-plemiona liczàce trzydzieÊci – pi´çdziesiàt osób.

b) DoÊwiadczenie przebywania latami wÊród dalekich Innych uczy mnie,

˝e tylko ˝yczliwoÊç dla drugiej istoty jest tà postawà, która mo˝e poru-szyç w niej strunćz∏owieczeƒstwa.

3.

PodkreÊlajà wag´ problemu. (Nadajà wypowiedzi subiektywny, emocjo-1

0

nalny charakter).

4.

a) agresja, nienawiÊç (wojny, konflikty)

2

1

b) izolacja, wroga oboj´tnoÊç wynikajàca z poczucia wy˝szoÊci (budo-wa chiƒskiego Wielkiego Muru)

c) ch´ç poznania, wspó∏praca, dialog (handel, wymiana myÊli) 5.

Sk∏onnoÊç do odgradzania si´ jest odwieczna i jest cz´Êcià ludzkiej na-2

1

tury, nie jest przypisana ˝adnej konkretnej nacji. (Jest cechà kultury, (za niepe∏nà

Êwiadczy o jej niedoskona∏oÊci).

odpowiedê)

6.

Podsumowuje dotychczasowe rozwa˝ania.

1

0

7.

np.:

1

0

WartoÊç cz∏owieczeƒstwa polega na zrozumieniu drugiego cz∏owieka, na rezygnacji z przemocy, na kierowaniu si´ dobrem.

8.

diabelski pomiot, ofiara losu, nie-cz∏owiek, pies, szczur, pe∏zajàcy gad 1

0

i – w opozycji – bóg przyjmujàcy ludzkà postaç (zwierz´ta i bogowie) 9.

Zanegowanie cz∏owieczeƒstwa obcego otwiera drog´ dla nienawiÊci, 2

1

wstr´tu i pogardy wobec niego, natomiast podejrzenie, ˝e mo˝e on (za niepe∏nà

byç bogiem ukrytym pod ludzkà postacià, ka˝e okazaç mu ˝yczliwoÊç odpowiedê)

i zaofiarowaç goÊcin´.

10.

Badania Malinowskiego mia∏y s∏u˝yç prawdziwemu poznaniu, a nie pod-2

0

bojowi. (By∏y próbà nawiàzania dialogu, wczucia si´ w Innego).

11.

np.:

1

0

Wszystkie kultury, nawet jeÊli sà ró˝ne, sà sobie równe i dlatego w rów-nym stopniu zas∏ugujà na szacunek.

12.

Podró˝e (w∏asne doÊwiadczenia) oraz dzie∏a filozoficzne i naukowe 1

0

(lektura, ksià˝ki).

w w w. o p e r o n . p l

1

■ J¢ZYK POLSKI – POZIOM PODSTAWOWY

13.

Wspó∏czesne przemiany polityczne i kulturowe prowadzà nieuchronnie 3

2

do coraz czśtszych kontaktów przedstawicieli ró˝nych kultur. Coraz (za niepe∏nà

wićej te˝ kultur zostaje dopuszczonych do g∏osu. W interesie ludzko-odpowiedê)

Êci le˝y przygotowanie si´ do dialogu z Innym.

Razem

20

Uwaga: W nawiasach znajdujà siínne akceptowane odpowiedzi.

Cz´Êç II

Temat: „Sami swoi, polska szopa” – ch∏opi i inteligencja w Weselu Stanis∏awa Wyspiaƒskiego. Scharakteryzuj na podstawie zacytowanych fragmentów te dwie grupy polskiego spo-

∏eczeƒstwa i ich wzajemne relacje. Wykorzystaj znajomoÊç ca∏ego dramatu.

I. Rozwinićie tematu (0–25 pkt)

1. Rozpoznanie wst´pne (0–1 pkt)

Na przyk∏ad:

a) dramat Wyspiaƒskiego przedstawia wesele inteligenta i ch∏opki b) wesele jest okazjà do spotkania si´ przedstawicieli ró˝nych grup spo∏ecznych.

2. Charakterystyka postaci

Akt I, scena 1 (0–6 pkt)

Dziennikarz:

a) przedstawiciel inteligencji

b) znudzony

c) unika tematów politycznych

d) niech´tnie rozmawia z Czepcem

e) lekcewa˝y aspiracje Czepca i jego ciekawoÊç Êwiata f) poszukuje na wsi spokoju

Czepiec:

a) przedstawiciel ch∏opstwa

b) otwarty, zainteresowany Êwiatem

c) gotowy do dzia∏ania

d) ma poczucie w∏asnej wartoÊci

e) Êwiadomy w∏asnej tradycji historycznej ( Z takich, jak my, by∏ G∏owacki) f) przenikliwy (dostrzega uprzedzenia Dziennikarza) g) krytycznie ocenia biernoÊç inteligencji ( panowie duza by juz mogli mieç, ino oni nie chcom chcieç) Akt I, scena 12 (0–6 pkt)

Pan M∏ody:

a) m∏odopolski poeta

b) ludoman

c) zafascynowany urodà i strojem swojej nowej, wywodzàcej siź ch∏opstwa ˝ony d) sk∏onny do egzaltacji (gadulstwa)

e) nie zna, nie rozumie ch∏opskich obyczajów i tradycji Panna M∏oda:

a) prosta, rzeczowa

b) nie poddaje siégzaltacji

c) znudzona gadulstwem m´˝a

d) rozumie rol´ tradycji

Akt III, Scena 7 (0–5 pkt)

Haneczka:

a) siostra Pana M∏odego

b) zauroczona atmosferà wiejskiej zabawy

c) zafascynowana energià i urodà ch∏opów

d) zdziwiona niech´tnym stosunkiem brata do poufa∏oÊci z ch∏opami Pan M∏ody

a) poruszony zachowaniem i nastrojem siostry

b) lekcewa˝àco wyra˝ajàcy sió ch∏opach

c) traktujàcy swojà ludomani´ jako przywilej artysty d) nakazuje siostrze zachowanie granic obyczajnoÊci e) zdradzajàcy swojà mieszczaƒskà moralnoÊç

2

w w w. o p e r o n . p l

A R K U S Z I – M O D E L E O D P O W I E D Z I ■

3. Wykorzystanie kontekstu (0–3 pkt)

Na przyk∏ad:

a) przywo∏anie innych scen ukazujàcych wzajemne relacje inteligencji i ch∏opów, b) przywo∏anie scen wyjaÊniajàcych przyczyny niemo˝noÊci porozumienia i autentycznego zbli˝enia obu warstw, c) przywo∏anie scen ukazujàcych ludomanií powierzchownà fascynacj´ wsià, d) przywo∏anie scen ukazujàcych brutalnoÊç, przyziemnoÊç i chciwoÊç ch∏opów.

4. Wnioski (0–4 pkt)

Pe∏ny wniosek:

4

Zgromadzeni na weselu goÊcie to reprezentanci polskiego spo∏eczeƒstwa – rozbitego i nie-zdolnego do autentycznego zjednoczenia i wspólnego dzia∏ania. Za fasadà inteligenckiej fa-scynacji wsià i ludem kryjà sińiezrozumienie, lekcewa˝enie i strach. BiernoÊci, tchórzo-stwa i nieszczeroÊci inteligencji przeciwstawione sà energia i si∏a ch∏opów, których jednak Wyspiaƒski nie idealizuje, ukazujàc ich materializm, brutalnoÊç i niezdolnoÊç do samodzielnego dzia∏ania.

Cz´Êciowy wniosek:

2

Zgromadzeni na weselu goÊcie to reprezentanci polskiego spo∏eczeƒstwa – rozbitego i nie-zdolnego do autentycznego zjednoczenia i wspólnego dzia∏ania. Inteligencja jest bierna, a ch∏opi, chocia˝ pe∏ni zapa∏u, niezdolni do samodzielnego dzia∏ania.

Próba podsumowania:

1

Zgromadzeni na weselu goÊcie to reprezentanci polskiego spo∏eczeƒstwa – rozbitego i nie-zdolnego do autentycznego zjednoczenia i wspólnego dzia∏ania.

II. KOMPOZYCJA (0–5 pkt)

Uwaga: Kompozycj´ wypracowania ocenia si´ wtedy, gdy przyznane zosta∏y punkty za rozwinićie tematu.

– podporzàdkowana zamys∏owi funkcjonalnemu wobec tematu, spójna wewn´trznie, przej-5

rzysta i logiczna; pe∏na konsekwencja w uk∏adzie graficznym

– uporzàdkowana wobec przyj´tego kryterium, spójna; graficzne wyodr´bnienie g∏ównych 3

cz´Êci

– wskazujàca na podjćie próby porzàdkowania myÊli, na ogó∏ spójna 1

Uwaga: JeÊli powy˝sze kryteria nie zosta∏y spe∏nione, nie przyznaje si´ punktów.

III. STYL (0–5 pkt)

– jasny, ˝ywy, swobodny, zgodny z zastosowanà formà wypowiedzi; urozmaicona leksyka 5

– zgodny z zastosowanà formà wypowiedzi, na ogó∏ jasny; wystarczajàca leksyka 3

– na ogó∏ komunikatywny, dopuszczalne schematy jźykowe 1

Uwaga: JeÊli powy˝sze kryteria nie zosta∏y spe∏nione, nie przyznaje si´ punktów.

IV. J¢ZYK (0–12 pkt)

– jźyk w ca∏ej pracy komunikatywny, poprawna, urozmaicona sk∏adnia, poprawne: s∏ownic-12

two, frazeologia i fleksja

– jźyk w ca∏ej pracy komunikatywny, poprawne: sk∏adnia, s∏ownictwo, frazeologia i fleksja 9

– jźyk w ca∏ej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, w wi´kszoÊci poprawne: sk∏adnia, 6

s∏ownictwo i frazeologia

– jźyk w pracy komunikatywny mimo b∏´dów: sk∏adniowych, s∏ownikowych, frazeologicznych 3

i fleksyjnych

– jźyk w pracy komunikatywny mimo b∏´dów fleksyjnych, licznych b∏´dów sk∏adniowych, 1

s∏ownikowych i frazeologicznych

Uwaga: JeÊli powy˝sze kryteria nie zosta∏y spe∏nione, nie przyznaje si´ punktów.

w w w. o p e r o n . p l

3

■ J¢ZYK POLSKI – POZIOM PODSTAWOWY

V. ZAPIS (0–3 pkt)

– bezb∏´dna ortografia, poprawna interpunkcja (nieliczne b∏´dy) 3

– poprawna ortografia (nieliczne b∏´dy II stopnia), na ogó∏ poprawna interpunkcja 2

– poprawna ortografia (nieliczne b∏´dy ró˝nego stopnia), interpunkcja niezak∏ócajàca komu-1

nikacji (mimo ró˝nych b∏´dów)

Uwaga: JeÊli powy˝sze kryteria nie zosta∏y spe∏nione, nie przyznaje si´ punktów.

VI. SZCZEGÓLNE WALORY PRACY (0–4 pkt)

4

w w w. o p e r o n . p l