Wioletta KRZYŻANOWSKA
Pielęgniarstwo II rok
studia zaoczne
PROMOCJA JAKOŚCI ŻYCIA U OSÓB W STARSZYM WIEKU
Proces starzenia się rozpoczyna się w chwili urodzin, jednak jego
tempo różni się znacznie u poszczególnych osób. Ważne jest by zapewnić im
wszechstronną opiekę w jesieni życia.
Nauką zajmującą się leczeniem, profilaktyką chorób wieku podeszłego
i starczego, również nauka, o biologicznych podstawach i aspektach procesów
życiowych jest GERIATRIA.
Jakość życia, to stopień zaspokojenia materialnych i niematerialnych
potrzeb jednostek i grup społecznych. Jakość życia określają wskaz
niki
obiektywne, np. przeciętne trwanie życia, zasięg ubóstwa, poziom skolaryzacji,
jak i subiektywne, np. stopień zadowolenia z warunków życia i różnych jego
aspektów, np. poziom szczęścia, stres, sens życia.
Na jakość życia składają się: warunki obiektywne (warunki ekonomiczne, czas
wolny, bezpieczeństwo społeczne, odpowiednie warunki mieszkaniowe,
środowisko naturalne i społeczne godne człowieka, zdrowie itp.) i subiektywne
samopoczucie (samoocena ogólnych i specyficznych warunków życia
ujmowana w kategoriach zadowolenia, szczęścia, nadziei, lęku, samotności
itp.). Obiektywne warunki ekonomiczne i społeczne wpływają korzystnie lub
niekorzystnie na odczuwanie jakości życia, ale równie ważne - a nawet
ważniejsze - są przekonania, odczucia, dążenia i pragnienia jednostki związane
z wartościami egzystencjalnymi i stopniem satysfakcji życiowej płynącej z ich
realizacji.
Zmiany związane z wiekiem prowadzą do ograniczenia samodzielności,
utraty poczucia bezpieczeństwa i wynikającej z niej niemożności podejmowania
samodzielnych decyzji. Zawęża się własny horyzont patrzenia na świat,
zmniejsza się sprawność intelektualna, stary człowiek czuje się zagubiony.
Bardzo często poczucie zagubienia wynika po prostu z lęku, trosk
i osamotnienia. Od niedawna stosuje się w praktyce lekarskiej i pielęgniarskiej
specjalną formę terapii mającą na celu przybliżenie terapeuty do trosk starych
zdezorientowanych ludzi. W tej formie terapii, określonej przez Naomi Feli
 validation terapy , terapeuta towarzyszy osobie w podeszłym wieku w jego
święcie przeżyć, poznaje jego uczucia respektuje je i afirmuje. U osób tych
może wystąpić otępienie starcze  splątanie. Utrata nabytej inteligencji oraz
pamięci; zaburzenia te spowodowane są zmianami organicznymi w mózgu np.
choroba Alzheimera - rozlany zanik mózgu.
Promocja życia osób starszych polega na umiejętności wyczuwania
i wczuwania się w ich potrzeby, rozmowy z nimi, poświęcenie im odpowiedniej
uwagi.
Stary człowiek często nie jest w stanie troszczyć się o swe potrzeby, co
zmusza go do zamieszkania z rodziną lub w domu opieki. W takiej sytuacji
należy ten dom zmodyfikować do jego potrzeb albo zatroszczyć się o
odpowiednią pomoc.
W dobrej jakości należy utrzymywać aktywność fizyczną, im dłużej
osoba starsza pozostaje niezależna i sama załatwia swe potrzeby i sprawy, tym
lepiej. Robienie zakupów, spotkania z przyjaciółmi, wizyty w kinie, teatrze-
wszystko to pomaga zachować bogaty tryb życia.
Osoba w podeszłym wieku często zbyt dużo czasu spędza w fotelu;
powinna tymczasem przynajmniej co godzinę wstawać i trochę się poruszać.
Długotrwałe przebywanie w jednakowej pozycji powoduje zesztywnienie
stawów i sprawia, że coraz trudniej się porusza. Dla zachowania odpowiedniej
aktywności fizycznej szczególnie ważny jest komfort stóp. Człowiek starszy
powinien nosić wygodne obuwie na niskim obcasie i regularnie odwiedzać
pedikiurzystkę. Przy skłonności stóp do obrzęków należy siedzieć z nogami na
taborecie.
Zajmowanie się ogródkiem to zajęcie, które wielu osobom w podeszłym
wieku sprawia radość i ogromną satysfakcję, uprawianie ogródka angażuje
zarówno umysł jak i mięśnie- daje ono ponadto poczucie niezależności
i zadowolenie ze spełnionych zamierzeń. Można zaprojektować ogródek
stosując różne typy klęczników oraz narzędzia ogrodnicze z długimi trzonkami.
Może się czasem wydawać, że wygodniej i szybciej jest wyręczać starego
człowieka we wszystkich jego zajęciach, jednakże lepiej jest ograniczyć się
tylko do pomocy. Istnieje wiele udogodnień dla starszych osób, które
umożliwiają im samodzielność np. odzież zapinana na rzepy i zamki
błyskawiczne, łyżki do butów, grzebienie zaopatrzone w długie uchwyty. By
łatwiej wchodzić i wychodzić z wanny, należy przy niej ustawić stołeczek albo
zainstalować prysznic ze stołeczkiem  poręcze. Znaczną pomoc w poruszaniu
się osoby niedołężnej stanowią różnego rodzaju balkoniki oraz laski. A
óżko
powinno mieć odpowiednią wysokość, również dotyczy to foteli.
Osoby w podeszłym wieku narażone są na różne niebezpieczeństwa,
a najczęstszym i najniebezpieczniejszym z nich jest przewrócenie się -
powoduje ono poważne następstwa. Przyczyną upadków starych ludzi bywają
zaburzenia równowagi, a ich konsekwencją - skomplikowane złamania
wynikające z kruchości kośćca.
By poruszanie było bezpieczne należy: zabezpieczyć brzegi dywanów,
pochować kable, nie pastować podłóg, przejścia między pokojami oświetlić,
włączniki świateł umieścić w dostępnych miejscach, zabezpieczyć grzejniki
przed wywróceniem, kuchenki gazowe systematycznie przeglądać zabezpieczyć
palniki, leki przechowywać w bezpiecznym miejscu.
Inną ważną sprawą dla bezpieczeństwa ludzi starych jest nasilające się obecnie
ryzyko napadu na ich dom, dlatego należy zamontować zamki antywłamaniowe
i przekonać osobę starszą o konieczności zamykania drzwi.
Sprawność regulacji temperatury organizmu pogarsza się z wiekiem,
w związku z tym istnieje zwłaszcza w miesiącach zimowych niebezpieczeństwo
ochłodzenia (hioptermii). Dlatego też rozsądne jest utrzymywanie stałej
temperatury otoczenia, zachęcanie do noszenia kilku warstw ubrania.
Wiele chorób wieku podeszłego przebiega łagodnie, pacjent
z powodzeniem może przebywać w domu i być tam leczony. Jeśli choroba jest
poważna należy zawiadomić lekarza i musi pozostać w łóżku. Długotrwałe
leżenie powoduje dolegliwości takie jak: zesztywnienie stawów, infekcje klatki
piersiowej, kłopoty z oddaniem moczu, zaparcia oraz powstanie odleżyn.
Profilaktyką będzie stosowanie materacy przeciwodleżynowych, krążków itd.
Zdarza się niekiedy, że choroba powoduje u starego człowieka lekkie
zaburzenia umysłowe. Mogą być one tylko przejściowe lecz mogą utrudnić
racjonalną ocenę stanu zdrowia, wówczas to opiekun powinien zaobserwować:
np. domieszkę krwi w moczu, ból głowy, obniżenie ciężaru ciała itd.
Z wiekiem pogarsza się słuch. Zwracając do osoby starszej nie ma
potrzeby krzyczeć  wystarczy mówić głośno i wyraz
nie. Ważna jest w tym
nasza cierpliwość. Profilaktyką będzie aparat słuchowy, gdyby przeszkadzał
należy wszczepić  ucho elektroniczne , można nauczyć się czytania z ruchu
warg. Telefon stanowi ważny instrument kontaktu ze światem, należy
zainstalować przy słuchawce specjalny wzmacniacz głosu, lub sygnalizacji
świetlnej.
Ślepota - to ciężkie inwalidztwo powoduje izolację i przyczynia się do
znacznego utrudnienia życia, dlatego też należy zwrócić się do organizacji
pomocy niewidomym, która wskaże sposoby radzenia sobie z codziennymi
sytuacjami.
Dieta starszej osoby powinna być dostosowana do wieku tzn.
lekkostrawna, bogata w białko, witaminy, uboga w węglowodany. Podawanie
posiłków w nakryciu dostosowanym do możliwości, ułomności np. pokrojone
mięso, specjalne naczynia i sztućce. Zapewnienie wystarczającej podaży
płynów, przestrzeganie podawania leków.
Samotność jest dla starego człowieka jedną z najcięższych chorób.
Dlatego też chciałby być komuś potrzebny. Jedni pragną zamieszkać z rodziną
innym pozostają domy póz
nej starości. Dla starego człowieka niezwykle ważną
sprawą jest zachowanie godności. Każdy chce być pożyteczny, dlatego ważne
jest by uczestniczył w uroczystościach rodzinnych, by nie czuł się izolowany i
samotny.
Gdy nadejdzie czas najlepiej będzie gdy opiekę przejmie
wykwalifikowany personel powołanej do tego placówki  hospicjum.
Inną jednostką podnoszenia jakości życia w wieku starczym jest
uczestnictwo w zorganizowanych zajęciach lecznictwa otwartego i profilaktyka
sanatoryjna.
Wnioski:
1.Jakości życia osób w wieku starszym jest fundamentem starości.
2.Stwarzanie jak największej ilości udogodnień, warunków leczenia,
rehabilitacji osobom starym to krok w przyszłość.
Bibliografia:
1.Chory w domu - D. Hastings.Świat Książki.Warszawa 1997.
2.Encyklopedia dla pielęgniarek  J.Bogusz.PZWL.Warszawa. 1991.
3.Pielęgniarstwo  O.Kirschnick.WMU&P. Wrocław.2001.
4.Internet  prace anonimowe