mam wadę postawy.
Poradnik dla nauczycieli i rodziców.
„Cierpienie jest zawsze wielką próbą
nie tylko sił fizycznych, ale i duchowych”
Jan Paweł II
Opracowała: mgr Małgorzata Smoleń
1. Wstę p
Zdrowie i pełna sprawność to najwaŜ niejsza wartość dla kaŜ dego człowieka.
W dzisiejszych czasach dzieci i młodzieŜ y Ŝ yją w ś wiecie, w którym w wyniku szybkiego postę pu techniki w znaczny sposób została ograniczona aktywność
ruchowa młodego organizmu. Siedzą cy tryb Ŝ ycia, zbyt długie przebywanie w
ławce szkolnej, siedzenie przed komputerem czy telewizorem, brak ruchu
prowadzą do powstawania nieprawidłowych zmian w aparacie ruchowym, w
wyniku czego dochodzi do wady postawy ciała.
2. Cele gimnastyki korekcyjno-kompensacyjnej
• skorygowanie istnieją cych zaburzeń statyki ciała i doprowadzenie jej do
prawidłowego stanu
• niedopuszczenie do powstawania wad postawy ciała, gdy zaistnieją warunki,
które sprzyjają ich powstawaniu
• doprowadzenie sprawnoś ci ruchowej dziecka do prawidłowego stanu
Cele te moŜ emy osią gnąć poprzez:
• wyrobienie u dziecka nawyku przyjmowania prawidłowej postawy ciała
• usunię cie dystonii mięś niowej i wytworzenie silnej stabilizacji mięś niowo-wię zadłowej krę gosłupa
• wdroŜ enie do rekreacji ruchowej
• opanowanie przez dziecko i jego rodziców wiedzy i umieję tnoś ci z zakresu
danej wady
3. Wady postawy ciała (charakterystyka wady, wskazania,
przeciwwskazania)
Plecy:
• Plecy okrą głe ( kifoza piersiowa )
Wada ta charakteryzuje się zwię kszonym wygię ciem krę gosłupa ku tyłowi.
Dziecko ma wtedy wysunię te barki i głowę do przodu, odstają ce łopatki oraz spłaszczoną i zapadnię tą klatkę piersiową .
Zalecenia:
- oglą danie telewizji z laseczką trzymaną z tyłu za plecami co najmniej 20-30 minut
- słuchanie muzyki w pozycji leŜ enia tyłem z ramionami ugię tymi w stawach łokciowych i odwiedzionymi w bok, nogi ugię te w stawach kolanowych
- podczas odrabiania lekcji bardzo waŜ ne jest aby biurko miało odpowiednią
wysokość a odcinek lę dź wiowy i piersiowy dolny był dobrze podparty o krzesło
- pływanie stylem grzbietowym
Przeciwwskazania:
- podpory przodem o ramionach wyprostowanych powinno się zastę pować
podporami o ramionach zgię tych w stawach łokciowych
- stanie na rę kach, na głowie
- skłony w przód
- krąŜ enia ramionami w przód
- jazda na rowerze z niską kierownicą
- unikać wszystkich pozycji, które pogłę biają plecy i uwypuklają odcinek piersiowy krę gosłupa
• Plecy wklę słe ( lordoza lę dź wiowa )
Wada ta polega na pogłę bieniu lordozy lę dź wiowej krę gosłupa.
W sylwetce dziecka uwidacznia się wypukły brzuch, klatka piersiowa
i odcinek piersiowy krę gosłupa ulegają spłaszczeniu. Miednica ma
zwię kszone przodopochylenie.
Zalecenia:
- odrabianie zadań domowych siedzą c na krześ le z dobrym podparciem
odcinka lę dź wiowego i piersiowego dolnego
- ć wiczenia w pozycjach klę cznych
- leŜ enie przez 5-10 minut na plecach z cięŜ kim przedmiotem np. piłką lekarską
umieszczonym na brzuchu
- poleca się jazdę na rowerze, pływanie
Przeciwwskazania:
- niektóre ć wiczenia gimnastyczne np. mostek, kołyska, leŜ enie przodem z głową
podpartą na łokciach tzw. foka
- gimnastyka artystyczna, łyŜ wiarstwo
- róŜ nego rodzaju pozycje zwię kszają ce lordozę lę dź wiową
• Plecy okrą gło-wklę słe
Wada ta jest połą czeniem uprzednio omówionych wad.
Charakteryzują się spłaszczeniem obu krzywizn krę gosłupa.
Spotyka się je u dzieci wą tłych, astenicznych, z ogólnym osłabieniem
gorsetu mięś niowego. Ruchomość klatki piersiowej i jej pojemność jest ograniczona. Przy tej wadzie istnieje skłonność do bocznych skrzywień
krę gosłupa, czyli skoliozy.
Zalecenia:
- wszechstronne wzmocnienie mięś ni grzbietu, brzucha i poś ladków
- naleŜ y stosować pozycje lordozują ce i kifotyzują ce (leŜą c na plecach pod odcinek lę dź wiowy wkładamy zwinię ty kocyk a w przypadku leŜ enia na brzuchu kocyk wkładamy pod odcinek piersiowy)
- zalecane sporty: pływanie stylem klasycznym, delfinem
Przeciwwskazania:
- stosowanie ć wiczeń elongacyjnych polegają cych na wydłuŜ aniu krę gosłupa wzdłuŜ
osi długiej
- ć wiczenia w zwisach, przeprosty
- ć wiczenia gibkoś ciowe
• Boczne skrzywienie krę gosłupa ( skolioza )
Najczęś ciej spotykaną postacią skoliozy jest skrzywienie piersiowe
prawostronne zniekształcają ce klatkę piersiową (powstanie garba
Ŝ ebrowego) i znajdują ce się w niej narzą dy. Serce i duŜ e naczynia ulegają przemieszczeniu, co w konsekwencji prowadzi do niewydolnoś ci
krąŜ enia. Towarzyszy temu asymetria barków, łopatek, tułowia, miednicy,
głowy.
Wskazania:
- dzieci powinny duŜ o czasu spę dzać na ś wieŜ ym powietrzu
- w warunkach szkolnych naleŜ y wykonywać ć wiczenia symetryczne
- zaleca się systematyczne wykonywanie ć wiczeń
- łóŜ ko powinno mieć twardy, nie uginają cy się materac
- zaleca się zabawy na czworakach
- najlepszym sportem jest pływanie, zwłaszcza stylem klasycznym i na grzbiecie, jazda
na rowerze, nurkowanie
Przeciwwskazania:
- noszenie plecaka po stronie obniŜ onego barku
- wykonywanie ć wiczeń z elementami skoków, przewrotów, mostków, skłonów w przód
- dźwiganie
- długie wysiłki w pozycji stojącej
- długotrwała niewłaściwa pozycja przed telewizorem czy komputerem
Wady koń czyn dolnych
• Kolana koś lawe
Charakteryzują się wygię ciem koń czyn w stawie kolanowym do wewną trz i są to tzw. iksy „X”. NaleŜ y jednak pamię tać , Ŝ e koś lawość fizjologiczna to taka, w której odchylenie od osi przecię tnie wynosi 2-3cm, nie moŜ e
być jednak wię ksza niŜ 5cm.
Wskazania:
- naleŜ y dąŜ yć do odciąŜ enia stawów kolanowych we wszystkich moŜ liwych warunkach:
1. na lekcji wf unikamy siadu na pię tach ze stopami i podudziami
na zewną trz oraz pozycji rozkrocznej
2. w czasie dnia wyłą czenie pozycji stoją cej (moŜ liwie w jak
najwię kszym stopniu)
3. zmniejszenie nadwagi
- zwalczanie współistnieją cego płaskostopia
- stosujemy ć wiczenia redresyjne
- uczymy poprawnego stania i chodu
- wskazane obuwie z obcasem Thomasa
- pływanie stylem klasycznym, jazda na rowerze, jazda konna
Przeciwwskazania:
- nie zaleca się uprawiania sportów przeciąŜ ają cych w sposób długotrwały koń czyny dolne
- ć wiczenia w rozkroku
- siad klę czny o rozchylonych podudziach
• Kolana szpotawe
To wada, gdzie wygię cie koń czyn w stawach kolanowych znajduje
się na zewną trz. Główną przyczyną jej powstawania jest
krzywica. Koń czyny przyjmują ułoŜ enie w kształcie litery „O”.
Wskazania:
- naleŜ y stosować ć wiczenia odwrotne niŜ przy koś lawoś ci
- w ć wiczeniach przy zastosowaniu redresji biernej powinno się włoŜ yć
mię dzy kostki poduszkę , a kolana ś cią gnąć pasem
- zalecane sporty: pływanie stylem grzbietowym, kraulem, delfinem
- unikamy siadu skrzyŜ nego
• Płaskostopie
Charakteryzuje się obniŜ eniem łuków wysklepiają cych stopę . Taki stan doprowadza do zniekształcenia stopy, wywołuje jej
dolegliwoś ci i bóle pojawiają ce się zwłaszcza przy długotrwałym
staniu i chodzeniu.
Wskazania:
- wzmocnienie mięś ni odpowiedzialnych za prawidłowe wysklepienie
stopy
- nauka prawidłowego ustawienia stóp
- chodzenie i bieganie po urozmaiconym podłoŜ u (trawiastym,
piaszczystym)
- ką piele w ciepłej wodzie z dodatkiem soli
- uprawianie sportów: pływanie, gimnastyka artystyczna
Przeciwwskazania:
-długotrwałe stanie we wszystkich okolicznoś ciach Ŝ yciowych
- skoki i zeskoki na twarde podłoŜ e
- niewskazane rozkroki w pozycji stoją cej
- niektóre sporty: piłka noŜ na, łyŜ wiarstwo
Wady klatki piersiowej:
• Klatka piersiowa lejkowata
Jej cechą charakterystyczną jest lejkowate zapadnię cie dolnej częś ci mostka i przylegają cych odcinków Ŝ eber. W zwią zku z osłabieniem mięś ni grzbietu klatka piersiowa ulega spłaszczeniu, barki wysunię te są w przód a mięś nie brzucha zwiotczałe. Oddychanie jest upoś ledzone.
• Klatka piersiowa kurza
Jak sama nazwa mówi klatka ta swoim wyglą dem przypomina klatkę piersiową
ptaków. Mostek uwypukla się do przodu a dalsze od niego częś ci Ŝ eber zapadają się po bokach. Spotykamy tutaj przykurcze w stawach barkowych i krę gosłupa. Powstaje najczęś ciej na skutek przebytej krzywicy.
- stosowanie ć wiczeń ogólnorozwojowych oraz oddechowych poprawiają cych wentylację płuc i zwię kszają cych ruchomość klatki piersiowej
-zalecane pływanie, bieganie, nurkowanie
• Przy klatce szewsko-lejkowatej w ć wiczeniach oddechowych
akcentujemy fazę wdechu wspomaganą pracą ramion, kształtuje
się piersiowy tor oddechowy
• Przy klatce piersiowej kurzej w korekcji oddechowej dominują
ć wiczenia pogłę biają ce fazę wydechu, oraz kształtuje się
przeponowy tor oddychania
4. Przyczyny powstawania wad:
uczniowie dź wigają cięŜ kie plecaki na jednym ramieniu, ławki szkolne czę sto są niedostosowane do wysokoś ci dziecka, rodzice wypisują
zwolnienia z wychowania fizycznego z bardzo błahych powodów
bagatelizują c w ten sposób wady postawy u dziecka
nastolatki duŜ o czasu spę dzają nad ksiąŜ kami czy komputerem utrwalają c w ten sposób nabyte wcześ niej wady
doroś li wię kszą część czasu prowadzą siedzą cy tryb Ŝ ycia co wpływa niekorzystnie na krę gosłup
stres codziennego Ŝ ycia powoduje, Ŝ e mięś nie podtrzymują ce krę gosłup są stale napię te, co je osłabia i powoduje przykurcze
nadwaga oraz złe nawyki wyniesione z lat młodoś ci pogłę biają wadę co w konsekwencji prowadzi do zmian zwyrodnieniowych
za mało aktywnoś ci ruchowej ( słaby rozwój mięś niowy oraz mała
wydolność układu oddechowego i krąŜ enia)
5. Skutki wad postawy:
sprawiają ból i cierpienie
obniŜ ają ogólną sprawność ruchową
nieodpowiednie ustawienie miednicy ogranicza długość kroków i
elastyczność
wadliwe ustawienie koń czyn utrudnia odbywanie wycieczek, długich
marszów
ograniczają siłę , szybkość , zrę czność
6. Wskazówki profilaktyczne:
wzmocnienie odpowiednich grup mięś niowych oraz wykształcenie u
dziecka nawyku prawidłowej postawy
dokładność i systematyczność wykonywanych ć wiczeń
odzieŜ do ć wiczeń powinna być lekka nie krę pują ca ruchów
obuwie powinno być mię kkie, z szerokimi noskami (przy płaskostopiu
ć wiczymy boso)
pokój powinien być wywietrzony
ć wiczenia naleŜ y rozpocząć nie wcześ niej niŜ 1 godzinę po posiłku
odŜ ywianie powinno być bogate w białko, szkodliwe jest zarówno niedoŜ ywienie jak i przekarmienie
7. Bibliografia:
Tadeusz Kasperczyk „Wady postawy ciała”
Maria Kutzner-Koziń ska, Kazimiera Wlaź nik
„Gimnastyka korecyjna dla dzieci 6-10 letnich”
Stanisław Tuzinek „Zarys metodyki postę powania
korekcyjnego”
Czasopismo „Lider”