Metodyka i dydaktyka animacji muzycznej (MIDAM)
opr. a. muz. Agnieszka Fedorowicz
1. Cechy animatora muzycznego: cierpliwy, łagodny, ale stanowczy; śmiały, przebojowy, elastyczny, zorganizowany, przewidywalny; o pewnym głosie; trzyma bezpieczny dystans
(zwłaszcza na oazach dziecięcych i młodzieżowych), nie może sobie pozwolić wejść na
głowę, potrafi zapanować nad tłumem; chętnie zdobywa doświadczenie.
2. Rola animatora muzycznego na rekolekcjach
AM z reguły nie ma grupy, więc (poza swoim podstawowym zadaniem) jest człowiekiem do
wszystkiego, pomaga innym animatorom w zależności od osobistych predyspozycji, mimo
pozornego wolnego czasu powinien chodzić na zajęcia oraz spotkania formacyjne. Zawsze
musi znaleźć czas, by przygotować się do śpiewu oraz swoich zajęć.
· Specyfika ODB
Dzieci szybko się nudzą, toteż trzeba starać się ich zachęcić do śpiewu; wybieramy
piosenki krótkie, radosne, proste, z gestami, mniej dbamy o stuprocentową poprawność
liturgiczną, ale podczas Eucharystii nie gramy ‘czegokolwiek’, zwłaszcza piosenek z
pogodnych wieczorów. Pilnujemy mimo wszystko, by śpiewy odpowiadały liturgii,
tematowi dnia.
AM powinien trzymać taki dystans wobec uczestników, by nie groziła mu utrata
prywatności. AM często pomaga prowadzić wieczór pogodny.
· Specyfika ONŻ
Młodzież jest bardzo pojętna i warto to wykorzystać ucząc ją ambitnych utworów. Celem
śpiewu jest m.in. rozkochanie w śpiewie liturgicznym, pozwalającym się zjednoczyć,
zrozumieć i przeżyć wspólnie Eucharystię.
Dużą rolę w relacjach odgrywa dystans (dot. to głównie animatorów–chłopców).
· Specyfika ODK
Mimo, iż uczestnikami są osoby dorosłe, AM powinni zwracać uwagę na pojawiające się
błędy. Należy pamiętać jednak, że trudniej je poprawić oraz że dorośli śpiewają
generalnie wolniej niż młodzież. Warto sięgać do śpiewów, których uczestnicy ci uczyli
się przed laty. Wieczory pogodne AM przygotowuje w ścisłym porozumieniu z dyżurem
danego dnia, ale często jest głównym prowadzącym. AM na oazie rodzin ma stosunkowo
mało zajęć, ale powinien pomagać zajmować się dziećmi.
· Pozostałe rekolekcje
Animator musi być elastyczny, zawsze powinien działać w porozumieniu z księdzem
prowadzącym. Należy pamiętać o panujących zwyczajach w różnych parafiach oraz
specyfice rekolekcji (okres liturgiczny, stopień, różni uczestnicy, dorośli, dzieci,
rekolekcje dla maturzystów itp.) Animujemy dzieci oraz ich rodziców, którzy są w
kościele.
3. Przygotowanie AM do rekolekcji wakacyjnych
AM powinien przeczytać konspekt stopnia, na który jedzie. Są tam cenne wskazówki
dotyczące charakteru rekolekcji oraz propozycje śpiewów na każdy dzień. Przy
przygotowaniu śpiewnika trzeba uwzględnić tematykę i charakter poszczególnych dni,
zawrzeć zarówno pieśni liturgiczne, jak i mogące się przydać w innych momentach dnia czy
na nabożeństwach (zwłaszcza tych wyszczególnionych w konspekcie).
4. Posługa na rekolekcje wakacyjnych
Do podstawowych obowiązków AM należy:
· wybór i przygotowanie piosenki dnia (którą można śpiewać po jutrzni, na zakończenie
dnia, między spotkaniami, na koniec Eucharystii lub w innych momentach),
1
· przygotowanie śpiewu oraz oprawa muzyczna Eucharystii (w tym także przygotowanie psalmu z uczestnikiem), nabożeństw (w tym modlitwy brewiarzowej) oraz innych zajęć
(np. pogodne wieczory, przerywniki na konferencjach, modlitwy przed i po posiłku),
· nauczenie uczestników piosenki danego roku formacyjnego,
· pomoc innym animatorom,
· dbanie o swój głos. AM pamięta, że oaza trwa 15 dni, dlatego nie forsuje się bez potrzeby.
W przygotowaniu śpiewu na poszczególne dni bardzo pomaga konspekt oraz zeszyt do
zapisywania pieśni na kolejne Eucharystie i spotkania.
W drugiej połowie rekolekcji, znając już trochę preferencje grupy, wybieramy wspólnie (lub
autorytarnie) piosenkę, którą prezentować będziemy jako piosenkę oazy na dniu wspólnoty.
W takich kwestiach jak przebieg modlitwy porannej i wieczornej, wszelkich nabożeństw itd.
animator zawsze ściśle (i odpowiednio wcześnie) konsultuje się z księdzem prowadzącym
i/lub innymi osobami odpowiadającymi za dane spotkanie. Warto też zachęcać, by na miarę
możliwości animatorzy grup uczestniczyli w śpiewie, by potem mogli dawać swoim
uczestnikom przykład uczestniczenia we Mszy świętej także poprzez śpiew.
Sytuacja często zmusza AM do szybkiego reagowania - warto być przygotowanym
psychicznie na różne niespodzianki i nie tracić głowy, gdy nagle coś się zmienia.
Ważne jest też podejście samego animatora muzycznego do liturgii, a więc przestrzeganie
zaleceń co do jej przebiegu, zachowanie ciszy w odpowiednich momentach (np. przed Mszą
czy chwilę przed psalmem) oraz do całej posługi: śpiewam i gram na chwałę Bożą i po to, by
innym pomóc się modlić.
5. Prowadzenie śpiewu
Śpiew rozpoczynamy modlitwą. Pamiętamy o śpiewach liturgicznych, częściach stałych,
modlitwie brewiarzowej (na starszych stopniach i oazie rodzin). Prezentujemy całość
piosenki lub większą część, a następnie uczymy po fragmencie. Zupełnie nowe pieśni należy
powtórzyć na koniec śpiewu (lub jeśli jest taka możliwość, na drugim śpiewie). Animujemy
uczestników do śpiewania, dbamy o poprawność melodyczną (staramy się uczyć wersji
zgodnej z zapisem nutowym lub obowiązującej w diecezji).
Śpiew warto planować na kilka dni naprzód (pomaga w tym zaglądanie do konspektu,
konsultacje z kadrą, uwzględnianie trudności śpiewów, konieczności powtarzania utworów,
dodatkowej nauki np. melodii brewiarzowych czy na drogę krzyżową).
6. Posługa w parafii
Główną posługą AM w parafii jest prowadzenie scholi lub chóru, który ma upiększać
liturgię.
Schola powinna śpiewać pieśni liturgiczne, a nie tylko radosne piosenki. Bierze aktywny
udział w życiu parafii, dlatego też prowadzący powinni dbać o szeroki i ambitny repertuar
pasujący do każdej okazji. Plan pracy scholi wyznacza rok liturgiczny. Próby scholi warto
robić co tydzień (poza niedzielą), obowiązkowo zaś trzeba robić próbę przed Mszą. AM
pamięta o zasadach dobierania śpiewów na Mszę i przewiduje zmieniające się okresy
liturgiczne - trzeba scholę przygotować odpowiednio wcześnie. Gdy nie ma organisty, schola
prowadzi śpiew, pełni funkcję kantora. Schola może śpiewać z organami lub gitarą.
Pozostałe instrumenty nie są zbyt liturgiczne, ale stosuje się pod warunkiem, że nie jest to przerost formy nad treścią (staramy się nie koncertować).
Ruch Światło-Życie Diecezji Radomskiej
www.radom.oaza.pl
2