KOSZTY FINANSOWANIA
ZEWNĘTRZNEGO
(MSR 23)
Koszty finansowania zewnętrznego
są to odsetki oraz inne koszty
poniesione przez jednostkę gospodarczą
w związku z pożyczeniem środków pieniężnych.
1
Koszty finansowania zewnętrznego mogą obejmować:
•
koszty odsetek, obliczone metodą efektywnej stopy procentowej, opisanej w MSR 39 „Instrumenty finansowe” (np. z tytułu kredytów i pożyczek),
•
obciążenia finansowe z tytułu umów leasingu finansowego, ujmowane zgodnie z MSR 17 „Leasing”,
•
różnice kursowe powstających w związku z pożyczkami i kredytami
w walucie obcej, w stopniu w jakim są uznawane za korektę kosztów odsetek.
Koszty finansowania zewnętrznego – ujęcie:
Jednostka kapitalizuje (aktywuje) koszty finansowania
zewnętrznego jako część kosztu aktywów,
jeśli koszty te są bezpośrednio związane z nabyciem, budową
lub wytworzeniem składnika aktywów dostosowywanych.
Pozostałe koszty finansowania zewnętrznego są ujmowane
jako koszty w okresie, w którym wystąpiły.
2
Dostosowywany składnik aktywów – składnik aktywów,
który wymaga znacznego okresu czasu,
niezbędnego do przygotowania go do zamierzonego
użytkowania lub sprzedaży:
• zapasy,
• rzeczowe aktywa trwałe,
• aktywa niematerialne,
• nieruchomości inwestycyjne.
Pozostałe inwestycje oraz zapasy produkowane
w sposób rutynowy lub wytwarzane w dużych ilościach
w sposób powtarzalny w ciągu krótkiego okresu czasu,
nie są zaliczane do dostosowywanych składników aktywów.
Aktywa, które są gotowe do ich zamierzonego użytkowania,
lub do sprzedaży z chwilą ich nabycia,
także nie zaliczają się do aktywów dostosowywanych.
3
Warunki aktywowania kosztów finansowania zewnętrznego:
• można je bezpośrednio przyporządkować nabyciu, budowie
lub wytworzeniu składnika aktywów,
• istnieje prawdopodobieństwo, że w przyszłości przyniosą one
jednostce gospodarczej korzyści ekonomiczne,
• koszt można określić w wiarygodny sposób.
Aktywowane koszty finansowania zewnętrznego,
w zakresie, w jakim środki pożycza się specjalnie w celu
pozyskania dostosowywanego składnika aktywów:
kwotę kosztów podlegających aktywowaniu
ustala się jako różnicę pomiędzy rzeczywistymi
kosztami finansowania zewnętrznego, poniesionymi z tytułu
danej pożyczki lub kredytu w danym okresie,
a przychodami z tytułu czasowego zainwestowania
pożyczonych środków.
4
W stopniu, w jakim środki te pożycza się bez określonego celu a następnie przeznacza na pozyskanie dostosowywanego
składnika aktywów, kwotę kosztów finansowania zewnętrznego, które mogą być aktywowane, należy ustalić poprzez
zastosowanie stopy kapitalizacji do nakładów
poniesionych na ten składnik aktywów.
Stopa kapitalizacji powinna stanowić średnią ważoną stopę wszystkich kosztów finansowania zewnętrznego,
dotyczących pożyczek i kredytów, stanowiących zobowiązanie
jednostki gospodarczej w danym okresie,
innych niż pożyczki i kredyty zaciągnięte z konkretnym zamiarem
pozyskania dostosowywanego składnika aktywów.
5
Kwota kosztów finansowania zewnętrznego
aktywowanych w danym okresie nie powinna przekraczać
kwoty kosztów finansowania zewnętrznego
poniesionych w tym okresie.
Zadanie
Spółka nabyła środek trwały o wartości 5.000 zł., finansując nabycie z następujących kredytów ogólnego przeznaczenia:
•
kredyt w rachunku bieżącym w wysokości 10.000 zł – oprocentowany stawką 9%,
•
kredyt obrotowy w wysokości 30.000 zł – oprocentowany stawką 8%.
Polecenie:
Ustal średnią ważoną stopę kapitału i koszty finansowania zewnętrznego podlegające kapitalizacji (aktywo spełnia kryteria aktywów
dostosowywanych).
6
10.000 x 9% + 30.000 x 8%
WACC = ------------------------------------------------- = 8,25%
40.000
5.000 x 8,25% = 412,50
Rozpoczęcie aktywowania
Jednostka powinna rozpocząć aktywowanie kosztów finansowania
zewnętrznego, jako część kosztów aktywów dostosowywanych,
w momencie, kiedy w jednostce po raz pierwszy spełnione są wszystkie poniższe warunki:
•
ponoszone są nakłady na ten składnik aktywów,
•
ponoszone są koszty finansowania zewnętrznego,
•
działania niezbędne do przygotowania składnika aktywów
do jego zamierzonego użytkowania lub sprzedaży są w toku.
7
Działania niezbędne
do przygotowania składnika aktywów:
• fizyczna budowa,
• prace techniczne i administracyjne mające miejsce przed
przystąpieniem do fizycznej budowy związane np.
z otrzymaniem pozwoleń.
Działania, które nie wiążą się
z przygotowywaniem składnika aktywów:
utrzymanie składników aktywów, jeżeli nie towarzyszą
temu procesy wytwórcze lub rozwojowe wpływające
na zmianę stanu składnika aktywów (np. grunt nabyty
dla celów budowlanych, na którym nic się nie dzieje).
8
Zawieszenie aktywowania
Aktywowanie kosztów finansowania zewnętrznego
powinno być zawieszone
w przypadku przerwania na dłuższy okres czasu
aktywnego prowadzenia działalności inwestycyjnej.
Przykład
Aktywowanie kosztów finansowania zewnętrznego
w czasie przerwy w budowie mostu
związanej z wysokim poziomem wód,
który jest zjawiskiem typowym
w danym regionie geograficznym
- uzasadnione.
9
Zaprzestanie aktywowania
Aktywowanie kosztów finansowania zewnętrznego
powinno być zaprzestane,
gdy działania niezbędne do przygotowania
dostosowywanego składnika aktywów do zamierzonego
użytkowania lub sprzedaży zostały zakończone.
Składnik aktywów jest zazwyczaj gotowy
do zamierzonego użytkowania lub sprzedaży,
gdy fizyczna budowa została zakończona,
mimo że rutynowe prace administracyjne mogą trwać nadal.
Jeżeli budowa dostosowywanego składnika aktywów
dokonywana jest etapami,
zaś każdą z zakończonych części można
wykorzystywać w trakcie budowy pozostałych części,
zaprzestaje się aktywowania kosztów finansowania
zewnętrznego, gdy zasadniczo wszystkie działania
niezbędne do przygotowania danej części do zamierzonego
jej użytkowania lub sprzedaży zostały zakończone.
10
W sprawozdaniu finansowym ujawnia się:
• kwotę kosztów finansowania zewnętrznego aktywowaną
w danym okresie,
• stopę kapitalizacji zastosowaną do ustalenia kwoty kosztów
finansowania zewnętrznego, która może być aktywowana.
MSR a ustawa o rachunkowości
Art. 28 ust. 4
W przypadkach uzasadnionych niezbędnym, długotrwałym
przygotowaniem towaru lub produktu do sprzedaży
bądź długim okresem wytwarzania produktu,
cenę nabycia lub koszt wytworzenia można zwiększyć o koszty
obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu finansowania
zapasu towarów lub produktów
w okresie ich przygotowania do sprzedaży bądź wytworzenia
i związanych z nimi różnic kursowych,
pomniejszone o przychody z tego tytułu.
Zatem zgodnie z UoR – „można”, zaś zgodnie z MSR „trzeba”
(podejście wzorcowe).
11
MSR a ustawa o rachunkowości
Art. 28 ust. 8
Cena nabycia i koszt wytworzenia środków trwałych w budowie,
środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych
obejmuje ogół ich kosztów poniesionych przez jednostkę
za okres budowy, montażu, przystosowania i ulepszenia,
do dnia bilansowego lub przyjęcia do używania, w tym również:
•
niepodlegający odliczeniu podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy,
•
koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu ich finansowania i związane z nimi różnice kursowe, pomniejszony o przychody z tego tytułu.
Ustawa o rachunkowości, w przeciwieństwie do MSR 23, nie zawiera bliższych zasad ustalania kosztów finansowych podlegających aktywowaniu.
W praktyce można zaobserwować zbyt mechaniczne podejście
do przepisów ustawy.
W wielu przypadkach do wartości aktywów zaliczane są koszty inwestycji wstrzymanej z powodu braku środków finansowych,
czasem w bardzo długim okresie.
W innych przypadkach jednostki aktywują całość kosztów finansowych, kierując się wyłącznie nazwą kredytu inwestycyjnego,
pomimo że część kredytu mogła być wykorzystana dla celów obrotowych.
12
Analizując poprawność rozwiązań przyjętych przez jednostkę
w odniesieniu do kosztów finansowania zewnętrznego
warto zwrócić szczególną uwagę na to czy:
•
zakwalifikowanie danego składnika do aktywów dostosowywanych jest uzasadnione,
•
kwota aktywowanych kosztów została ustalona prawidłowo, tj. czy: a) została ona pomniejszona o przychody z tytułu ewentualnego
czasowego zainwestowania pożyczonych środków,
b) w przypadku pożyczania środków bez określonego celu została
zastosowana odpowiednia stopa kapitalizacji,
c) koszty nie były aktywowane w okresach „nieuzasadnionych”.
13