UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE W STOPNIU ZNACZNYM

CHARAKTERYSTYKA

Upośledzenie umysłowe w stopniu znacznym (I.I. 20 – 35):

- osoba upośledzona w stopniu znacznym wykazuje poważnie obniżoną sprawność i szybkość spostrzegania:

- spostrzeganie jest niedokładne

- ma trudności w rozpoznawaniu przedmiotów i wyodrębnianiu elementów

- uwaga:

- poważnie zaburzona jest koncentracja uwagi – koncentruje się tylko na przedmiotach służących zaspokajaniu potrzeb lub wyróżniających się np. zdecydowaną barwą

- dominuje uwaga mimowolna, brak jest uwagi dowolnej

- bardzo znacznie utrudnione jest również zapamiętywanie:

- zakres pamięci jest znikomy i mała jest trwałość pamięci – potrafi zapamiętać tylko najprostsze układy na rytmice

- osoby dorosłe potrafią powtórzyć zdanie 12-sylabowe, 4 cyfry, zapamiętać i wykonać 3 proste polecenia

- głęboko opóźniony jest rozwój mowy:

- pojedyncze wyrazy pojawiają się w wieku szkolnym

- często nie buduje zdań

- często wypowiada się monosylabami lub jednym wyrazem

- niekiedy używa prostych zdań

- nie odmienia przez przypadki

- mowa jest bełkotliwa i minimalny zasób słownictwa

- myślenie:

- tylko sensoryczno – motoryczne, bardzo słabo rozwinięte w działaniu

- głęboko upośledzone jest myślenie pojęciowo-słowne

- maksymalny poziom rozwoju umysłowego: w wieku 8-10 lat osiąga wiek inteligencji równy 3 lat

- osoby dorosłe nie przekraczają poziomu intelektualnego dziecka w wieku 5-6 lat

- głęboko opóźniony jest rozwój ruchowy:

- siadanie i chodzenie opanowuje w wieku przedszkolnym

- może przyswoić sobie ruchy niezbędne do wykonywania prostych czynności związanych z samoobsługą (wymaga to jednak dłuższego ćwiczenia)

- poważnie upośledzona jest motoryka rąk

- ograniczone są procesy emocjonalne i dojrzałość społeczna:

- osoby z upośledzeniem w stopniu znacznym są zdolne do okazywania uczuć, przywiązania, choć wyrażają je w sposób prymitywny

- nie kontrolują emocji i popędów

- są mało samodzielne

- realizują proste potrzeby oraz dbają o higienę osobistą

- maksymalny poziom dojrzałości społecznej to 7-8 lat

- jednostki z takim upośledzeniem nie są zdolne do samodzielnego życia i wymagają opieki osoby drugiej

- osoby ze znacznym upośledzeniem umysłowym charakteryzują się tak niskim poziomem rozwoju umysłowego, że nauka czytania, pisania, czy liczenia jest całkowicie niemożliwa

- mogą funkcjonować w szkołach życia – tam potrafią opanować wiele prostych czynności życia codziennego oraz proste prace wchodzące w skład nieskomplikowanych zawodów.

Znaczne upośledzenie umysłowe:

- często występują wady wzroku, słuchu, niedowłady, porażenia kończyn i różne choroby somatyczne

- ich spostrzeganie jest bardzo niedokładne, nieadekwatne do rzeczywistości , wybiórcze i powolne

- zdolność do koncentracji uwagi niewielka, uwaga ma charakter mimowolny

- umiejętności komunikacyjne ograniczają się do kilkuwyrazowych zdań, pojedynczych wyrazów i fonogestów lub wyłącznie gestykulacji, występują częste trudności artykulacyjne, bardzo ubogi jest zasób słów

- dzieci te potrafią porównywać przedmioty wielkościowo, dostrzegają podobieństwa i różnice

- potrafią opanować elementarne pojęcia liczbowe (w zakresie liczb 4-5)

- rozróżniają proste kształty geometryczne

- nawet rozpoznają i piszą proste wyrazy

- potrafią zdefiniować znane pojęcia „ użytkowo”

- mogą wyuczyć się czynności z zakresu samoobsługi i rozwinąć umiejętności manualne w stopniu umożliwiającym wykonywanie prostych pożytecznych czynności

- potrafią okazać przywiązanie, sympatię, antypatię i elementarne uczucia moralne

- często wśród nich spotyka się osoby nadpobudliwe lub apatyczne, wykazujące zachowania trudne

- część zachowań trudnych wynika ze złych metod wychowawczych.

1

Osoby ze znacznym upośledzeniem umysłowym:

- charakteryzują się tak niskim poziomem rozwoju umysłowego, że nauka czytania, pisania, czy liczenia jest całkowicie niemożliwa

- potrafią one natomiast opanować wiele czynności życia codziennego oraz proste prace wchodzące w skład nieskomplikowanych zawodów

- spostrzeganie ich jest niedokładne, bardzo wolne

- uwaga mimowolna, skupiona jedynie na silnych bodźcach

- słaba trwałość uwagi

- pamięć krótkotrwała, bardzo ograniczona

- mowa to zdania proste, dwuwyrazowe, częste wady

- inteligencja sensoryczno-motoryczna

- widoczne potrzeby psychiczne

- częste zaburzenia zachowania

- intuicyjne uczucia moralne

- oznaki przywiązania do osób, rzeczy

- często samodzielne w załatwianiu potrzeb fizjologicznych, poruszaniu się w bliskiej okolicy

- rozumieją proste sytuacje

- wykonują proste prace domowe i zarobkowe

- potrafią porozumieć się w prostych sprawach

- nie są zdolne do samodzielnego życia i wymagają opieki osoby drugiej

Upośledzenie umysłowe w stopniu znacznym:

- I.I. 25-39 (skala Wechslera)

- jednostki te jako dorosłe nie przekraczają poziomu rozwoju intelektualnego 5-6-letniego dziecka o normalnym rozwoju intelektualnym

- ich dojrzałość społeczna nie przekracza poziomu 7-8-letniego dziecka

- znaczne upośledzenie wszystkich procesów, tj. procesów orientacyjno-poznawczych (zwłaszcza myślenia, emocji, motywacji) oraz procesów wykonawczych

- wąski zakres spostrzeżeń (szczególnie zaburzona jest u nich korowa analiza i synteza)

- spostrzeżenia są niedokładne, ubogie

- rozpoznają i nazywają wiele otaczających je przedmiotów

- porównują i odróżniają przedmioty krótsze od dłuższych

- dostrzegają różnice i podobieństwa w rysunkach

- myślenie ich może opierać się na spostrzeżeniach i wyobrażeniach (wg Piageta to myślenie intuicyjne lub oglądowym)

- czynności dziecka nie są jeszcze operacjami, bo brak ich obracalności

- uwaga jest tylko mimowolna

- realizują sami swoje potrzeby fizjologiczne

- samodzielnie rozbierają się i ubierają

- sami potrafią się myć i wykąpać, gdy ktoś jest przy nich

- jeśli się ich nauczy to potrafią zadbać o uczesanie i czystość osobistą

- ich zdolności manualne są znacznie mniej upośledzone w porównaniu z ogólnym stopniem upośledzenia umysłowego

- częściej niż u jednostek umiarkowanie i lekko upośledzonych umysłowo spotyka się różne zaburzenia zachowania (jak gwałtowne, destruktywne zachowanie i inne niewłaściwe formy postępowania w towarzystwie, nadmierną pobudliwość lub zahamowanie)

- potrafią one opanować proste prace wchodzące w skład nieskomplikowanych zawodów

- wymagają opieki osób drugich.

2