Symbolika w kulturze celtyckiej pełniła bardzo istotne znaczenie. Za pomocą symbolu można przekazać
informację w różnych warunkach, nie używając do tego celu słów czy pisma. Symboli używano w
ornamentach, aby np. podkreślić znaczenie czy funkcję określonego przedmiotu, np. tarcze – symbolika
ochronna, ornamenty zwierzęce na rzeczach monarchów – symbolizowały siłę, męstwo. Symbolika ma
znaczenie także w wielu mitach i podaniach, gdzie często występują słowa-klucze, zagadki, zdarzenia z
„podwójnym dnem”, dzięki znajomości tych znaczeń można je odczytać, odkryć dodatkowe przesłania.
Zapraszam zatem do lektury :).
Plecionki:
Plecionka Wieczności symbolizuje niekończące się koło życia (cykl przemian jak koło roku),
wieczność, w wolnej interpretacji zwycięstwo życia nad śmiercią. Symbol to poczwórny węzeł na bazie koła.
Oznacza także złożoność, związek, przyjaźń, cykliczność natury. Koło zwykle symbolizuje nieskończoność.
Możemy odnieść ją do nieskończoności naszej egzystencji- liczne węzły obecne na naszej drodze tworzą życie
bardziej skomplikowanym, ale o wiele ciekawszym. Motyw podwójnej nici może przywodzić na myśl
złożoność: wrażliwość i siłę, rozsądek i natchnienie, rozwagę i spontaniczność – elementy pozornie
przeciwstawne, lecz tworzące razem doskonałą całość dzięki odpowiednim proporcjom i pojawianiu się
poszczególnych cech we właściwych miejscach. Inne odniesienie to nasza duchowość i fizyczność pozostające
w dynamicznej równowadze, dzięki której możemy tańczyć nasz zadziwiający taniec istnienia. Koło to składa
się z dwóch nici, ośmiu węzłów (wielokrotność liczby dwa) – dwójka odnosi się do związków międzyludzkich
i przyjaźni. Przeplecione nici mogą symbolizować dwie osoby żyjące blisko siebie – wirujące, złożone
wszechświaty ich wnętrz przeplatają się ze sobą i obdarowują siebie nawzajem. Pozostają one czymś
odrębnym, ale razem tworzą wspaniała formę, bardziej złożony, dający nowe możliwości wzór. Symbol
znakomicie nadaje się na podarek dla bliskiej osoby, aby pamiętała, że ma przy sobie kogoś, kto będzie obecny
przy niej, wspierając ją tak, jak potrafi, z całą swoją specyfiką, pozostającą w harmonii z indywidualnością
osoby obdarowywanej. Kalendarz celtycki był oparty również na bazie koła, ułatwiając zrozumienie
następujących po sobie cykli natury i pór roku – niekończący się wir powtarzających się elementów, które
jednak za każdym razem są nieco inne. W kole występuje osiem węzłów. Jest to liczba dni w celtyckim
kalendarzu, dzięki którym obserwowano przejście jednej pory roku w drugą. Koło roku nadaje się więc do
medytacji nad cyklicznością natury. Pozwala też odnieść obserwacje przyrody do naszego życia- zrozumienie
natury i zjawisk w niej zachodzących może przyczynić się do lepszego poznania siebie. Wszak my też jesteśmy
jej częścią i ważne jest,aby nasze życie wypełniała harmonia i pozytywna energia wynikająca z balansu
przenikających się światów – tego, który nas otacza i tego, który znajduje się w naszym wnętrzu.
Plecionka Tarczy – jak sugeruje kształt, symbolizuje ochronę. Starożytni Celtowie dekorowali nią tarcze
wojowników, ubrania dzieci, także jako symbol ochrony chorych osób. Symbol to węzeł na bazie tarczy.
Plecionka Trójcy, The Triquetra Knot. W celtyckim chrześcijaństwie symbolizuje Trójcę Świętą,
zwłaszcza używana przez katolików irlandzkich. Plecionka na bazie trójkąta, zwykle trzy pętle oparte na
wspólnym okręgu.
Plecionka żeglarza, zwana tez miłosną plecionką, symbolizuje miłość, ponieważ składa się z dwóch
splecionych z sobą elementów (dwa sznury splecione w jeden węzeł). Nazwa pochodzi stąd, ze celtyccy
żeglarze chętnie używali tego ornamentu z myślą o swych ukochanych.
Inne symbole:
Krzyż celtycki – to symbol wiary wszystkich Celtów. Koło mogło odnosić się zarówno do nimbu
wieczności, symbolu Eucharystii, symbolu słońca (w odniesieniu do chrześcijaństwa, światło, boskość), jedna z
legend mówi, że jest to symbol oczekiwania na mającą nadejść ewangelię przez przedchrześcijańskich druidów.
Może też oznaczać zwycięstwo życia nad śmiercią, nimb zmartwychwstania na symbolu ukrzyżowania. Według
jeszcze innych źródeł można się tam dopatrywać połączenia dwóch płaszczyzn - naszej rzeczywistej i innej,
dostępnej dla ducha – i możliwości podróży między nimi. To jednakże miały symbolizować głównie
przedchrześcijańskie równoramienne krzyże celtyckie z plecionkami. Krzyż celtycki jest jednym z moich
ulubionych symboli. Kojarzy mi się z kroczeniem drogą chrześcijaństwa z jednoczesną nauką o prawach natury
i dawnych legendach.
Claddagh to tradycyjny symbol irlandzki. Przedstawiany jako dwie dłonie trzymające serce, całość
zwieńcza korona. Ręce oznaczają przyjaźń, serce miłość, a korona lojalność. Wyraża miłość i przyjaźń,
uczucie. Prawie na pewno pochodzi z wioski Claddagh, obok Galway. Claddagh noszono na lewej ręce,
zwrócony do wewnątrz, jeśli serce było zajęte. Jeśli jednak jesteś stanu „wolnego”, noś Claddagh na prawej
ręce, zwrócony na zewnątrz, no i tak, żeby dało się go zauważyć ;).
Shamrock – trójlistna koniczynka – jedność trzech idei. Wg irlandzkiej legendy użyta przez św. Patryka
w celu zilustrowania istoty Trójcy Świętej, stała się narodowym znakiem Irlandii- zielona i świeża jak
Szmaragdowa Wyspa. Symbolu tego chętnie używają ludzie zafascynowani charakterystycznym dla kultury
celtyckiej spojrzeniem na świat- odzwierciedlenie wielu idei można znaleźć w przyrodzie, która nas otacza.
Coś, co czasem wydaje się skomplikowane i kryje w sobie tajemnice, może również okazać się naturalne,
bliskie nam, nie tak trudne w odbiorze, jeśli spojrzymy na to z innej perspektywy – dziecięcej wrażliwości i
prostoty.
Drzewo życia – drzewo ma ogromne znaczenie w wielu kulturach. Poczynając od rajskiego ogrodu,
gdzie rosły drzewa o przedziwnych owocach, symbolizujące duchowe wartości, czasem dość zgubne ze
względu na swą potęgę. Drzewo Życia, symbolizujące swymi gałęziami kolejne poziomy rozwoju świata-
powstanie różnych organizmów zamieszkujących ziemię. Jesion Odyna znany z mitologii skandynawskiej, na
którym bohater wisiał pogrążony w swoistej medytacji i posiadł wiele tajemnic, m. in. wiedzę na temat run.
Drzewo zwykle kojarzone jest ze spokojem, wiedzą, długowiecznością i mądrością. Znane są nam praktyki
„przytulania się do drzew”, słuchania ich pieśni...
Drzewo swymi korzeniami sięga w głąb ziemi, pobiera wodę i ożywcze elementy, jeszcze
nieukształtowany, ale służący do budowy czegoś nowego materiał – matczyną, kreatywną siłę niezbędną do
tworzenia nowej konstrukcji, rozwoju, wzrostu.
Gałęzie, zwykle skierowane w górę, przywodzą na myśl wyciągnięte ku niebu ramiona. Dzięki nim
drzewo wychwytuje niebiańską energię, pozwalając jej przepływać przez cały swój organizm i również kreuje-
tworzy nowe związki w procesie znanym jako fotosynteza. Promień światła słonecznego całuje drobiny
wychwycone z powietrza i ziemi – i oto staje się nowa forma, dzięki której zwierzęta i ludzie mogą odżywiać
się i żyć. Tą drogą roślina pobiera również potrzebne do oddychania powietrze.
Przepływ ten działa również w drugą stronę. To przez liście odparowuje woda, wydziela się tlen...
Drzewo ilustruje więc niesamowity, dwustronny przepływ energii, warunkujący harmonię i wyrównanie
niezbędnych sił. Siła ziemi symbolizuje energię do życia każdego dni, kreatywność i spokój, siłę wewnętrzną,
niezłomność. Medytując, możemy wyobrażać sobie, że nasze nogi zamieniają się w korzenie i sięgamy do
ciepłego, ożywczego łona ziemi, pobierając delikatnie niezbędne nam pierwiastki. Pobieramy elementy
potrzebne nam do wzrostu, spokoju i stabilizacji, które wypełniają nas, umacniają, tworzą materiał w pewien
sposób nadający ciało światu marzeń i idei- pozwalając na znalezienie siły do wcielenia ich w życie. Strumień
energii przepływa przez całe nasze ciało i wyżej, poprzez wyciągnięte gałęzie rąk głosi pochwałę niebu. Świat
materialny uśmiecha się do duchowego. Nasze gałęzie sięgają chmur, przerastają kosmos, dosięgają czegoś
potężniejszego, niezmierzonej miłości, duchowej siły, zrozumienia, mądrości. Podziwiamy tę moc i pozwalamy
przepływać jej przez nasze liście, nie pobierając jej jednak na siłę, gdyż jest ona darem. Dzięki naszym
korzeniom możemy skierować do ziemi wszystko, co wydaje nam się w nas niedoskonałe, wyobrażając sobie
jednocześnie, że w tej drzemiącej, uniwersalnej sferze rozpadają się one na czynniki pierwsze, jak ma to
miejsce w przypadku związków organicznych. Wyobrażamy sobie, że wysyłane do ziemi emocje, myśli czy
uczucia stają się zbiorem niezwiązanych ze sobą cząstek energetycznych i nie są w stanie nikogo skrzywdzić,
ale powracają do obiegu naturalnej, nieuformowanej w żadne struktury energii. Listki skierowane na boki
oddychają ożywczą energią, która tańczy w każdym żywym organizmie oraz wokół niego.
Drzewo, podobnie, jak nasze ciało, jest miejscem, gdzie górne spotyka się z dolnym, metaforycznie –
cielesność z duchowością. Oba te pierwiastki pozostają ze sobą w harmonii. Na granicy płodnej ciemności
ziemi i ożywczego światła niebios rodzą się nowe formy, kreują kształty, myśli, uczucia... Tańczy
rzeczywistość. Idealny, nieustający przepływ energii przywodzi na myśl głoszącą pochwałę życia, radosną
Pieśń Istnienia. Stąd skojarzenia z siłą drzew, z ich pozytywnym na nas wpływem, gdy wsłuchamy się w
wewnętrzny rytm, z oświeceniem, jakiego dostąpić można, wyczuwając delikatny balans naszego ducha z jego
mieszkaniem – ciałem. Podziwiając drzewa, starajmy się zaobserwować ten harmonijny przepływ, wyczuć
pieśń nie tylko w nich, ale również w sobie. Być może wówczas usłyszymy cały chór istnień śpiewający swym
bytowaniem odwieczną Pieśń Świata.
Serce z węzłami – symbol wzajemnej miłości. Węzeł może tu oznaczać przywiązanie do kogoś. Serce
ozdobione jest motywem roślinnym. Miłość to siła, dzięki której wzrastamy, rozwijamy się, rozkwitamy. Nie
powinna zniewalać ani na siłę przywiązywać, ale pozostawiać przestrzeń, która zapewni dostateczną ilość
miejsca zarówno dla rozwoju pojedynczej osoby, jak i związku. Serce to symbolizuje miłość nie tylko w
aspekcie kobieta- mężczyzna, ale także ogólną miłość międzyludzką, głębokie uczucie, jakim darzymy bliską
nam osobę.
8 serc związanych celtyckim kołem – to symbol kobiecości, serca przeplatają się, w środku występuje
splot przypominający motyw runy X. Uważany także za symbol miłości.
Wodnik – ucieleśnienie żywiołu wody Woda kojarzona jest z siłą twórczą, kreatywnym oceanem życia,
z którego wyłaniają się nowe formy, jak miało to miejsce podczas narodzin świata. Symbolizuje też głębię
uczuć. Niezmierzony, kryjący swe głębiny w mrokach nieświadomości ocean naszego umysłu pełen jest
niepoznanych myśli, uczuć, kształtów, które tylko czasem wyłaniają się na powierzchnię. Woda to także
opanowanie, spokój, ale i cierpliwość w drążeniu skały, łagodna, lecz potężna siła. Symbol ten może wydać się
bliski osobie o bogatym życiu wewnętrznym. Przywodzi na myśl przepływ uczuć i emocji, przemijalność
nastrojów, ale i spójność wnętrza- tak wiele różnych fal pojawia się na oceanie umysłu, jednak wszystkie scala
wewnętrzny spokój naszej głębi. Medytacja nad żywiołem wody może pomóc w wyciszeniu się, opanowaniu
dokuczliwych nastrojów, emocji, nadmiernej nerwowości, natrętnych myśli, gdy wyobrażamy sobie, jak woda
oczyszcza nas z nich, neutralizując je.
Spirale:
Mogą występować w formie podwójnej, potrójnej lub poczwórnej, zarówno na bazie litery C, jaki i S.
Do tej rodziny należą także triscele (triskeliony) o 3 ramienicach zakręcających, wywodzących się z tego
samego środka (z zachowaniem kierunku zgodnego z ruchem wskazówek zegara). Spirale symbolizują zwykle
ducha, czyjeś osobiste osiągnięcia w balansowaniu na granicy wewnętrznej świadomości i zewnętrznego „ja”.
Mogą też reprezentować kosmos, niebiosa, fale wody. Jedna ze szkół rysowania spirali mówi tez o znaczeniu
ich kierunku. Te zgodne z ruchem wskazówek zegara, a'deasail, to tradycyjne Gaelickie błogosławieństwo
powodzenia. Poruszać się zgodnie z ruchem słońca oznacza być w harmonii z ziemią. Przeciwnie, geis czy
czasem aspekty negatywne, są sygnowane za pomocą odwrotnych spirali.
La Tene – duża liczba spirali i liściokształtnych wzorów. Mogą pojawiać się też kształty twarzy i
zwierząt. Związane z naturą.
Triskele (triskel, triskelion) – wirująca, tańcząca energia życia, harmonia, złożoność całości. Był dla
Celtów symbolem świętym, pojawiając się w wielu zdobieniach i iluminacjach. Reprezentował potrójność idei i
ich naturalny przeplot, wieczny cykl życia, trzy jego etapy (młodość, dorosłość i starość), a także trzy formy
świata materialnego, które w harmonijny sposób budują otaczający nas świat: ląd, morze i niebo; w
późniejszych czasach także Świętą Trójcę. Wiry zawarte w triskele powiązane mogą być z żywiołem wody –
siłą twórczą, głębią uczuć, wewnętrzną spójnością i spokojem. W głębszym aspekcie- trzech światów:
ziemskiego, zaświatów i tego, który przemyka na ich granicy, przebłyskując w strefach naszych marzeń, snów
oraz legend. Wg niektórych wersji triskele mógł być powiązany z kobiecością – kobieta w społeczeństwie
celtyckim miała wysoki status, kojarzona była też z żywiołem wody – płodnym, głębokim, pełnym tajemnic i
niedopowiedzeń. Triskele rysuje się od 3 punktów, z każdego wyprowadza się prawoskrętną spiralę, one zaś
spotykają się we wspólnym środku. Znak nadaje się do medytacji nad naszą wewnętrzną równowagą –
balansem wartości materialnych, myśli oraz uczuć. Ułatwia dostrzeżenie złożoności świata, niesamowitego
przeplotu barwnych elementów, zależnych jednak od siebie, współgrających, aby stworzyć doskonałą całość.
Uosabia dynamikę i ruch, tańczącą energię życia niedopuszczającą do stagnacji, mobilizując do kreatywności.
Poczwórny symbol – oznacza związek z czterema stronami świata, czterema żywiołami.
Prawoskrętna spirala – zgodna z ruchem słońca, wskazówek zegara (zaczynamy rysować od środka)-
jeden z najstarszych celtyckich symboli- oznacza wzrost, rozwój, kosmiczną energię, w Irlandii była symbolem
słońca (rysowana cienką, delikatną linią oznaczała zimowe słońce).
Lewoskrętna spirala – oprócz znaczeń przy geis, rysowana luźno oznaczała w Irlandii letnie słońce.
Podwójna spirala – symbol równonocy, zrównania dnia i nocy.
Dwuśrodkowa spirala – motyw związany z symbolami innych kultur, dualność
natury, balans. Rzeźbiona w kamieniach symbolizowała płodność.
Motywy zwierzęce:
Ptaki – symbolizują przejście w zaświaty, związane z przejściem poprzez śmierć, śpiewające ptaki
walijskiej bohaterki Riannon, matki Pryderiego, były zwiastunami zaświatów, lecz ich piękna pieśń mogła
przywracać do życia zmarłych, żyjących zaś ukołysać do snu. Łabędzie i ptaki śpiewające swą zaczarowaną
pieśnią w legendach uzdrawiały chorych. Żuraw symbolizuje zmianę, lecz raczej wizualną, pozorną, niż
dotyczącą istoty czegoś. Także jako symbol kary. Kruk i wrona – w mitologii wrona związana jest z celtyckim
aspektem bogini w aspekcie starej kobiety, także z Morrigan – boginią wojny. Jeśli zapowiadało się na bitwę,
widziano wronę z czerwoną wstążką w dziobie i nie był to dobry znak dla wojowników, mógł zwiastować
śmierć. Kruk zaś kojarzony był ze śmiercią i duchami śmierci, o ile wronie przypisywano aspekt żeński, kruk
mógł symbolizować oba te aspekty. Ptaki te mogły w legendach być wcieleniem bóstw:
•
wrona – Morrigan nad polem bitwy;
•
kruk – władców zaświatów, związany z Branem Błogosławionym – walijskim herosem związanym z
zaświatami. U Celtów kruk zwykle zwiastował nieszczęście;
•
orzeł – symbolizował szlachetność, także mógł być związany ze śmiercią;
•
paw – symbolizował czystość.
Dzik, odyniec, locha – symbol męskiej mocy, siły, dzikości, czasem okrucieństwa. Locha związana
aspektem matki/starej kobiety, czyli kobiecej dojrzałości i mądrości. Świnia jest archetypem obfitości,
uzdrawiani i nadawania kształtów.
Byk – symbol władczości, bogactwa, siły.
Jeleń, Łania – symbol duchowości lasu, w legendach był to ktoś w rodzaju leśnej bogini, także
znajdujemy odniesienie do bóstwa o jelenich rogach – Cernnunosa. Białe jelenie były przybyszami z
Zaświatów, bądź z Innej Krainy, Krainy Opowieści. Zwykle miały czerwone oczy i kopytka. Jelenie białe o
błękitnych oczach to zaklęty lud księżniczki Funidy, czekający na śmiałka, który wyruszy w leśne ostępy,
odnajdzie ukrytą studnię z klejnotem i zdejmie klątwę. Pojawienie się białego jelenia zwiastowało głęboką
zmianę w życiu tego, kto go zobaczył.
Pies – poświęcony ludowi Faerie w Irlandii i Szkocji, psy traktowane jako te, które potrafią odnaleźć
drogę do zaczarowanych miejsc.
Koń – symbol nocy, księżyca, cudów i magii. Szczególne znaczenie miały czarne i białe. „Nightmare”
to zarówno klacz, jak i nocna mara. Także powiązane z morzem jako „kelpie”.
Łosoś – symbol wielkiej wiedzy, mądrości, tajemniczych misteriów, głębokich emocji. Łosoś Wiedzy,
Fintan, pływał w studni natchnienia, nad którą rosły orzechy wiedzy (Fintan zjadł 9).