2008/09
źródła z zakresu literatury (konspekt)
dr M. Jaskowska
Najważniejsze typy źródeł z zakresu literatury i badań literackich:
o
bibliografie bibliografii literackich
o
słowniki terminologiczne, biograficzne
o
bibliografie literackie
o
źródła pełnotekstowe
1.
BIBLIOGRAFIE BIBLIOGRAFII LITERACKICH
1.1. Czachowska J., Loth R.: Przewodnik polonisty. Bibliografie, słowniki, biblioteki, muzea literackie. Wyd. 3, Wrocław: 1989, Ossol.
stan na 31.12.1985
zakres:
źródła dotyczące literatury polskiej i literatur obcych w Polsce, szeroko rozumianego życia literackiego oraz nauki o literaturze. Dodatkowo źródła ogólne i z zakresu pokrewnych literaturze dziedzin humanistycznych, stanowiące podstawowy warsztat naukowy polonisty
budowa
Cz. 1 Bibliografie, słowniki oraz inne opracowania dokumentacyjne w 6 działach
Cz. 2. Biblioteki i muzea literackie
opis
hasła w cz. 1 składają się z: opisu skróconego oraz adnotacji w postaci rozpisanej treści i wykazu recenzji spisy pomocnicze
1) skróty tytułów czasopism, 2) inne skróty
1) indeks przedmiotowy (nazwy instytucji, tematy i zagadnienia, kilka haseł formalnych np. biograficzne informatory),
2) indeks nazw osobowych, tytułów dzieł zbiorowych i anonimowych (w indeksie wskazano również osoby, których opracowania bibliograficzne znajdują się w bibliografii „Nowy Korbut”)
1.2. Starnawski J.: Warsztat bibliograficzny historyka literatury polskiej. (Na tle dyscyplin pokrewnych). Warszawa: PWN, 1983
Zawiera m. in. omówienie bibliografii ogólnych, bibliografii literackich, bibliografii specjalnych z zakresu innych dziedzin pokrewnych, a także encyklopedii, słowników, które służą badaniom historyczno-literackim 1.3. Czachowska J., Loth R.: Bibliografia i biblioteka w pracy polonisty. Wrocław: Ossol., 1977
Zawiera: zarys rozwoju spisów bibliograficznych w Polsce, bibliografie szczególnie ważne dla badań literackich (przegląd)
2.
BIBLIOGRAFIE LITERACKIE
Bibliografia literacka posiada swoisty warsztat, stosujący odmienne niż inne dyscypliny metody pracy:
-
prace literaturoznawcze nie mogą zaspokoić w pełni potrzeb nauki o literaturze, gdyż do badań literackich niezbędna jest rejestracja dokumentów piśmienniczych będących przedmiotem badań tej dyscypliny –
utworów literackich. Zatem bibliografie zawierają spisy tekstów i opracowań
-
wyraźna jest tendencja do rozszerzania zasięgu wydawniczo-formalnego rejestrowanych dokumentów (rękopisy, inscenizacje teatralne, płyty z nagraniami utworów literackich, słuchowiska)
Bibliografia literacka w Polsce, zapoczątkowana w II połowie XIX wieku, do połowy wieku XX składała się w zasadzie z indywidualnych dokonań historyków literatury, którzy tworzyli bibliografie związane z własnymi badaniami naukowymi. Najwybitniejszym osiągnięciem tego okresu była pozycja:
2.1. Korbut Gabriel: Literatura polska od początków do wojny światowej. Książka podręczna informacyjna dla studiujących naukowo dzieje rozwoju piśmiennictwa polskiego.
wyd. 1 1917-1921 T. 1-3
wyd. 2.- Warszawa, 1929-1931 T.1-4,
zawartość
Zawiera: T. 1: Od wieku X do końca XVII; T. 2: Od wieku XVIII do roku 1820; T. 3: Od roku 1820 do roku 1863; T. 4: Od roku 1864 do roku 1914
1
2008/09
źródła z zakresu literatury (konspekt)
dr M. Jaskowska
Zasięg chronologiczny bibliografii przedmiotowej do początku 1933 roku.
budowa
W obrębie tomów dalszy podział wg kryteriów historycznoliterackich, [np. w T. 1:
Piśmiennictwo polskie średniowieczne w okr. X-XV w.
Piśmiennictwo łacińskie (roczniki, żywoty świętych, kroniki...- w każdym dziale przedstawiciele) piśmiennictwo w języku narodowym (najdawniejsze zabytki piśmiennictwa ->zabytki prozaiczne, wierszowane ...- w każdym dziale przedstawiciele)
Piśmiennictwo polskie humanistyczne w okr. od pocz. w. XVI do poł. XVII-go
Zabytki języka i piśmiennictwa polskiego I-ej połowy w. XVI-go, z lat 1500-1543. Pierwsze druki, pierwsi pisarze]
Zrąb główny tworzą opracowania biobibliograficzne pisarzy (życiorys, bibliografia podmiotowa, bibliografia przedmiotowa), hasła ogólne i wybrane hasła rzeczowe.
spisy pomocnicze
Każdy tom zawiera Tablice chronologiczne do dziejów literatury i oświaty w Polsce
Każdy tom zawiera Indeksy: a) pisarzy polskich, b) dzieł anonimowych i niepewnego autorstwa
Tom 4. zawiera Uzupełnienia i sprostowania do t. 1-4
Tom 4. zawiera też Wykaz pisarzów i dzieł obcych w 4 księgach wspomnianych
Centrum prac bibliograficznych służących dziedzinie literaturoznawstwa w Polsce jest współcześnie Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk, powstały w 1948 roku. Obok badań historyczno- i teoretycznoliterackich, zadaniem Instytutu jest prowadzenie i publikowanie prac edytorskich i bibliograficznych
Podstawową bibliografią literacką retrospektywną jest zainicjowana w 1950 roku przez prof. Kazimierza Budzyka:
2.2. Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut”. / red. nacz. Kazimierz Budzyk.-
Warszawa: IBL PAN, 1963 - [T] 1
budowa
Dzieło zaplanowane na 19 tomów, podzielone zostało na 4 serie odpowiadające epokom literackim (Piśmiennictwo staropolskie, Oświecenie, Romantyzm, Literatura pozytywizmu i Młodej Polski), wyodrębniono hasła 9
najwybitniejszych pisarzy (Mickiewicz, Słowacki, Kraszewski, Orzeszkowa, Prus, Sienkiewicz, Kasprowicz, Wyspiański, Żeromski) i poświęcono im monobibliograficzne woluminy, przewidziano też osobny tom na czasopisma literackie. Dzieło nie jest jeszcze ukończone
budowa serii
Każda zawiera: hasła ogólne (bibliografia opracowań) np. „Oświecenie jako epoka w dziejach kultury”, wybrane hasła rzeczowe (artykuł informacyjny i bibliografia opracowań) np. „Biblioteka Publiczna Załuskich” oraz hasła osobowe pisarzy i badaczy literatury (faktograficzny życiorys, bibliografia podmiotowa, bibliografia przedmiotowa), uzupełnienia i indeksy: 1) osobowy, 2) nazw geograficznych, 3) tytułowy
zawartość poszczególnych tomów:
1-3: Piśmiennictwo staropolskie (hasła ogólne i anonimowe; hasła osobowe),
4-6: Oświecenie (hasła ogólne, rzeczowe, osobowe),
7-9: Romantyzm (hasła ogólne, rzeczowe, osobowe),
T. 11: Juliusz Słowacki,
T. 12: Józef Ignacy Kraszewski (biografia, twórczość, wiedza o autorze)
T. 13-16: Literatura pozytywizmu i Młodej Polski (hasła ogólne, osobowe),
T. 17, vol.1: Bolesław Prus, vol. 2: Eliza Orzeszkowa,
T. 18, vol. 1: Jan Kasprowicz
3.
SŁOWNIKI BIOGRAFICZNE
ostatnią część bibliografii „Nowy Korbut” stanowi:
3.1. Słownik współczesnych pisarzy polskich. Oprac. zespół pod kier. Ewy Korzeniewskiej.
T. 1-4.- Warszawa: IBL PAN, 1963-1966
Zawiera
hasła rzeczowe instytucji i grup literackich np. „związek literatów polskich”
hasła bibliograficzne ponad 800 pisarzy tworzących w latach 1918-1950 (biogram, twórczość, opracowania) spisy pomocnicze (w tomie IV)
słownik pseudonimów i kryptonimów
indeks tytułów
indeks nazw osobowych
3.2. Słownik współczesnych pisarzy polskich. Seria II. Oprac. zespół pod red. Jadwigi
Czachowskiej.- Warszawa: IBL PAN, 1977-1980
Zawiera
hasła rzeczowe instytucji i grup literackich np. „związek literatów polskich”
2
2008/09
źródła z zakresu literatury (konspekt)
dr M. Jaskowska
hasła bibliograficzne ponad 470 pisarzy, których debiut przypadł w okresie 1950-1965 (biogram, twórczość, opracowania)
spisy pomocnicze (w tomie III)
aneks bibliograficzny za lata 1971-1975
słownik pseudonimów i kryptonimów
wykaz antologii, almanachów i książek zbiorowych
indeks tytułów
indeks nazw osobowych
W opracowanie obydwu serii ingerowała cenzura. Znaczny wzrost dorobku pisarzy tworzących współcześnie oraz powyższa okoliczność spowodowały, że w 1989 roku rozpoczęto w Instytucie Badań Literackich PAN, opracowywanie słownika:
3.3. Współcześni polscy pisarze i badacze literatury: słownik biobibliograficzny / oprac.
zespół pod red. Jadwigi Czachowskiej i Alicji Szałagan.- Warszawa: WSiP, 1994 [T 1] –
2007 [T 10]
T. 1: A-B, T. 2: C-F, T. 3: G-J, T. 4: K (wyd. 1996r.), T. 5 (wyd. 1998r.) T. 7: R-Sta (wyd. 2001r.), T. 8: Ste-V (wyd.
2003), T. 9: W-Z (wyd. 2004), T. 10: Ż i uzupełnienia do tomów 1-9
Obejmuje autorów z obu wcześniejszych serii, autorów niesłusznie tam pominiętych, oraz debiutujących w latach 1965-1988
nie zawiera spisów pomocniczych
Dziełem komplementarnym w stosunku do „Nowego Korbuta” jest:
3.4. Słownik pseudonimów pisarzy polskich. zespół pod red. Edmunda Jankowskiego.-
Warszawa: IBL PAN, 1994 [T 1] – 1998 [T 5]
tomy I-III zawierają:
o
rozwiązania ok. 55 tys. pseudonimów (literatów, publicystów, krytyków, dziennikarzy, naukowców-humanistów, którzy działali w kraju i za granicą), od początków naszej literatury do 1970roku
tom IV zawiera
o
zestawienie ok. 16 tys. nosicieli pseudonimów opatrzonych notą biograficzną
tom V jest uzupełnieniem za lata 1971-1995 (zawiera dwa wykazy alfabetyczne: pseudonimów i nazwisk) 3.5. Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku./ red. Kazimierz Wyka, Stefan Żółkiewski, Henryk Markiewicz, Irena Wyczańska. IBL PAN
Zawiera omówienia ogólne oraz opracowania poświęcone poszczególnym pisarzom (artykuł o życiu i twórczości, bibliografia podmiotowa i przedmiotowa w wyborze, antologia wybranych utworów).
Zawartość poszczególnych serii:
Seria 1: Literatura polska w okresie klasycyzmu i sentymentalizmu,
Seria 2: Polska literatura romantyczna do r. 1830 i na Wielkiej Emigracji,
Seria 3: Literatura krajowa w okresie romantyzmu 1831-1863,
Seria 4: Literatura polska w okresie realizmu i naturalizmu,
Seria 5: Literatura polska okresu Młodej Polski,
Seria 6: Literatura polska w okresie międzywojennym
Istotnym członem bibliografii retrospektywnej w badaniach literackich jest
3.6. Bibliografia zawartości literackiej czasopism XIX i XX wieku (do 1939)
-
dostępna jest w formie kartoteki oraz bazy danych
KARTOTEKA
kartoteka rozpoczęta w latach wojny z inicjatywy i pod kierunkiem doc. dra Adama Bara, historyka literatury i bibliografa, kustosza Biblioteki Jagiellońskiej; prowadzona, uzupełniana i korygowana przez wiele lat, od roku 1954
znajduje się w Instytucie Badań Literackich PAN i tu jest udostępniana zainteresowanym. Obejmuje ok. 830 000
kart w zrębie podstawowym, przechowywanym w Warszawie
Ekscerpcja objęła łącznie ponad 2200 tytułów czasopism z kilkudziesięciu bibliotek, w tym wiele bardzo trudno dziś dostępnych lub zachowanych szczątkowo. Kartoteka jest ułożona według nazwisk pisarzy; na liście haseł jest ich ponad 12 000
komplementarna do Bara kartoteka, licząca ok. 130 000 kart, opracowana pod kier. S. Vrtel-Wierczyńskiego znajduje się w Pracowni Bibliografii Bieżącej IBL PAN w Poznaniu. Zawiera materiały z czasopism wielkopolskich, śląskich i pomorskich.
zawartość
1 mln opisów. 80% opisów dotyczy polskich autorów XIX i XX wieku, resztę stanowią opisy dotyczące autorów XVI-XVIII w., mało znanych, obcych, oraz kartoteka haseł rzeczowych
niezależnie od głównej kartoteki, obejmującej literaturę polską, istnieje duży zespół materiałów rejestrujących literatury obce (zarówno przekłady na język polski, jak i opracowania), a także wybrane problemy i tematy według haseł rzeczowych
3
2008/09
źródła z zakresu literatury (konspekt)
dr M. Jaskowska
rejestracją objęto utwory oryginalne literackie jak i paraliterackie (felieton, esej, reportaż i in.), przekłady z literatur obcych (notowane pod tłumaczami), recenzje (literackie, teatralne, filmowe), opracowania krytyczne i historycznoliterackie, a także inne materiały dotyczące literatury (np. nekrologi, edycje dokumentów, listy) BAZA DANYCH http://www.bar.ibl.waw.pl/
przeglądanie
literatury, indeks osobowy, indeks pism
wyszukiwanie
wg słowa z opisu
Współczesną bieżącą bibliografią jest:
3.7. Polska Bibliografia Literacka / pod kier. Stefana Vrtel-Wierczyńskiego.- Poznań: IBL PAN
forma
za lata 1944/45 – 1998 roczniki w wersji drukowanej
ostatni wydany tom dotyczy 1989 roku, od tego roku też bibliografia jest wydawana na CD
bibliografia ma wersję elektroniczną pod adresem: http://pbl.ibl.poznan.pl/dostep/ (1988-96) zakres i zasięg
Obejmuje prace z zakresu historii i teorii literatury, krytykę literacką, teksty literackie i paraliterackie polskie, materiały dotyczące recepcji literatury polskiej za granicą, teksty literackie tłumaczone na język polski, materiały dotyczące życia literackiego, pełną bibliografię teatru
Obejmuje druki zwarte, utwory z czasopism polskich i obcych (924 czasopisma w roczniku 1997), oraz od R. 1966
płyty z nagraniami utworów literackich, radiowe słuchowiska literackie, telewizyjne widowiska teatralne, scenariusze polskich filmów fabularnych
opis
sporządzany z autopsji lub przejmowany z „Przewodnika Bibliograficznego”
WERSJA DRUKOWANA
budowa
Układ jest systematyczny. Po roku 1960, podział na: I. Teorię literatury, II. Literaturę polską, III. Literatury obce, IV.
Teatr, film, radio, telewizja
spisy pomocnicze
wykaz skrótów, spis źródeł bibliograficznych (czasopisma, programy teatralne, książki zbiorowe, których poszczególne rozprawy odnotowano w różnych hasłach bibliografii),
Indeksy: osobowy, rzeczowy (tytuły działów i poddziałów, hasła rzeczowe, nazwy geograficzne, nazwy stowarzyszeń, organizacji, instytucji; w indeksie występują też hasła zbiorcze)
WERSJA ONLINE
przeglądanie
spis działów, indeks nazwisk, kartoteka teatrów, indeks rzeczowy, kartoteka źródeł
wyszukiwanie
wg tytułów
WERSJA NA CD
przeglądanie
spis działów, spis źródeł, indeks osobowy, indeks rzeczowy, wydawnictwa
wyszukiwanie
szukane słowo, rodzaj zapisu, tytuł
Uzupełnieniu luk w PBL powstałych na skutek ingerencji cenzury służy
3.8. Literatura i krytyka poza cenzurą 1977-1989: (bibliografia druków zwartych)./ Jadwiga Czachowska; Beata Dorosz.- Wrocław: Wydawnictwo Wiedza o Kulturze, 1991
Zawiera 1914 pozycji bibliograficznych (opatrzonych adnotacjami zawartościowymi). Cz.I -literatura i krytyka polska, cz.2 -przekłady z literatur obcych.
Od 1994 roku prowadzone są pod kierunkiem Jerzego Kandziory prace nad bibliografią literacką druków niezależnych o pełnym zasięgu wydawniczo-formalnym, uwzględniającą druki zwarte i zawartość ok. 200
czasopism drugiego obiegu. W metodzie opracowania ma być ona wzorowana na PBL i bibliografii lat wojny.
Rozpoczęto też prace nad stworzeniem sprawnego informatora o aktualnym stanie badań. Jest to 3.9. Bibliografia nauki o Literaturze Polskiej i Teorii Literatury w Polsce za rok.../ oprac.
Jacek Biesiada i Aleksandra Żurawska-Włoszczyńska.- Poznań: Ośrodek Wydawnictw
Naukowych, 1995 [T] 1
Dotychczas ukazały się dwa tomy bibliografii: za rok 1993 i 1994.
4
2008/09
źródła z zakresu literatury (konspekt)
dr M. Jaskowska
Wśród literackich bibliografii retrospektywnych o węższym zasięgu chronologicznym wymienić warto opracowania dotyczące II wojny światowej. Uzupełnieniem chronologicznej luki między kartoteką Bara (doprowadzoną do 1939 r.) a Polską Bibliografią Literacką, której pierwszy rocznik objął lata 1944-45 jest: 3.10. Literatura polska i teatr w latach II wojny światowej./ oprac. Jadwiga Czachowska, Maria Krystyna Maciejewska, Teresa Tyszkiewicz.- Wrocław, 1983-1986
Posiada nieograniczony zasięg terytorialny, obejmuje nie tylko druki, ale również utwory rozpowszechniane w inny aniżeli druk sposób (utwory dramatyczne wystawiane na scenach, pieśni i piosenki śpiewane w obozach koncentracyjnych i oddziałach partyzanckich. Jedną trzecią stanowią tu publikacje emigracyjne Komplementarna w stosunku do tej bibliografii jest przedmiotowa bibliografia
3.11. Polska Literatura i kultura literacka w latach II wojny światowej./ oprac. Alicja Szałagan.-
, 1992
Rejestruje publikacje z okresu 1945-1985, dotyczące literatury i szeroko rozumianej kultury literackiej powstającej i funkcjonującej od 1 IX 1939 do 8 V 1945
3.12. Drukarze dawnej Polski od XV do XVIII wieku./ pod kier. Alodii Kaweckiej-Gryczowej.-
,1959-1983
Wśród prac poświęconych poszczególnym gatunkom literackim
3.13. Dramat staropolski. Od początków do powstania Sceny Narodowej. Bibliografia./ red.
nauk. Alodia Kawecka-Gryczowa.- Wrocław: IBL PAN, 1965
Obejmuje 608 pozycji w układzie alfabetycznym; w adnotacjach dane o języku, formie, budowie utworu, wystawieniach scenicznych; krótkie streszczenia, sygnatury zachowanych egzemplarzy; bibliografia przedmiotowa; indeksy 3.14. Bibliografia dramatu polskiego 1765-1964. - Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 1972
T. 1-2: 1765-1939; T.3: 1939-1964. Układ wg autorów. Obejmuje druki, rękopisy i informacje o ważniejszych wystawieniach. Indeksy tytułów, sztuk, nazwisk.
W serii Materiały Bibliograficzne wydaje się bibliografie zawartości poszczególnych czasopism literackich (7
tomów dotyczących 12 tytułów czasopism).
Opracowuje się też bibliografie osobowe wybitnych pisarzy. Przyjmują one postać monografii
bibliograficznych lub biobibliograficznych.
3.15. „Śląski Nowy Korbut”
3.16. Rocznik Literacki. -Warszawa: Inst. Lit., od 1955 Państwowy Instytut Wydawniczy, 1933-1984
Jest bibliografią bieżącą począwszy od 1932 roku.
Jest to wydawnictwo informacyjno-oceniające, zawierające bibliografię i omówienia dzieł literatury pięknej, krytycznej i naukowej (podział wg gatunków) oraz literatury obcej w przekładach polskich. Bibliografia obejmuje produkcję polską - druki zwarte; w latach 1965-1967 nadto artykuły i rozprawy naukowe, drukowane w czasopismach; w latach 1965-1972 rejestrowano także recenzje omawianych książek publikowane w czasopismach literackich i naukowych.
Bibliografia zawiera stałe działy: Literatura polska i o Polsce za granicą; Z materiałów biobibliograficznych dotyczących pisarzy zmarłych; Diariusz wydarzeń literackich; Nauka o książce. Bibliografia. Słowniki.
Indeks nazwisk.
3.17. Literatura Piękna. Adnotowany rocznik bibliograficzny. -Warszawa: BN Instytut
Bibliograficzny, 1954
Ukazuje się od roku 1955 (za rok 1954).
Obejmuje teksty literackie wydane jako druki zwarte, po adnotacji treściowej wykaz wybranych recenzji.
Zawiera:
Cz. 1: Literatura polska. Układ wg gatunków literackich;
Cz. 2: Przekłady. Układ wg krajów;
Cz. 3: Literatura dla dzieci i młodzieży.
Indeksy: autorów, tytułów, tematyczno-zagadnieniowy
3.18. Nowe Książki.- Warszawa, 1949-
Obecnie jest to miesięcznik. Zawiera recenzje utworów literackich i książek naukowych. Artykuły na temat współczesnego rynku księgarsko-wydawniczo-bibliotecznego.
5
2008/09
źródła z zakresu literatury (konspekt)
dr M. Jaskowska
Obok podstawowych źródeł warsztatu polonisty, opracowano w IBL PAN wiele bibliografii o węższym zakresie: osobowych, poszczególnych gatunków literackich, zawartości czasopism literackich
4.
ŻRÓDŁA ELEKTRONICZNE polskie
4.1. Polska Literatura Humanistyczna – baza ARTON
http://www.bg.us.edu.pl/arton_inf/arton.htm
4.2. Przekłady literatury polskiej na języki obce http://mak.bn.org.pl/
5.
źródła pełnotekstowe
5.1.
ogólne
Polska Biblioteka Internetowa (html) http://www.pbi.edu.pl/
Cyfrowa Biblioteka Narodowa "Polona„
Zbiory serwisu ebook (prc) http://www.ebook.pl/
Exlibris – biblioteka internetowa (txt) http://exlibris.biblioteka.prv.pl/ http://skarbnica.of.pl/
5.2.
tematyczne
Biblioteka Literatury Staropolskiej i nowołacińskiej http://neolatina.bj.uj.edu.pl/
Biblioteka Literatury Polskiej w Internecie http://monika.univ.gda.pl/~literat/
Literatura Polska http://literatura.polska.pl/
5.3.
naukowe
ABC - Akademicka Biblioteka Cyfrowa AGH w Krakowie
Biblioteka Cyfrowa Politechniki Łódzkiej
Biblioteka Cyfrowa Politechniki Warszawskiej
Biblioteka Cyfrowa Uniwersytetu Wrocławskiego
Księgozbiór Wirtualny Federacji Bibliotek Kościelnych FIDES
Pedagogiczna Biblioteka Cyfrowa
5.4.
regionalne
Dolnośląska Biblioteka Cyfrowa
Jeleniogórska Biblioteka Cyfrowa
Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa
Małopolska Biblioteka Cyfrowa
Podlaska Biblioteka Cyfrowa
Śląska Biblioteka Cyfrowa
Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa
Zielonogórska Biblioteka Cyfrowa
5.5.
Obce i międzynarodowe serwisy z e-książkami
PROJEKT GUTENBERG http://www.promo.net/pg/, http://www.gutenberg.org/wiki/Main_Page , Project Gutenberg Consortia Center http://pgcc.net/
Projekt Gutenberg DE http://gutenberg.spiegel.de/
Project Gutenberg of Australia http://gutenberg.net.au/
Project Gutenberg of the Philippines http://www.gutenberg.ph/
5.6.
inne projekty
Google Books Library Project (pomysł powstał w 2004 r.) http://books.google.com
Europejska Biblioteka Cyfrowa (pomysł powstał w 2005 r.)
http://www.theeuropeanlibrary.org/portal/index.html
Open Content Alliance (OCA) (pomysł powstał w 2005 r.) http://www.opencontentalliance.org/
6.
ŻRÓDŁA ELEKTRONICZNE obce
6.1.
Literature Resources from GALE
6