Przykladowy arkusz PR Chemia id 409292

Autorzy: Jadwiga Berecka, Alicja Borkowska, El˝bieta Bytniewska-Rozwód, Zofia Kloc

PRZYK¸ADOWY ARKUSZ

EGZAMINACYJNY Z CHEMII

Arkusz II

(dla poziomu rozszerzonego)

ARKUSZ II

Czas pracy: 120 minut

Instrukcja dla zdajàcego

1. Proszśprawdziç, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 9 stron. Ewentualny brak nale˝y zg∏osiç przewodniczàce-mu zespo∏u nadzorujàcego egzamin.

Proszúwa˝nie czytaç wszystkie polecenia i informacje do zadaƒ.

3. Rozwiàzania i odpowiedzi nale˝y zapisaç czytelnie w miejscu na to przeznaczonym przy ka˝dym zadaniu.

4. W rozwiàzaniach zadaƒ rachunkowych trzeba przedstawiç tok rozumowania prowadzàcy do ostatecznego wyniku oraz pami´taç o jednostkach.

W trakcie obliczeƒ mo˝na korzystaç z kalkulatora.

6. Prosz´ pisaç tylko w kolorze czarnym; nie pisaç o∏ówkiem.

7. Nie wolno u˝ywaç korektora.

8. B∏´dne zapisy trzeba wyraênie przekreÊliç.

9. Brudnopis nie b´dzie oceniany.

10. Obok ka˝dego zadania podana jest maksymalna liczba punk-Za rozwiàzanie

tów, którà mo˝na uzyskaç za jego poprawne rozwiàzanie.

wszystkich zadaƒ

mo˝na otrzymaç

˚yczymy powodzenia!

∏àcznie 70 punktów.

Arkusz przygotowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON na wzór oryginalnego arkusza maturalnego.

Chemia. Arkusz II

Zadanie 26. ( 2 pkt)

Na podstawie po∏o˝enia selenu (Z = 34) w uk∏adzie okresowym wybierz spoÊród podanych informacji te, które sà prawdziwe:

a) Tworzy wodorek o wzorze H2Se.

b) Tworzy tlenek amfoteryczny.

c) Jest pierwiastkiem kwasotwórczym.

d) W jego atomie wyst´pujà 2 elektrony niesparowane.

e) W stanie wolnym ma w∏aÊciwoÊci utleniajàce.

f) Jest niemetalem aktywniejszym od siarki.

Prawdziwe informacje zawierajà podpunkty: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zadanie 27. ( 4 pkt)

W 100 cm3 roztworu zawierajàcego 0,2 mola azotanu(V) miedzi(II) i 0,2 mola azotanu(V) srebra za-nurzono blaszk´ miedzianà. Po zakoƒczonej reakcji blaszk´ wyj´to.

a) Napisz, co zaobserwowano na powierzchni blaszki. Podaj równanie zachodzàcej reakcji w formie jonowej.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) Oblicz st´˝enie molowe jonów miedzi w otrzymanym roztworze.

w w w. o p e r o n . p l

Chemia. Arkusz II

Zadanie 28. ( 8 pkt)

Majàc do dyspozycji nast´pujàce substancje: w´glan sodu, kwas solny i wod´, a tak˝e uniwersalne pa-pierki wskaênikowe, zaproponuj dwa doÊwiadczenia, które pozwolà wykazaç, ˝e kwas w´glowy jest kwasem s∏abym. Opis doÊwiadczeƒ przedstaw w tabeli. Podaj wnioski i jonowe równania reakcji.

Sposób wykonania doÊwiadczenia

Lp.

Obserwacje

(opis lub rysunek)

Wnioski i jonowe równania reakcji:

1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zadanie 29. ( 4 pkt)

Do 50 g roztworu zasady sodowej o st´˝eniu 4% dodano 1,15 g sodu. Otrzymany roztwór uzupe∏niono wodà do obj´toÊci 1 dm3. Napisz równanie zachodzàcej reakcji i oblicz pH otrzymanego roztworu.

w w w. o p e r o n . p l

Chemia. Arkusz II

Zadanie 30. ( 2 pkt)

W wyniku bromowania propanu w obecnoÊci Êwiat∏a powstajà ró˝ne bromopochodne, a wÊród nich zwiàzki o wzorze sumarycznym C3H6Br2. Podaj wzór pó∏strukturalny i nazwízomeru o sk∏adzie C3H6Br2, zawierajàcego w czàsteczce asymetryczny atom w´gla.

Zadanie 31. ( 7 pkt)

W´glowodory aromatyczne, fenole i alkohole mogà reagowaç z kwasem azotowym(V).

a) Podaj po jednym przyk∏adzie takich reakcji, stosujàc wzory pó∏strukturalne oraz okreÊl typ tych reakcji.

1. W´glowodory aromatyczne:

2. Fenole:

3. Alkohole:

b) Podaj nazwy organicznych produktów tych reakcji.

1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zadanie 32. ( 5 pkt)

Mieszanina zawiera ∏àcznie 0,6 mola wapnia, tlenku wapnia i w´gliku wapnia zmieszanych w sto-sunku molowym n Ca : n CaO : n CaC = 1 : 2 : 3. Na t´ mieszanin´ podzia∏ano wodà.

a) Napisz równania zachodzàcych reakcji.

b) Oblicz, ile gramów wody przereagowa∏o z tà mieszaninà.

w w w. o p e r o n . p l

Chemia. Arkusz II

Zadanie 33. ( 4 pkt)

Odwa˝ono dwie próbki ˝elaza po 5,6 g ka˝da. Na jednà podzia∏ano nadmiarem kwasu solnego, a dru-ga przereagowa∏a ze stechiometrycznà iloÊcià chloru. Nast´pnie sporzàdzono dwa roztwory: 200 g roztworu zawierajàcego produkt pierwszej reakcji i 200 g roztworu zawierajàcego produkt reakcji drugiej.

a) Napisz równania opisanych reakcji.

b) Oblicz st´˝enie procentowe ka˝dego z roztworów.

Zadanie 34. ( 2 pkt)

Hydroksykwasy ulegajà reakcjom estryfikacji, których produktami sà estry wewn´trzne zwane lak-tonami. Poni˝sze równanie jest przyk∏adem takiej reakcji: hydroksykwas

lakton

CH2

H2C

CH2

CH2—CH2—CH2—CH2—COOH $

+ H2O

H2C

C==O

Uzupe∏nij dwa inne równania reakcji, w których tworzà siĺaktony.

hydroksykwas

lakton

CH3

CH2––CH––CH2––CH2—COOH $

+ H2O

w w w. o p e r o n . p l

Chemia. Arkusz II

hydroksykwas

lakton

CH—CH3

+ H2O

CH3—CH

C==O

Zadanie 35. ( 3 pkt)

Równanie reakcji przedstawia przemian´ jàdrowà, w której powstaje izotop E. Podaj symbol oraz liczbátomowà Z i masowà A tego izotopu.

1 n

13 Al + 2 He $ Z E + 0

E = . . . . . . .

A = . . . . . . .

Z = . . . . . . .

Zadanie 36. ( 2 pkt)

Z tymianku otrzymuje si´ tymol b´dàcy olejkiem o dzia∏aniu antybakteryjnym. Jego nazwa systema-tyczna to: 2-izopropylo-5-metylo-fenol. Napisz wzór pó∏strukturalny i sumaryczny tymolu.

Wzór strukturalny:

Wzór sumaryczny:

Zadanie 37. ( 3 pkt)

W wyniku utlenienia p-nitrotoluenu anionami dichromianowymi(VI) w Êrodowisku kwaÊnym powstaje kwas p-nitrobenzoesowy. Uzupe∏nij równanie tej reakcji i sporzàdê bilans elektronowy.

CH3

+ Cr

2–

2O7 + H+ $

NO2

w w w. o p e r o n . p l

Chemia. Arkusz II

Zadanie 38. ( 2 pkt)

Obok ka˝dej informacji podanej w pierwszej kolumnie tabeli wymieniono trzy pierwiastki, ale tylko dla jednego z nich informacja jest prawdziwa. Wybierz ten pierwiastek i wpisz jego nazw´ do trze-ciej kolumny tabeli.

W∏aÊciwoÊci

Pierwiastki

Nazwa wybranego pierwiastka

Ma najwi´kszà energi´ jonizacji.

H, He, Hg

Charakteryzuje sińajwi´kszà

Fe, F, Fr

elektroujemnoÊcià.

Nale˝y do bloku

P, Pd, Pt

energetycznego p.

Jest silnym utleniaczem.

Ca, Cr, Cl

Zadanie 39. ( 3 pkt)

Sta∏e dysocjacji trzech kwasów wynoszà:

K CH3ClCOOH = 1,6 . 10–3

K C6H5COOH = 6,6 . 10–5

K CH3COOH = 1,8 . 10–5

Ustal, który z tych kwasów znajduje si´ w roztworze, je˝eli st´˝enie kationów wodoru w tym roztworze wynosi 0,008 mol/dm3, a st´˝enie czàsteczek niezdysocjowanych jest równe 0,04 mol/dm3.

Oblicz stopieƒ dysocjacji kwasu w tym roztworze.

Zadanie 40. ( 5 pkt)

Poni˝ej podano pierwiastki okresu drugiego wraz z wartoÊciami elektroujemnoÊci. Na tej podstawie wykonaj polecenia.

1,5

2,5

3,5

–

a) Wybierz dwa pierwiastki najbardziej ró˝niàce siélektroujemnoÊcià i podaj ich nazwy. Przedstaw ich konfiguracje elektronowe i okreÊl typ wiàzania, jakie wyst´puje w zwiàzku utworzonym przez te pierwiastki.

w w w. o p e r o n . p l

Chemia. Arkusz II

b) Podaj nazwy dwóch pierwiastków, dla których ró˝nica elektroujemnoÊci wynosi 2,5, a tworzona przez nie czàsteczka zawiera wiàzania kowalencyjne spolaryzowane, ma kszta∏t liniowy i moment di-polowy równy 0.

Zadanie 41. ( 3 pkt)

W wyniku reakcji substancji A i B powstajà produkty C i D. Mierzono trzykrotnie szybkoÊci tej reakcji w tej samej temperaturze, ale przy ró˝nych st´˝eniach substratów. Wyniki umieszczono w tabeli.

St´˝enie [mol/dm3]

Nr pomiaru

SzybkoÊç reakcji

[mol/dm3 . s]

substancji A

substancji B

0,1

0,2

0,4

Wykorzystujàc dane z tabeli, odpowiedz, czy opisana reakcja przebiega wed∏ug I czy II równania ki-netycznego, jeÊli:

I. V = k[A][B]

II. V = k[A][B]2

Oblicz szybkoÊç reakcji, gdy st´˝enia substancji A i B sà sobie równe i wynoszà 2 mol/dm3.

Zadanie 42. ( 2 pkt)

Pod wp∏ywem wody bromowej w obecnoÊci wodorow´glanu sodu aldozy utleniajà si´ do kwasów al-donowych. Ketozy nie ulegajà utlenieniu za pomocà wodnego roztworu bromu. Sacharoz´ poddano reakcji hydrolizy, a nast´pnie do mieszaniny poreakcyjnej dodano w nadmiarze NaHCO3 i wod´ bromowà. Podaj nazwí wzór ∏aƒcuchowy cukru, który zawiera∏a koƒcowa mieszanina po dwóch reakcjach.

Wzór:

Nazwa: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

w w w. o p e r o n . p l

Chemia. Arkusz II

Zadanie 43. ( 4 pkt)

Estry ulegajà reakcji amonolizy, b´dàcej reakcjà z amoniakiem, której produktami sà alkohol i amid kwasowy. Podaj wzory pó∏strukturalne dwóch estrów o sk∏adzie C3H6O2, nazwij je i napisz ich reak-cje amonolizy.

Zadanie 44. ( 3 pkt)

RozpuszczalnoÊç wodorotlenku baru w temperaturze 20°C wynosi 3,8 g/100 g wody. Do zlewki zawierajàcej 101,2 g wody dodano 10,2 g tlenku baru. ZawartoÊç zlewki zamieszano i odczekano do momentu ustalenia siŕównowagi. Na dnie zlewki zaobserwowano bia∏y osad. Napisz równanie zachodzàcej reakcji i oblicz masŕoztworu nad osadem.

Zadanie 45. ( 2 pkt)

Oblicz standardowà entalpiŕeakcji otrzymywania w´gliku wapnia z tlenku wapnia i grafitu przebie-gajàcej wed∏ug równania:

CaO

(s) + 3 C(grafit)

CaC2(s) + CO(g)

Entalpie tworzenia wynoszà:

∆ H°tw. CaO = –634,94 kJ

∆ H°tw. CaC = –62,7 kJ

∆ H°tw. CO = –110,44 kJ

a grafit jest trwa∏à odmianà alotropowà w´gla w warunkach standardowych.

w w w. o p e r o n . p l