WARUNKI ODPROWADZANIA Ś CIEKÓW
Wiesława Styka
Katedra Oczyszczania Wody i Ś cieków, Politechnika
Krakowska im. Tadeusza Koś ciuszki
WARUNKI ODPROWADZANIA Ś CIEKÓW
• do urzą dzeń kanalizacyjnych
• do wód lub do ziemi
Wiesława Styka
Katedra Oczyszczania Wody i Ś cieków, Politechnika
Krakowska im. Tadeusza Koś ciuszki
PODSTAWA PRAWNA
Ustawa z dnia 27.04.2001 r Prawo ochrony ś rodowiska
(Dz. U. Nr 62, poz. 627 z póź niejszymi zmianami) oraz
Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r Prawo wodne (Dz. U. Nr 115, poz. 1229
z póź niejszymi zmianami
Odprowadzanie ś cieków do urzą dzeń
kanalizacyjnych
Rozporzą dzenie Ministra Budownictwa z dnia 14 lipca
2006 (Dz.U.Nr136, poz.964)
w sprawie sposobu realizacji obowią zków dostawców
ś cieków przemysłowych oraz warunków wprowadzania
ś cieków do urzą dzeń kanalizacyjnych
• Sposób realizacji obowią zków dostawców ś cieków przemysłowych
• Warunki wprowadzania ś cieków do urzą dzeń kanalizacyjnych, w
tym dopuszczalne wartoś ci wskaź ników zanieczyszczeń w ś ciekach
przemysłowych wprowadzanych do kanalizacji,
• Sposób sprawowania kontroli iloś ci i jakoś ci ś cieków
Uregulowania prawne
dotyczące substancji szczególnie
szkodliwych
• Szczególne korzystanie z wód
Ustawa „Prawo wodne” weszła w ż ycie 01.01.2002 r
Uregulowania prawne
dotyczące substancji szczególnie
szkodliwych
Rozporzą dzenie Ministra Ś rodowiska z dnia 15
grudnia 2008 (Dz.U.Nr229, poz.1538)
zmieniają ce
Rozporzą dzenie Ministra Ś rodowiska z dnia 10
listopada 2005 (Dz.U.Nr233, poz.1988)
w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla
ś rodowiska wodnego, których wprowadzanie w
ś ciekach przemysłowych do urzą dzeń
kanalizacyjnych wymaga uzyskania pozwolenia
wodno-prawnego
Odprowadzanie ś cieków – korzystanie z wód
Prawo wodne definiuje róż ne rodzaje „korzystania z wód”
Odprowadzanie ś cieków oczyszczonych z oczyszczalni moż e być
zakwalifikowane jako:
• Zwykłe korzystanie z wód – odprowadzanie ś cieków z własnego
gospodarstwa, gdy ilość ś cieków Q< 5 m3/d
•
Szczególne korzystanie z wód (tj. gdy ilość ś cieków Q> 5 m3/d)
Szczególne korzystanie z wód wymaga pozwolenia wodno-prawnego
Odprowadzanie ś cieków do wód
lub do ziemi
Rozporzą dzenie Ministra Ś rodowiska z dnia 24
lipca 2006 (Dz.U.Nr137, poz.984)
w sprawie warunków, jakie należ y spełnić przy
wprowadzaniu ś cieków do wód lub do ziemi oraz
w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla
ś rodowiska wodnego
zmieniają ce
Rozporzą dzenie Ministra Ś rodowiska z dnia 28
stycznia 2009 (Dz.U.Nr27, poz.169)
Wymagania dotyczą ce oczyszczania
ś cieków bytowych i komunalnych
W Rozporzą dzeniu MŚ uzależ nione są od:
• równoważ nej liczby mieszkań ców RLM, obliczonej na
podstawie
maksymalnego,
ś redniego
tygodniowego
ładunku zanieczyszczenia wyraż onego wskaź nikiem BZT ,
5,
dopływają cego do oczyszczalni w cią gu roku, z
wyłą czeniem sytuacji nietypowych, w szczególnoś ci
wynikają cych z intensywnych opadów.
• Wprowadzono pięć zakresów obciąż enia oczyszczalni,
wyraż onego RLM
Odstą piono od podawania przepustowoś ci oczyszczalni w
odniesieniu do ś redniodobowego przepływu ś cieków Qś r.d, m3/d.
Wartoś ci dobowego ładunku BZT
i Q
dla poszczególnych
5
ś r.d
zakresów RLM
RLM poniżej
od 2 000
od 10 000
od 15 000
Powyżej
2 000
do 9 999
do 14 999
do 99 999
100 000
ŁBZT5, < 120 120 - 599,9
600 - 899,9
900 - 5999,9
> 6000
kg/d
Q, m3/d
qj =150 < 300 300 -1499,9 1500 - 2249,8 2250 - 15000
> 15 000
l/MR d
qj =200 < 400 400 -1999,8 2000 - 2999,8 3000 - 20000
> 20 000
l/MR d
Warunki, jakim muszą odpowiadać
oczyszczone ś cieki bytowe i komunalne
Rozporzą dzenie dopuszcza okreś lenie warunków, jakim muszą
odpowiadać oczyszczone ś cieki bytowe i komunalne poprzez podanie:
• najwyż szych dopuszczalnych wartoś ci wskaź ników zanieczyszczeń lub
• minimalnego procentu redukcji zanieczyszczeń , okreś lanego w
stosunku do ładunku zanieczyszczeń w ś ciekach dopływają cych do
oczyszczalni.
W pozwoleniu wodnoprawnym moż na zastosować
róż ny
sposób normowania warunków dla ś cieków
oczyszczonych odprowadzanych z oczyszczalni.
Ś cieki bytowe a ś cieki komunalne
Ś cieki komunalne bę dą ce ś ciekami bytowymi wprowadzane do
wód nie powinny zawierać substancji zanieczyszczają cych w
iloś ciach przekraczają cych najwyż sze dopuszczalne wartoś ci
wskaź ników zanieczyszczeń , które są okreś lone w załą czniku
nr 1 do rozporzą dzenia, lub powinny spełniać minimalny
procent redukcji zanieczyszczeń okreś lony w tym załą czniku.
Ś cieki komunalne: bytowe z domieszką
ś cieków przemysłowych
Ś cieki komunalne inne niż ś cieki bytowe wprowadzane do wód
nie powinny zawierać substancji zanieczyszczają cych w
iloś ciach przekraczają cych najwyż sze dopuszczalne wartoś ci
wskaź ników zanieczyszczeń okreś lone w załą czniku nr 1 do
rozporzą dzenia lub powinny spełniać minimalny procent
redukcji zanieczyszczeń okreś lony w tym załą czniku, a
pozostałe
substancje
zanieczyszczają ce
nie
powinny
przekraczać najwyż szych dopuszczalnych wartoś ci wskaź ników
zanieczyszczeń , które są okreś lone w znaczniku nr 3 do
rozporzą dzenia.
System limitowania jakoś ci ś cieków
Przyję ty system nie uwzglę dnia chłonnoś ci wód odbiornika i nie
wymaga analizy wpływu ś cieków oczyszczonych na odbiornik w
przekroju wylotu, przy ustalaniu projektowanej efektywnoś ci
oczyszczalni (taka analiza jest wymagana w Raporcie o
oddziaływaniu oczyszczalni na ś rodowisko).
Wprowadzono jednak zastrzeż enie (§ 3):
ś cieki (bez wzglę du na ich rodzaj) wprowadzane do wód, nie mogą
uniemoż liwić prawidłowego funkcjonowania ekosystemów wodnych
i spełnienia przez wody okreś lonych dla nich wymagań
jakoś ciowych, zwią zanych z ich uż ytkowaniem, wynikają cym z
warunków korzystania z wód regionu wodnego.
Lp Nazwa
Jednostka Najwyższe dopuszczalne wartości wskaźników lub
wskaźnika
minimalny procent redukcji zanieczyszczeń przy
RLM
poniżej od 2000
o
d
10000
o
d 15 000 Powyżej
2000
do 9 999 do 14999 do 99 999 100 000
1. BZT5
mg O2/l
40
25
25
15
15
min %
lub
lub
lub
lub
redukcji
-
70-90
70-90
90
90
2. ChZT
mg O2/l
150
125
125
125
125
min %
lub
lub
lub
lub
redukcji
-
75
75
75
75
3. Zawiesina mg O2/l
50
35
35
35
35
og.
min %
lub
lub
lub
lub
redukcji
-
90
90
90
90
4. Azot og.
mg O2/l
304)
154)
154)
15
10
min %
lub
lub
redukcji
355)
80
85
5. Fosfor og.
mg O2/l
54)
24)
24)
2
1
min %
lub
lub
redukcji
405)
85
90
Jak czytać tabelę (załą cznik nr1)
wartoś ci z indeksem 4) - Azot i fosfor
wymagane wyłą cznie w ś ciekach wprowadzanych do jezior i ich
dopływów oraz bezpoś rednio do sztucznych zbiorników wodnych
usytuowanych na wodach płyną cych
wartoś ci z indeksem 5)
Minimalnego procentu redukcji nie stosuje się do ś cieków
wprowadzanych do jezior i ich dopływów, bezpoś rednio do sztucznych
zbiorników wodnych usytuowanych na wodach płyną cych oraz do ziemi
Oczyszczalnie przydomowe
Ś cieki z indywidualnych systemów oczyszczania, odprowadzane do wód
- wymagania jak dla oczyszczalni ś cieków komunalnych
o RLM poniż ej 2000
Obowią zkowe pomiary
Ze wzglę du na moż liwość normowania minimalnego procentu redukcji
zanieczyszczeń , która okreś lana jest w stosunku do ładunku
zanieczyszczeń
w
ś ciekach
dopływają cych
do
oczyszczalni,
rozporzą dzenie MŚ wprowadza obowią zkowe pomiary iloś ci ś cieków
oraz jakoś ci ś cieków surowych i oczyszczonych.
W rozporzą dzeniu okreś lono:
•
dokładność z jaką należ y dokonywać pomiaru przepływu
ś cieków
•
minimalną liczbę pobieranych w cią gu roku ś redniodobowych
próbek ś cieków surowych i oczyszczonych
(próbki należ y pobierać w regularnych odstę pach czasu, stale w
tym samym miejscu)
Obowią zkowe pomiary
RLM
Parametr
poniżej
od 2 000 do od 10 000 do
od 15 000
Powyżej
2 000
9 999
14 999
do 49 999
50 000
Dokładność
pomiaru natężenia
15%
10%
5%
przepływu
Minimalna
liczba
4
12
12
24
próbek
średnich
21)
42)
dobowych3)
Pobór ś rednich dobowych próbek ś cieków oraz pomiary ich
iloś ci i jakoś ci powinny być dokonywane w regularnych
odstę pach czasu, w miejscu, w którym ś cieki są wprowadzane
do wód, a jeż eli to konieczne — w innym miejscu
reprezentatywnym dla iloś ci i jakoś ci tych ś cieków:
1) Ś cieki przemysłowe - w zakresie szczególnie szkodliwych
substancji zanieczyszczają cych
okreś lonych w załą czniku nr 3 do rozporzą dzenia w tabeli I —
codziennie;
2) Ś cieki przemysłowe w zakresie pozostałych substancji
zanieczyszczają cych
okreś lonych w załą czniku nr 3 do rozporzą dzenia w tabeli II
— z czę stotliwoś cią nie mniejszą niż raz na dwa miesią ce.
Sposób oceny, czy ś cieki oczyszczone
odpowiadają wymaganym warunkom
Wymagania dla zawartoś ci zwią zków organicznych (BZT i ChZT) oraz
5
zawiesin ogólnych są spełnione wówczas, gdy:
• liczba ś rednich dobowych próbek ś cieków pobranych w cią gu
roku nie
spełniają cych warunków
dotyczą cych wartoś ci
stęż enia lub procentowej redukcji danego wskaź nika jest nie
wię ksza niż okreś lona w rozporzą dzeniu (załą cznik nr 2).
• próbki ś rednie dobowe nie mogą wykazywać
znaczą cych
odchyleń od najwyż szych dopuszczalnych wartoś ci: w przypadku
BZT i ChZT wię kszych niż 100%, a w odniesieniu do zawiesin
5
ogólnych wię kszych niż 150%.
Liczba ś rednich dobowych próbek, które mogą
nie spełniać warunków
Jest uzależ niona od liczby próbek ś rednich dobowych pobranych w cią gu
roku:
Lp. Liczba próbek średnich dobowych Liczba próbek, które mogą nie
pobranych w ciągu roku
spełniać wymaganych warunków
1.
1 - 3
0
2.
4 - 7
1
3.
8 - 16
2
...
17 - 28
3
...
..
...
...
...
....
26
351 - 365
25
Sposób oceny, czy ś cieki oczyszczone
odpowiadają wymaganym warunkom
Wymagania dla zawartoś ci azotu ogólnego i fosforu ogólnego są
spełnione wówczas, gdy:
•Ś rednie roczne nie przekraczają najwyż szych dopuszczalnych
wartoś ci stęż enia lub spełniają minimalny procent redukcji
Uwaga !!!
Ustalono minimalną temperaturę 120C w reaktorze biologicznym,
poniż ej której nie należ y uwzglę dniać ś redniodobowych wartoś ci
stęż eń azotu ogólnego przy obliczaniu wartoś ci ś redniej rocznej.
Bardzo waż ne !!!
Rozstrzygnię to jednoznacznie kwestię
istotną
dla wielu
oczyszczalni, zwią zaną ze spełnieniem warunków w okresie
intensywnych opadów.
W okresach zwię kszonego dopływu ś cieków do oczyszczalni,
przekraczają cego dwukrotnie odpływ z oczyszczalni z okresu
bezdeszczowego, wystę pują cych przekroczeń nie uwzglę dnia
się przy ocenie spełniania wymagań .
(§ 8, pkt.6)
Sposób oceny, czy ś cieki oczyszczone
odpowiadają wymaganym warunkom
Wymagane warunki odnosi się :
• dla BZT i ChZT oraz zawiesin ogólnych - do wartoś ci ś rednich
5
dobowych
• dla azotu ogólnego i fosforu ogólnego – do wartoś ci ś rednich
rocznych
Wody deszczowe i roztopowe (z powierzchni szczelnych):
Tereny, z których wody deszczowe muszą być oczyszczane podzielono na
2 grupy:
1.
tereny przemysłowe, składowe, bazy transportowe, porty, centra
miast, parkingi (F> 0,1 ha), drogi ekspresowe, krajowe,
wojewódzkie, powiatowe klasy G
2.
tereny obiektów magazynowania i dystrybucji paliw.
W oczyszczonych ś ciekach:
- zawartość zawiesin ogólnych < 100 mg/l
- substancji ropopochodnych < 15 mg/l.
Oczyszczania wymaga pierwsza fala ś cieków, dopóki natęż enie deszczu
nie przekroczy wartoś ci kryterialnej. Oznacza to, ż e przed każ dą
oczyszczalnią wód deszczowych moż na zainstalować przelew burzowy!!!
Wody deszczowe i roztopowe (z powierzchni szczelnych):
Odpływ miarodajny (q
) dla uruchomienia przelewu (zrzutu) zależ y od
miar.
rodzaju terenu i wynosi:
-
dla terenów zaliczonych do grupy 1: ilość jaka powstaje
z opadów o natęż eniu > 15 l/s ha
-
dla terenów zaliczonych do grupy 2: ilość zależ y od regionu,
wynika z opadu trwają cego 15 min i powtarzają cego się jeden raz
w roku, nie mniejsza niż powstają ca z opadów o natęż eniu 77 l/s ha
Kanalizacja ogólnospławna – przelewy burzowe
Dopuszczalność zrzutów ś cieków przelewami burzowymi z
kanalizacji ogólnospławnej:
Przelew spełnia wymagania, jeż eli ś rednia roczna liczba zrzutów ś cieków do odbiornika
nie przekracza 10.
Dla przelewów burzowych wód opadowych zrzucanych do jeziora o cią głym dopływie
lub odpływie, albo sztucznego zbiornika wodnego, wprowadzono kryterium zaostrzają ce
- czę stość zrzutów nie moż e być w tym przypadku wyż sza niż 5 razy w roku
Okreś lenie „ś rednia” liczba zrzutów jest istotnym uś ciś leniem, dotyczą cym sytuacji gdy
dysponuje się obserwacją opadów z okresu 10 lat, ponieważ oznacza to, ż e w roku
mokrym, przy nadzwyczajnym wzroś cie opadów moż na dopuś cić przekroczenie 10
zrzutów.
Dla sytuacji, w której brak danych obserwacyjnych, dodano alternatywnie drugie
kryterium uwzglę dniają ce miarodajne dla zadziałania przelewu, natęż enie opadu w
zlewni: q > 6 l/s ha, przy równoczesnym rozcień czeniu ś cieków wodami opadowymi
d
wię kszym od 1+ 3.
Kanalizacja ogólnospławna – przelewy burzowe
Dla sytuacji, w której brak danych obserwacyjnych, ś cieki z przelewów
burzowych mogą być wprowadzane do wód , jeż eli:
•
Kanalizacja doprowadza ś cieki do oczyszczalni w aglomeracji o RLM poniż ej
100 000
•
Natęż enie przepływu w kanalizacji przed przelewem burzowym, wywołane
przez zjawiska opadowe, jest co najmniej czterokrotnie wię ksze (3+1) Q od
ś redniego natęż enia przepływu w tej kanalizacji , w okresach pogody
bezopadowej, okreś lonego dla doby o ś redniej iloś ci ś cieków dopływają cych w
cią gu roku do oczyszczalni (Q)
Przelewy burzowe
Ocena spełnienia wymagań
dla zrzutów przez przelewy
(kanalizacji
ogólnospławnej
i
deszczowej)
powinna
być
przeprowadzana na podstawie kontroli eksploatacji urzą dzeń
oczyszczają cych, przeprowadzanej co najmniej 2 razy w roku
Jest to zapis mało precyzyjny i raczej trudny do jednoznacznego
wyegzekwowania.
Odprowadzanie ś cieków do ziemi
Przewidziano
dwa
przypadki
normowania
warunków
dla
odprowadzania ś cieków do ziemi:
Pierwszy przypadek dotyczy: ś cieków bytowych, komunalnych, ś cieków
pochodzą cych ze stacji uzdatniania wody, przemysłowych biologicznie
rozkładalnych, wód pochodzą cych z odwadniania zakładów górniczych
oraz ś cieków oczyszczanych w procesie odwróconej osmozy, przy
zachowaniu wymagań , podanych w § 11:
-
ś cieki bytowe o RLM poniż ej lub równej 9 999: odpowiadają
wymaganiom okreś lonym w zał. 1 dla aglomeracji o RLM od 2000
– 9 999
……………..
-
ś cieki przemysłowe odpowiadają
wymaganiom dla ś cieków
przemysłowych
-
najwyż szy uż ytkowy poziom wód podziemnych znajduje się co
najmniej 1,5 lub 3 m pod dnem urzą dzeń wodnych
Rolnicze wykorzystanie ś cieków
ś cieki mogą
być przeznaczone do rolniczego
wykorzystania:
-
jeż eli
BZT
ś cieków
dopływają cych
jest
5
zredukowana o co najmniej 20 %, zawiesiny ogólne
o co najmniej 50%
Uwaga:
ś cieki
muszą
odpowiadać
warunkom
sanitarnym , które są okreś lone w zał. Nr 6 do
rozporzą dzenia.
Odprowadzanie ś cieków do ziemi
Drugi przypadek dotyczy ś cieków bytowych, z indywidualnych
budynków mieszkalnych zabudowy rozproszonej, które w iloś ci nie
przekraczają cej 5 m3/d :
- mogą
być
odprowadzane
do
ziemi
za
pomocą
podpowierzchniowych urzą dzeń infiltracyjnych:
- w granicach gruntu stanowią cego własność odprowadzają cego, -
jeś li najwyż szy poziom wód podziemnych znajduje się co najmniej
1,5 m pod dnem urzą dzeń rozsą czają cych,
- zawartość zawartość BZT jest zredukowana o co najmniej 20 % a
5
- zawiesin ogólnych o co najmniej 50% w procesach wstę pnego
oczyszczania.