Koncepcja zarządzania – Wykład 06.12.2009
Organizacja nieformalna rozwija się spontanicznie poza organizacją formalną i ma
pośredni wpływ na sprawność realizacji zadań.
Socjologiczna teoria organizacji traktuje człowieka, jako członka organizacji
społecznej i uwzględnia przede wszystkim psychologiczne i społeczne zjawiska towarzyszące
w pracy. Teoria ta powstała w latach 20-tych ubiegłego wieku i zmierza do stworzenia
organizacji, która po:
1. Osiąga wytyczone cele i jednocześnie w ten sposób zadawala swoich członków.
2. Popiera wysoką wydajność i niską absencję.
3. Popiera kooperację i eliminuje konflikty między pracownikami.
W stosunku do klasycznej teorii wysuwa następujące zarzuty:
1. Klasyczna teoria nie uwzględnia prawdopodobnego zachowania się ludzi w róŜnych
rozwiązaniach organizacyjnych.
2. Skupia się na fizycznej wydolności ignorując emocjonalne aspekty pracy.
3. Członek organizacji to nie bierne narzędzie, lecz moŜe on przedsięwziąć własne
działania.
Przedstawiciele:
1. Harry Parker Follet – zajmowała się ona m.in. zagadnieniami wiedzy i autorytetu
oraz konfliktami w grupach. DąŜyła do rozpowszechniania tzw. nowego podejścia do
procesu zarządzania, które miało być podejściem do nowego procesu zarządzania,
miało być kompleksowe, integracyjne i sytuacyjne.
2. Elton Mayo – profesor psychologii na amerykańskim uniwersytecie… Eksperymenty
miały na celu ustalenie wpływu warunków środowiska i organizacji pracy na
wydajność (jakość oświetlenia itp.) Zespół badawczy sformułował stwierdzenie iŜ
pracownicy będą lepiej pracować jeśli czują, Ŝe kierownictwo troszczy się o nich i
jeśli nadzór poświęca im więcej uwagi. Nastąpiło zastąpienie koncepcji człowieka
racjonalnego, czyli motywowanego osobistymi potrzebami ekonomicznymi koncepcją
człowieka społecznego motywowanego potrzebami społecznymi.
3. Douglas McGregor – twórca teorii X i teorii Y. Mówią one o poglądzie kierownika
na pracownika. X – ludzie są motywowani do pracy poprzez pieniądze, sami nie chcą
podejmować inicjatywy, nie chcą odpowiadać za swoją prace, oczekują, Ŝe będzie im
się mówić, co mają robić. Preferują kary zamiast nagród. Jeśli dobrze to premia itp.
Pogląd teorii Y, kierownicy postrzegają pracowników, jako osoby, które wychodzą z
inicjatywą, nie lubią być dyrygowani, jak będą mieli odpowiednie warunki to wniosą
coś od siebie…
Podsumowanie kierunku socjo – psychologicznego:
1. Potrzeby społeczne zwłaszcza potrzeby przynaleŜności i uznania są podstawą
zachowań człowieka w organizacji
2. Z powodu daleko posuniętej specjalizacji obniŜyła się moŜliwość zaspokojenia
potrzeb organizacji, dlatego ludzie szukają satysfakcji w kontaktach nieformalnych.
3. Uczestnictwo człowieka w organizacji jest tym pełniejsze i lepsze im wyŜsze jest jego
morale.
4. Wysokie morale i zadowolenie pracowników moŜna uzyskać poprzez interesowanie
się ich sprawami i potrzebami.
III. Systemowy nurt w nauce o organizacji i zarządzaniu.
Nurt ten rozwinął się w nauce o zarządzaniu w latach 50-tych XX wieku pod wpływem
nowych osiągnięć socjologii przemysłu i w wyniku prób zastosowania niektórych osiągnięć
cybernetyki i ogólnej teorii systemów w zarządzaniu systemami społecznymi. Pod adresem
klasycznej i socjologicznej teorii organizacji i zarządzania wysuwa zarzut nie
kompleksowego podejścia. Według przedstawicieli nurtu systemowego klasyczna teoria
uwzględnia tylko rzeczowe i ekonomiczne strony organizacji. Socjologiczna z kolei przecenia
ludzki czynnik organizacji kosztem realizacji rzeczowych i ekonomicznych celów w
przedsiębiorstwa. Systemowa teoria organizacji i zarządzania zmierza do kompleksowego
badania przedsiębiorstwa opierając się zarówno na socjologii przemysłu jak i ekonomii i
cybernetyki. NajwaŜniejszym problemem w tym nurcie są procesy podejmowania decyzji.
Budując strukturę organizacyjną naleŜy tak ją konstruować, aby decyzje mogły być
podejmowane trafnie i szybko. W tym celu naleŜy zapewnić sprawny obieg informacji
między komórkami organizacyjnymi oraz między nimi a otoczeniem instytucji, organizacji.
U podstaw szkoły systemowej leŜy pojęcie systemu. Przyjmuje ono, Ŝe takie
organizacje gospodarcze jak przedsiębiorstwo produkcyjne lub usługowe, instytut badawczy,
lub cała gospodarka są systemami.
System – to uporządkowany w określony sposób zbiór elementów wzajemnie ze sobą
powiązanych i stanowiących całość wyodrębnioną z otoczenia ze względu na wspólnie
realizowany cel.
Ekwifinalność – jest to cecha organizacji polegająca na tym, Ŝe te same rezultaty
moŜemy osiągnąć róŜnymi drogami stosując róŜne metody i startujące z róŜnych punktów
wyjścia.
1. Cele i wartości wyznawane przez członków organizacji.
2. Techniczny, maszyny, urządzenia, wyposaŜenie oraz sposób ich zastosowania w
organizacji, czyli technologia
3. Struktury – formalna struktura organizacyjna, czyli wyodrębnienie komórek i
jednostek organizacyjnych oraz procesy w nich zachodzące.
4. Psychospołeczny – to ludzie, uczestnicy organizacji ich interakcje, oczekiwania i
aspiracje.
5. Zarządzania – spaja całą organizację – są to koncepcje, metody i techniki
wykorzystywane w zarządzaniu na róŜnych szczeblach struktury organizacyjnych.
6. Organizacja jest systemem zachowującym się rozmyślnie gdyŜ nie tylko dobiera
środki do realizacji celów, ale takŜe sama określa cele, które realizuje.
IV. Nurt sytuacyjny w nauce o organizacji i zarządzaniu. (Patrz materiały ksero)
Podsumowanie nurtu sytuacyjnego.
Cechą charakterystyczną nauk o zarządzaniu jest ich niska predyktywność
(prawdopodobieństwo), Ŝe zalecenia w metodach sprawdzą się w zastosowaniu do
konkretnego przypadku. Wynika ona z nieprzewidywalności otoczenia organizacji a takŜe jej
wnętrza. Nieprzewidywalność ta stale się zwiększa. W tej sytuacji trudno mówić o
wskazywaniu jednej trafnej drogi postępowania i rozwiązywania problemów. KaŜdy problem
ma, bowiem kilka rozwiązań i to szybko tracących aktualność. Do menagera naleŜy to, aby
problemy te niezwłocznie analizować i dokonywać trafnego wyboru.
Skoro rozwiązania szybko tracą aktualność to nie moŜna ich powielać ani polecać
innym organizacją, jako rozwiązania idealnego. Wczorajsza organizacja dzisiaj juŜ jest inna.
Wynika to z nowego układu otoczenia a takŜe ze zmienności i dynamiki elementów, z których
się ona składa.
Zadowolenie klienta u podstaw usprawniania i projektowania organizacji.