychą się. po-sъ-pěš-i-ti. T(2) = na –i- (-jo-//-i-). IMPF.: T(2) + -ě- + -a-xǫ > pośpieszechą się.
AOR.: po-sъ-pěš-i-x

ǫ sę > pospieszychą się.

(iii)

poczęchą. počę-ti. T(2) na –ę-. AOR: poczę-chą. IMP.: nie tworzono od dokonanych.

IMPF.
T(2) na -a-, -i-

singularis

pluralis

1

-ach

1 -achom

2

-asze

2 -aszecie//

-aście

3

-asze

3 -achą

T(2) na -ě-, -T-

singularis

pluralis

1

-‘ech

1 -‘echom

2

-‘esze

2 -‘eszecie//

-‘eście

3

-‘esze

3 -‘echą

AOR.
T(2) na -A-

singularis

pluralis

1

-ch

1 -chom

2

-ø

2 -ście

3

-ø

3 -chą

T(2) na -T-

singularis

pluralis

1

-ech

1 -echom

2

-e

2 -eście

3

-e

3 -echą

10

T(2) = modli-: modli-ti. (Na wschodzie grupy tl, dl > l).

krola pogańskiego. Tegdyż nagle Bog usłuszał modlitwę luda śmier[nego

13

i posłał…] jim na

pomoc anjeła swego świętego, jenże anjeł czs[ny

14

, s nieba sleciew

15

i s]stąpiw

16

, prawi, anjeł

Boży w zastępy pogańskiego [krola pobił…] we sborze asyrskim, to je

17

pogańskiem, sto

tysięcy [ośmdziesiąt ty]sięcy i pięć tysięcy luda

18

pogańskiego. Tako lud Bozy [przez Bożego

an]jeła wycięzstwo

19

odzirżeli

20

, a pogani śmirć

21

podjęli

22

, bo [anjeli święci da]ni są

23

nam

na otwadzenie

24

naszego ustraszenia.

5. dani są nam anjeli święci na nauczenie naszego nieumienia

A piąte [dani są nam] anjeli święci na nauczenie naszego nieumienia. [Prawi tajem]nicach

25

:

Quod angelus habebat apertum librum. Prawi taje[m]nicach: widziech, prawi, anjeła Bożego

mocnego, s nieb[a sle]ciew

26

, prawi, postawi

27

prawą nogę na morzy a le[wą na ziemi…]

………………………………………………

8. Anjeli święci dani nam są na oświecenie naszego sąmnienia

11

iżby zbawił = zbawił + by. Tryb warunkowy (życzący). W stpol. formy aorystu od być: bych, by, by; bychom,

byście, bychą; bychwa/byswa, bysta, bysta. Od XVI-XVII w.: bym, byś, by, byśmy, byście, by.

12

ot = od < *otъ.

13

śmiara = pokora.

14

*czstny, czes(t)ny < cześć < *čьstь, *čьstьnъjь ‘czcigodny’.

15

sъlětě-ti > slecie-w.

16

sъst

ǫpi-ti > zstąpi-w.

17

*jesmь, jesi, byti ‘być’

singularis

pluralis

dualis

1. jes–

mь

1. jes-mъ

1. jes-vě

2. je–si

2. jes-te

2. jes-ta

3. jes–tь// jes-tъ

3. s–

ǫtь

3. jes-te

stpol. być do XVI w.
singularis

pluralis

dualis

1. jeśm

1. jesmy

1. jeswa

2. jeś

2. jeście

2. jesta

3. jest// jeść// je

3. są

3. jesta

być od XVI w. (w XVI w. zanika du.)
singularis

pluralis

1. jestem

1. jesteśmy

2. jesteś

2. jesteście

3. jest

3. są

18

-a zamiast dzisiejszego –u. –a to z dekl. –o-.

19

wiciężstwi, wyciężstwo ‘zwycięstwo’, por. cz. vítězství.

20

odzirżeć, odzierżeć = otrzymać.

21

sъm

¥’rtь > stpol. śmirć > śmierć.

22

ponieść.

23

Part. praet. passivi: T(2) na –a- (da-ti) + -n- > da-n-i

2

s

ǫ.

24

= usunięcie, por. odwodzić.

25

Apokalipsa św. Jana (zwana Księgą Objawienia).

26

sъlětě-ti > slecie-w.

27

postawi. postavi-ti, postavj

ǫ, postavišь. Albo praes., albo aor.

A osme [anjeli święci dani nam] są na oświecenie naszego sąmnienia. [Tekst łac.] Czcie się

28

tako we księgach sędskich: Anjeł, prawi, święty [s]stąpi

29

do Galaa ku synom izraelskim.

Galaa wyprawia się

30

miasto płwiących

31

, to je nieustawiczstwo

32

ludzi grzesznych. I zmo[wił

to] słowo: «Sam, prawi, przez mię przysiągł jeśm, iż wam chociał [jeśm podać zi]emię

wrogow waszych, iżbyście ku jich bogom [nie chodzili; to]go jeście nie uczynili, ale

potępiwszy

33

Boga waszego [wszemogącego, pogańskim] bogom modłę jeście wzdawali.

Przetoż, prawi, dam was [wrogom waszym] i w jich włodanie.» A gdaż, prawi, anjeł zmowił

ta wszyt[ka słowa, z]apłakachą

34

, prawi, wszem sircem i obietnicę Bogu wzdachą

35

, [iżby…

Bog] się nad nimi smiłował. Toć i jeść to, iże anjeli [święci dani są n]am na oświecenie

naszego sąmnienia.

9. Dani są święci anjeli w towarzystwo wiecznego krolewania

A dziewiąte dani [są święci anjeli w towa]rzystwo wiecznego krolewania, gdzież jeść Bog w

troj[cy jedziny s swy]mi świętymi, iżbychom jich towarzystwa i niebieskiego krolestwa

[dostąpili, czego]ż nas dowiedzi

36

Bog wszemogący. Amen.

28

czyść, czcić = czytać, formy: cztę, czciesz, czcie; cztący, cztąc; czetł, cztła, cztło.

29

sstąpi. sъst

ǫpi-ti. Albo praes., albo aor.

30

= tłumaczy się, wykłada się.

31

płwiący = płynący, płwieć = płynąć. Part. praes. activi. Omiana złożona.

32

= niestałość.

33

pot

ǫpi-ti > T(2) na –i- > potępi-wszy (z M.l.poj.r.ż.).

34

plaka-ti. T(2) na –a-. AOR. = IMP.

35

wzda-ć. AOR. = IMP.

36

= niech dowiedzie, niech doprowadzi. Imperativus 3.os.l.poj.

Charakterystyczne jest –i-
1. --------

1. nies-imy, dźwign-imy

2. nies-i, dźwign-i

2. nies-icie, dźwign-icie

3. nies-i, dźwign-i

3. nies-icie, dźwign-icie