Współczynnik oddawania barwy
Wrażenie barwy zależy od oświetlenia i np.: żółty przedmiot staje się
czerwonym po oświetleniu go światłem czerwonym, a żółte światło óswiet-
lające zielony przedmiot wywoła wrażenie, że jest on żółty.
Dwa z
ródła światła okr�slamy jako metameryczne, j�sli charakteryzują
siętakąsamą chromatycznościąprzyróżnym rozkładzie spektralnym. Mimo,
że ich światło posiadajątę samątemperaturę barwną, to różne barwy skład-
owe mogą i na ogół są wróżny sposób odbijane i absorbowane przez oświ-
etlany obiekt. Zatem barwa obiektu będzie zależała od jakości z
ródła, a
dokładniej od zawartości składowych.
Współczynnik oddawania barwy (ang. Color-Rendering Index - CRI )
jest parametrem określającym zdolność z
ródła światładooświetlenia obiektu
w sposób najlepiej oddający barwy1. Zagadnienie jest ważne tam, gdzie
barwa jest istotna. Liczbowo współczynnik możemy określić porównując
z
ródło badane z możliwościami oddania barwy przez z
ródło odniesienia,
którym jest ciało doskonale czarne o temperaturze barwnej równej tem-
peraturze barwnej z
ródła badanego (norma CIE, 1995). Przyjmuje się, że
z
ródło odniesienia posiada CRI = 100. Wpraktyce jako z
ródła odniesienia
wykorzystuje się żarówki halogenowe mające najwyższy CRI spośród sztu-
cznych z
ródeł światła.
Wartość CRI liczbowo wyraża się następująco
8
X
1
CRI = CRIi,
8
i=1
gdzie: CRIi jest specyficznym CRI dla ośmiu określonych obiektów2. Dla
różnych długości fal te wielkości są stabelaryzowne i dane są przez
"
CRIi = 100 - 4.6"Ei ,
"
gdzie: "Ei jest różnicą w barwie w przypadku, gdy obiekt jest oświetlony
z
ródłem odniesienia i badanym.
1
G. Wyszecki, W.S. Stiles, Color science, John Wiley & Sons, New York 1982.
2
W normie CIE 1974 Method of Measuring and Specifying Colour Rendering Proper-
ties of Light Sources (CIE 1974) CRI określa się na podstawie 14 testowych próbek.
METROLOGIA
"
Wielkość "Ei wyznacza się następująco (za [1])
q
"
"Ei = ("L")2 +("u")2 ("v")2,
gdzie:
"L" = L" - L" =
�łs �r !1/3 łł �ł
� !1/3 łł
Ys,od Yr,od
�ł �ł
116 - 16�ł - 116 - 16�ł ,
Yr,0 Yr,0
ł � ł �
"u" = u" - u" =13L" u" - u" - 13L" u" - u" ,
s r s s,od r,0 r s,od r,0
ł � ł �
" " " " " "
"u" = vs - vr =13L" vs,od - vr,0 - 13L" vs,od - vr,0 ,
s r
a
4X 9Y
u = , v = .
X +15Y +3Z X +15Y +3Z
Indeks s dotyczy próbki, a r - z
ródła odniesienia, od oznacza promienio-
wanie odbite, a 0 - współrzędne chromatyczności z
ródła odniesienia.
W tabeli podane są wartósci CRI dla kilku z
ródeł.
Natężenia oświetlenia w wybranych warunkach (za [1])
y
ródło światła CRI
Słońce 100
Lampa halogenowa 100
Lampa fluorescencyjna 60 - 85
Lampa Hg z pokryciem fosforem  jarzeniówka 50
Lampa Hg 33
Lampa sodowa: wysoko (niskociśnieniowa) 10 (20)
Zielone światło monochromatyczne -50
Literatura
1. E. F. Schubert, Light - Emitting Diodes, Cambridge University Press,
Cambridge 2003.
2. Ch. C. Davis, Lasers and electro - optics, Cambridge University
Press, Cambridge 1996.
3. F. Grum, R. J. Becherer, Optical Radiation Measurement, Academic-
Press, New York- San Francisco-London 1979.
2