Microsoft Word - koMPENDIUM GRAMATYKI NIEMIECKIEJ

Spis treści:

Odmiana wszystkich typów czasowników w czasie teraźniejszym

II.

Przyimki łączące się z celownikiem i biernikiem

III.

Przyimki łączące się z celownikiem lub biernikiem

IV.

Czas przeszły Perfekt czasowników słabych

Czas przeszły Perfekt czasowników mocnych

VI.

Przeczenia: nicht, kein

VII.

Zdania podrzędnie złożone ze spójnikami: że, ponieważ, jeśli/kiedy

VIII. Odmiana przymiotników po rodzajniku określonym
IX.

Odmiana przymiotników po rodzajniku nieokreślonym

Odmiana przymiotników bez rodzajnika

XI.

Zaimek wskazujący: dieser, diese, dieses, jener, jene, jenes

XII.

Rekcja czasownika

XIII. Czas przyszły Futur I
XIV. Znaczenie i odmiana czasownika werden w czasie teraźniejszym
XV.

Liczebniki porządkowe

XVI.  Stopniowanie przymiotników
XVII.  Zaimki nieosobowe: man, es
XVIII. Zaimek pytający: welcher ……, was für ein …….
XIX.  Konstrukcje bezokolicznikowe: mieć, być + “zu”
XX.

Określanie czasu

ODMIANA CZASOWNIKÓW W CZASIE TERAŹNIEJSZYM / DIE
KONJUGATION DER VERBEN IM PRÄSENS



Czasowniki regularne / Die regelmäβigen Verben

np. spielen (grać, bawić się), lernen (uczyć się), kaufen (kupować)

    SINGULAR                          PLURAL
1.  ich spiele                        1. wir spielen
2.  du spielst                        2. ihr spielt
3.  er, sie, es spielt               3. sie, Sie spielen

Monika lernt Deutsch. Monika uczy się j. niemieckiego.



Czasowniki nieregularne /Die unregelmäβigen Verben

a-ä (2 i3 os.l.poj)

e-i (2 i3 os.l.poj)

e-ie (2 i3 os.l.poj)

fahren – jechać
1.  ich fahre
2.  du fährst
3.  er fährt
1.  wir fahren
2.  ihr fahrt
3.  sie fahren

helfen – pomagać

1.  ich helfe
2.  du hilfst
3.  er hilft
1.  wir helfen
2.  ihr helft
3.  sie helfen

sehen – widzieć, patrzeć

1.  ich sehe
2.  du siehst
3.  er sieht
1.  wir sehen
2.  ihr seht
3.  sie sehen

Wann fährst du nach Italien? Kiedy jedziesz do Włoch?
Hilfst du deinen Eltern? Czy pomagasz swoim rodzicom?
Seht ihr diesen Mann da? Czy widzicie tego mężczyznę tam?



Czasowniki modalne / Die Modalverben

1. können – umieć, móc, potrafić

1.  ich  kann                      1. wir können
2.  du   kanast                   2. ihr könnt
3.  er                                 3. sie können

sie kann Sie
es

2.  müssen – musieć

1.  ich  muss                     1. wir müssen
2.  du   musst                   2. ihr müsst
3.  er                                 3. sie müssen

sie muss Sie
es

3.  sollen – mieć powinność

1.  ich  soll                      1. wir sollen
2.  du   sollst                   2. ihr sollt
3.  er                               3. sie sollen

sie soll Sie
es

4.  wollen – chcieć

1.  ich  will                       1. wir wollen
2. du   willst                     2. ihr wollt
3. er                                 3. sie wollen

sie will Sie
es

5.  dürfen – mieć pozwolenie

1.  ich  darf                      1. wir dürfen
2.  du   darfst                   2. ihr dürft
3.  er                                3. sie dürfen

sie darf Sie
es

6.  mögen – lubić

1.  ich mag                      1. wir mögen
2.  du  magst                   2. ihr mögt
3.  er                                3. sie mögen

sie mag Sie
es

7.  möchten

1.  ich  möchte   (chciałbym)                   1. wir möchten
2.  du   möchtest                                     2. ihr möchtet
3.  er                                                       3. sie möchten

sie möchte Sie
es

Meine Mutter kann gut kochen. Moja mam potrafi dobrze gotować.
Ich muss morgen meine Oma besuchen. Muszę odwiedzić jutro moją babcię.
Wir sollen die Hausaufgaben machen. Powinniśmy zrobić pracę domową.
Mein Freund will nach Kóln fahren. Mój przyjaciel chce pojechać do Kolonii .
Hier darf man nicht rauchen. Tutaj nie wolno palić.
Wir mögen keine Schokolade. Nie lubimy czekolady.
Sie möchten dich anrufen. Oni chceliby do ciebie zatelefonować.



Czasowniki zwrotne / Reflexive Verben

sich waschen (myć się); sich kämmen (czesać się); sich freuen (cieszyć się)

1.  Ich wasche mich im Bad. Myję się w łazience.
2.  Wie oft wäschst du dich? Jak często się myjesz?
3.  Thomas wäscht sich sehr lange. Tomek myje się bardzo długo.
1.  Wir waschen uns jeden Tag. Myjemy się codziennie.
2.  Wascht ihr euch gerne? Czy chętnie się myjecie?
3.  Die Kinder waschen sich in einer Badewanne.
     Dzieci myją się w wannie



Czasowniki złożone rozdzielnie / Die trennbaren Verben

aufstehen (wstawać), einkaufen (robić zakupy), aufräumen (sprzątać)

1.  ich stehe auf              1. wir stehen auf
2.  du stehst auf             2. ihr steht auf
3.  er                              3. sie stehen auf

sie steht auf Sie

Um wie viel Uhr stehst du auf? O której godzinie wstajesz?
Karl räumt sein Zimmer auf. Karol sprząta swój pokój.

II.

PRZYIMKI ŁĄCZĄCE SIĘ Z CELOWNIKIEM I BIERNIKIEM
DIE PRÄPOSITIONEN MIT DEM DATIV UND DEM AKKUSATIV

1. Przyimki łączące się z celownikiem / Die Präpositionen mit dem Dativ



aus – z

Um 8 Uhr gehe ich aus dem Haus. O ósmej wychodzę z domu.

Thomas kommt aus Polen. Tomek pochodzi z Polski.

Ich nehme Geld aus der Tasche. Wyjmuję pieniądze z torby.



bei – koło, u (kogoś)

Das Hotel liegt bei der Post. Hotel znajduje się przy poczcie.

Sie wohnt bei ihrer Tante. Ona mieszka u swojej cioci.



gegenüber – naprzeciwko, wobec

Mein Büro liegt gegenüber dem Bahnhof.

Moje biuro znajduje się naprzeciwko dworca.
-

Die Kinder benehmen sich unartig den Eltern gegenüber.

Dzieci zachowują się niegrzecznie wobec swoich rodziców.



mit – z (kimś), zastępuje polski narzędnik

Sie geht mit meinem Bruder in den Park.

Ona idzie z moim bratem do parku.
-

Er fährt mit der Straenbahn. On jedzie tramwajem.

Das Kind isst mit dem Löffel. Dziecko je łyżką.



nach – po, do, według

Nach dem Mittagessen trinke ich eine Tasse Kaffee.

Po obiedzie piję filiżankę kawy.

Wann fährst du nach Ungarn? Kiedy jedziesz do Włoch?

Meiner Meinung nach ist er begabt.

Moim zdaniem on jest zdolny.



seit – od (jakiegoś czasu) – dotyczy przeszłości

Ich wohne hier seit 2 Jahren. Mieszkam tutaj od dwóch lat.



ab – od (jakiegoś czasu) - dotyczy przyszłości

Ab morgen rauche ich nicht mehr. Od jutra więcej nie palę.



von – od (kogoś, jakiegoś czasu), z (miejsca)

Er hat das Geld von seinem Vater.

On ma pieniądze od swojego ojca.
-

Mein Haus ist nicht weit von der Universität.

Mój dom jest niedaleko od uniwersytetu.
-

Der Zug kommt von Paris. Pociąg przyjeżdża z Paryża.



zu – do (osoby lub miejsca), na

Inge geht zu ihrer Freundin. Inga idzie do swojej przyjaciółki.

Hans geht zum Bahnhof. Hans idzie na dworzec.

Was isst du zum Frühstück? Co jesz na śniadanie?

Ich gratuliere ihm zum Geburtstag.
Składam mu życzenia z okazji urodzin.

zum = zu + dem

2. Przyimki łączące się z biernikiem/ Die Präpositionen mit dem

Akkusativ



durch – przez

Die Kinder gehen durch den Park. Dzieci idą przez las.



entlang – wzdłuż

Die Eltern gehen das Ufer entlang spazieren.

Rodzice spacerują wzdłuż brzegu.



für – dla, za

Das Geschenk ist für deinen Vater.

Prezent jest dla twojego ojca.
-

Vielen Dank für deine Hilfe. Bardzo dziękuję za twoją pomoc.



gegen – około, przeciw(ko)

Gegen acht Uhr kommt mein Freund.

Około ósmej przyjdzie mój przyjaciel

Die Jungen sind gegen diese Idee.

Chłopcy są przeciko temu pomysłowi.



ohne – bez

Ohne dich gehe ich nicht ins Kino. Nie idę bez ciebie do kina.

Er trinkt Tee ohne Zucker. On pije herbatę bez cukru.



um – o (godzinie), wokół

Das Konzert beginnt um 12.00 Uhr. Koncert zaczyna się o 12.00

Die Schüler sitzen um ihren Lehrer.

Uczniowie siedzą wokól nauczyciela.

III.

PRZYIMKI ŁĄCZĄCE SIĘ Z CELOWNIKIEM LUB BIERNIKIEM/

DIE PRÄPOSITIONEN MIT DEM DATIV ODER DEM AKKUSATIV



an – na (w pionie)



auf - na (w poziomie)



vor – przed



hinter – za



in – w, do



über – nad



unter – pod



neben - obok



zwischen – między

DATIV – WO? (gdzie?)

AKKUSATIV – WOHIN? (dokąd?)

1. hängen – wisieć

Das Bild hängt an der Wand.
Obraz wisi na ścianie.

2. liegen – leżeć

Der Ball liegt unter dem Bett.
Piłka leży pod łóżkiem.

3. stehen – stać

Die Vase steht neben dem Sofa.
Wazon stoi obok sofy.

4. sitzen – siedzieć

Das Kind sitzt auf dem Stuhl.
Dziecko siedzi na krześle.

5. stecken - tkwić

Der Schlüssel steckt im Schloβ.
Klucz jest/tkwi w zamku.

6. sein – być

Mein Bruder ist im Klub.
Mój brat jest w klubie.

1. hängen – wieszać

Ich hänge das Bild an die Wand.
Wieszam obraz na scianie.

2. legen – kłaść

Jörg legt den Ball unter das Bett.
Jurek kładzie piłkę pod łóżkiem.

3. stellen – stawiać

Anke stellt die Vase neben das Sofa.
Anka stawia wazon obok sofy.

4. sich setzen – siadać

Das Kind setzt sich auf den Stuhl.
Dziecko siada na krześle.

5. stecken – wkładać

Inge steckt den Schlüssel ins Schloβ.
Inga wkłada klucz do zamka.

6. gehen – iść

Mein Bruder geht in den Klub.
Mój brat idzie do klubu.

in dem = im ins = in das

IV.

CZAS PRZESZŁY PERFEKT CZASOWNIKÓW SŁABYCH /

             DAS PERFEKT DER SCHWACHEN VERBEN

Czas  Perfekt  jest  czasem  przeszłym  złożonym.  Orzeczenie  w  czasie
Perfekt  składa  się  z  czasownika  posiłkowego  haben  lub  sein,
odmienionego  w  czasie  teraźniejszym,  oraz  imiesłowu  czasu  przeszłego
Partizip Perfekt, który jest nieodmienny i w zdaniu prostym znajduje się
zawsze na końcu zdania.

PERFEKT = HABEN/SEIN + PARTIZIP PERFEKT

Formy imiesłowu czasu przeszłego od czasowników słabych tworzymy
poprzez dodanie do tematu czasownika przedrostka ge- i końcówki –t.

Partizip Perfekt: ge-  + temat czasownika  +  -t
  lernen - gelernt
  kochen - gekocht
  kaufen - gekauft

Präsens: Ich lerne Deutsch. Uczę się j. niemieckiego.
Perfekt:  Ich habe Deutsch gelernt. Uczyłem się j. niemieckiego.

Präsens: Kaufst du viele Geschenke? Czy kupujesz dużo prezentów?
Perfekt:  Hast du viele Geschenke gekauft? Czy kupiłaś dużo prezentów?

W przypadku czasowników złożonych rozdzielnie przedrosteg ge- znajduje
się w środku wyrazu miedzy przedrostkiem a tematem czasownika.

Präsens: Irene räumt ihr Zimmer auf. Irena sprząta swój pokój.
Perfekt:  Irene hat ihr Zimmer aufgeräumt. Irena posprzątała swój pokój.

W  zdaniach  złożonych  podrzędnie  czasownik  posiłkowy  haben  lub  sein
występuje na końcu zdania podrzędnego w odpowiedniej formie osobowej.
Poprzedza go imiesłów czasu przeszłego .

Präsens: Monika sagt, dass sie das Mittagessen kocht.
              Monika mówi, że gotuje obiad.
Perfekt:  Monika sagt, dass sie das Mittagessen gekocht hat.
              Monika mówi, że ugotowała obiad.

                                            lub
                   Monika hat gesagt, dass sie das Mittagessen gekocht hat.
                  Monika powiedziała, że ugotowała obiad.

CZAS PRZESZŁY PERFEKT CZASOWNIKÓW MOCNYCH /

             DAS PERFEKT DER STARKEN VERBEN

Czasowniki mocne tworzą imiesłów czasu przeszłego (Partizip Perfekt) w
sposób nieregularny. Form tych należy nauczyć się na pamięć.

Np. stehen (stać) -  gestanden
      lesen (czytać)  – gelesen
      schreiben (pisać)  – geschrieben
      geben (dawać) – gegeben
      zurückgeben (oddać) - zurückgegeben
      haben (mieć) – gehabt
      sein (być) – gewesen (s.)
      werden (stać się, zostać, zrobić się) – geworden (s.)
      fahren (jechać) – gefahren (s.)
      aufstehen (wstawać) - aufgestanden (s.)

Präsens: Irene liest viele Bücher. Irena czyta dużo książek.
Perfekt:  Irene hat viele Bücher gelesen. Irena przeczytała dużo książek.

Präsens: Gibst du Monika ihren Kuli zurück?
              Czy oddasz Monice jej długopis?
Perfekt:  Hast du Monika ihren Kuli zurückgegeben?
              Czy oddałeś Monice jej długopis?

Perfekt z sein tworzą następujące grupy czasowników:



czasowniki nieprzechodnie, czyli takie, które nie odpowiadają na
pytania: kogo? co?; czasowniki oznaczające ruch, zmianę kierunku,
przemieszczanie się, np. gehen (iść), laufen (biegać), zurückkommen
(wracać)

Präsens: Thomas geht in den Klub. Tomek idzie do klubu.
Perfekt: Thomas ist in den Klub gegangen. Tomek poszedł do klubu.



czasowniki oznaczające zmianę stanu, np. aufstehen (wstawać),
einschlafen (zasypiać), sterben (umierać).

Präsens: Um wie viel Uhr stehst du auf? O której godzinie wstajesz?
Perfekt: Um wie viel Uhr bist du aufgestanden?
O której godzinie wstałeś?



czasowniki: sein (być), werden (stać się, zostać, zrobić się), bleiben
(zostać)

Präsens: Monika bleibt zu Hause. Monika zostaje w domu.
Perfekt: Monika ist zu Hause geblieben. Monika została w domu.

VI.

PRZECZENIE NICHT I KEIN / DIE NEGATIONEN: NICHT UND
KEIN

***** Przeczenie nicht tłumaczone jest na j.polski jako „nie“, może
odnosić się do całego zdania i wtedy zajmuje ostatnią pozycję w
zdaniu:



Monika hört heute Musik nicht. Monika nie słucha dzisiaj muzyki.

****** Może też negować tylko jedną część zdania i wtedy znajduje się
bezpośrednio przed nią:



Nicht Monika, sondern Jan besucht dich am Montag.

     Nie Monika lecz Jan odwiedzi cię w poniedziałek.

*** nicht mehr – już nie
Schläfst du noch?  Śpisz jeszcze?
Nein, ich schlafe nicht mehr. Nie, już nie śpię.
*** noch nicht  - jeszcze nie
Kannst du schon lesen?   Potrafisz już czytać?
Nein, ich kann noch nicht lesen. Nie, jescze nie potrafie czytać.

*** nichts – nic
Hörst du etwas? Słyszysz coś?
Nein, ich höre nichts. Nie, nic nie słyszę.

*** niemand – nikt
Niemand besucht mich. Nikt mnie nie odwiedza

*** nie – nigdy
Ich mache das nie. Nigdy tego nie zrobię.

******  Przeczenie  kein  występuje  zawsze  przed  rzeczownikiem.  W
zależności od kontekstu możemy je tłumaczyć na język polski jako żaden,
żadna, żadne, jako nie lub w ogóle nie tłumaczyć. Przeczenie to odmienia
się  w  liczbie  pojedynczej  tak  samo  jak  rodzajnik  nieokreślony  ein,  a  w
liczbie mnogiej jak rodzajnik określony.

Ich habe kein Geld. Nie mam pieniędzy.
Er besucht keine Freunde. On nie odwiedza żadnych przyjaciół.
Wir schreiben keinen Brief an unsere Oma.
Nie napiszemy listu do naszej babci.

*** kein/e mehr ( mehr stoi zawsze po rzeczowniku)
Ich habe keine Zeit mehr. Nie mam już czasu.

VII. ZDANIA PODRZĘDNIE ZŁOŻONE ZE SPÓJNIKAMI: ŻE,

PONIEWAŻ, JEŚLI/KIEDY / DAS SATZGEFÜGE MIT DASS,
WEIL UND WENN

Spójniki dass (że), weil (ponieważ) i wenn (jeśli, kiedy) wprowadzają zdania
podrzędne, którego cechą chrakterystyczną jest to, że orzeczenie znajduje się
na końcu zdania.

Monika sagt, dass sie morgen nach Italien fährt.
Monika mówi, że jedzie jutro do Włoch.
Meine Kinder versprechen mir, dass sie heute einkaufen.
Moje dzieci obiecują mi, że zrobią dzisiaj zakupy.

Inge geht nicht zur Arbeit, weil sie krank ist.
Inga nie idzie do pracy, ponieważ jest chora.
Jörg hat keine Zeit, weil er sein Zimmer aufräumen muss.
Jurek nie ma czasu, ponieważ musi posprzątać swój pokój.

Wenn ich müde bin, trinke ich eine Tasse Kaffee.
Gdy jestem zmęczona, piję filiżankę kawy.
Wir gehen schwimmen, wenn wir Zeit haben.
Idziemy pływać, gdy mamy czas.

VIII. ODMIANA PRZYMIOTNIKA PO RODZAJNIKU OKREŚLONYM

DIE ADJEKTIVDEKLINATION NACH DEM BESTIMMTEN
ARTIKEL

Maskulinum

Femininum

Neutrum

Plural

1. Nominativ

der alte

Mann

die schöne

Frau

das brave

Kind

die langen

Tage

2. Genitiv

des alten

Mannes

der schönen

Frau

des braven

Kindes

der langen

Tage

3. Dativ

dem alten

Mann

der schönen

Frau

dem braven

Kind

den langen

Tagen

4. Akkusativ

den alten

Mann

die schöne

Frau

das brave

Kind

die langen

Tage

IX.

ODMIANA PRZYMIOTNIKA PO RODZAJNIKU
NIEOKREŚLONYM / DIE ADJEKTIVDEKLINATION NACH DEM
UNBESTIMMTEN ARTIKEL

ODMIANA PRZYMIOTNIKA BEZ RODZAJNIKA / DIE
ADJEKTIVDEKLINATION OHNE ARTIKEL

Maskulinum

Femininum

Neutrum

Plural

1. Nominativ

alter Mann

schöne Frau

braves Kind

lange

Tage

2. Genitiv

alten Mannes schöner Frau

braven

Kindes

langer Tage

3. Dativ

altem Mann

schöner Frau bravem Kind langen Tagen

4. Akkusativ

alten Mann

schöne Frau

braves Kind

lange

Tage

Maskulinum

Femininum

Neutrum

1. Nominativ

ein alter

Mann

eine schöne

Frau

ein braves

Kind

2. Genitiv

eines alten

Mannes

einer

schönen

Frau

eines braven

Kindes

3. Dativ

einem alten

Mann

einer

schönen

Frau

einem braven

Kind

4. Akkusativ

einen alten

Mann

eine schöne

Frau

ein braves

Kind

XI. ZAIMEK WSKAZUJĄCY / DAS DEMONSTRATIVPRONOMEN

Zaimki wskazujące dieser, diese, dieses (ten, ta, to) oraz jener, jene, jenes
(tamten, tamta tamto) odmieniają się jak rodzajniki określone:

Maskulinum

Femininum

Neutrum

Plural

1. Nominativ

dieser/jener

Mann

diese/jene

Frau

dieses/jenes

Kind

diese/jene

Kinder

2. Genitiv

dieses/ jenes

Mannes

dieser/jener

Frau

dieses/jenes

Kindes

dieser/jener

Kinder

3. Dativ

diesem/jenem

Mann

dieser/jener

Frau

diesem/jenem

Kind

diesen/jenen

Kindern

4. Akkusativ

diesen/jenen

Mann

diese/jene

Frau

dieses/jenes

Kind

diese/jene

Kinder

Zaimek wskazujący zastępuje rodzajnik.
Dieser Film ist spannend. Ten film trzyma w napięciu.
Ich helfe dieser Frau gern. Chętnie pomagam tej pani.
Dieses Kleid finde ich schicker als jenes.
Tę sukienkę uważam za bardziej wytworną niż tamtą.

XII. REKCJA CZASOWNIKA / DIE REKTION DER VERBEN

Dativ - WEM?

Akkusativ - WEN?

1. fragen nach – pytać o

1. bitten um – prosić o

2. träumen von – marzyć o

2. sich interessieren für –
interesować się

3. helfen bei – pomagać w

3. sprechen über –
mówić/rozmawiać o

4. gehören zu – należeć do

4. warten auf – czekać na

5. bestehen aus – składać się z

5. schreiben an – pisać do

PYTANIE o rzecz: DATIV

* Meine Mutter fragt nach meinen Schulnoten. Mama pyta o moje oceny.
   Wonach fragt deine Mutter? O co pyta twoja mama?

PYTANIE o osobę: DATIV

*  Meine Oma fragt nach meinem Freund.
    Moja babcia pyta o mojego przyjaciela.
    Nach wem fragt deine Oma? O kogo pyta twoja babcia?

PYTANIE o rzecz: AKKUSATIV

Wir warten auf den Bus. Czekamy na autobus.
Worauf wartet ihr? Na co czekacie?

PYTANIE o osobę: AKKUSATIV

Wir warten auf unseren Vater. Czekamy na naszego tatę.
Auf wen wartet ihr? Na kogo czekacie?

XIII. CZAS PRZYSZŁY / DAS FUTUR I

Czas przyszły Futur I jest formą złożoną: składa się z form osobowych czasu
teraźniejszego

czasownika

werden

oraz

bezokolicznika

czasownika

podstawowego. Wyraża czynności mające się odbyć w przyszłości faktycznie
lub przypuszczalnie, a także czynność przypuszczalną w teraźniejszości.

FUTUR I = WERDEN + INFINITIV (bezokolicznik)

Ich werde dich in Bonn besuchen. Odwiedzę cię w Bonn.
Wirst du am Montag Inge helfen können?
Czy będziesz mógł w poniedziałek pomóc Indze?
Wo ist Monika? Gdzie jest Monika?
Sie wird wohl bei ihrer Tante sein. Ona chyba jest/będzie u swojej cioci.

XIV. ZNACZENIE I ODMIANA CZASOWNIKA WERDEN W

CZASIE TERAŹNIEJSZYM / DIE BEDEUTUNG UND DIE
KONJUGATION DES VERBS WERDEN IM PRÄSENS

werden – stać się, zostać, zrobić się

1.  Irene wird im Mai 18.   Irena skończy w maju 18 lat.
                                         (Irena stanie się w maju 18-latką).
2.  Thomas will Arzt werden. Tomek chce zostać lekarzem
3.  Er wird kalt. Robi się zimno.

Werden – odmiana czasownika w czasie teraźniejszym

1.  ich werde                      1. wir werden
2.  du wirst                        2. ihr werdet
3.  er, sie, es wird               3. sie, Sie werden

XV. LICZEBNIKI PORZĄDKOWE / ORDNUNGSZAHLEN

1.  ( der, die, das) erste
2.                          zweite
3.                          dritte

4.                          vierte
5.                          fünfte
6.                          sechste
7.                          siebte
8.                          achte
9.                          neunte
10.

zehnte

11.

elfte

12.

zwölfte

.
.
.
19.

neunzehnte

20.

zwanzigste

der erste Mann die dritte Frau das zweite Kind

Datum: Der wie vielte ist heute?
Heute ist Montag, der 31. (einunddreiβigste) Oktober 2005

XVI. STOPNIOWANIE PRZYMIOTNIKÓW / DIE KOMPARATION

DER ADJEKTIVE

STOPIEŃ

RÓWNY

STOPIEŃ

WYŻSZY

STOPIEŃ NAJWYŻSZY

klein
schön

schnell

billig

kleiner
schöner

schneller

billiger

(der, die, das) kleinste, am kleinsten
(der, die, das) schönste, am
schönsten
(der, die, das) schnellste,
am schnellsten
(der, die, das) billigste, am billigsten

stark
groβ
jung

stärker
gröβer
jünger

(der, die, das) stärkste, am stärksten
(der, die, das) gröβte, am gröβten
(der, die, das) jüngste, am jüngsten

alt
kurz

älter
kürzer

(der, die, das) älteste, am ältesten
(der, die, das) kürzeste, am
kürzesten

dunkel

teuer

dunkler

teurer

(der, die, das) dunkelste,
am dunkelsten
(der, die, das) teuerste, am teuersten

viel
gut
gern
oft
hoch
nah

mehr
besser
lieber
öfter/häufiger
höher
näher

(der, die, das) meiste, am meisten
(der, die, das) beste, am besten
(der, die, das) liebste, am liebsten
(der, die, das) häufigste, am
häufigsten
(der, die, das) höchste, am höchsten
(der, die, das) nächste, am nächsten

Przykład:

*   Eva ist schön.   Ewa jest ładna. - stopień równy
*   Monika ist schöner als Eva.   Monika jest ładniejsza od Ewy.  – stopień
     wyższy

     *   Katrin ist am schönsten.    Katrin jest najładniejsza.     – stopień
          najwyższy
     *   Katrin ist das schönste Mädchen.

Katrin jest najładniejszą dziewczyną. – stopień najwyższy

XVII. ZAIMKI NIEOSOBOWE: MAN, ES / DIE

UNPERSÖNLICHEN PRONOMINA: MAN, ES.

Zaimek man pełni funkcję podmiotu i oznacza bliżej nieokreśloną grupę
osób. Występuje zawsze z czasownikiem w 3. osobie liczby pojedynczej. Jest
tłumaczony jako forma nieosobowa lub jako się:

Im Klub tanzt man viel. W klubie dużo się tańczy.

Hier darf man nicht parken. Tutaj nie wolno parkować.

Zaimek es pełni funkcję podmiotu w zdaniach, w których:

* nie jest znany sprawca danej czynności:

Es klopft an die Tür. Puka do drzwi.

* opisuje się zjawiska atmosferyczne: Es regent. Pada deszcz.

* w wyrażeniach i zwrotach typu: es geht um…..(chodzi o); es gibt ….

(jest/są); es ist möglich/nett/gesund … (jest możliwe/miło/zdrowo…)

XVIII.

ZAIMEK PYTAJĄCY / DAS INTERROGATIVPRONOMEN

welcher ?– który? welche? – która? welches? – które? welche? –
którzy?

odmieniają się jak rodzajnik określony i są używane, jeśli pytamy o
konkretną osobę lub rzecz; w odpowiedzi zaś rzeczownik używany jest z
rodzajnikiem określonym, np.:

Welcher Hund gefällt dir am besten? Który pies podoba ci się najbardziej?
Der Schäferhund von Monika. Owczarek niemiecki Moniki.

Welche Bluse kaufst du dir? Którą bluzkę sobie kupisz?

Die rote Bluse. Czerwoną.

was  für  ein?  (jaki,  jakiego  rodzaju?);  was  für  eine?  (jaka,  …..?)  was
für….?  (jacy,  ……..?)  odmieniają  się  (tzn.  ich  ostatni  człon)  jak  rodzajnik
nieokreślony,  a  używane  są  wówczas,  gdy  chcemy  zapytać  o  jakąś
właściwość  lub  cechę  osoby  lub  rzeczy;  w  odpowiedzi  zaś  stosujemy
rzeczownik z rodzajnikiem nieokreślonym, np.:

Was für einen Film seht ihr jetzt an? Jaki film teraz oglądacie?

Einen Krimi. Kryminał.

Was für Bücher liest du? Jakie czytasz książki?

Abenteuerbücher. Książki przygodowe.

XIX. KONSTRUKCJE BEZOKOLICZNIKOWE
DIE INFINITIVKONSTRUKTIONEN



haben + „zu“ – mieć coś do zrobienia lub musieć coś zrobić

1.  Ich habe Deutsch zu lernen. Mam j. niemiecki do nauczenia.
2.  Hast du Einkäufe zu machen? Czy musisz zrobić zakupy?
3.  Inge hat viele Lektüren zu lesen. Inga ma do przeczytania dużo lektur.
1.  Wir haben unsere Oma zu besuchen. Musimy odwiedzić naszą babcię.
2.  Habt ihr einen Brief zu schreiben? Czy musicie napisać list?
3.  Die Kinder haben Obst zu essen. Dzieci muszą zjeść owoce.



sein + „zu“ – być do zrobienia lub można coś zrobić

1.  Die Sachen sind einzupacken. Rzeczy są do spakowania.
2.  Die Torte ist zu essen. Tort można zjeść.

XX. OKREŚLENIA CZASU / DIE ZEITANGABEN

Pytanie wann? (kiedy) -  wymaga celownika (Dativ). Przyimki służące do
określania czasu to:

seit – od (odnosi się do przeszłości)
Seit einem Jahr lerne ich Deutsch. Od roku uczę j.niemieckiego.
ab – od (odnosi się do przyszłości)
Ab 2008 versuche ich, mehr Geld zu sparen. Od roku 2008 spróbuję
oszczędzać więcej pieniędzy.
in – za
In zwei Monaten fahren wir nach Norwegen. Za dwa miesiące pojedziemy
do Norwegii.
nach – po
Nach drei Jahren habe ich Monika besucht. Po trzech latach odwiedziłem
Monikę.
vor – przed
Vor einem Monat haben wir einen neuen Computer gekauft. Miesiąc temu
kupiliśmy nowy komputer.