Otwory i kanały czaszki Otwory i kanały czaszki
Edycja 3 poprawiona i uzupełniona Ściana dolna
L.p. Nazwa
Twory przechodzące
Gałązki naczyń podniebiennych większych 1. Kanał przysieczny (canalis incisivus) Gałązka nerwu nosowo-podniebiennego
Naczynia podniebienne (od naczyń szczękowych) 2. Kanały podniebienne (canales pallatini) Nerwy podniebienne od zwoju skrzydłowo-podniebiennego Nerw skrzydłowy
3. Kanał skrzydłowy (canalis pterygoideus) Jednoimienne naczynia
4. Otwór owalny (foramen ovale)
Nerw żuchwowy od V3
Gałąź oponowa nerwu żuchwowego (od V3) 5. Otwór kolcowy (foramen spinosum) Naczynia oponowe środkowe
Struna bębenkowa (od VII)
Więzadło przednie młoteczka
6. Szczelina skalisto-bębenkowa (fissura petrotympanica) Tętnica bębenkowa przednia
Żyły bębenkowe
Nerw twarzowy VII
7. Otwór rylcowo-sutkowy (foramen stylomastoideum) Tętnica rylcowo-sutkowa
Chrząstka podstawna (fibrocartilago basalis*) Wewnątrz chrząstki:
Nerw skalisty głęboki
Nerw skalisty większy
8. Otwór poszarpany (foramen lacerum) Powyżej i do wewnątrz od chrząstki:
Tętnica szyjna wewnętrzna (a. carotica interna), otoczona splotem nerwów współczulnych
Na zewnątrz chrząstki:
Trąbka słuchowa
Część przyśrodkowa (przednia):
Zatoka skalista dolna
Nerw językowo-gardłowy IX
Część boczna (tylna):
9. Otwór szyjny (foramen jungulare) s. otwór żyły szyjnej Nerw błędny X
Nerw dodatkowy XI
Żyła szyjna wewnętrzna
Tętnica oponowa tylna
Rdzeń przedłużony
Nerwy dodatkowe XI
10. Otwór wielki (foramen magnum) Tętnice kręgowe
Przednie i tylne tętnice rdzeniowe
Sploty żylne
Rychu dla:
Edycja 3
Strona 1
http://wojsk-lek.org
Otwory i kanały czaszki Nerw podjęzykowy XII
11. Kanał nerwu podjęzykowego (canalis hypoglossi) Drobne sploty żylne
12. Kanał kłykciowy (canalis condylaris) Żyła wypustowa kłykciowa (v. emissaria condylaris) Gałąź sutkowa od tętnicy potylicznej do opony twardej 13. Otwór sutkowy (foramen mastoideum) Żyła wypustowa sutkowa (v. emissaria mastoidea) Ściana przednia (Twarz kostna, facies ossea) L.p. Nazwa
Twory przechodzące
Nerw wzrokowy
1. Kanał wzrokowy (canalis opticus) Tętnica oczna (a. ophthalmica)
Gałąź boczna nerwu czołowego (od V1)
2. Otwór lub wcięcie nadoczodołowe (foramen s. incisura Tętnica nadoczodołowa
supraorbitalis)
Żyła nadoczodołowa
Gałąź przyśrodkowa nerwu czołowego (od V1) 3. Wcięcie lub otwór czołowy (incisura s. foramen frontale) Tętnica nadbloczkowa
Żyła nadbloczkowa
4. Otwór gruszkowaty (apertura piriformis) Wejście do jamy nosowej
Nerw podoczodołowy (od V2)
5. Otwór podoczodołowy (foramen infraorbitale) Jednoimienne naczynia (od naczyń szczękowych) Nerw bródkowy
6. Otwór bródkowy (foramen mentale) Jednoimienne naczynia
Ściana boczna
L.p. Nazwa
Twory przechodzące
1. Otwór słuchowy zewnętrzny (porus acusticus externus) Gałąź sutkowa od tętnicy potylicznej do opony twardej 2. Otwór sutkowy (foramen mastoideum) Żyła wypustowa sutkowa (v. emissaria mastoidea) Dół przedni czaszki (fossa cranii anterior)
L.p. Nazwa
Twory przechodzące
1. Otwór śłepy (foramen cecum)
Często prowadzi niewielką żyłkę z jamy nosowej do zatoki strzał-
kowej górnej
Nerwy węchowe I
2. Liczne otworki w blaszcze sitowej (lamina cribrosa) Nerw sitowy przedni (od nerwu nosowo-rzęskowego od V1) Rychu dla:
Edycja 3
Strona 2
http://wojsk-lek.org
Otwory i kanały czaszki Dół środkowy czaszki (fossa cranii media)
L.p. Nazwa
Twory przechodzące
Nerw wzrokowy
1. Kanał wzrokowy (canalis opticus) Tętnica oczna (a. ophthalmica)
Nerw okoruchowy III
Nerw bloczkowy IV
Nerw oczny V1
Nerw odwodzący VI
2. Szczelina oczodołowa górna (fissura orbitalis superior) Włókna współczulne splotu jamistego
Gałązka tętnicy oponowej środkowej
Żyła oczna górna
Gałąź żyły ocznej dolnej
3. Otwór okrągły (foramen rotundum)
Nerw szczękowy V2
4. Otwór owalny (foramen ovale)
Nerw żuchwowy V3
Gałąź oponowa nerwu żuchwowego (od V3) 5. Otwór kolcowy (foramen spinosum) Naczynia oponowe środkowe
Chrząstka podstawna (fibrocartilago basalis*) Wewnątrz chrząstki:
Nerw skalisty głęboki
Nerw skalisty większy
6. Otwór poszarpany (foramen lacerum) Powyżej i do wewnątrz od chrząstki:
Tętnica szyjna wewnętrzna (a. carotica interna), otoczona splotem nerwów współczulnych
Na zewnątrz chrząstki:
Trąbka słuchowa
Chrząstka włóknista (synchondrosis sphenopetrosa) Przez chrząstkę przechodzi:
7. Szczelina klinowo-skalista (fissura shenopetrosa) Nerw skalisty mniejszy (gałąź końcowa nerwu bębenko-wego od nernu językowo gardłowego IX
Nerw skalisty większy – miejsce wyjścia z kanału nerwu 8. Rozwór kanału nerwu skalistego większego (hiatus canalis n. twarzowego petrosi majoris)
Gałąź skalista tętnicy oponowej środkowej Nerw skalisty mniejszy
Rozwór kanału nerwu skalistego mniejszego (hiatus canalis n.
9. petrosi minoris)
Tętnica bębenkowa górna od tętnicy oponowej środkowej Otwór kanału mięśniowo-trąbkowego (canalis musculotubarius)
10.
Półkanał naprężacza błony bębenkowej (semicanalis m.
Mięsień naprężacz błony bębenkowej
tensoris tympani)
Półkanał trąbki słuchowej (semicanalis tubae auditivae) Trąbka słuchowa
Rychu dla:
Edycja 3
Strona 3
http://wojsk-lek.org
Otwory i kanały czaszki Dół tylny czaszki (fossa cranii posterior)
L.p. Nazwa
Twory przechodzące
Rdzeń przedłużony
Nerwy dodatkowe XI
1. Otwór wielki (foramen magnum)
Tętnice kręgowe
Przednie i tylne tętnice rdzeniowe
Sploty żylne
Nerw podjęzykowy XII
2. Kanał nerwu podjęzykowego (canalis hypoglossi) Drobne sploty żylne
Część przyśrodkowa (przednia):
Zatoka skalista dolna
Nerw językowo-gardłowy IX
Część boczna (tylna):
3. Otwór szyjny (foramen jungulare) s. otwór żyły szyjnej Nerw błędny X
Nerw dodatkowy XI
Żyła szyjna wewnętrzna
Tętnica oponowa tylna
Tętnica i żyły błędnikowe
Nerw twarzowy VII
4. Otwór słuchowy wewnętrzny (porus acusticus internus) Nerw pośredni
Nerw przedsionkowo-ślimakowy VIII
5. Wodociąg przedsionka (aqueductus vestibuli) Przewód śródchłonki
Otworek lub otworki w bruździe zatoki esowatej (sulcus sinus Ramus mastideus a. occipitalis 6. sigmoidei)
V. emissaria mastoidea
7. Kanał kłykciowy (canalis condylaris) Żyła wypustowa kłykciowa (v. emissaria condylaris) Gałąź sutkowa od tętnicy potylicznej do opony twardej 8. Otwór sutkowy (foramen mastoideum) Żyła wypustowa sutkowa (v. emissaria mastoidea) Rychu dla:
Edycja 3
Strona 4
http://wojsk-lek.org
Otwory i kanały czaszki Oczodół (orbitae)
L.p. Nazwa
Twory przechodzące
1. Kanał nosowo-łzowy (otwór górny)
Przewód nosowo – łzowy
Nerw podoczodołowy (od V2)
2. Bruzda i kanał podoczodołowe (sulcus infraorbitalis et canalis infraorbitalis)
Jednoimienne naczynia (od naczyń szczękowych) 3. Otwór sitowy przedni (foramen ethidale anerius) Jednoimienne naczynia
4. Otwór sitowy tylny (foramen ethidale posterius) Jednoimienne naczynia
Nerw okoruchowy III
Nerw bloczkowy IV
Nerw oczny V1
Nerw odwodzący VI
5. Szczelina oczodołowa górna (fissura orbitalis superior) Włókna współczulne splotu jamistego
Gałązka tętnicy oponowej środkowej
Żyła oczna górna
Gałąź żyły ocznej dolnej
Nerw jarzmowy (od V2)
Nerw podoczodołowy (od V2)
6. Szczelina oczodołowa dolna (fissura orbitalis inferior) Gałęzie podoczodołowe zwoju skrzydłwo-podniebiennego Naczynia podoczodołowe (od naczyń szczękowych) Żyła oczna dolna
7. Otwór jarzmowo-oczodołowy (foramen zygomaticoorbitale) Gałązki nerwu jarzmowego
Gałąź boczna nerwu czołowego (od V1)
8. Otwór lub wcięcie nadoczodołowe (foramen s. incisura Tętnica nadoczodołowa
supraorbitalis)
Żyła nadoczodołowa
Nerw wzrokowy
9. Kanał wzrokowy (canalis opticus) Tętnica oczna (a. ophthalmica)
Rychu dla:
Edycja 3
Strona 5
http://wojsk-lek.org
Otwory i kanały czaszki Jama nosowa (cavum nasi)
L.p. Nazwa
Twory przechodzące
1. Otwór gruszkowaty (apertura piriformis) Wejście do jamy nosowej od przodu Nerwy węchowe I
2. Liczne otworki w blaszcze sitowej kości sitowej (lamina cribrosa)
Nerw sitowy przedni (od nerwu nosowo-rzęskowego od V1) 3. Otwór zatoki klinowej
Gałązki naczyń podniebiennych większych 4. Kanał przysieczny (canalis incisivus) Gałązka nerwu nosowo-podniebiennego
5. Kanał nosowo-łzowy (otwór górny)
Przewód nosowo – łzowy
rr. nasales posteriores superiores od gangl. pterygopalatinum 6. Otwór klinowo-podniebienny (foramen shenopallatinum) a. sphenopalatina od a. maxillaris 7. Otwór sitowy przedni (foramen ethidale anerius) Jednoimienne naczynia
8. Otwór sitowy tylny (foramen ethidale posterius) Jednoimienne naczynia
Jama ustna (cavum oris)
L.p. Nazwa
Twory przechodzące
Gałązki naczyń podniebiennych większych 1. Dół przysieczny (canalis incisivus) – przechodzi w kanał
przysieczny
Gałązka nerwu nosowo-podniebiennego
Naczynia podniebienne (od naczyń szczękowych) Otwory podniebienne większe i mniejsze (foramen palatinum 2. majus et foramina palatina minora) Narwy podniebienne od zwoju skrzydłowo-podniebiennego
Bibliografia:
Adam Bochenek, Michał Reicher, Anatomia Człowieka, Tom I, PZWL Warszawa 1978
Rychu dla:
Edycja 3
Strona 6
http://wojsk-lek.org