2009-09-24

PROCES

E

UCZEN

E IA

I S

IĘ

LITERATURA:

Zimbardo P.H. (1999). Psychologia i Ŝycie, Warszawa: PWN

Wykład opracowany przez zespół psychologów CEN UWr.

UCZENI

N E S

IĘ

Definicja: oparty na doświadczeniu proces prowadzący do względnie trwałej zmiany zachowania lub moŜliwości ujawnienia zachowania.

TYPY

P

Y U

CZEN

E I

N A:

A

- warunkowanie klasyczne – uczenie przewidywalnych sygnałów

- warunkowanie sprawcze – uczenie się konsekwencji własnych zachowań

- modelowanie – uczenie się przez naś ladownictwo Wykład opracowany przez zespół psychologów CEN UWr.

WARUNKOW

O

ANIE

E KLASYCZNE – I. P

AWŁOW

O

PRZED WARUNKOWANIEM

Dź wię k

Reakcja

orientacjna

Bodziec

Reakcja

bezwarunkowy

bezwarunkowa

Pokarm

Ś linienie

WARUNKOWANIE

Bodziec

warunkowy

Reakcja

Dź wię k

bezwarunkowa

+

Ś linienie

Bodziec

bezwarunkowy

Pokarm

PO WARUNKOWANIU

Bodziec

Reakcja

warunkowy

warunkowa

DŜ wię k

Ś linienie

Wykład opracowany przez zespół psychologów CEN UWr.

1

2009-09-24

CEC

E HY

H

Y W

ARUN

U K

N O

K WA

W N

A I

N A

A

KLAS

A Y

S C

Y ZN

Z E

N G

E O

G :

• Czas prezentowania bodźców

• Generalizacja bodźca

• RóŜnicowanie bodźców

• Wygaszanie (po bodźcu warunkowym brak bodźca bezwarunkowego)

KLASY

S C

Y Z

C NE

N

E W

ARUNKO

K W

O AN

A IE

I

E

REAKC

K J

C I

I E

MOCJ

C ONA

N LN

L Y

N C

Y H

C -

Watson J., Raynor.R (1920)

Wykład opracowany przez zespół psychologów CEN UWr.

WARUNKOW

O

ANI

N E

E K

LASYCZNE

E

W S

ZKOLE (

fobia szkolna)

Prze

z d

e wa

w ru

r nk

n o

k w

o a

w n

a i

n e

i m

e :

m

:

nagana reakcja lękowa

nauczyciel brak reakcji emocjonalnej Wa

W ru

r n

u k

n o

k w

o a

w n

a i

n e

i :

e

:

nauczyciel + nagana reakcja lękowa Spojrzenie nauczyciela + nagana reakcja lękowa Po

P w

a

w ru

r nk

n o

k w

o a

w n

a i

n u:

u

spojrzenie nauczyciela reakcja lękowa Wykład opracowany przez zespół psychologów CEN UWr.

Jak w

yelimin

i ow

o a

w ć

niep

e oŜądan

a e

n

e r

eakcj

c e?

e

Trening o

dwraŜliwiani

n a (

Wolpe)

• wygaszanie lęku przez stopniową konfrontację z wyobraŜeniami związanymi z lękiem oraz równoczesne stwarzanie poczucia bezpieczeństwa

• efektywność 60-90%

Wykład opracowany przez zespół psychologów CEN UWr.

2

2009-09-24

WARU

R NKOW

O AN

A IE

I

E S

PRAWCZE

B.F. SKINNER

ZWIĘKSZANIE częstości pojawiania się reakcji przez:

• WZMOCNIENIA POZYTYWNE:

KaŜdy bodziec, który ma zdolność wywoływania danej reakcji

• WZMOCNIENIA NEGATYWNE

KaŜdy bodziec, którego usunięcie spowoduje wywołanie danej reakcji ZMNIEJSZANIE częstości pojawiania się reakcji przez:

• WYGASZANIE

Brak podania bodźca wzmacniającego po pojawieniu się reakcji

• KARANIE

KaŜdy bodziec, który zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia reakcji Wykład opracowany przez zespół psychologów CEN UWr.

CO Z

AMIAST

S

T KARANIA

I ?

• Wskazywanie właściwych zachowań

• Nagradzanie alternatywnych zachowań

• Obecność nieagresywnych modeli

• Rozwijanie empatii wobec innych

• Argumentacja rozumowa

• Rozwijanie umiejętności konstruktywnego radzenia sobie ze złością, napięciem, stresem

Cechy k

onstruk

u tywne

n j kary:

•

następuje bezpośrednio po zdarzeniu

•

jest nieodwoływalna

•

adekwatna

•

krótkotrwała i konsekwentna

•

oparta na sankcjach nie bólu fizycznym

•

osłabia motywację do niepoŜądanych działań

•

karze zachowanie nie osobę

Wykład opracowany przez zespół psychologów CEN UWr.

MODELOWA

W N

A I

N E - warunki

k

A. B

andu

d ra

Zwrócenie uwagi obserwatora na modela:

• model jest wyraźny, wyróŜniający się i widoczny;

• obserwator jest nagradzany za zwracanie uwagi na modela; Obserwator jest zmotywowany do naśladowania modela:

• naśladowanie modela mieści się w zakresie umiejętności obserwatora;

• podobieństwo obserwator i model;

• nagroda za zachowanie;

Modelowane zachowane musi być utrwalone w pamięci obserwatora:

• model jest wielokrotnie obserwowany lub mentalnie naśladowany w postaci wyobraŜenia

Model wzbudza podziw:

• jest lubiany, szanowany, potrafi „porwać”, ma charyzmę Wykład opracowany przez zespół psychologów CEN UWr.

3