Przykladowy arkusz PP Chemia

Autorzy: Jadwiga Berecka, Alicja Borkowska, El˝bieta Bytniewska-Rozwód, Zofia Kloc

PRZYK¸ADOWY ARKUSZ

EGZAMINACYJNY Z CHEMII

Arkusz I

ARKUSZ I

Czas pracy: 120 minut

Instrukcja dla zdajàcego

1. Proszśprawdziç, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 8 stron. Ewentualny brak nale˝y zg∏osiç przewodniczàce-mu zespo∏u nadzorujàcego egzamin.

Proszúwa˝nie czytaç wszystkie polecenia i informacje do zadaƒ.

3. Rozwiàzania i odpowiedzi nale˝y zapisaç czytelnie w miejscu na to przeznaczonym przy ka˝dym zadaniu.

4. W rozwiàzaniach zadaƒ rachunkowych trzeba przedstawiç tok rozumowania prowadzàcy do ostatecznego wyniku oraz pami´taç o jednostkach.

W trakcie obliczeƒ mo˝na korzystaç z kalkulatora.

6. Prosz´ pisaç tylko w kolorze czarnym; nie pisaç o∏ówkiem.

7. Nie wolno u˝ywaç korektora.

8. B∏´dne zapisy trzeba wyraênie przekreÊliç.

9. Brudnopis nie b´dzie oceniany.

10. Obok ka˝dego zadania podana jest maksymalna liczba punk-Za rozwiàzanie

tów, którà mo˝na uzyskaç za jego poprawne rozwiàzanie.

wszystkich zadaƒ

mo˝na otrzymaç

˚yczymy powodzenia!

∏àcznie 70 punktów.

Arkusz przygotowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON na wzór oryginalnego arkusza maturalnego.

Chemia. Arkusz I

Zadanie 1. ( 1 pkt)

W przedstawionym na rysunku zestawie do otrzymywania gazów nie mo˝na zbieraç gazów: a) bezbarwnych;

b) l˝ejszych od powietrza;

c) ci´˝szych od powietrza;

d) ∏atwo rozpuszczalnych w wodzie.

woda

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zadanie 2. ( 1 pkt)

SpoÊród nast´pujàcych gazów: NH3, H2, O2, HCl w zestawie z poprzedniego zadania nie mo˝na zbieraç:

a) ˝adnego;

b) O2 i H2;

c) NH3 i HCl;

d) wy∏àcznie HCl.

Zadanie 3. ( 4 pkt)

SpoÊród zaproponowanych tlenków: P4O10, CaO, CO, K2O, SiO, FeO, NO2 wybierz cztery, które w reakcji z wodà dajà podane ni˝ej produkty. Napisz równania reakcji w formie czàsteczkowej.

a) Mocna zasada rozpuszczalna w wodzie:

b) Kwas utleniajàcy:

c) Trudno rozpuszczalny wodorotlenek:

d) Kwas trójprotonowy:

Zadanie 4. ( 4 pkt)

Dokoƒcz równania reakcji, wpisujàc wzory brakujàcych substancji gazowych oraz wspó∏czynniki stechiometryczne.

enzym

a) C

6H12O6

2 C2H5OH + . . . . . . . . . .

b) NaOH + . . . . . . . . .

$ NaHSO3

c) CaCO3 + … HCl

$ CaCl2 + H2O + . . . . . . . . . .

d) n . . . . . . . .

$ [—CH2—CH2—] n

w w w. o p e r o n . p l

Chemia. Arkusz I

Zadanie 5. ( 4 pkt)

Do dwóch kolb zawierajàcych po 92 g H2O dodano: do pierwszej 8 g kwasu siarkowego(VI), a do drugiej 8 g tlenku siarki(VI). Oblicz st´˝enia kwasu w obu kolbach.

Zadanie 6. ( 3 pkt)

Jakich substratów u˝yto do reakcji, je˝eli produktami by∏y: a) NaOH + H2

b) MgSO4 + SO2 + H2O

c) Cu(NO3) + NO + H2O

Substraty:

a) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

c) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zadanie 7. ( 3 pkt)

Wykres przedstawia zale˝noÊç masy pewnego dwuwartoÊciowego metalu Me od masy jego tlenku MeO. Ustal stosunek masowy pierwiastków w tym tlenku oraz jego wzór.

masa metalu [g]

10 11 12 13 14 15 16 17

masa tlenku [g]

w w w. o p e r o n . p l

Chemia. Arkusz I

Zadanie 8. ( 3 pkt)

Rozk∏adowi termicznemu poddano 50 g CaCO3. Oblicz, ile gramów substancji sta∏ej pozosta∏o po pra˝eniu i ile decymetrów szeÊciennych gazu (odmierzonego w warunkach normalnych) wydzie-li∏o si´ w trakcie tego procesu przy jego 100-procentowej wydajnoÊci.

Zadanie 9. ( 3 pkt)

Pierwiastek X ma konfiguracj´ 1 s 2 2 s 22 p 5. Mo˝na o nim powiedzieç, ˝e: a) Jest po∏o˝ony w uk∏adzie okresowym w . . . . . . . . grupie i w . . . . . . . . okresie.

b) Ma charakter . . . . . . . . . . . . . . . ..

c) Jego maksymalny stopieƒ utlenienia wynosi . . . . . . . ., a najni˝szy . . . . . . . ..

Zadanie 10. ( 2 pkt)

OkreÊl typ wiàzania chemicznego (kowalencyjne, kowalencyjne spolaryzowane, jonowe), wyst´pu-jàcego w podanych zwiàzkach pomi´dzy wskazanymi pierwiastkami: a) amoniak (N—H), wiàzanie: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) metanolan sodu (O—Na), wiàzanie: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

c) chlor (Cl—Cl), wiàzanie: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zadanie 11. ( 2 pkt)

Równanie reakcji przedstawia przemian´ jàdrowà, w której jednym z produktów jest pierwiastek che-miczny E. Podaj symbol tego pierwiastka, jego liczbátomowà Z i liczb´ masowà A.

218

84 Po $ Z E + 2He

E . . . . . . . . . . .

A . . . . . . . . . . .

Z . . . . . . . . . . .

w w w. o p e r o n . p l

Chemia. Arkusz I

Zadanie 12. ( 3 pkt)

Wykres przedstawia zmianénergii wewn´trznej uk∏adu podczas przebiegu pewnej reakcji: energia

NO2 + CO

∆H

NO + CO2

czas

Napisz równanie tej reakcji: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..

Energia aktywacji tej reakcji oznaczona jest literà: . . . . . . . . . . ..

Energia produktów tej reakcji jest . . . . . . . . . . . od energii substratów.

Energia wydzielana podczas tej reakcji oznaczona jest jako: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..

Zadanie 13. ( 3 pkt)

Jednym z produktów ka˝dej z podanych ni˝ej reakcji jest woda. Uzupe∏nij równania tych reakcji: a) … NaOH + H

2SO4

. . . . . . . . . . + … H2O

b) CH3OH + CH3COOH

. . . . . . . . . . + H2O

c) CH3OH + HBr

. . . . . . . . . . + H2O

d) RbOH + HBr

. . . . . . . . . . + H2O

Wska˝ te reakcje, dla których skrócona forma jonowa równania ma postaç: H+ + OH– $ H2O

Informacja do zadaƒ 14–15

Podczas badania wody stwierdzono obecnoÊç nast´pujàcych kationów: K+, Mg2+, Pb2+, Ag+, Cu2+, NH+4, Fe3+. Do tej wody dodano siarczek sodu.

Zadanie 14. ( 2 pkt)

Wypisz kationy, które utworzy∏y osady.

w w w. o p e r o n . p l

Chemia. Arkusz I

Zadanie 15. ( 3 pkt)

Napisz jonowe równania reakcji wytràcania osadów.

Zadanie 16. ( 3 pkt)

W kolejnych probówkach umieszczono roztwory ró˝nych substancji zgodnie z rosnàcym st´˝eniem molowym:

1) 1-molowy NaCl; 2) 2-molowy Na2CO3; 3) 3-molowy NaOH; 4) 4-molowy Na2SO4; 5) 5-molowy (NH4)2SO4.

WartoÊç pH roztworów w kolejnych probówkach: a) nie zmienia si´; b) roÊnie; c) roÊnie, a nast´pnie maleje; d) maleje.

Poprawna odpowiedê: . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Podaj wartoÊç pH w probówkach 1 i 4. Odpowiedê uzasadnij.

WartoÊç pH = . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Uzasadnienie: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zadanie 17. ( 2 pkt)

Wybierz poprawne informacje dotyczàce „kwaÊnych deszczów”: a) Niszczà zapraw´ murarskà starych budowli.

b) Powodujà wzrost pH wód gruntowych.

c) Zakwaszajà gleb´.

d) Jednà z przyczyn powstawania „kwaÊnych deszczów” jest rozwój motoryzacji.

e) Sà g∏ównà przyczynà eutrofizacji jezior.

Poprawne informacje zawierajà punkty: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zadanie 18. ( 6 pkt)

Majàc do dyspozycji nast´pujàce zwiàzki: wodorotlenek miedzi(II), kwas solny, metanal i tlenek sre-bra, napisz dwa równania reakcji redoks oraz dwa równania reakcji, które nie sà reakcjami redoks.

W reakcjach redoks wska˝ utleniacze i reduktory.

w w w. o p e r o n . p l

Chemia. Arkusz I

Zadanie 19. ( 3 pkt)

Uzupe∏nij podane równanie reakcji: dobierz odpowiednie Êrodowisko oraz dobierz wspó∏czynniki, stosujàc metod´ bilansu elektronowego.

ClO –

3 + … Fe2+ + . . . . . . . . . .

$ Cl– + … Fe3+ + … H2O

Zadanie 20. ( 2 pkt)

Ponad sto lat temu rosyjski chemik W∏adimir Markownikow sformu∏owa∏ nast´pujàcà regu∏´: Je˝eli niesymetryczny reagent, na przyk∏ad typu HX, przy∏àcza si´ do niesymetrycznego alkenu, to elektro-dodatnia cz´Êç reagenta wià˝e siź tym atomem w´gla wiàzania podwójnego, który ma wićej przy-

∏àczonych atomów wodoru. Stosujàc regu∏´ Markownikowa, napisz wzorami pó∏strukturalnymi równania podanych reakcji.

a) but-1-en + H2O

$ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) 2-metylo-but-2-en + HCl

$ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zadanie 21. ( 3 pkt)

Oblicz, ile kilogramów metanolu nale˝y utleniç, aby otrzymaç 6 dm3 formaliny o st´˝eniu procento-wym równym 20% i gśtoÊci 1,06 g/cm3.

Zadanie 22. ( 3 pkt)

Do ustalenia struktury trzech zwiàzków organicznych: a) CH2===CH—CHO; b) CH2===CH—COOH; c) CH3—CH2—CO—CH3 u˝yto wody bromowej oraz odczynnika Tollensa.

Wska˝ zwiàzek, który b´dzie reagowa∏ z obydwoma odczynnikami: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Wpisz do tabeli wzory pó∏strukturalne (grupowe) i nazwy produktów reakcji tego zwiàzku z wodà bromowà i odczynnikiem Tollensa.

Wzór

Nazwa

w w w. o p e r o n . p l

Chemia. Arkusz I

Zadanie 23. ( 3 pkt)

Aminy, aminokwasy i sole kwasów karboksylowych mogà reagowaç z mocnymi kwasami. Napisz równania reakcji etyloaminy, kwasu aminoetanowego i etanianu sodu z kwasem solnym.

Zadanie 24. ( 2 pkt)

Stosujàc wzory pó∏strukturalne, napisz równanie reakcji pewnego II-rz´dowego alkoholu o wzorze sumarycznym C3H8O z kwasem alkanowym o wzorze sumarycznym C4H8O2, zawierajàcym rozga-

∏źiony, czterow´glowy ∏aƒcuch.

Zadanie 25. ( 2 pkt)

Dokoƒcz równania nast´pujàcych reakcji, w których biorà udzia∏ sole glicyny: CH2—COOK + 2 HCl $

NH2

CH2—COOH + 2 NaOH $

NH3Cl

w w w. o p e r o n . p l